Güldağ: Piyasalar açısından haftanın en sıcak gündem unsuru faiz sonucuydı. Gerçi sıcak gündem diyorum fakat fazla da bir heyecanı kalmadı. Evvelce herkes ekranlara kitlenirdi. Bugün Bodrum’da BESİAD’ın davetlisiyim, onlar da birebir görüşteler. Merkez’in sonucu ile ilgili olarak “Konuşulacak nesi var ki, aslına bakarsan sabit tutacak” dediler, herkes de bildi. Sen nasıl yorumluyorsun?
Ağaoğlu: Hakikat, sürpriz yok artık. Geçtiğimiz toplantılarda da açıklamıştı, “biraz bekleme devrine gireceğiz” diye.
Güldağ: Toplantı metninde dikkatimi çeken noktalardan biri enflasyona dair beklenti oldu. Para Siyaseti Konseyi, baz tesiri geçince enflasyonda dezenflasyonist sürecin başlayacağını düşünüyor. Piyasa da dezenflasyonist süreç yönlendirmesini pek anlamlandırılamadı güya. Fazla optimist buldu.
Ağaoğlu: Benim de metinde dikkatimi çeken şu: “Kapasite kullanması ve öbür öncü göstergeler yurtarasında iktisadi faaliyetin dış talebi de olumlu etkileyerek kuvvetli seyrettiğine işaret etmektedir.” Bu, yeni enflasyon dalgasının habercisidir diye düşünüyorum. Yılsonunda yapılmış olan yönetilen ve yönlendirilen dediğimiz bölgelerdeki artırımların önemli artçılarını bakılırsaceğiz. Yani enflasyondan kurtulmamız o denli kolay olmayacak.
Güldağ: Enflasyon beklentilerine dair müellifimiz Alaattin Aktaş’ın varsayımlarına ve tahlillerine güveniyorum. Yüzde 50’ler civarında gelecek üzere ocak ayı enflasyonu diyor. Sence bu yılın ortalaması nerelerde şekillenebilir, sene sonunda ne beklersin?
Ağaoğlu: Mart ayı itibariyle yüzde 50’yi geçmiş bir enflasyon gorebiliriz. Yılı da yüzde 25’e indirebilir miyiz diye uğraşacağız. İddiaları gözden geçirdiğimizde sıradan bir azap ettik sayılara, inmiyor, fazlaca güç.
Güldağ: Enflasyonla bağlantılı olarak döviz kurunu da sormak istiyorum. 20’ler tabir eden yabancı raporlar gördük. Bunlara ne kadar paha veriyorsun; 1 dolar 20 lira olarak kapatır mıyız seneyi?
Ağaoğlu: Yüzde 30 enflasyon desek, geçen yılın 13,5’lik kapanışının üzerine yüzde 30 koyduğun vakit 20’li sayılara teorik olarak geliyor. Fakat pratik olarak karşılığını, haziran ayına kadar sabır ve tevekkülle bekleyip nazaranceğiz galiba. daha sonrasında daha net bir fotoğraf ortaya çıkacak. Benim beklentim bu biçimde bir düzeye çıkmaması tarafında. Yani yüzde 25’lik bir artış dediğimiz vakit daha gördüğümüz düzeyleri görsek bile yıl ortasında o düzeyden daha aşağıda bir düzeyde yılı kapatacağız diye bir beklentim var. Onun için de şartlarım var, daha fazla siyaset faizleriyle oynamadığımız, bunu daha uzun bir süre 14’te, imgede de olsa götürdüğümüz.
Güldağ: Bu ortada Türkiye, BAE ile yaklaşık 4.7 milyar dolarlık swap mutabakatı yaptı. Dört swap muahedesiyle 28 milyar dolara ulaşıldı.
Ağaoğlu: Evet yeni swap haberleri de gelecek üzere. Daha evvel de bu husus için ‘sünnetçi vitrinine konulan çalar saat’ değerlendirmesi yapmıştım hatırlarsan. Buna daha eski bir bankacı dostumuz ‘hatır senedi’ dedi. Onlar orada imgeyi kurtaran birtakım rezervler, gerçek rezervlere baktığımızda eksi 55 milyar dolarlar seviyesindeydik. Bu sayının kolay kolay değişeceğini yakın vakitte beklemiyorum.
