Moldova’da geride bıraktığımız Pazar günü yapılan erken parlamento seçimleri, Batı yanlılarının zaferiyle sonuçlandı. Batı yanlısı cumhurbaşkanı Maia Sandu’nun kurucusu olduğu Hareket ve Dayanışma Partisi, oyların yüzde 52,8’ini alarak, kendilerinin bile varsayımından daha büyük muvaffakiyete imza attı. ABD’nin açık dayanak verdiği bu sürecin sonunda, bütün devlet idaresi, Batı yanlılarının kontrolüne geçti. bu biçimdelikle Rusya, Doğu Avrupa’daki en değerli uğraş alanlarından birini, şimdilik Batı yanlılarına kaptırmış oldu. Lakin sçimlere iştirakin yüzde 48’de kalması, gelecekte çalkantıların olabileceğine işaret ediyor.
Moldova’da geçen yıl 4 Kasım’da düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerini, Batı yanlısı aday Maia Sandu kazanmıştı. Lakin Moldova, parlamenter sisteme sahip. Yetkilerin büyük kısmı, parlamentoda. Parlamenthalbuki, Rusya’ya yakın çizgideki eski cumhurbaşkanı (ve Moldova Sosyalist Partisi Başkanı) İgor Dodon’un kontrolü altındaydı. Bu kaidelerde Maia Sandu’nun gerçek manada iktidarı kelam konusu olamayacağı için Sandu, parlamentoyu feshederek erken seçimlere gitme sonucu almıştı.
İKİ SİYASİ KUTBUN ÇATIŞMASI
Moldova, 3 milyon civarında nüfusu ve 30 bin kilometrekare civarında küçük bir yüzölçümüyle, Türk ve dünya basınının ekseriyetle ilgisinin haricinde kalmış olsa da, burası, Batı’yla Rusya’nın en değerli çatışma alanlarından birini oluşturuyor. Moldova, Avrupa’nın siyasi açıdan en istikrarsız ülkelerinden biri (2009 yılından 2012 yılı başlarına kadar, yani 2,5 yıl boyunca, Moldova’da cumhurbaşkanı seçilememişti). Ekonomik olaraksa, Ukrayna’yla bir arada, Avrupa’nın en fakir iki ülkesinden biri. Moldova toplumu, Rus yanlısı ve Batı yanlısı olarak iki başka siyasi kümeye ayrılmış durumda. Moldova’nın 30 yıllık bağımszılık tarihi boyunca siyasetçiler daima değişse de, Batı yanlısı ve Rusya yanlısı bu iki seçmen kitlesi, varlığını korudu. Yani, oyuncular değişiyor, ancak siyasi kutuplar sabit kalıyor. Siyasi çalkantı, asıl olarak bu iki kısmın içinde geçerken, evvelki senelerda, Batı yanlısı kümeler kendi içlerinde, Rusya yanlısı kümeler da kendi içlerinde çatışabilmekteydi (Moldova’da örgütlenme geleneğinin zayıf olmasından kaynaklanan bir durum).
MOLDOVALILAR, KİMDİR?
Siyasi çatışmanın, ülkenin varlığını ilgilendiren istikameti de var: Batı yanlılarının hepsi olmasa da, değerli bir kısmı, Moldova’nın Romanya’ya katılmasını istiyor. Moldovalılar, Rumenler’le tıpkı kökten geliyor. Bugünkü Moldova’nın bulunduğu Besarabya bölgesi (Dünyester Irmağı ile Prut Irmağı içindeki bölge) 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusya’nın eline geçince, Burada yaşayan halk, Prut Nehri’nin batı tarafındaki soydaşlarından başka düştü.
