semaver
Active member
Bir defa daha Kanal İstanbul – Prof. Dr. Kaya ÖZGEN Kanal hakkında Cumhuriyet gazetesinde 10 Mayıs 2021 tarihinde yayımlanan Bilgilerle Kanal İstanbul başlıklı yazıma gelen ağır yorum ve katkıların ışığında yeni bir yazı yazma gereği ortaya çıkmış ve bu metin hazırlanmıştır.
Yazıya başlarken birinci akla gelen sorulardan biri “Niye İstanbul Kanalı değil de Kanal İstanbul deniyor” olmalı ve tartışılmalı. Bu bahis dış dayatmaları akla getiriyor. Yapılan yorumların tümü kanalın istenmediğini gösteriyor; aslına bakarsan bunun bu biçimde olduğu biliniyor. Halkımız artık etrafa karşı son derece hassas; aktüel bağlantı imkanları yardımıyla bahis çabucak paylaşılıyor ve kümeler, platformlar oluşuyor.
Bu bağlamda Rize İkizdere’deki yabanî taşocağına karşı -başta bayanlarımız olmak üzere, yöre halkı tarafınca- yürütülen engelleme uğraşları tarihe geçecek nitelikte. Benzeri durum doğal olarak kanal için de geçerli. Örneğin “Kuzey Ormanları Araştırma Derneği” mevzuyu yakından izliyor ve mevcut durumu rapor ediyor; son duyuruda “Kanal İstanbul, bölge coğrafyası üstündeki ölümcül tehdidini sürdürüyor” vurgusu öne çıkıyor. Hakikaten mevzu yalnız İstanbul için değil ülke açısından hayli epey kıymetli, aceleye getirilmemesi şart…
AKINTI FORMU DE BELGİSİZ
Artık adeta “nerede kalmıştık” dercesine “Kanal İstanbul” konusu bir daha gündemde. Dahası ortada yol ve kanal yokken köprü temeli atılmaktan kelam ediliyor. bundan evvelki yazıda da açıklandıği üzere bahis ağır belirsizlikler ve risklerle dolu, kesinlikle bilimsel açıdan uzun uzun tartışılması ve kıymetlendirilmesi koşul. Dünyanın incisi Boğaziçi’nin iki deniz içinde asırlar uzunluğu süren bir istikrar olduğu biliniyor; buna rağmen kanaldaki akıntılarla Marmara’nın ne olacağı belgisiz. O denli ki günümüzde Marmara’da aslına bakarsanız alarm zilleri çalıyor.
Nitekim ülkenin gözbebeği iç denizimiz yarı meyyit durumda. Ülke nüfusunun dörtte birinin atık suları hiç bir arıtma yapılmadan Marmara’ya veriliyor; bu da artık sürdürülebilir değil. Dahası evsel ve endüstriyel atık sular ve tarım ilaçları barındıran etraftaki akarsular hiç bir tedbir alınmadan denize akıyor. Bu durumuyla Marmara adeta fosseptiğe dönüşmüş durumda. Artık sinemanın sonuna gelinmiş üzere, deniz salyası oluşumu bunu gösteriyor. Mühendislikte “kritik denge” diye bir kavram var; Marmara tam da o durumda ve her an çökebilir. Devletin hususa sahip çıkması ve “devlet projesi” biçiminde ele alınarak sorunun çözülmesi mecburî görünmektedir.
Kanalda su akıntılarının hali de meçhul; Tuna Irmağı ile Karadeniz’e gelen kirli suların Marmara’ya akmasıyla geri dönüşü olmayan büyük meselelerin ortaya çıkması beklenmelidir. Tuna’nın Karadeniz’deki kirliliğe etkisinin araştırıldığı bilimsel çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Kanal projesinde buna ait bir doküman ve bilgiye ulaşılamamıştır. Bu bağlamda kanaldaki akıntı niçiniyle Marmara’da oluşması kaçınılmaz görünen sıkıntıların Marmara ile hudutlu kalmayacağı, Ege’ye hatta Akdeniz’e kadar yayılacağı düşünülmelidir.
SONUÇ
Evvelki yazıda da açıklandıği üzere proje, ülkenin ortasında bulunduğu alabildiğine olumsuz şartlarda gerçekçi görünmüyor. Söylem edilen bütçenin epey üzerinde bir harcamanın yapılması kaçınılmaz görünmektedir.
Bir kere daha vurgulamakta fayda var, Kanal İstanbul projesi yerine ve öncelikli olarak,
– Pandemi niçiniyle büyük bir ekonomik buhran yaşayan insanlarımız kuvvetli bir biçimde desteklenmeli, müzminleşen aşı sorunu çözülmeli,
– Zelzele riski altındaki kent zelzeleye hazırlanmalı,
– Artık bitme kademesine gelen Marmara’nın temizlenmesi düşünülmelidir.
Belirtilen her üç teklifin de ülkenin “beka sorunu” olduğu kabul edilmelidir.