Güldağ: Para Siyaseti Kurulu’nun dünkü iletilerine dönersek… Enflasyona dair daha net iletileri 27 Ocak’taki enflasyon raporu sunumunda bakılırsaceğiz. Senin metinde dikkatini çeken diğer noktalar oldu mu?
Ağaoğlu: Var… “Cari süreçler istikrarındaki güzelleşme eğiliminin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı için değer arz etmekte, bu bağlamda ticari ve kişisel krediler yakından takip edilmektedir” deniliyor. Rastgele bir şey söylememekle bir arada temel benim dikkatimi çeken cari süreçler fazlasını biz bu yılda beklerken ne yazık ki cari süreçler açığı vermeye devam ettik. Umudumuz 2022’ye kalmış, Merkez Bankası da onu söylüyor.
Güldağ: 2021’de de Cumhuriyet tarihinin ihracat rekoru kırıldı lakin ithalat rekorunu da kırmış olduk. 46 milyar dolarlık bir dış ticaret açığı oluştu. Bu sene de ithalatın fazlaca ucuzlayacağına dair pek fazla sinyal yok. Gördüğüm kadarıyla navlunda epeyce önemli bir gerileme olmayacak üzere. Şangay-Türkiye, Şangay-Avrupa diye bakınca 2,500 dolarlar civarında görülüyor. Geçenlerde forwarderlarla sohbet ettim. Gördüğüm kadarıyla 5 büyük konteyner şirket, forwarderlarla 3 yıllık muahedeler imzalamak peşindeler. “Yüzde 40’ını benimle yaparsan sana imkan veririm, kusura bakma ben 3 yıllık mukavele yapma durumundayım” diye söyleniyor. Gemi fiyatlarında bir düşüş var lakin, oligopol bu fiyat düşüşlerinden de olumsuz etkilenmemek için artık yeri kendi imkanlarına göre şekillendiriyor. Ve o şekillendirme de meblağları üstte tutmak üzerine. İthalatta da enflasyonu almaya devam edeceğiz. Bu durumda, cari fazlaya çevirmemiz fakat ekonomiyi soğutmakla mümkün üzere görünüyor.
Ağaoğlu: Cari fazla vermemiz çok sıkıntı, turizmin uygun gitmesi durumunda bile. Turizmi etkileyecek değerli konulardan biri de Ukrayna problemi. Onun nereye evrileceğini bilemiyorum. Turizmi olumsuz etkilediği üzere işin berbatı petrol fiyatlarını da olumsuz ekliyor. Bu açıdan bakarsak bizim cari açığımız neredeyse güç ithalatımıza eşit. Ve biz yalnızca güç ithal eden bir ülke olarak güç fiyatlarının dünyada arttığı bir ortamda bunu turizmle nasıl kapatacağız bilemiyorum. Ve ben Merkez Bankası’nı bu hususta da biraz optimist görüyorum. Ya da en azından objektif bir değerlendirmeden hayli kendi siyasetine uygun telaffuzlarla gittiğini düşünüyorum. Bu telaffuzların gerçek hayata uyma ihtimalinin de düşmekte olduğunu görüyorum.
Güldağ: Haklısın. Son periyotta de baktığımızda bu biçimde isabetli bir iddia yok. Tahminen de beklenti haline de dönüştü illa tutması gerekmez diye de bakıyoruz ama…
Ağaoğlu: Doğal ki bunlar tutsa uygun olur lakin.
Güldağ: Hakikat, itimat inşa etmenin kıymetli bir noktası o.
Ağaoğlu: Enflasyonun gerçeği yansıtması, insanların bu sayılara inanıyor olması, toplam dış borcunuzun bilinmiyor olması… Bunlar da değerli şeyler. Kur Muhafazalı Mevduat’ın 160 milyar lira olmasını güzel bir haber olarak gösteriyoruz lakin artan bu mevduat hem de Hazine’nin üzerinde artan risk manasına da geliyor. Bunun yeterli tarafınca bakarken tıpkı ihracat rekoru kırdığımız üzere ithalat rekoru da kırdığını söylemediğimiz üzere Kur Muhafazalı Mevduat sayısı artmaya devam ettiği vakit tıpkı anda Hazine’nin riskinin de arttığını biliyor olmamız lazım.
