Hilal SARI
Almanya merkezli German Marshall Fund tarafınca Kondrad Adenauer Vakfı’nın katkılarıyla 14 ülkede (Türkiye, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Litvanya, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, İspanya, İsveç, İngiltere ve ABD) gerçekleştirilen Transatlantik Trendler 2022 kamuoyu anketi ABD ve Avrupa Birliği’nin etkisinin azaldığını, Çin ve Rusya’nın aktifliğinin ise arttığını ortaya koyuyor. Global nizam, transatlantik ilgiler, milletlerarası güvenlik ve savunma, ve Çin’le alakalar olmak üzere dört ana kısma ayrılan kamuoyu anketinin en önemli bulguları şöyleki:
“ÇİN’İN TESİR GÜCÜ İKİ KATINA ÇIKACAK”
ABD hala en tesirli ülke olarak görülüyor lakin iştirakçiler ABD’nin global tertip üstündeki etkisinin gelecek 5 yılda keskin biçimde düşeceğini öngörüyor.
Katılımcıların yüzde 64’ü ABD’yi yüzde 17’si AB’yi, yüzde 13’ü Çin’i ve yüzde 6’sı Rusya’yı global münasebetlerin en tesirli aktörleri olarak görüyor.
Ancak iştirakçilerin öngörülerine göre önümüzdeki beş yılda en tesirli aktörün ABD olacağını söyleyenlerin oranı 27 puan düşüşle yüzde 37’ye geriliyor. AB’nin en tesirli aktör olacağını bekleyenlerin oranı da 2 puan düşüşle yüzde 15’e geriliyor. Çin’in en tesirli aktör olacağını önbakılırsanler ise yüzde 13’ten neredeyse iki katına yüzde 25’e yükseliyor. Rusya’nın gelecek 5 yıl ortasında en tesirli aktör olacağını söyleyenlerin oranı da 4 puan artışla yüzde 10’a yükseliyor.
Türkiye’de Çin’in tesirini yükselteceğini öngorenlerin oranı %30. Rusya’nın tesir gücünün artacağını önbakılırsanlerin oranı ise %15. İtalya’da ise iştirakçilerin yüzde 44’ü Çin’in tesirini artıracağı görüşünde. Rusya’nın şu anda en tesirli güçlerden olduğunu söyleyen iştirakçilerin oranının en yüksek olduğu ülke yüzde 10 ile Türkiye.
GENÇLERİN GÖZÜNDE ABD’NİN TESİRİ DAHA DÜŞÜK
Genç kuşakların ABD’nin dünya tertibi üstündeki tesirine ait nispeten daha negatif görüşleri var. 18-24 yaş ortası iştirakçilerde ABD için ‘en etkili’ diyenlerin oranı düşüyor. Örneğin Polonya’da 65+ yaş kümesinde ABD’yi en tesirli güçlerden biri olarak gorenlerin oranı yüzde 86, genç Polonyalılar için bu oran yüzde 39. İngiltere ve Hollanda’da da gençler yaşlı kesite nazaran ABD’nin tesir gücünü daha düşük olarak kıymetlendiriyor.
AB’nin tesir gücü de genç yaş kümesine nazaran epey daha düşük. Örneğin Almanya’da AB’yi en tesirli güç olarak nazarann 65+ kesim yüzde 37’yken, gençlerin yalnızca yüzde 7’si AB’yi global manada tesirli bir güç olarak görüyor. Hollanda’da da bu oran yüzde 38’e yüzde 9 üzere geniş bir makas var.
KAMUOYU TAYVAN’A ASKERİ MÜDAHALEYİ DESTEKLEMİYOR
Ağırlıklı olarak Batılı ülkelerde gerçekleşen anketin kıymetli bulgularından biri de, Çin’in Tayvan’a askeri bir müdahalesi durumunda silah yahut asker gönderilmesi desteklenmiyor. İştirakçiler diplomatik adımlar ve ortak yaptırımlarla ilerlenmesi taraftarı.
AB ve NATO iştirakçilerin büyük bir kısmı için hala ülkelerinin güvenliği açısından fazlaca kıymetli görülüyor.
Türkiye ve İngiltere’de büyük bir çoğunluk AB’nin ülkelerinin güvenliği için kıymetli olduğu görüşünde.
Türkiye’deki iştirakçilerin büyük bir çoğunluğu global sıkıntıların yalnızca ‘demokrasilerle’ çalışılarak çözülmesini istiyor.
