Hüseyin GÖKÇE
Son üç yıllık Yİ-ÜFE’nin yüzde 142 düzeyinde çıkması, işletmelerin finansal tablolarını ilişkin olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplamasına karşılık gelen enflasyon muhasebesini mecburî hale getirdi. Lakin VUK tekrarlanmış 298’inci unsurunda bu biçimde bir mecburilik olmasına karşın, uygulamanın ertelenmesi seçeneğinin de çabucak hemen ortadan kalkmadığı kaydediliyor. Şayet erteleme yapılmazsa bundan daha sonraki süreçte maliye bürokrasisi ile mali müşavirler, YMM’ler ve muhasebeciler ağır bir çalışma temposuna girecekler.
Enflasyon muhasebesi birinci kere ve yalnızca 2001 krizinin akabinde 2003 yılında uygulanmıştı. ötürüsıyla Maliye Bakanlığı’nın önümüzdeki periyotta enflasyon muhasebesinin nasıl yapılacağına ait uygulama bildirimi çıkarması gerekiyor. Amortismanın artırılmış bedel üzerinden mi eski bedel üzerinden mi hesaplanacağı ve düzeltme kararı ortaya çıkacak kâr yahut zararın vergiye tabi karın tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı sorularının da bu bildirimde açıklığa kavuşturulmasına gereksinim var.
Periyot kâr-zararı ya artacak, ya da azalacak
Birinci kere 2001 krizinin akabinde yasal altyapısı oluşturulan ve firmalara, işletmelere, finansal tablolarını ilişkin olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanma imkanı veren ‘enflasyon muhasebesi (düzeltmesi) uygulaması, erteleme şayet olmazsa 17 yıl ortadan daha sonra bir daha uygulanacak. VUK tekrarlanmış 292’nci unsura göre enflasyon muhasebesine geçiş için, Yİ-ÜFE’nin ortasında bulunulan yıl yüzde 10 ve son 3 hesap devrinde toplam yüzde 100’ün üzerinde olması gerekiyor. 2021 yılında yüzde 79.89 olan YİÜFE artışı son üç yılda ise yüzde 142’yi geçti. Bu durumda ilgili unsur uyarınca kapsama giren mükellefl er, süreksiz vergi periyotlarının sonu prestijiyle malî tablolarını düzenleyerek enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olacaklar.
Enflasyon muhasebesinin sahip olduğu mali ve nakdî olmayan kalemlerin bilanço ortasındaki dağılımına bakılırsa daha az yahut daha fazla vergi ödenmesine yol açabileceğini söyleyen TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu, sistemin işleyişine yönelik teknik bilgiler verdi. DÜNYA’ya konuşan Kartaloğlu, “İşletmelerin bilançolarının aktifinde ve pasifinde yer alan nakdî olmayan değerleri düzeltme katsayısı ile çarpılıp düzeltme süreci tamamlandıktan daha sonra Enflasyon Düzeltme Hesabının bakiyesi, Devir Kar/Zarar Hesabına devredilerek kapatılacak ve verilen bakiye tipine bakılırsa işletmenin devir kar ya da ziyanı artacak ya da azalacaktır” tabirlerini kullandı.
Amortismana tabi değer satılınca ne olacak?
2021 yılına ait yapılacak olan düzeltme süreçlerinin şirketlerin 2021 vergi matrahlarını etkilememesi gerektiğini söz eden Emre Kartaloğlu, “elbet 2021 yılı sonunda yapılması gereken düzletme daha sonrası oluşan bakiye fiyatlar 2022 yılının açılış kayıtları olacak, 2022 yılı amortismanları bundan evvelki yıl düzeltilerek gelen meblağlar üzerinden ayrılacak, düzeltilen amortismana tabi iktisadi değerler satıldığında enflasyon fark hesapları ve maliyet addolunacak ve satış kar ziyanları buna bakılırsa belirlenecek” diye konuştu Kartaloğlu, özsermaye ağır çalışan ve sahip olduğu bu sermayesini mali kalemlere yatıran bir işletmenin enflasyon düzeltmesi daha sonrası devir kârının azalacağını ya da periyot ziyanının artacağını zira işletme sermayesinin enflasyon karşısında eridiğini söylemiş oldu.
