Biroldukça arkeolojik hafriyat tarihi değiştiriyor. Bunun bir meselai de Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesindeki Aizonai antik kentinde Dumlupınar üniversitesinin yürüttüğü hafriyat çalışmaları ile gördük.
Vatandaşların yıllardır “Yaren Dede” olarak bildiği, adaklar adayıp dualar ettiği ziyaret yerinin aslında türbe olmadığı asfaltın altında kalan sütunun etrafı kazılınca ortaya çıkmış. Hatta o denli ki sütunun altında ne bir kemik, ne iskelet, ne de kafatası varmış. Çocuğu olmayanların adak adadığı Yaren Dede aslında Aizonai antik kentinin köşe sütunuymuş.
UNESCO tarafınca süreksiz miras listesine alınan Aizonai antik kentine senelerca Yaren Dede’nin yatırı diye gelenler haberi duyar duymaz şok olmuş. Hem nasıl olmasın kaç kurbanların kesildiği, kaç gelinin “Dede bana çocuk ver” dediği yatırın aslında antik kentin giriş sütunu çıkması haberi alanları illaki şoka uğratmıştır.
Bundan aylar evvel bir yazımda yazmıştım. Amasya’nın Yassıçal köyünde bulunan Zeus tapınağındaki sunak hala köylü tarafınca kutsal sayılıyor ve ismine Büyük Evliya denilen bu yere köy halkı kurban kesip yağmur dualarında adak adıyor. Gerçi bir gibisi de Tokat merkezde var bu durumun. Moğol istilasında ölen bir Moğol kumandanına yapılan mezar bugün halk tarafınca türbe yerine konulmuş ve Moğol askerine dua edip, adak adayan beşerlerle dolup taşıyor. Bu bir nevi Türkler Müslüman olduktan daha sonra Şamanizm’den dinimize geçen birfazlaca örf ve âdete benziyor. Bir yerin kutsallığı ya da maneviyat büyüklüğü gerçek olsun olmasın genetik kodlarla bize aktarılıyor. Ve çabucak hepimizin gündelik hayatta yaptığı şeylerin toplamı aslında genetik olarak evvel bize daha sonrasında ise bizden daha sonraki gelen kuşağa aktarılıyor.
her neyse efendim geldik bu haftaki yazımızın daha sonuna. Memnun ve keyifli bir hafta sonu temennimi siz saygıdeğer okurlara iletiyor bir daha sonraki yazımızda görüşmek üzere huzurlarınızdan çekiliyorum. Unutmadan yaşanmış bir ateş başı öyküsünü sizlerle paylaşıyorum.
Bundan yıllar evvel anasıyla yaşayan Fedai Beyefendi kente alış verişe inince parası da tam olmalı ki konutun eksiklerini düzdükten daha sonra canı da rakı çektiğinden olacak girip bir bakkaldan rakı alıyor. Şimdiki üzere her şeyin bol olduğu vakit içinder değil bu biçimdelar. Yokluk diz uzunluğunu geçmiş, neredeyse gırtlağı aşıyor. Fedai Beyefendi de bunun şuurunda köye gelince bir bardak rakıyı içip gerisini ocaklığın gerisine kaldırıyor. O sırada içeri giren annesi:
-O ne oğul? Ne koydun oraya?
Deyince Fedai Beyefendi palavrası o dakika ağzından çıkarıyor.
-Romatizma ilacı ana! Sakın ellemeyesin.
Tamam, manasında başını sallayınca anası Fedai Bey’in güvenci yerine geliyor. Günler günleri, haftalar haftaları kovalıyor lakin Fedai Beyefendi rakısına ellemeyip hani bir gün az daha para biriktirirsem yanına birkaç modül da et alır içerim diye saklıyor.
Fedai Beyefendi bir gün tarlaya gidince anası un eleyecek fakat teyzenin de dizleri romatizmadan kırılacak üzere ağrıyor. Aklına oğlunun koyduğu romatizma ilacı ismiyle saklanan rakı gelince gidip teyze ocaklığın ortasından rakıyı alıp başa dikiyor. Birinci, ikinci derken teyze üçüncü dikişte rakıyı yarıya indiriyor. İndiriyor lakin dizlerindeki ağrı da o dakika yok oluyor. daha sonra teyze 18 yaşındaymış üzere bir un eliyor, bir un eliyor abartısız bir kamyon unu o süratle elese iki saate eleyecek üzere çalışıyor. O ortada nerde var nerde yok Fedai Beyefendi gelip anasını bu biçimde görür görmez:
-Dur ana ne yaparsın? Unu olduğu üzere yere eliyorsun, tekneye elesene.
-Anana bugün her yer tekne oğul, anana bugün her yer tekne.