Moldovalılar, Romanya’nın luus devlete dönüştüğü ve Rumen ulusunun yaratıldığı 1860’lardaki sürecin haricinde kaldı (dilde de yabancılaşma oldu). 1917 Devrimleri’nde Çarlık Rusyası yıkılıp Sovyet idaresi kurulurken ve Rusya’nın her tarafını iç savaşın kapladığı sırada, Romanya idaresi de, Besarabya’yı ele geçiriverdi. bu biçimdece bugünkü Moldova’nın büyük kısmı, 1918-1940 yılları içinde, Romanya idaresinde kaldı. 1940’ta, Sovyetler Birliği’nin talebi üzerine Romanya burasını Sovyetler’e terketmek zorunda kaldıysa da, 1941 yılında Nazi Almanyası’nın Sovyetler Birliği’ne saldırmasıyla, Naziler’in müttefiki olan Romanya’daki faşist idare, buraları yine ele geçirdi.
Fakat, 1944’te Sovyet kuvvetleri burasını kesin olarak ele geçirdi ve Moldova, Sovyetler Birliği’ni oluşturan 15 cumhuriyetten biri olarak, 1991 yılına kadar, Sovyetler Birliği bünyesinde kaldı. Bugün nüfusun fazlaca büyük kısmı kendisini Moldovalı olarak görürken, Batı yanlısı kesim ortasında bir küme, Moldova kimliğinin Sovyet icadı olduğunu, kendilerinin Rumen olduğunu söylüyor ve Romanya’yla birleşmeyi savunuyor. Romanya’yla birleşmeyi savunan eğilimler, kimi birtakım yükselişe geçse de, nüfusun çoğunluğu tarafınca desteklenmiyor (Batı’yla bütünleşmeyi savunanların bile kıymetli bir kısmı, 1940’lı yılalrdaki faşist Romanya idaresinin Moldova’ya sömürge muamelesi yaptığına değinerek, Romanya’yla birleşmeye soğuk yaklaşıyor).
Lakin Batı yanlısı siyasetçiler, eğitim siyasetini ve ulus inşa siyasetini, Romanya’nınki ile paralel hale getirmiş durumda. O niçinle, Batı yanlılarının uzun mühlet iktidarda kalması, Romanya’yla birleşmenin önünü açabilir ve bu da, Karadeniz’in kuzeyinde bir Büyük Romanya’nın kurulmasına yol açabilir.
AYRILIKÇILARIN KONTROLÜNDEKİ BÖLGELER
Moldova’daki çatışmayı sorunu derinleştiren bir öbür konu, ülke topraklarının bir kısmının, ayrılıkçıların kontrolünde bulunması. Ülkenin doğusundaki Transdinyester bölgesinin nüfusunun büyük kısmı, Slav kökenlilerden oluşuyor ve burası, Sovyetler Birliği’nin dağıldığı devirde, Moldova’dan bağımsızlığını ilan etti. Bölgedeki Sovyet Ordusu’nun dayanağını alan Transdinyester güçleriyle Moldova güvenlik güçleri içinde kanlı bir çatışma yaşanmış ve sonuçta burası, Moldova idaresinin kontrolünden çıkmıştı. Günümüzde Transdinyester, eski Sovyet coğrafyasındaki beş ayrılıkçı bölgeden birini oluşturuyor (diğerleri Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ, Gürcistan’ın Abhazya ve Güney Osetya bölgeleri ile Ukrayna’nın Donbas bölgesidir).
Lakin Transdinyester ile Moldova’nın hükümet denetimindeki bölgeleri içindeki ilgiler ve karşılıklı gidip gelmeler, son derece ağır, ki bu da Transdinyester Sorunu’nun Karabağ Sorunu’ndan farkını ortaya koymakta. Transdinyester’de bugün hala Rus askerleri var ve burası, Rusya’nın Doğu Avrupa ile Balkanlar içinde kıymetli bir üssü durumunda. bir daha buradan Rusya, Ukrayna’nın güney bölgelerini de denetleyebiliyor.