“2021 yılında uygulanmaması değerlendirilmeli”
Enflasyon muhasebesine geçilip geçilmemesine ait tartışmaların yersiz olduğunu söyleyen Kartaloğlu, “Açıklanan endeks sayıları uyarınca enflasyon muhasebesine geçilmiştir ve geçilmelidir de. Asıl olan finansal tabloların olabildiğince gerçeği yansıtmalarının sağlanması ve enflasyonun finansal tablolar üstündeki etkisinin ortadan kaldırılarak vergi matrahının hakikat bir biçimde kavranmasıdır” dedi.
Burada asıl üzerinde durulması gereken 17 yıldır uygulanmayan enflasyon düzeltmesinin belirsizlikleri olduğuna dikkat çeken Kartaloğlu, kimi mükellefl erin yüzde 2 oranında vergiyi ödememek için VUK süreksiz 31’inci hususundaki düzeltme kararlarından yararlanmayı ertelediklerini söylemiş oldu.
“Hangi devirde başlayacağı soru işareti”
E. Gelir Yönetimi Lider Yardımcısı Bülent Taş, uzun müddet daha sonra enflasyon düzeltmesi uygulamasının tereddütlerle birlikte başladığını söylemiş oldu. Düzeltmenin hangi periyoda uygulanarak başlayacağının soru işareti olduğunu lisana getiren Taş vergialgi.net internet sitesindeki yazısında, “Eğer 2021 yılı hesapları düzeltmeye tabi tutulacak ise düzeltme kararı oluşan bir kâr yahut zararın 2021 yılına atfedilecek kısmının 2021 yılı vergiye tabi yararın tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı ve şayet 2021 yılı hesapları düzeltmeye tabi tutulacaksa sabit değerlerin 2021 yılında düzeltme kararı artan kıymetleri üzerinden mi yoksa düzelte öncesi pahaları üzerinden mi amortismana tabi tutulacağı tereddütlerin özünü oluşturmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
“Mali tabloların gerçek okunması için zarurî hale geldi”
Yeni Küme İdare Konseyi Lideri Yılmaz Sezer, “Özellikle enflasyonunun yüksek olduğu periyotlarda, işletmelerin bilançolarında yer alan varlıklar gerçek pahasını yansıtmamaktadır” dedi. Hala kıymet artışı karşılığı yüzde 2 vergi ödenerek değerleme yapılabildiğini söyleyen Sezer, bu maliyete katlanmak istemeyenlerin düzenlemeden yararlanamadığını bunu da tedavülde bulunan bilançoların yeknasak bulunmasına mani olduğunu söylemiş oldu. Sezer, “TÜRMOB haklı olarak meslek mensuplarının iş yükünü artırmamak ismine ertelenmesini istiyor, bence Maliye bakanlığı da %2. Vergi gelirlerinden yoksun olmamak için enflasyon muhasebesine geçmek istemiyor. Sonuç olarak daha öncede söylemiş olduğim üzere büyük bir olasılıkla erteleme gelecek” diye konuştu.
Erteleme torba kanuna girebilir
Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı bugüne kadar hususla ilgili rastgele bir açıklama yapmadığı için enflasyon muhasebesine geçilip geçilmeyeceği çabucak hemen tam olarak netleşmedi. Yürürlükteki VUK yinelenmiş 298’inci hususu kurallar oluştuğunda tüm şirketlerin enflasyon düzeltmesi yapmasını öngörüyor. Lakin TÜRMOB başta olmak üzere kimi kuruluşlar ise belirsizlikler giderilmeden uygulanamaya geçilmemesi talebinde bulunuyorlardı. Kaynaklar, evvelki gün TBMM’ye sunulan kur muhafazalı mevduatla ilgili torba kanun teklifine bu biçimde bir unsur eklenme ihtimalinin bulunduğunu aktarıyor.