Litvanya, Polonya ve Romanya’da epeyce büyük bir çoğunluk NATO’yu ülkelerinin güvenliği için ‘önemli’ yahut ‘oldukça önemli’ olarak nitelendiriyor.
AVRUPALILAR: ÇİN’LE BAĞLANTILARI ABD’SİZ HALLEDELİM
Avrupalı iştirakçiler Çin ve Rusya’yla bağlantıların ABD ile bir arada çalışılarak yönetilmesindense AB’nin kendi ortasında birlikte çalışarak yönetmesini tercih ediyor.
Çin’le münasebetlerin kıymetlendirilmesi kamuoyu için kuvvetli bir mevzu. Kimi ülkelerde Çin’in bir partner mi, bir rakip mi yoksa bir hasım mı olduğu sorusuna ‘Bilmiyorum’ karşılığını veriyor.
Çin’e karşı daha sert bir tavır alınmasına en kuvvetli takviye Fransa’da.
Konu yeni teknolojiler olduğunda biroldukça ülkede iştirakçiler Çin’e karşı sert bir tavır alınmasındansa Çin’le işbirliği yapılmasını tercih ediyor.
Türkiye, Romanya’dan daha sonra Çin’in global bağlantılardaki tesir gücünü en olumlu bulan ülke. İştirakçilerin yüzde 4’ü Çin tesirini ‘fazlaca olumlu’ bulurken, yüzde 26’sı da ‘genel manada olumlu’ buluyor. Romanya’da bu oranlar sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 39.
ALMANYA AVRUPA’NIN EN TESİRLİ ÜLKESİ
İsveç, Türkiye hariç tüm ülkeler için en muteber partner olarak görülüyor. İştirakçilerin yüzde 71’i bu görüşte. Kanada ve Almanya da iştirakçilerin yüzde 70’ine bakılırsa muteber partnerler.
Katılımcıların yüzde 75’i Almanya’yı Avrupa’nın en tesirli ülkesi olarak değerlendirirken, Fransa yüzde 65’le ikinci sırada, İngiltere yüzde 55’le üçüncü sırada geliyor.
Almanya’ya inancın en düşük olduğu ülke yüzde 43 ile Türkiye. Portekiz’de ise iştirakçilerin yüzde 84’ü Almanya’yı emniyetli bir partner olarak görüyor.
Kendi ülkesine “Avrupa’da en tesirli ülke” diyenlerin oranı ve genel anket sonuçları içindeki en büyük fark Türkiye’de. Türkiye’deki iştirakçilerin yüzde 34’ü Türkiye’yi Avrupa’nın en tesirli üç ülkesi ortasına koyarken, anketin genel iştirakçilerinde yalnızca yüzde 8 tıpkı fikirde. İtalyanlar da yüzde 13 genel anket kararına karşılık yüzde 31 ile sapması en yüksek olan kamuoyu görüşüne sahip ülkeler içinde.
TÜRKİYE’YE İNANÇ ARTSA DA HALA ‘EN GÜVENİLMEYEN’ ÜLKE
Anketin en çarpıcı neticelerindan biri ise Türkiye’nin anket yapılan ülkelerin genelinde en güvenilmeyen partner olarak görülmesi. NATO üyeliğine karşı çıkılan fakat şimdilik birtakım şartların yerine getirilmesi durumunda üyelik konusunda uzlaşılan İsveç’te Türkiye’yi inançlı bulanların oranı 5 puan düşüşle yüzde 11’e gerilemiş. Anket genelinde ise Türkiye’yi emniyetli bulan iştirakçilerin oranı yüzde 27. 2021 yılına bakılırsa Türkiye’yi sağlam bir partner olarak bulanların oranı 4 puan artmış durumda.
3 AMERİKALIDAN 1’İ: DEMOKRASİ TEHLİKEDE
ABD’li neredeyse her üç iştirakçiden biri ABD’de demokrasinin tehlikede olduğu görüşünde.
Türkiye’de iştirakçilerin yalnızca yüzde 21’i demokrasinin durumundan mutlu ve bu anket genelindeki en düşük oran.
Polonya (yüzde 36) ve İtalya’da (yüzde 31) da kamuoyunun yalnızca küçük bir bölümü demokrasinin durumundan mutlu.
Avrupa’daki iştirakçilerin çoğunluğu ABD Lideri Joe Biden’ın milletlerarası münasebetleri ele alış biçimini onaylıyor. Biden’ı onaylayanların oranı en yüksek Polonya’da, en düşük oran ise Türkiye’de.
Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılması konusunda Türkiye hariç tüm ülkelerde kuvvetli bir dayanak var.
kuvvetli bir çoğunluk ABD’nin Avrupa’nın savunmasına dahil olmasını istiyor. 2021’e bakılırsa bu görüşün en çok arttığı ülkeler İsveç, İspanya ve Hollanda.
En büyük tehdit: Savaş, Rusya ve iklim krizi
Atlantik’in iki yakasında yapılan ankette iştirakçilerin 2022 yılında en büyük güvenlik sorunu olarak gördüğü üç öge sırasıyla savaşlar (yüzde 18), iklim krizi (yüzde 18) ve Rusya (yüzde 17). İtalya, Fransa ve Kanada, kamuoyunun iklim krizini en büyük güvenlik tehdidi olarak gördüğü ülkeler.
Ukrayna’ya yakın ülkelerdeki iştirakçiler için ise savaş ve Rusya daha büyük bir tehdit olarak görülüyor: Almanya’da iştirakçilerin yüzde 21’i Rusya’yı, yüzde 22’si bir savaşı, Polonya’da yüzde 35’i Rusya’yı yüzde 25’i bir savaşı en büyük tehdit olarak görüyor.
Türkiye’deki iştirakçilerin güvenlik tehdidi olarak gördüğü ögeler anket genelindekinden epeyce farklı. Göç, Türkiye’deki iştirakçilerin yüzde 37’si için en büyük güvenlik tehdidi olarak görülüyor. İştirakçilerin yüzde 17’si nükleer silahlanma konusunda telaşlı olduğunu aktarıyor ve bunu en kıymetli yahut ikinci değerli güvenlik riski olarak lisana getiriyor. Yüzde 16 ile terör üçüncü sırada gelirken, yüzde 15 ile devletler ortası bir savaş dördüncü sıradaki güvenlik tehdidi. İklim krizi ise iştirakçilerin yalnızca yüzde 8’i tarafınca güvenlik tehdidi olarak görülüyor. Rusya’yı güvenlik tehdidi olarak bakılırsanlerin oranı ise yalnızca yüzde 3.
Okumaya devam et...
Almanya merkezli German Marshall Fund tarafınca Kondrad Adenauer Vakfı’nın katkılarıyla 14 ülkede (Türkiye, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Litvanya, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, İspanya, İsveç, İngiltere ve ABD) gerçekleştirilen Transatlantik Trendler 2022 kamuoyu anketi ABD ve Avrupa Birliği’nin etkisinin azaldığını, Çin ve Rusya’nın aktifliğinin ise arttığını ortaya koyuyor. Global nizam, transatlantik ilgiler, milletlerarası güvenlik ve savunma, ve Çin’le alakalar olmak üzere dört ana kısma ayrılan kamuoyu anketinin en önemli bulguları şöyleki:
“ÇİN’İN TESİR GÜCÜ İKİ KATINA ÇIKACAK”
ABD hala en tesirli ülke olarak görülüyor lakin iştirakçiler ABD’nin global tertip üstündeki etkisinin gelecek 5 yılda keskin biçimde düşeceğini öngörüyor.
Katılımcıların yüzde 64’ü ABD’yi yüzde 17’si AB’yi, yüzde 13’ü Çin’i ve yüzde 6’sı Rusya’yı global münasebetlerin en tesirli aktörleri olarak görüyor.
Ancak iştirakçilerin öngörülerine göre önümüzdeki beş yılda en tesirli aktörün ABD olacağını söyleyenlerin oranı 27 puan düşüşle yüzde 37’ye geriliyor. AB’nin en tesirli aktör olacağını bekleyenlerin oranı da 2 puan düşüşle yüzde 15’e geriliyor. Çin’in en tesirli aktör olacağını önbakılırsanler ise yüzde 13’ten neredeyse iki katına yüzde 25’e yükseliyor. Rusya’nın gelecek 5 yıl ortasında en tesirli aktör olacağını söyleyenlerin oranı da 4 puan artışla yüzde 10’a yükseliyor.
Türkiye’de Çin’in tesirini yükselteceğini öngorenlerin oranı %30. Rusya’nın tesir gücünün artacağını önbakılırsanlerin oranı ise %15. İtalya’da ise iştirakçilerin yüzde 44’ü Çin’in tesirini artıracağı görüşünde. Rusya’nın şu anda en tesirli güçlerden olduğunu söyleyen iştirakçilerin oranının en yüksek olduğu ülke yüzde 10 ile Türkiye.