GAGAUZ TÜRKLERİ
Moldova’nın güneyinde de, Gagauz Türkleri yaşıyor. Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine mensup Gagauz Türkleri’nin, burada kendi özerk bölgeleri var. Gagauz Türkleri’nin büyük kısmı, Rumen milliyetçiliğinden rahatsızlık duyuyor ve büyük kısmı, Rusya yanlısı eğilimde. Evvelce beri bu bölgede, Rusya yanlısı partiler oy topluyor.
ABD’NİN AÇIK MÜDAHALESİ
Burası, üstte da değindiğimiz üzere, Batı’yla Rusya’nın nüfuz çatışmasının en ağır olduğu bölgelerden biri, hem de. Evvelden burada Batı ismine çabayı Avrupa Birliği (AB) verirken, son senelerda, ABD’nin burada açık bir biçimde gayrete girdiğini görüyoruz. örneğin, Batı yanlılarının dört başka siyasi partiye bölündükleri on yıl evvelki periyotta, AB yetkilileri, Batı yanlısı partileri bir arada koalisyona ikna etmek için açıktan efor gösteriyordu. Bu seçimlerdeyse, ABD’nin Kişinev Büyükelçisi Dereck Hogan, Batı yanlısı siyasetçilerle daima müzakereler yaparak, seçim sürecine açıktan müdahale etti. Bununla da kalmayarak, Merkez Seçim Komitesi, emniyet ve istihbarat yetkilileriyle daima görüştü, seçimler öncesinde. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, buna reaksiyon göstererek, ABD’nin bu seçim sürecindeki müdahalesinin, daha evvel gibisi görülmemiş nitelikte olduğunu söylemiş oldu. Öte yandan, Rusya da kendisine yakın bölümleri bir ortaya getirmek için ağır uğraş sarfetti: Bundan on yıl kadar evvel ortalarında şiddetli hengame yaşanmış olan ve olağanda birbirlerine hiç bir sempatisi olmayan Moldova Sosyalist Partisi ile Moldova Komünist Partisi, Rusya’nın telkiniyle, bir seçim ittifakı yaptı.
Fakat, sosyalistlerle komünistlerin ittifakı, seçimlerde lakin yüzde 27 civarında oy alabildi (Batı yanlısı partinin neredeyse yarısı kadar). Rus yanlısı Şor Partisi’nin de yüzde 5,8’lik oyu dahil edildiğinde (parlamentoya girebilen üçüncü parti oldu), Batı yanlısı Hareket ve Dayanışma Partisi’nin yüzde 52’lerde oy almasına karşılık Rusya yanlılarının oy toplamının yüzde 33’te kaldığını görüyoruz. Bunun, birkaç sebebi var:
Birincisi, bu seçim sürecinde Cumhurbaşkanı Sandu, yolsuzluklarla uğraş konusunu öne çıkartırken (eski cumhurbaşkanı Dodon, yolsuzluklarla çaba etmemekle suçlanıyordu), toplumun değerli bir kısmı açısından hassas sayılan dış siyaset, ulusal kültür üzere hususlara girmemeyi tercih etti. Bu da, Rusça konuşan kısmın bir kısmının de Sandu’nun partisine yönelmesini sağladı.
Eski Cumhurbaşkanı ve Moldova Sosyalist Partisi Lideri Dodon’un “Sandu’nun partisi gelirse mahallî kıymetlerimiz çöker, Avrupa’nın toz kültürü gelir” formundaki propagandası, bu kurallarda, Rusya yanlısı seçmenden büyük ilgi görmedi. İkincisi, Dodon, geniş bölümler tarafınca, yakınlarını güçlü etmekle suçlanıyordu ve siyasette hayli yüzü eskimişti. Bu da, Rusya yanlısı kesitlerin bir kısmının oy sandığından uzak durmasına niye oldu. örneğin, Rusya yanlısı çizgideki Gagauz Türkleri’nin yaşadığı bölge, seçimlere iştirakin en düşük olduğu bölge oldu. Üçüncüsü, ABD’nin de telkiniyle, Merkez Seçim Kurulu, Rusya’daki Moldova vatandaşları için epeyce az sayıda sandık kurdu. Orta ve Batı Avrupa ülkelerindeki Moldova vatandaşlarının ekseriyetle Batı yanlısı olmalarına karşılık, Rusya’daki Moldova diasporasının büyük kısmı, Rusya yanlısı. Fakat, bu seçimlerde bütün diaspora seçmenleri için yurtharicinde 150 seçim sandığı kurulurken, bunlardan yalnızca 17’si Rusya’da kuruldu. bir daha Rus yanlısı seçmenin bir kısmının yaşadığı ayrılıkçı Transdinyester bölgesinde bu sefer seçim sandıkları kurulmadı. Bunlar, Batı yanlısı kısmın sandığa fazlaca daha kuvvetli biçimde yansımasını sağladı.
