Yener KARADENİZ
Negatif bir tablo oluşturduğu öne sürülen nedeni ile 2018 yılında kaldırılan yatırım teşvik evrakı harçları 1 Ocak prestiji ile bir daha uygulanmaya başlandı. Uygulama kapsamında 5 milyon TL’ye kadar olan yatırımlar için 2 bin, 5-25 milyon TL ortası yatırım için 5 bin ve 25 milyon TL’den büyük yatırımlar için de 10 bin TL alınacak. Ayrıyeten kelam konusu dokümanlar kapsamında her bir revize için de revize başına 500 TL ödenecek. Son 5 yılda aylık 100 adet olan teşvik dokümanı düzenlenen yatırım sayısının bugün aylık binleri aştığını ve sistemde aksamalar yaşandığını söyleyen Gümrük Müşaviri İlhan Bulut, revizeler için alınan fiyat ile ilgili badirelerini lisana getirdi.
Aylık evrak sayıları 10 kat arttı
Uygulama kamuya bir gelir kalemi yaratmak fikriyse başlatıldıysa bunun teşvik mantığına ters bir durum yaratacağını belirten Bulut, “2018 öncesinde alınan harçlar yüksek olmadığı biçimde yatırımların önündeki mahzurların büsbütün kaldırılması kanısıyla uygulamadan vazgeçilmişti. Fakat halihazırda yatırım teşvik evrakı talep eden yatırımcıların kıymetli bir kısmı büyük ölçekli yatırımcı değil. Bu durum bize teşvik sisteminin genele yayıldığını ve faal bir biçimde çalıştığını gösteriyor. Ayrıyeten 2018’de yürürlüğe giren ve teşvik sisteminin elektronik ortamda takibini sağlayan ETUYS sistemi, kullanım kolaylığı ve takipkontroldeki aktifliği ile tahminen de kamu alanında kullanılan en âlâ yazılım sisteminden birisi. Fakat 2018’de aylık bazda alınan 100’ler civarında doküman sayısı bugün bini aştı. Uygulamayla teşvik evrakı talebi düşürülerek sistemin yükü de hafifçel etiliyor olabilir. Lakin her bir kalem için revize fiyat talebiyle karşı karşıya olduğumuz görülüyor. Bu yanlış bir uygulama olacaktır” dedi.
“Verilerin entegrasyonunda sıkıntılar yaşanıyor”
ETUYS sisteminde bilgilerin birbirine entegrasyonu ile ilgili sistemsel yanlışların sayılarının arttığına yönelik müşahedesini de paylaşan İlhan Bulut, şu biçimde devam etti: “Sistemsel aksaklıkların giderilmesi ile ilgili olarak ETUYS sistemi bilgi süreç dairesinde çalışan sonlu sayıda çalışanın özverisi ile çözülmekte lakin tahlil bu olmamalı. Sistemsel ya da donanımsal altyapı güçlendirilmeli. Şayet alınacak harçlar bilgi süreç ve teknik alt yapının geliştirilmesi için bir fon oluşturmak amaçlıysa teşvik sisteminin mantığına muhalif olsa da bir nebze makul karşılanabilir lakin bütçeye gelir emelli ise teşvik sisteminin mantığına uygun değildir” dedi.
İlhan şu biçimde devam etti: “Netice olarak illa da bir harç uygulamasına geçilecekse en azından tıpkı anda yapılan birkaç farklı içerikli revize için tek bir harç alınması, halihazırda başvurusu yapılmış olan yatırım teşvik dokümanları için rastgele bir harç alınmaması, teşvik dokümanı müracaatlarındaki eksikliklerin bakanlık tarafınca kullanıcılara tek bir dönüşle bildirilmesi, süreç mühletleri ile ilgili rasyonel ölçülerin uygulanması, kamu kurumlar içerisinde tahminen de en beğenilen sistemlerden birisi olan ETUYS sistemini gölgelememiş olacaktır.”
“Başvurulara ciddiyet kazandıracak”
Mevzuyla ilgili görüştüğümüz yetkililer ise uygulamanın hem döner sermayeye takviye olunması tıpkı vakitte yatırım teşvik dokümanlarındaki gerçekleşme oranı artırması maksadıyla getirildiğini aktardı. Hali hazırda bakanlığın tüm ünitelerinin verdiği hizmetler ile ilgili misal fiyatlar konulduğunu aktaran yetkililer, hedefin gerçek yatırımcıya hizmet vermek olduğunu belirterek, “Konulan fiyatlar devasa yükseklikte sayılar değil. Her biri belli bir ciddiyet olması için uygulamaya konulan sayılar. Enteresan örnekler de var. Kimi yatırımcılar 3 farklı vilayette bugünden doküman alıyordu. ‘Belgeyi alayım beklesin’ mantığı vardı. O evrakın takibi bile yoktu, ciddiyetten uzaktı. Bu da belli bir yoğunluğa yol açıyordu. Uygulama bu üslup problemleri da engelleyecektir” değerlendirmesinde bulundu.