Okumaya devam et...
Son üç yıllık Yİ-ÜFE’nin yüzde 142 düzeyinde çıkması, işletmelerin finansal tablolarını ilişkin olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplamasına karşılık gelen enflasyon muhasebesini mecburî hale getirdi. Lakin VUK tekrarlanmış 298’inci unsurunda bu biçimde bir mecburilik olmasına karşın, uygulamanın ertelenmesi seçeneğinin de çabucak hemen ortadan kalkmadığı kaydediliyor. Şayet erteleme yapılmazsa bundan daha sonraki süreçte maliye bürokrasisi ile mali müşavirler, YMM’ler ve muhasebeciler ağır bir çalışma temposuna girecekler.
Enflasyon muhasebesi birinci kere ve yalnızca 2001 krizinin akabinde 2003 yılında uygulanmıştı. ötürüsıyla Maliye Bakanlığı’nın önümüzdeki periyotta enflasyon muhasebesinin nasıl yapılacağına ait uygulama bildirimi çıkarması gerekiyor. Amortismanın artırılmış bedel üzerinden mi eski bedel üzerinden mi hesaplanacağı ve düzeltme kararı ortaya çıkacak kâr yahut zararın vergiye tabi karın tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı sorularının da bu bildirimde açıklığa kavuşturulmasına gereksinim var.
Periyot kâr-zararı ya artacak, ya da azalacak
Birinci kere 2001 krizinin akabinde yasal altyapısı oluşturulan ve firmalara, işletmelere, finansal tablolarını ilişkin olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanma imkanı veren ‘enflasyon muhasebesi (düzeltmesi) uygulaması, erteleme şayet olmazsa 17 yıl ortadan daha sonra bir daha uygulanacak. VUK tekrarlanmış 292’nci unsura göre enflasyon muhasebesine geçiş için, Yİ-ÜFE’nin ortasında bulunulan yıl yüzde 10 ve son 3 hesap devrinde toplam yüzde 100’ün üzerinde olması gerekiyor. 2021 yılında yüzde 79.89 olan YİÜFE artışı son üç yılda ise yüzde 142’yi geçti. Bu durumda ilgili unsur uyarınca kapsama giren mükellefl er, süreksiz vergi periyotlarının sonu prestijiyle malî tablolarını düzenleyerek enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olacaklar.
Enflasyon muhasebesinin sahip olduğu mali ve nakdî olmayan kalemlerin bilanço ortasındaki dağılımına bakılırsa daha az yahut daha fazla vergi ödenmesine yol açabileceğini söyleyen TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu, sistemin işleyişine yönelik teknik bilgiler verdi. DÜNYA’ya konuşan Kartaloğlu, “İşletmelerin bilançolarının aktifinde ve pasifinde yer alan nakdî olmayan değerleri düzeltme katsayısı ile çarpılıp düzeltme süreci tamamlandıktan daha sonra Enflasyon Düzeltme Hesabının bakiyesi, Devir Kar/Zarar Hesabına devredilerek kapatılacak ve verilen bakiye tipine bakılırsa işletmenin devir kar ya da ziyanı artacak ya da azalacaktır” tabirlerini kullandı.
Amortismana tabi değer satılınca ne olacak?
2021 yılına ait yapılacak olan düzeltme süreçlerinin şirketlerin 2021 vergi matrahlarını etkilememesi gerektiğini söz eden Emre Kartaloğlu, “elbet 2021 yılı sonunda yapılması gereken düzletme daha sonrası oluşan bakiye fiyatlar 2022 yılının açılış kayıtları olacak, 2022 yılı amortismanları bundan evvelki yıl düzeltilerek gelen meblağlar üzerinden ayrılacak, düzeltilen amortismana tabi iktisadi değerler satıldığında enflasyon fark hesapları ve maliyet addolunacak ve satış kar ziyanları buna bakılırsa belirlenecek” diye konuştu Kartaloğlu, özsermaye ağır çalışan ve sahip olduğu bu sermayesini mali kalemlere yatıran bir işletmenin enflasyon düzeltmesi daha sonrası devir kârının azalacağını ya da periyot ziyanının artacağını zira işletme sermayesinin enflasyon karşısında eridiğini söylemiş oldu.