bu biçimdelikle, Moldova’da 2001 yılından bu yana birinci defa, bir parti, tek başına iktidarı elde etti (2001 seçimlerinde, Vladimir Voronin’in Moldova Komünist Partisi parlamentoda çoğunluğu elde etmiş ve Voronin, 2009 yılına kadar, iki periyot cumhurbaşkanlığı yapmıştı). Maia Sandu, seçimlerdilk evvel Rusya’yla çatışmaya yönelik telaffuzlardan kaçınsa da, Rusya’dan uzaklaşıp Batı’ya yöneleceği, her insanın bildiği bir konu. Sandu, eğitimini Amerika’da görmüş ve Dünya Bankası’nda çalışmış biri olarak, Moldova’nın Batılı eğitim almış birinci cumhurbaşkanı, hem de.
Öte yandan, seçimlere iştirakin son derece düşük (yüzde 48) olduğunu, yani, Sandu’nun aldığı oyun, yüzde 48’in yüzde 52’si olduğunu hatırda tutmak gerek. Rus yanlısı seçmen kitlesi de, buharlaşmış değil. Yalnızca, kıymetli bir kısmı, Dodon’a reaksiyon duyduğu için, oy kullanmamayı tercih etti. O kesimde yeni isimler ortaya çıkarsa, Rus yanlısı seçmen sesini daha hayli çıkartabilir.
Şu anda en epeyce merak edilen, Rusya’nın bu seçim neticelerina karşı nasıl bir “B” planının olduğu. Bunu da önümüzdeki aylarda öğrenmiş olacağız.
Deniz Berktay
Moldova’da geçen yıl 4 Kasım’da düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerini, Batı yanlısı aday Maia Sandu kazanmıştı. Lakin Moldova, parlamenter sisteme sahip. Yetkilerin büyük kısmı, parlamentoda. Parlamenthalbuki, Rusya’ya yakın çizgideki eski cumhurbaşkanı (ve Moldova Sosyalist Partisi Başkanı) İgor Dodon’un kontrolü altındaydı. Bu kaidelerde Maia Sandu’nun gerçek manada iktidarı kelam konusu olamayacağı için Sandu, parlamentoyu feshederek erken seçimlere gitme sonucu almıştı.
İKİ SİYASİ KUTBUN ÇATIŞMASI
Moldova, 3 milyon civarında nüfusu ve 30 bin kilometrekare civarında küçük bir yüzölçümüyle, Türk ve dünya basınının ekseriyetle ilgisinin haricinde kalmış olsa da, burası, Batı’yla Rusya’nın en değerli çatışma alanlarından birini oluşturuyor. Moldova, Avrupa’nın siyasi açıdan en istikrarsız ülkelerinden biri (2009 yılından 2012 yılı başlarına kadar, yani 2,5 yıl boyunca, Moldova’da cumhurbaşkanı seçilememişti). Ekonomik olaraksa, Ukrayna’yla bir arada, Avrupa’nın en fakir iki ülkesinden biri. Moldova toplumu, Rus yanlısı ve Batı yanlısı olarak iki başka siyasi kümeye ayrılmış durumda. Moldova’nın 30 yıllık bağımszılık tarihi boyunca siyasetçiler daima değişse de, Batı yanlısı ve Rusya yanlısı bu iki seçmen kitlesi, varlığını korudu. Yani, oyuncular değişiyor, ancak siyasi kutuplar sabit kalıyor. Siyasi çalkantı, asıl olarak bu iki kısmın içinde geçerken, evvelki senelerda, Batı yanlısı kümeler kendi içlerinde, Rusya yanlısı kümeler da kendi içlerinde çatışabilmekteydi (Moldova’da örgütlenme geleneğinin zayıf olmasından kaynaklanan bir durum).