Haftaya görüşmek üzere sevgi ve hürmetlerimle hoşça kalın…
Gurur Düzyatanlar
Vatandaşların yıllardır “Yaren Dede” olarak bildiği, adaklar adayıp dualar ettiği ziyaret yerinin aslında türbe olmadığı asfaltın altında kalan sütunun etrafı kazılınca ortaya çıkmış. Hatta o denli ki sütunun altında ne bir kemik, ne iskelet, ne de kafatası varmış. Çocuğu olmayanların adak adadığı Yaren Dede aslında Aizonai antik kentinin köşe sütunuymuş.
UNESCO tarafınca süreksiz miras listesine alınan Aizonai antik kentine senelerca Yaren Dede’nin yatırı diye gelenler haberi duyar duymaz şok olmuş. Hem nasıl olmasın kaç kurbanların kesildiği, kaç gelinin “Dede bana çocuk ver” dediği yatırın aslında antik kentin giriş sütunu çıkması haberi alanları illaki şoka uğratmıştır.
Bundan aylar evvel bir yazımda yazmıştım. Amasya’nın Yassıçal köyünde bulunan Zeus tapınağındaki sunak hala köylü tarafınca kutsal sayılıyor ve ismine Büyük Evliya denilen bu yere köy halkı kurban kesip yağmur dualarında adak adıyor. Gerçi bir gibisi de Tokat merkezde var bu durumun. Moğol istilasında ölen bir Moğol kumandanına yapılan mezar bugün halk tarafınca türbe yerine konulmuş ve Moğol askerine dua edip, adak adayan beşerlerle dolup taşıyor. Bu bir nevi Türkler Müslüman olduktan daha sonra Şamanizm’den dinimize geçen birfazlaca örf ve âdete benziyor. Bir yerin kutsallığı ya da maneviyat büyüklüğü gerçek olsun olmasın genetik kodlarla bize aktarılıyor. Ve çabucak hepimizin gündelik hayatta yaptığı şeylerin toplamı aslında genetik olarak evvel bize daha sonrasında ise bizden daha sonraki gelen kuşağa aktarılıyor.
her neyse efendim geldik bu haftaki yazımızın daha sonuna. Memnun ve keyifli bir hafta sonu temennimi siz saygıdeğer okurlara iletiyor bir daha sonraki yazımızda görüşmek üzere huzurlarınızdan çekiliyorum. Unutmadan yaşanmış bir ateş başı öyküsünü sizlerle paylaşıyorum.
Bundan yıllar evvel anasıyla yaşayan Fedai Beyefendi kente alış verişe inince parası da tam olmalı ki konutun eksiklerini düzdükten daha sonra canı da rakı çektiğinden olacak girip bir bakkaldan rakı alıyor. Şimdiki üzere her şeyin bol olduğu vakit içinder değil bu biçimdelar. Yokluk diz uzunluğunu geçmiş, neredeyse gırtlağı aşıyor. Fedai Beyefendi de bunun şuurunda köye gelince bir bardak rakıyı içip gerisini ocaklığın gerisine kaldırıyor. O sırada içeri giren annesi:
-O ne oğul? Ne koydun oraya?
Deyince Fedai Beyefendi palavrası o dakika ağzından çıkarıyor.
-Romatizma ilacı ana! Sakın ellemeyesin.
Tamam, manasında başını sallayınca anası Fedai Bey’in güvenci yerine geliyor. Günler günleri, haftalar haftaları kovalıyor lakin Fedai Beyefendi rakısına ellemeyip hani bir gün az daha para biriktirirsem yanına birkaç modül da et alır içerim diye saklıyor.
Fedai Beyefendi bir gün tarlaya gidince anası un eleyecek fakat teyzenin de dizleri romatizmadan kırılacak üzere ağrıyor. Aklına oğlunun koyduğu romatizma ilacı ismiyle saklanan rakı gelince gidip teyze ocaklığın ortasından rakıyı alıp başa dikiyor. Birinci, ikinci derken teyze üçüncü dikişte rakıyı yarıya indiriyor. İndiriyor lakin dizlerindeki ağrı da o dakika yok oluyor. daha sonra teyze 18 yaşındaymış üzere bir un eliyor, bir un eliyor abartısız bir kamyon unu o süratle elese iki saate eleyecek üzere çalışıyor. O ortada nerde var nerde yok Fedai Beyefendi gelip anasını bu biçimde görür görmez:
-Dur ana ne yaparsın? Unu olduğu üzere yere eliyorsun, tekneye elesene.
-Anana bugün her yer tekne oğul, anana bugün her yer tekne.
Haftaya görüşmek üzere sevgi ve hürmetlerimle hoşça kalın…
Gurur Düzyatanlar