“2021 yılında uygulanmaması değerlendirilmeli”
Enflasyon muhasebesine geçilip geçilmemesine ait tartışmaların yersiz olduğunu söyleyen Kartaloğlu, “Açıklanan endeks sayıları uyarınca enflasyon muhasebesine geçilmiştir ve geçilmelidir de. Asıl olan finansal tabloların olabildiğince gerçeği yansıtmalarının sağlanması ve enflasyonun finansal tablolar üstündeki etkisinin ortadan kaldırılarak vergi matrahının hakikat bir biçimde kavranmasıdır” dedi.
Burada asıl üzerinde durulması gereken 17 yıldır uygulanmayan enflasyon düzeltmesinin belirsizlikleri olduğuna dikkat çeken Kartaloğlu, kimi mükellefl erin yüzde 2 oranında vergiyi ödememek için VUK süreksiz 31’inci hususundaki düzeltme kararlarından yararlanmayı ertelediklerini söylemiş oldu.
“Hangi devirde başlayacağı soru işareti”
E. Gelir Yönetimi Lider Yardımcısı Bülent Taş, uzun müddet daha sonra enflasyon düzeltmesi uygulamasının tereddütlerle birlikte başladığını söylemiş oldu. Düzeltmenin hangi periyoda uygulanarak başlayacağının soru işareti olduğunu lisana getiren Taş vergialgi.net internet sitesindeki yazısında, “Eğer 2021 yılı hesapları düzeltmeye tabi tutulacak ise düzeltme kararı oluşan bir kâr yahut zararın 2021 yılına atfedilecek kısmının 2021 yılı vergiye tabi yararın tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı ve şayet 2021 yılı hesapları düzeltmeye tabi tutulacaksa sabit değerlerin 2021 yılında düzeltme kararı artan kıymetleri üzerinden mi yoksa düzelte öncesi pahaları üzerinden mi amortismana tabi tutulacağı tereddütlerin özünü oluşturmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
“Mali tabloların gerçek okunması için zarurî hale geldi”
Yeni Küme İdare Konseyi Lideri Yılmaz Sezer, “Özellikle enflasyonunun yüksek olduğu periyotlarda, işletmelerin bilançolarında yer alan varlıklar gerçek pahasını yansıtmamaktadır” dedi. Hala kıymet artışı karşılığı yüzde 2 vergi ödenerek değerleme yapılabildiğini söyleyen Sezer, bu maliyete katlanmak istemeyenlerin düzenlemeden yararlanamadığını bunu da tedavülde bulunan bilançoların yeknasak bulunmasına mani olduğunu söylemiş oldu. Sezer, “TÜRMOB haklı olarak meslek mensuplarının iş yükünü artırmamak ismine ertelenmesini istiyor, bence Maliye bakanlığı da %2. Vergi gelirlerinden yoksun olmamak için enflasyon muhasebesine geçmek istemiyor. Sonuç olarak daha öncede söylemiş olduğim üzere büyük bir olasılıkla erteleme gelecek” diye konuştu.
Erteleme torba kanuna girebilir
Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı bugüne kadar hususla ilgili rastgele bir açıklama yapmadığı için enflasyon muhasebesine geçilip geçilmeyeceği çabucak hemen tam olarak netleşmedi. Yürürlükteki VUK yinelenmiş 298’inci hususu kurallar oluştuğunda tüm şirketlerin enflasyon düzeltmesi yapmasını öngörüyor. Lakin TÜRMOB başta olmak üzere kimi kuruluşlar ise belirsizlikler giderilmeden uygulanamaya geçilmemesi talebinde bulunuyorlardı. Kaynaklar, evvelki gün TBMM’ye sunulan kur muhafazalı mevduatla ilgili torba kanun teklifine bu biçimde bir unsur eklenme ihtimalinin bulunduğunu aktarıyor.
Okumaya devam et...