MOLDOVALILAR, KİMDİR?
Siyasi çatışmanın, ülkenin varlığını ilgilendiren istikameti de var: Batı yanlılarının hepsi olmasa da, değerli bir kısmı, Moldova’nın Romanya’ya katılmasını istiyor. Moldovalılar, Rumenler’le tıpkı kökten geliyor. Bugünkü Moldova’nın bulunduğu Besarabya bölgesi (Dünyester Irmağı ile Prut Irmağı içindeki bölge) 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusya’nın eline geçince, Burada yaşayan halk, Prut Nehri’nin batı tarafındaki soydaşlarından başka düştü.
Moldovalılar, Romanya’nın luus devlete dönüştüğü ve Rumen ulusunun yaratıldığı 1860’lardaki sürecin haricinde kaldı (dilde de yabancılaşma oldu). 1917 Devrimleri’nde Çarlık Rusyası yıkılıp Sovyet idaresi kurulurken ve Rusya’nın her tarafını iç savaşın kapladığı sırada, Romanya idaresi de, Besarabya’yı ele geçiriverdi. bu biçimdece bugünkü Moldova’nın büyük kısmı, 1918-1940 yılları içinde, Romanya idaresinde kaldı. 1940’ta, Sovyetler Birliği’nin talebi üzerine Romanya burasını Sovyetler’e terketmek zorunda kaldıysa da, 1941 yılında Nazi Almanyası’nın Sovyetler Birliği’ne saldırmasıyla, Naziler’in müttefiki olan Romanya’daki faşist idare, buraları yine ele geçirdi.
Fakat, 1944’te Sovyet kuvvetleri burasını kesin olarak ele geçirdi ve Moldova, Sovyetler Birliği’ni oluşturan 15 cumhuriyetten biri olarak, 1991 yılına kadar, Sovyetler Birliği bünyesinde kaldı. Bugün nüfusun fazlaca büyük kısmı kendisini Moldovalı olarak görürken, Batı yanlısı kesim ortasında bir küme, Moldova kimliğinin Sovyet icadı olduğunu, kendilerinin Rumen olduğunu söylüyor ve Romanya’yla birleşmeyi savunuyor. Romanya’yla birleşmeyi savunan eğilimler, kimi birtakım yükselişe geçse de, nüfusun çoğunluğu tarafınca desteklenmiyor (Batı’yla bütünleşmeyi savunanların bile kıymetli bir kısmı, 1940’lı yılalrdaki faşist Romanya idaresinin Moldova’ya sömürge muamelesi yaptığına değinerek, Romanya’yla birleşmeye soğuk yaklaşıyor).
Lakin Batı yanlısı siyasetçiler, eğitim siyasetini ve ulus inşa siyasetini, Romanya’nınki ile paralel hale getirmiş durumda. O niçinle, Batı yanlılarının uzun mühlet iktidarda kalması, Romanya’yla birleşmenin önünü açabilir ve bu da, Karadeniz’in kuzeyinde bir Büyük Romanya’nın kurulmasına yol açabilir.