Güldağ: Bunun altını kırmızı kalemle çizmek lazım. Öte yandan kurlar bu düzeyde kaldığı var iseyımıyla alınacak faiz yüzde 17… Artık bankaya gittiğin vakit mevduata yüzde 21- 22 verebiliyor. Ya da 19-20 civarı rahatlıkla alınabiliyor. bu biçimde baktığımda 17 zayıf kalacak. Bir de kurlar yavaşça aşağı inerse… DTH’lar bozulduğunda fotoğraf değişebilir. Zira o tarafta de sıradan bir uğraş ve teşvik olduğunu biliyoruz. bu biçimde baktığımızda Hazine’nin üzerine o kadar bir yük gelmeyebilir.
Ağaoğlu: Gelmediği durumda dolarınıza yüzde 17 faiz alacaksınız demektir. Doların sabit kaldığını düşünelim, bu sefer de dolarınıza yüzde 17 faiz ödemiş bir piyasa düşünün. Bu ortada biraz evvelce konuşmaya başlarken BESİAD iş insanlarının ‘dert etme sabit kalacak’ dese bile onların da bildiği bir şey var ki Merkez Bankası faiziyle iş nazarann faiz birbirinden farklı yerde buluşuyor şu anda. Mevduat 17, 19, 20, 21’lerden kelam ediyorsun, siyaset faizinin 14’te tutulduğu yerde. Bunun kredi bacağı var. Bu da 22,5-30 içinde.
Güldağ: Geçen hafta hayli daha üzerindeydi.
Ağaoğlu: Yüzde 40’lardaydık. Güldağ: TL’yi teşvik edici ve enflasyona endeksli yeni eserler de gelecek. Aslında daha evvel test ettiğimiz siyasetleri, bu biçimde pek başaramasak da tekrar test etme içine girmiş olduk. Daha öncesinde aslında o denli isteye isteye de yapmıyorduk, öteki dermanımız kalmadığı için yapıyorduk. Artık biraz isteyerek de yapıyoruz üzere Merkez Bankası kaynaklarına başvurmayı. Çok bu biçimde dövizle borçlanmayı istemiyoruz. Baktığım vakit Türkiye’ye döviz arzında da önemli bir azalma var. Şöyle bir 5 yıllık perspektifte de baksam 10 yıllık perspektifte de baksam önemli aşağı gerçek bir iniş var. Daha evvelki sohbetlerimizde de konuştuk bu biçimde bir çakıllı yollara yanlışsız sürmüş olduk arabayı.
‘Hırçın çocuk’ süratli yükseldi
Güldağ: Emtia ve pahalı metaller bu hafta pek hareketliydi…
Ağaoğlu: Bilhassa altın-gümüş 50 günlük, 200 günlük hareketli ortalamalarının üzerine sert çıktı. Üste hareket başladı demek için biraz erken. Altın için 1860’ın geçilmesi gerekiyor, gümüş için de 24,20 şu anda kritik eşik. Gümüş biraz daha süratli çıktı, ‘hırçın çocuk’ diyorum ben gümüşe. Bunlarda biraz daha hareket olursa ve petrol 87,4 doları aşarsa bizim enflasyon sayılarında 50’leri de tutturmamız güç olabilir. Zira dışarıdan ithal ettiğimiz ve onun yarattığı beklenti bozulması işimizi daha da zorlaştıracak. Fakat bedelli metaller geçen sene hayli üzmüşlerdi, şimdilik yıla yeterli başladılar.
Petrolde majör düzeltme güç
Güldağ: Petrol fiyatlarında kısa vadede majör bir düzeltme bekler misin?
Ağaoğlu: Petrolde şu anda öylesine bir kritik eşikteyiz ki, 87,5’lerdeyiz. Ben buradan bir düzeltme gelmesini beklerim. Gelse de Ukrayna sorunu gündemde kaldığı sürece bu düzeltme hayli majör olmayacak. İhtimaldir ki 72-75 dolarlara ya geliriz ya gelmeyiz. Her şey güllük gülistanlık olsa dahi ben bu yıl 65 dolarların altını görmüyorum. Bunun içine petrol piyasalarının kendi dinamikleri de dahil. Lakin işin makus tarafı, hem petrol piyasalarının kendi dinamikleri birebir vakitte Ukrayna’yı eklediğimizde 100 doları ya da 3 haneli sayıları görme ihtimalimiz çok yüksek.