GENÇLERİN GÖZÜNDE ABD’NİN TESİRİ DAHA DÜŞÜK
Genç kuşakların ABD’nin dünya tertibi üstündeki tesirine ait nispeten daha negatif görüşleri var. 18-24 yaş ortası iştirakçilerde ABD için ‘en etkili’ diyenlerin oranı düşüyor. Örneğin Polonya’da 65+ yaş kümesinde ABD’yi en tesirli güçlerden biri olarak gorenlerin oranı yüzde 86, genç Polonyalılar için bu oran yüzde 39. İngiltere ve Hollanda’da da gençler yaşlı kesite nazaran ABD’nin tesir gücünü daha düşük olarak kıymetlendiriyor.
AB’nin tesir gücü de genç yaş kümesine nazaran epey daha düşük. Örneğin Almanya’da AB’yi en tesirli güç olarak nazarann 65+ kesim yüzde 37’yken, gençlerin yalnızca yüzde 7’si AB’yi global manada tesirli bir güç olarak görüyor. Hollanda’da da bu oran yüzde 38’e yüzde 9 üzere geniş bir makas var.
KAMUOYU TAYVAN’A ASKERİ MÜDAHALEYİ DESTEKLEMİYOR
Ağırlıklı olarak Batılı ülkelerde gerçekleşen anketin kıymetli bulgularından biri de, Çin’in Tayvan’a askeri bir müdahalesi durumunda silah yahut asker gönderilmesi desteklenmiyor. İştirakçiler diplomatik adımlar ve ortak yaptırımlarla ilerlenmesi taraftarı.
AB ve NATO iştirakçilerin büyük bir kısmı için hala ülkelerinin güvenliği açısından fazlaca kıymetli görülüyor.
Türkiye ve İngiltere’de büyük bir çoğunluk AB’nin ülkelerinin güvenliği için kıymetli olduğu görüşünde.
Türkiye’deki iştirakçilerin büyük bir çoğunluğu global sıkıntıların yalnızca ‘demokrasilerle’ çalışılarak çözülmesini istiyor.
Litvanya, Polonya ve Romanya’da epeyce büyük bir çoğunluk NATO’yu ülkelerinin güvenliği için ‘önemli’ yahut ‘oldukça önemli’ olarak nitelendiriyor.
AVRUPALILAR: ÇİN’LE BAĞLANTILARI ABD’SİZ HALLEDELİM
Avrupalı iştirakçiler Çin ve Rusya’yla bağlantıların ABD ile bir arada çalışılarak yönetilmesindense AB’nin kendi ortasında birlikte çalışarak yönetmesini tercih ediyor.
Çin’le münasebetlerin kıymetlendirilmesi kamuoyu için kuvvetli bir mevzu. Kimi ülkelerde Çin’in bir partner mi, bir rakip mi yoksa bir hasım mı olduğu sorusuna ‘Bilmiyorum’ karşılığını veriyor.
Çin’e karşı daha sert bir tavır alınmasına en kuvvetli takviye Fransa’da.
Konu yeni teknolojiler olduğunda biroldukça ülkede iştirakçiler Çin’e karşı sert bir tavır alınmasındansa Çin’le işbirliği yapılmasını tercih ediyor.
Türkiye, Romanya’dan daha sonra Çin’in global bağlantılardaki tesir gücünü en olumlu bulan ülke. İştirakçilerin yüzde 4’ü Çin tesirini ‘fazlaca olumlu’ bulurken, yüzde 26’sı da ‘genel manada olumlu’ buluyor. Romanya’da bu oranlar sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 39.
ALMANYA AVRUPA’NIN EN TESİRLİ ÜLKESİ
İsveç, Türkiye hariç tüm ülkeler için en muteber partner olarak görülüyor. İştirakçilerin yüzde 71’i bu görüşte. Kanada ve Almanya da iştirakçilerin yüzde 70’ine bakılırsa muteber partnerler.
Katılımcıların yüzde 75’i Almanya’yı Avrupa’nın en tesirli ülkesi olarak değerlendirirken, Fransa yüzde 65’le ikinci sırada, İngiltere yüzde 55’le üçüncü sırada geliyor.
Almanya’ya inancın en düşük olduğu ülke yüzde 43 ile Türkiye. Portekiz’de ise iştirakçilerin yüzde 84’ü Almanya’yı emniyetli bir partner olarak görüyor.