AYRILIKÇILARIN KONTROLÜNDEKİ BÖLGELER
Moldova’daki çatışmayı sorunu derinleştiren bir öbür konu, ülke topraklarının bir kısmının, ayrılıkçıların kontrolünde bulunması. Ülkenin doğusundaki Transdinyester bölgesinin nüfusunun büyük kısmı, Slav kökenlilerden oluşuyor ve burası, Sovyetler Birliği’nin dağıldığı devirde, Moldova’dan bağımsızlığını ilan etti. Bölgedeki Sovyet Ordusu’nun dayanağını alan Transdinyester güçleriyle Moldova güvenlik güçleri içinde kanlı bir çatışma yaşanmış ve sonuçta burası, Moldova idaresinin kontrolünden çıkmıştı. Günümüzde Transdinyester, eski Sovyet coğrafyasındaki beş ayrılıkçı bölgeden birini oluşturuyor (diğerleri Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ, Gürcistan’ın Abhazya ve Güney Osetya bölgeleri ile Ukrayna’nın Donbas bölgesidir).
Lakin Transdinyester ile Moldova’nın hükümet denetimindeki bölgeleri içindeki ilgiler ve karşılıklı gidip gelmeler, son derece ağır, ki bu da Transdinyester Sorunu’nun Karabağ Sorunu’ndan farkını ortaya koymakta. Transdinyester’de bugün hala Rus askerleri var ve burası, Rusya’nın Doğu Avrupa ile Balkanlar içinde kıymetli bir üssü durumunda. bir daha buradan Rusya, Ukrayna’nın güney bölgelerini de denetleyebiliyor.
GAGAUZ TÜRKLERİ
Moldova’nın güneyinde de, Gagauz Türkleri yaşıyor. Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine mensup Gagauz Türkleri’nin, burada kendi özerk bölgeleri var. Gagauz Türkleri’nin büyük kısmı, Rumen milliyetçiliğinden rahatsızlık duyuyor ve büyük kısmı, Rusya yanlısı eğilimde. Evvelce beri bu bölgede, Rusya yanlısı partiler oy topluyor.
ABD’NİN AÇIK MÜDAHALESİ
Burası, üstte da değindiğimiz üzere, Batı’yla Rusya’nın nüfuz çatışmasının en ağır olduğu bölgelerden biri, hem de. Evvelden burada Batı ismine çabayı Avrupa Birliği (AB) verirken, son senelerda, ABD’nin burada açık bir biçimde gayrete girdiğini görüyoruz. örneğin, Batı yanlılarının dört başka siyasi partiye bölündükleri on yıl evvelki periyotta, AB yetkilileri, Batı yanlısı partileri bir arada koalisyona ikna etmek için açıktan efor gösteriyordu. Bu seçimlerdeyse, ABD’nin Kişinev Büyükelçisi Dereck Hogan, Batı yanlısı siyasetçilerle daima müzakereler yaparak, seçim sürecine açıktan müdahale etti. Bununla da kalmayarak, Merkez Seçim Komitesi, emniyet ve istihbarat yetkilileriyle daima görüştü, seçimler öncesinde. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, buna reaksiyon göstererek, ABD’nin bu seçim sürecindeki müdahalesinin, daha evvel gibisi görülmemiş nitelikte olduğunu söylemiş oldu. Öte yandan, Rusya da kendisine yakın bölümleri bir ortaya getirmek için ağır uğraş sarfetti: Bundan on yıl kadar evvel ortalarında şiddetli hengame yaşanmış olan ve olağanda birbirlerine hiç bir sempatisi olmayan Moldova Sosyalist Partisi ile Moldova Komünist Partisi, Rusya’nın telkiniyle, bir seçim ittifakı yaptı.