Okumaya devam et...
Ağaoğlu: Hakikat, sürpriz yok artık. Geçtiğimiz toplantılarda da açıklamıştı, “biraz bekleme devrine gireceğiz” diye.
Güldağ: Toplantı metninde dikkatimi çeken noktalardan biri enflasyona dair beklenti oldu. Para Siyaseti Konseyi, baz tesiri geçince enflasyonda dezenflasyonist sürecin başlayacağını düşünüyor. Piyasa da dezenflasyonist süreç yönlendirmesini pek anlamlandırılamadı güya. Fazla optimist buldu.
Ağaoğlu: Benim de metinde dikkatimi çeken şu: “Kapasite kullanması ve öbür öncü göstergeler yurtarasında iktisadi faaliyetin dış talebi de olumlu etkileyerek kuvvetli seyrettiğine işaret etmektedir.” Bu, yeni enflasyon dalgasının habercisidir diye düşünüyorum. Yılsonunda yapılmış olan yönetilen ve yönlendirilen dediğimiz bölgelerdeki artırımların önemli artçılarını bakılırsaceğiz. Yani enflasyondan kurtulmamız o denli kolay olmayacak.
Güldağ: Enflasyon beklentilerine dair müellifimiz Alaattin Aktaş’ın varsayımlarına ve tahlillerine güveniyorum. Yüzde 50’ler civarında gelecek üzere ocak ayı enflasyonu diyor. Sence bu yılın ortalaması nerelerde şekillenebilir, sene sonunda ne beklersin?
Ağaoğlu: Mart ayı itibariyle yüzde 50’yi geçmiş bir enflasyon gorebiliriz. Yılı da yüzde 25’e indirebilir miyiz diye uğraşacağız. İddiaları gözden geçirdiğimizde sıradan bir azap ettik sayılara, inmiyor, fazlaca güç.
Güldağ: Enflasyonla bağlantılı olarak döviz kurunu da sormak istiyorum. 20’ler tabir eden yabancı raporlar gördük. Bunlara ne kadar paha veriyorsun; 1 dolar 20 lira olarak kapatır mıyız seneyi?
Ağaoğlu: Yüzde 30 enflasyon desek, geçen yılın 13,5’lik kapanışının üzerine yüzde 30 koyduğun vakit 20’li sayılara teorik olarak geliyor. Fakat pratik olarak karşılığını, haziran ayına kadar sabır ve tevekkülle bekleyip nazaranceğiz galiba. daha sonrasında daha net bir fotoğraf ortaya çıkacak. Benim beklentim bu biçimde bir düzeye çıkmaması tarafında. Yani yüzde 25’lik bir artış dediğimiz vakit daha gördüğümüz düzeyleri görsek bile yıl ortasında o düzeyden daha aşağıda bir düzeyde yılı kapatacağız diye bir beklentim var. Onun için de şartlarım var, daha fazla siyaset faizleriyle oynamadığımız, bunu daha uzun bir süre 14’te, imgede de olsa götürdüğümüz.
Güldağ: Bu ortada Türkiye, BAE ile yaklaşık 4.7 milyar dolarlık swap mutabakatı yaptı. Dört swap muahedesiyle 28 milyar dolara ulaşıldı.
Ağaoğlu: Evet yeni swap haberleri de gelecek üzere. Daha evvel de bu husus için ‘sünnetçi vitrinine konulan çalar saat’ değerlendirmesi yapmıştım hatırlarsan. Buna daha eski bir bankacı dostumuz ‘hatır senedi’ dedi. Onlar orada imgeyi kurtaran birtakım rezervler, gerçek rezervlere baktığımızda eksi 55 milyar dolarlar seviyesindeydik. Bu sayının kolay kolay değişeceğini yakın vakitte beklemiyorum.
Güldağ: Para Siyaseti Kurulu’nun dünkü iletilerine dönersek… Enflasyona dair daha net iletileri 27 Ocak’taki enflasyon raporu sunumunda bakılırsaceğiz. Senin metinde dikkatini çeken diğer noktalar oldu mu?