Kendi ülkesine “Avrupa’da en tesirli ülke” diyenlerin oranı ve genel anket sonuçları içindeki en büyük fark Türkiye’de. Türkiye’deki iştirakçilerin yüzde 34’ü Türkiye’yi Avrupa’nın en tesirli üç ülkesi ortasına koyarken, anketin genel iştirakçilerinde yalnızca yüzde 8 tıpkı fikirde. İtalyanlar da yüzde 13 genel anket kararına karşılık yüzde 31 ile sapması en yüksek olan kamuoyu görüşüne sahip ülkeler içinde.
TÜRKİYE’YE İNANÇ ARTSA DA HALA ‘EN GÜVENİLMEYEN’ ÜLKE
Anketin en çarpıcı neticelerindan biri ise Türkiye’nin anket yapılan ülkelerin genelinde en güvenilmeyen partner olarak görülmesi. NATO üyeliğine karşı çıkılan fakat şimdilik birtakım şartların yerine getirilmesi durumunda üyelik konusunda uzlaşılan İsveç’te Türkiye’yi inançlı bulanların oranı 5 puan düşüşle yüzde 11’e gerilemiş. Anket genelinde ise Türkiye’yi emniyetli bulan iştirakçilerin oranı yüzde 27. 2021 yılına bakılırsa Türkiye’yi sağlam bir partner olarak bulanların oranı 4 puan artmış durumda.
3 AMERİKALIDAN 1’İ: DEMOKRASİ TEHLİKEDE
ABD’li neredeyse her üç iştirakçiden biri ABD’de demokrasinin tehlikede olduğu görüşünde.
Türkiye’de iştirakçilerin yalnızca yüzde 21’i demokrasinin durumundan mutlu ve bu anket genelindeki en düşük oran.
Polonya (yüzde 36) ve İtalya’da (yüzde 31) da kamuoyunun yalnızca küçük bir bölümü demokrasinin durumundan mutlu.
Avrupa’daki iştirakçilerin çoğunluğu ABD Lideri Joe Biden’ın milletlerarası münasebetleri ele alış biçimini onaylıyor. Biden’ı onaylayanların oranı en yüksek Polonya’da, en düşük oran ise Türkiye’de.
Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılması konusunda Türkiye hariç tüm ülkelerde kuvvetli bir dayanak var.
kuvvetli bir çoğunluk ABD’nin Avrupa’nın savunmasına dahil olmasını istiyor. 2021’e bakılırsa bu görüşün en çok arttığı ülkeler İsveç, İspanya ve Hollanda.
En büyük tehdit: Savaş, Rusya ve iklim krizi
Atlantik’in iki yakasında yapılan ankette iştirakçilerin 2022 yılında en büyük güvenlik sorunu olarak gördüğü üç öge sırasıyla savaşlar (yüzde 18), iklim krizi (yüzde 18) ve Rusya (yüzde 17). İtalya, Fransa ve Kanada, kamuoyunun iklim krizini en büyük güvenlik tehdidi olarak gördüğü ülkeler.
Ukrayna’ya yakın ülkelerdeki iştirakçiler için ise savaş ve Rusya daha büyük bir tehdit olarak görülüyor: Almanya’da iştirakçilerin yüzde 21’i Rusya’yı, yüzde 22’si bir savaşı, Polonya’da yüzde 35’i Rusya’yı yüzde 25’i bir savaşı en büyük tehdit olarak görüyor.
Türkiye’deki iştirakçilerin güvenlik tehdidi olarak gördüğü ögeler anket genelindekinden epeyce farklı. Göç, Türkiye’deki iştirakçilerin yüzde 37’si için en büyük güvenlik tehdidi olarak görülüyor. İştirakçilerin yüzde 17’si nükleer silahlanma konusunda telaşlı olduğunu aktarıyor ve bunu en kıymetli yahut ikinci değerli güvenlik riski olarak lisana getiriyor. Yüzde 16 ile terör üçüncü sırada gelirken, yüzde 15 ile devletler ortası bir savaş dördüncü sıradaki güvenlik tehdidi. İklim krizi ise iştirakçilerin yalnızca yüzde 8’i tarafınca güvenlik tehdidi olarak görülüyor. Rusya’yı güvenlik tehdidi olarak bakılırsanlerin oranı ise yalnızca yüzde 3.
Okumaya devam et...