Fakat, sosyalistlerle komünistlerin ittifakı, seçimlerde lakin yüzde 27 civarında oy alabildi (Batı yanlısı partinin neredeyse yarısı kadar). Rus yanlısı Şor Partisi’nin de yüzde 5,8’lik oyu dahil edildiğinde (parlamentoya girebilen üçüncü parti oldu), Batı yanlısı Hareket ve Dayanışma Partisi’nin yüzde 52’lerde oy almasına karşılık Rusya yanlılarının oy toplamının yüzde 33’te kaldığını görüyoruz. Bunun, birkaç sebebi var:
Birincisi, bu seçim sürecinde Cumhurbaşkanı Sandu, yolsuzluklarla uğraş konusunu öne çıkartırken (eski cumhurbaşkanı Dodon, yolsuzluklarla çaba etmemekle suçlanıyordu), toplumun değerli bir kısmı açısından hassas sayılan dış siyaset, ulusal kültür üzere hususlara girmemeyi tercih etti. Bu da, Rusça konuşan kısmın bir kısmının de Sandu’nun partisine yönelmesini sağladı.
Eski Cumhurbaşkanı ve Moldova Sosyalist Partisi Lideri Dodon’un “Sandu’nun partisi gelirse mahallî kıymetlerimiz çöker, Avrupa’nın toz kültürü gelir” formundaki propagandası, bu kurallarda, Rusya yanlısı seçmenden büyük ilgi görmedi. İkincisi, Dodon, geniş bölümler tarafınca, yakınlarını güçlü etmekle suçlanıyordu ve siyasette hayli yüzü eskimişti. Bu da, Rusya yanlısı kesitlerin bir kısmının oy sandığından uzak durmasına niye oldu. örneğin, Rusya yanlısı çizgideki Gagauz Türkleri’nin yaşadığı bölge, seçimlere iştirakin en düşük olduğu bölge oldu. Üçüncüsü, ABD’nin de telkiniyle, Merkez Seçim Kurulu, Rusya’daki Moldova vatandaşları için epeyce az sayıda sandık kurdu. Orta ve Batı Avrupa ülkelerindeki Moldova vatandaşlarının ekseriyetle Batı yanlısı olmalarına karşılık, Rusya’daki Moldova diasporasının büyük kısmı, Rusya yanlısı. Fakat, bu seçimlerde bütün diaspora seçmenleri için yurtharicinde 150 seçim sandığı kurulurken, bunlardan yalnızca 17’si Rusya’da kuruldu. bir daha Rus yanlısı seçmenin bir kısmının yaşadığı ayrılıkçı Transdinyester bölgesinde bu sefer seçim sandıkları kurulmadı. Bunlar, Batı yanlısı kısmın sandığa fazlaca daha kuvvetli biçimde yansımasını sağladı.
bu biçimdelikle, Moldova’da 2001 yılından bu yana birinci defa, bir parti, tek başına iktidarı elde etti (2001 seçimlerinde, Vladimir Voronin’in Moldova Komünist Partisi parlamentoda çoğunluğu elde etmiş ve Voronin, 2009 yılına kadar, iki periyot cumhurbaşkanlığı yapmıştı). Maia Sandu, seçimlerdilk evvel Rusya’yla çatışmaya yönelik telaffuzlardan kaçınsa da, Rusya’dan uzaklaşıp Batı’ya yöneleceği, her insanın bildiği bir konu. Sandu, eğitimini Amerika’da görmüş ve Dünya Bankası’nda çalışmış biri olarak, Moldova’nın Batılı eğitim almış birinci cumhurbaşkanı, hem de.
Öte yandan, seçimlere iştirakin son derece düşük (yüzde 48) olduğunu, yani, Sandu’nun aldığı oyun, yüzde 48’in yüzde 52’si olduğunu hatırda tutmak gerek. Rus yanlısı seçmen kitlesi de, buharlaşmış değil. Yalnızca, kıymetli bir kısmı, Dodon’a reaksiyon duyduğu için, oy kullanmamayı tercih etti. O kesimde yeni isimler ortaya çıkarsa, Rus yanlısı seçmen sesini daha hayli çıkartabilir.
Şu anda en epeyce merak edilen, Rusya’nın bu seçim neticelerina karşı nasıl bir “B” planının olduğu. Bunu da önümüzdeki aylarda öğrenmiş olacağız.
Deniz Berktay