Okumaya devam et...
Negatif bir tablo oluşturduğu öne sürülen nedeni ile 2018 yılında kaldırılan yatırım teşvik evrakı harçları 1 Ocak prestiji ile bir daha uygulanmaya başlandı. Uygulama kapsamında 5 milyon TL’ye kadar olan yatırımlar için 2 bin, 5-25 milyon TL ortası yatırım için 5 bin ve 25 milyon TL’den büyük yatırımlar için de 10 bin TL alınacak. Ayrıyeten kelam konusu dokümanlar kapsamında her bir revize için de revize başına 500 TL ödenecek. Son 5 yılda aylık 100 adet olan teşvik dokümanı düzenlenen yatırım sayısının bugün aylık binleri aştığını ve sistemde aksamalar yaşandığını söyleyen Gümrük Müşaviri İlhan Bulut, revizeler için alınan fiyat ile ilgili badirelerini lisana getirdi.
Aylık evrak sayıları 10 kat arttı
Uygulama kamuya bir gelir kalemi yaratmak fikriyse başlatıldıysa bunun teşvik mantığına ters bir durum yaratacağını belirten Bulut, “2018 öncesinde alınan harçlar yüksek olmadığı biçimde yatırımların önündeki mahzurların büsbütün kaldırılması kanısıyla uygulamadan vazgeçilmişti. Fakat halihazırda yatırım teşvik evrakı talep eden yatırımcıların kıymetli bir kısmı büyük ölçekli yatırımcı değil. Bu durum bize teşvik sisteminin genele yayıldığını ve faal bir biçimde çalıştığını gösteriyor. Ayrıyeten 2018’de yürürlüğe giren ve teşvik sisteminin elektronik ortamda takibini sağlayan ETUYS sistemi, kullanım kolaylığı ve takipkontroldeki aktifliği ile tahminen de kamu alanında kullanılan en âlâ yazılım sisteminden birisi. Fakat 2018’de aylık bazda alınan 100’ler civarında doküman sayısı bugün bini aştı. Uygulamayla teşvik evrakı talebi düşürülerek sistemin yükü de hafifçel etiliyor olabilir. Lakin her bir kalem için revize fiyat talebiyle karşı karşıya olduğumuz görülüyor. Bu yanlış bir uygulama olacaktır” dedi.
“Verilerin entegrasyonunda sıkıntılar yaşanıyor”
ETUYS sisteminde bilgilerin birbirine entegrasyonu ile ilgili sistemsel yanlışların sayılarının arttığına yönelik müşahedesini de paylaşan İlhan Bulut, şu biçimde devam etti: “Sistemsel aksaklıkların giderilmesi ile ilgili olarak ETUYS sistemi bilgi süreç dairesinde çalışan sonlu sayıda çalışanın özverisi ile çözülmekte lakin tahlil bu olmamalı. Sistemsel ya da donanımsal altyapı güçlendirilmeli. Şayet alınacak harçlar bilgi süreç ve teknik alt yapının geliştirilmesi için bir fon oluşturmak amaçlıysa teşvik sisteminin mantığına muhalif olsa da bir nebze makul karşılanabilir lakin bütçeye gelir emelli ise teşvik sisteminin mantığına uygun değildir” dedi.
İlhan şu biçimde devam etti: “Netice olarak illa da bir harç uygulamasına geçilecekse en azından tıpkı anda yapılan birkaç farklı içerikli revize için tek bir harç alınması, halihazırda başvurusu yapılmış olan yatırım teşvik dokümanları için rastgele bir harç alınmaması, teşvik dokümanı müracaatlarındaki eksikliklerin bakanlık tarafınca kullanıcılara tek bir dönüşle bildirilmesi, süreç mühletleri ile ilgili rasyonel ölçülerin uygulanması, kamu kurumlar içerisinde tahminen de en beğenilen sistemlerden birisi olan ETUYS sistemini gölgelememiş olacaktır.”
“Başvurulara ciddiyet kazandıracak”
Mevzuyla ilgili görüştüğümüz yetkililer ise uygulamanın hem döner sermayeye takviye olunması tıpkı vakitte yatırım teşvik dokümanlarındaki gerçekleşme oranı artırması maksadıyla getirildiğini aktardı. Hali hazırda bakanlığın tüm ünitelerinin verdiği hizmetler ile ilgili misal fiyatlar konulduğunu aktaran yetkililer, hedefin gerçek yatırımcıya hizmet vermek olduğunu belirterek, “Konulan fiyatlar devasa yükseklikte sayılar değil. Her biri belli bir ciddiyet olması için uygulamaya konulan sayılar. Enteresan örnekler de var. Kimi yatırımcılar 3 farklı vilayette bugünden doküman alıyordu. ‘Belgeyi alayım beklesin’ mantığı vardı. O evrakın takibi bile yoktu, ciddiyetten uzaktı. Bu da belli bir yoğunluğa yol açıyordu. Uygulama bu üslup problemleri da engelleyecektir” değerlendirmesinde bulundu.
Okumaya devam et...