Ağaoğlu: Var… “Cari süreçler istikrarındaki güzelleşme eğiliminin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı için değer arz etmekte, bu bağlamda ticari ve kişisel krediler yakından takip edilmektedir” deniliyor. Rastgele bir şey söylememekle bir arada temel benim dikkatimi çeken cari süreçler fazlasını biz bu yılda beklerken ne yazık ki cari süreçler açığı vermeye devam ettik. Umudumuz 2022’ye kalmış, Merkez Bankası da onu söylüyor.
Güldağ: 2021’de de Cumhuriyet tarihinin ihracat rekoru kırıldı lakin ithalat rekorunu da kırmış olduk. 46 milyar dolarlık bir dış ticaret açığı oluştu. Bu sene de ithalatın fazlaca ucuzlayacağına dair pek fazla sinyal yok. Gördüğüm kadarıyla navlunda epeyce önemli bir gerileme olmayacak üzere. Şangay-Türkiye, Şangay-Avrupa diye bakınca 2,500 dolarlar civarında görülüyor. Geçenlerde forwarderlarla sohbet ettim. Gördüğüm kadarıyla 5 büyük konteyner şirket, forwarderlarla 3 yıllık muahedeler imzalamak peşindeler. “Yüzde 40’ını benimle yaparsan sana imkan veririm, kusura bakma ben 3 yıllık mukavele yapma durumundayım” diye söyleniyor. Gemi fiyatlarında bir düşüş var lakin, oligopol bu fiyat düşüşlerinden de olumsuz etkilenmemek için artık yeri kendi imkanlarına göre şekillendiriyor. Ve o şekillendirme de meblağları üstte tutmak üzerine. İthalatta da enflasyonu almaya devam edeceğiz. Bu durumda, cari fazlaya çevirmemiz fakat ekonomiyi soğutmakla mümkün üzere görünüyor.
Ağaoğlu: Cari fazla vermemiz çok sıkıntı, turizmin uygun gitmesi durumunda bile. Turizmi etkileyecek değerli konulardan biri de Ukrayna problemi. Onun nereye evrileceğini bilemiyorum. Turizmi olumsuz etkilediği üzere işin berbatı petrol fiyatlarını da olumsuz ekliyor. Bu açıdan bakarsak bizim cari açığımız neredeyse güç ithalatımıza eşit. Ve biz yalnızca güç ithal eden bir ülke olarak güç fiyatlarının dünyada arttığı bir ortamda bunu turizmle nasıl kapatacağız bilemiyorum. Ve ben Merkez Bankası’nı bu hususta da biraz optimist görüyorum. Ya da en azından objektif bir değerlendirmeden hayli kendi siyasetine uygun telaffuzlarla gittiğini düşünüyorum. Bu telaffuzların gerçek hayata uyma ihtimalinin de düşmekte olduğunu görüyorum.
Güldağ: Haklısın. Son periyotta de baktığımızda bu biçimde isabetli bir iddia yok. Tahminen de beklenti haline de dönüştü illa tutması gerekmez diye de bakıyoruz ama…
Ağaoğlu: Doğal ki bunlar tutsa uygun olur lakin.
Güldağ: Hakikat, itimat inşa etmenin kıymetli bir noktası o.
Ağaoğlu: Enflasyonun gerçeği yansıtması, insanların bu sayılara inanıyor olması, toplam dış borcunuzun bilinmiyor olması… Bunlar da değerli şeyler. Kur Muhafazalı Mevduat’ın 160 milyar lira olmasını güzel bir haber olarak gösteriyoruz lakin artan bu mevduat hem de Hazine’nin üzerinde artan risk manasına da geliyor. Bunun yeterli tarafınca bakarken tıpkı ihracat rekoru kırdığımız üzere ithalat rekoru da kırdığını söylemediğimiz üzere Kur Muhafazalı Mevduat sayısı artmaya devam ettiği vakit tıpkı anda Hazine’nin riskinin de arttığını biliyor olmamız lazım.
