Mehmet KAYA
Türkiye’de, güneş ve rüzgar gücüne dayalı elektrik üretiminin YEKDEM sistemiyle teşvik kapsamına alınmasıyla yatırımlar hızlandı. O denli ki, 2014’ten bu yana rüzgar gücü heyeti gücü 8 kat, güneş gücü şurası gücü 195 kat arttı. Lakin YEKDEM alım mühletinin daralması, büyümenin bu ölçüde sürdürülmesi beklentisini kırdı.
Kamu ve özel kesim, çeşitli kanallardan bu teşvikin uzatılması yahut bir daha şekillendirilmesi arayışı içine girdi. Özel bölüm kur oynaklığından yakınarak dövize dayalı bir alım sistemi talep etse de kamu dövize endeksli kontratlardan kaçınmaya çalışıyor. Türkiye’de çabucak hemen potansiyel tam değerlendirilemese de bilhassa yerli donanım üretimlerinin de oluştuğu bir yatırım devri yaşandı.
Türkiye’nin güneş gücü heyeti gücü 2014’te 40 MW seviyesinden, 2021 sonu itibariyle 7 bin 815,6 MW düzeyine ulaştı. Bunun 6 bin 359,9 MW’ı heyeti lisanssız santrallerden oluşuyor. Rüzgar gücü konseyi gücü ise 2021 yılı sonunda 10 bin 585 MW’a ulaştı. 2010’da rüzgar gücü konseyi gücü 1.329 MW düzeyindeydi. Bu bilgiler ışığında, güneş ve rüzgar santralleri yatırımlarının hızlandığı devir olan 2010’lu senelerdan itibaren güneş gücü konseyi gücü 195 kat, rüzgar gücü şurası gücü ise 9 kat artmış oldu. 2021 sonu itibariyle Türkiye heyeti gücünün yüzde 7,8’i güneş, yüzde 10,62’si rüzgar gücüne dayalı santrallerden oluşuyor.
Konseyi kapasiteler haricinde, fiili üretime bakıldığında, kuraklık yaşanan bir yıl olan 2021’de toplam güç üretiminin yüzde 13,6’sı rüzgar ve güneşten gerçekleşti. 2020’de yüzde 26 seviyesinde olan hidroelektriğin hissesi, 2021’de yüzde 17’ye düştü. Lakin, dal yetkilileri barajların kâfi düzeye ulaşmasıyla bu hissenin artacağına işaret ediyor. Hidroelektrik harici, rüzgar, güneş, biyokütle vb. her türlü yenilenebilir güç üretimi 2021’de, yüzde 18 üretim hissesine ulaştı.
Santral sayıları
Rüzgar gücünde, TÜREB bilgi tabanına göre, Aralık ayı sonu itibariyle 231 firmanın 272 santrali bulunuyor. Bu santrallerin heyeti gücü 10 bin 585 MWm’yi geçmiş durumda. Santrallerde 3 bin 868 türbin yer alıyor. 22 firmanın 24 projesinde 926,86 MWm heyeti güçteki yatırımı da devam ediyor. Lisans verilmiş 215,2 MWm konseyi güçteki 9 proje de üretime geçmek için bekliyor. Türkiye’de güneş gücü santral sayısı ise 8 bin 389 adet oldu.
Rüzgar ve güneş gücüne dayalı elektrik üretiminde, doğal duruma bağlı olunduğu için elektrik üretiminde yedek ve maliyet denetimi üzere işlevleriyle yer veriliyor. Büyük tüketimleri karşılayacak güç depolamaya yönelik teknolojiler ise çabucak hemen araştırma basamağında bulunuyor. Bu dezavantajlara karşın, Türkiye’nin güneş ve rüzgar potansiyelinin yüksek olması niçiniyle, bu alana yapılacak büyük yatırımların, elektrik üretiminde oluşabilecek muhtemel kayıpları kapatmaya yönelik bir işlev taşıyıp taşıyamayacağı sorusu da gündemde duruyor.
DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan GÜYAD Lideri Cem Özkök, her kapasite artışının elektrik arzının artırılmasına katkı vereceğini vurgulayarak, kısa vadede atıl kapasitelerin, tamamlanmış lakin sisteme alınmamış santrallerin devreye girmesi gerektiğini vurguladı. Özkök, “Ülkemizin artan güç muhtaçlığı için büyük değer arz eden atıl kapasiteler bölümün yakından ilgilendiği bir öbür değerli husus başlığı. Hala; inşası ve kabulü tamamlanmış ve sisteme bağlı olduğu biçimde irtibat kapasitesinde yer almayan 1.700 MW’ı aşkın rüzgar ve güneş gücümüz mevcut. Bu yatırımlar tamamlanmış olmalarına karşın kapasite artışı kendileri için kelam konusu olamıyor, niye? Bu durum bilhassa güç muhtaçlığının arttığı bugünlerde ülkemizi elektrik üretimi açısından zora sokabilecek bir durumdur” dedi. Özkök, salgın devrinde düşen güç talebinin, salgının tesirlerinin azalmasıyla artışının beklenmedik fiyat artışına niye olduğunu hatırlatarak, bunun da bölümde olumsuz tesirlerinin gözlendiğini kaydetti. Özkök, güç talebinin karşılanamamasının büyümeye ket vuracağına işaret ederken, Avrupa’nın sonda karbon uygulaması planı niçiniyle ihracat açısından da kıymetli olduğunun altını çizdi.
Özkök, “Kapasite artışları ülkemize lakin olumlu katkı sağlayacak bir uygulamadır. Hal bu biçimdeyken mevcut konseyi santrallere kapasite artışı verilmemesi, yerli ve mili kaynağımızdan yararlanılmaması, bunun kararı olarak da ülkemizin cari açık sıkıntısının büyümesi manasına gelecektir. Büyümeye devam eden bir ülke olan Türkiye’de güç gereksinimi da artmaya devam edecektir. Bu sebeple 1kWh elektrik üretimi dahi olsa yenilenebilir güçte tüm üretim imkanlarının yolu sonuna kadar açılmalıdır” dedi.
Okumaya devam et...
Türkiye’de, güneş ve rüzgar gücüne dayalı elektrik üretiminin YEKDEM sistemiyle teşvik kapsamına alınmasıyla yatırımlar hızlandı. O denli ki, 2014’ten bu yana rüzgar gücü heyeti gücü 8 kat, güneş gücü şurası gücü 195 kat arttı. Lakin YEKDEM alım mühletinin daralması, büyümenin bu ölçüde sürdürülmesi beklentisini kırdı.
Kamu ve özel kesim, çeşitli kanallardan bu teşvikin uzatılması yahut bir daha şekillendirilmesi arayışı içine girdi. Özel bölüm kur oynaklığından yakınarak dövize dayalı bir alım sistemi talep etse de kamu dövize endeksli kontratlardan kaçınmaya çalışıyor. Türkiye’de çabucak hemen potansiyel tam değerlendirilemese de bilhassa yerli donanım üretimlerinin de oluştuğu bir yatırım devri yaşandı.
Türkiye’nin güneş gücü heyeti gücü 2014’te 40 MW seviyesinden, 2021 sonu itibariyle 7 bin 815,6 MW düzeyine ulaştı. Bunun 6 bin 359,9 MW’ı heyeti lisanssız santrallerden oluşuyor. Rüzgar gücü konseyi gücü ise 2021 yılı sonunda 10 bin 585 MW’a ulaştı. 2010’da rüzgar gücü konseyi gücü 1.329 MW düzeyindeydi. Bu bilgiler ışığında, güneş ve rüzgar santralleri yatırımlarının hızlandığı devir olan 2010’lu senelerdan itibaren güneş gücü konseyi gücü 195 kat, rüzgar gücü şurası gücü ise 9 kat artmış oldu. 2021 sonu itibariyle Türkiye heyeti gücünün yüzde 7,8’i güneş, yüzde 10,62’si rüzgar gücüne dayalı santrallerden oluşuyor.