PROF. DR. KAYA ÖZGEN
YÜKSEK İNŞAAT MÜHENDİSİ / E. İTÜ ÖĞRETİM ÜYESİ
Yazıya başlarken birinci akla gelen sorulardan biri “Niye İstanbul Kanalı değil de Kanal İstanbul deniyor” olmalı ve tartışılmalı. Bu bahis dış dayatmaları akla getiriyor. Yapılan yorumların tümü kanalın istenmediğini gösteriyor; aslına bakarsan bunun bu biçimde olduğu biliniyor. Halkımız artık etrafa karşı son derece hassas; aktüel bağlantı imkanları yardımıyla bahis çabucak paylaşılıyor ve kümeler, platformlar oluşuyor.
Bu bağlamda Rize İkizdere’deki yabanî taşocağına karşı -başta bayanlarımız olmak üzere, yöre halkı tarafınca- yürütülen engelleme uğraşları tarihe geçecek nitelikte. Benzeri durum doğal olarak kanal için de geçerli. Örneğin “Kuzey Ormanları Araştırma Derneği” mevzuyu yakından izliyor ve mevcut durumu rapor ediyor; son duyuruda “Kanal İstanbul, bölge coğrafyası üstündeki ölümcül tehdidini sürdürüyor” vurgusu öne çıkıyor. Hakikaten mevzu yalnız İstanbul için değil ülke açısından hayli epey kıymetli, aceleye getirilmemesi şart…
AKINTI FORMU DE BELGİSİZ
Artık adeta “nerede kalmıştık” dercesine “Kanal İstanbul” konusu bir daha gündemde. Dahası ortada yol ve kanal yokken köprü temeli atılmaktan kelam ediliyor. bundan evvelki yazıda da açıklandıği üzere bahis ağır belirsizlikler ve risklerle dolu, kesinlikle bilimsel açıdan uzun uzun tartışılması ve kıymetlendirilmesi koşul. Dünyanın incisi Boğaziçi’nin iki deniz içinde asırlar uzunluğu süren bir istikrar olduğu biliniyor; buna rağmen kanaldaki akıntılarla Marmara’nın ne olacağı belgisiz. O denli ki günümüzde Marmara’da aslına bakarsanız alarm zilleri çalıyor.
Nitekim ülkenin gözbebeği iç denizimiz yarı meyyit durumda. Ülke nüfusunun dörtte birinin atık suları hiç bir arıtma yapılmadan Marmara’ya veriliyor; bu da artık sürdürülebilir değil. Dahası evsel ve endüstriyel atık sular ve tarım ilaçları barındıran etraftaki akarsular hiç bir tedbir alınmadan denize akıyor. Bu durumuyla Marmara adeta fosseptiğe dönüşmüş durumda. Artık sinemanın sonuna gelinmiş üzere, deniz salyası oluşumu bunu gösteriyor. Mühendislikte “kritik denge” diye bir kavram var; Marmara tam da o durumda ve her an çökebilir. Devletin hususa sahip çıkması ve “devlet projesi” biçiminde ele alınarak sorunun çözülmesi mecburî görünmektedir.
Kanalda su akıntılarının hali de meçhul; Tuna Irmağı ile Karadeniz’e gelen kirli suların Marmara’ya akmasıyla geri dönüşü olmayan büyük meselelerin ortaya çıkması beklenmelidir. Tuna’nın Karadeniz’deki kirliliğe etkisinin araştırıldığı bilimsel çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Kanal projesinde buna ait bir doküman ve bilgiye ulaşılamamıştır. Bu bağlamda kanaldaki akıntı niçiniyle Marmara’da oluşması kaçınılmaz görünen sıkıntıların Marmara ile hudutlu kalmayacağı, Ege’ye hatta Akdeniz’e kadar yayılacağı düşünülmelidir.
SONUÇ
Evvelki yazıda da açıklandıği üzere proje, ülkenin ortasında bulunduğu alabildiğine olumsuz şartlarda gerçekçi görünmüyor. Söylem edilen bütçenin epey üzerinde bir harcamanın yapılması kaçınılmaz görünmektedir.
Bir kere daha vurgulamakta fayda var, Kanal İstanbul projesi yerine ve öncelikli olarak,
– Pandemi niçiniyle büyük bir ekonomik buhran yaşayan insanlarımız kuvvetli bir biçimde desteklenmeli, müzminleşen aşı sorunu çözülmeli,
– Zelzele riski altındaki kent zelzeleye hazırlanmalı,
– Artık bitme kademesine gelen Marmara’nın temizlenmesi düşünülmelidir.
Belirtilen her üç teklifin de ülkenin “beka sorunu” olduğu kabul edilmelidir.
PROF. DR. KAYA ÖZGEN
YÜKSEK İNŞAAT MÜHENDİSİ / E. İTÜ ÖĞRETİM ÜYESİ