Güldağ: Bunun altını kırmızı kalemle çizmek lazım. Öte yandan kurlar bu düzeyde kaldığı var iseyımıyla alınacak faiz yüzde 17… Artık bankaya gittiğin vakit mevduata yüzde 21- 22 verebiliyor. Ya da 19-20 civarı rahatlıkla alınabiliyor. bu biçimde baktığımda 17 zayıf kalacak. Bir de kurlar yavaşça aşağı inerse… DTH’lar bozulduğunda fotoğraf değişebilir. Zira o tarafta de sıradan bir uğraş ve teşvik olduğunu biliyoruz. bu biçimde baktığımızda Hazine’nin üzerine o kadar bir yük gelmeyebilir.
Ağaoğlu: Gelmediği durumda dolarınıza yüzde 17 faiz alacaksınız demektir. Doların sabit kaldığını düşünelim, bu sefer de dolarınıza yüzde 17 faiz ödemiş bir piyasa düşünün. Bu ortada biraz evvelce konuşmaya başlarken BESİAD iş insanlarının ‘dert etme sabit kalacak’ dese bile onların da bildiği bir şey var ki Merkez Bankası faiziyle iş nazarann faiz birbirinden farklı yerde buluşuyor şu anda. Mevduat 17, 19, 20, 21’lerden kelam ediyorsun, siyaset faizinin 14’te tutulduğu yerde. Bunun kredi bacağı var. Bu da 22,5-30 içinde.
Güldağ: Geçen hafta hayli daha üzerindeydi.
Ağaoğlu: Yüzde 40’lardaydık. Güldağ: TL’yi teşvik edici ve enflasyona endeksli yeni eserler de gelecek. Aslında daha evvel test ettiğimiz siyasetleri, bu biçimde pek başaramasak da tekrar test etme içine girmiş olduk. Daha öncesinde aslında o denli isteye isteye de yapmıyorduk, öteki dermanımız kalmadığı için yapıyorduk. Artık biraz isteyerek de yapıyoruz üzere Merkez Bankası kaynaklarına başvurmayı. Çok bu biçimde dövizle borçlanmayı istemiyoruz. Baktığım vakit Türkiye’ye döviz arzında da önemli bir azalma var. Şöyle bir 5 yıllık perspektifte de baksam 10 yıllık perspektifte de baksam önemli aşağı gerçek bir iniş var. Daha evvelki sohbetlerimizde de konuştuk bu biçimde bir çakıllı yollara yanlışsız sürmüş olduk arabayı.
‘Hırçın çocuk’ süratli yükseldi
Güldağ: Emtia ve pahalı metaller bu hafta pek hareketliydi…
Ağaoğlu: Bilhassa altın-gümüş 50 günlük, 200 günlük hareketli ortalamalarının üzerine sert çıktı. Üste hareket başladı demek için biraz erken. Altın için 1860’ın geçilmesi gerekiyor, gümüş için de 24,20 şu anda kritik eşik. Gümüş biraz daha süratli çıktı, ‘hırçın çocuk’ diyorum ben gümüşe. Bunlarda biraz daha hareket olursa ve petrol 87,4 doları aşarsa bizim enflasyon sayılarında 50’leri de tutturmamız güç olabilir. Zira dışarıdan ithal ettiğimiz ve onun yarattığı beklenti bozulması işimizi daha da zorlaştıracak. Fakat bedelli metaller geçen sene hayli üzmüşlerdi, şimdilik yıla yeterli başladılar.
Petrolde majör düzeltme güç
Güldağ: Petrol fiyatlarında kısa vadede majör bir düzeltme bekler misin?
Ağaoğlu: Petrolde şu anda öylesine bir kritik eşikteyiz ki, 87,5’lerdeyiz. Ben buradan bir düzeltme gelmesini beklerim. Gelse de Ukrayna sorunu gündemde kaldığı sürece bu düzeltme hayli majör olmayacak. İhtimaldir ki 72-75 dolarlara ya geliriz ya gelmeyiz. Her şey güllük gülistanlık olsa dahi ben bu yıl 65 dolarların altını görmüyorum. Bunun içine petrol piyasalarının kendi dinamikleri de dahil. Lakin işin makus tarafı, hem petrol piyasalarının kendi dinamikleri birebir vakitte Ukrayna’yı eklediğimizde 100 doları ya da 3 haneli sayıları görme ihtimalimiz çok yüksek.
Okumaya devam et...