Konseyi kapasiteler haricinde, fiili üretime bakıldığında, kuraklık yaşanan bir yıl olan 2021’de toplam güç üretiminin yüzde 13,6’sı rüzgar ve güneşten gerçekleşti. 2020’de yüzde 26 seviyesinde olan hidroelektriğin hissesi, 2021’de yüzde 17’ye düştü. Lakin, dal yetkilileri barajların kâfi düzeye ulaşmasıyla bu hissenin artacağına işaret ediyor. Hidroelektrik harici, rüzgar, güneş, biyokütle vb. her türlü yenilenebilir güç üretimi 2021’de, yüzde 18 üretim hissesine ulaştı.
Santral sayıları
Rüzgar gücünde, TÜREB bilgi tabanına göre, Aralık ayı sonu itibariyle 231 firmanın 272 santrali bulunuyor. Bu santrallerin heyeti gücü 10 bin 585 MWm’yi geçmiş durumda. Santrallerde 3 bin 868 türbin yer alıyor. 22 firmanın 24 projesinde 926,86 MWm heyeti güçteki yatırımı da devam ediyor. Lisans verilmiş 215,2 MWm konseyi güçteki 9 proje de üretime geçmek için bekliyor. Türkiye’de güneş gücü santral sayısı ise 8 bin 389 adet oldu.
Rüzgar ve güneş gücüne dayalı elektrik üretiminde, doğal duruma bağlı olunduğu için elektrik üretiminde yedek ve maliyet denetimi üzere işlevleriyle yer veriliyor. Büyük tüketimleri karşılayacak güç depolamaya yönelik teknolojiler ise çabucak hemen araştırma basamağında bulunuyor. Bu dezavantajlara karşın, Türkiye’nin güneş ve rüzgar potansiyelinin yüksek olması niçiniyle, bu alana yapılacak büyük yatırımların, elektrik üretiminde oluşabilecek muhtemel kayıpları kapatmaya yönelik bir işlev taşıyıp taşıyamayacağı sorusu da gündemde duruyor.
DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan GÜYAD Lideri Cem Özkök, her kapasite artışının elektrik arzının artırılmasına katkı vereceğini vurgulayarak, kısa vadede atıl kapasitelerin, tamamlanmış lakin sisteme alınmamış santrallerin devreye girmesi gerektiğini vurguladı. Özkök, “Ülkemizin artan güç muhtaçlığı için büyük değer arz eden atıl kapasiteler bölümün yakından ilgilendiği bir öbür değerli husus başlığı. Hala; inşası ve kabulü tamamlanmış ve sisteme bağlı olduğu biçimde irtibat kapasitesinde yer almayan 1.700 MW’ı aşkın rüzgar ve güneş gücümüz mevcut. Bu yatırımlar tamamlanmış olmalarına karşın kapasite artışı kendileri için kelam konusu olamıyor, niye? Bu durum bilhassa güç muhtaçlığının arttığı bugünlerde ülkemizi elektrik üretimi açısından zora sokabilecek bir durumdur” dedi. Özkök, salgın devrinde düşen güç talebinin, salgının tesirlerinin azalmasıyla artışının beklenmedik fiyat artışına niye olduğunu hatırlatarak, bunun da bölümde olumsuz tesirlerinin gözlendiğini kaydetti. Özkök, güç talebinin karşılanamamasının büyümeye ket vuracağına işaret ederken, Avrupa’nın sonda karbon uygulaması planı niçiniyle ihracat açısından da kıymetli olduğunun altını çizdi.
Özkök, “Kapasite artışları ülkemize lakin olumlu katkı sağlayacak bir uygulamadır. Hal bu biçimdeyken mevcut konseyi santrallere kapasite artışı verilmemesi, yerli ve mili kaynağımızdan yararlanılmaması, bunun kararı olarak da ülkemizin cari açık sıkıntısının büyümesi manasına gelecektir. Büyümeye devam eden bir ülke olan Türkiye’de güç gereksinimi da artmaya devam edecektir. Bu sebeple 1kWh elektrik üretimi dahi olsa yenilenebilir güçte tüm üretim imkanlarının yolu sonuna kadar açılmalıdır” dedi.
Okumaya devam et...