semaver
Active member
Yanıt ve düzeltme hakkı uygulaması için hukuk rehberi “Basın özgürlüğünün hudutlarını kişilik haklarının ihlali oluşturur.” Kişilik haklarını şu biçimde sayabiliriz:
– kişinin hayatı,
– sıhhati,
– beden bütünlüğü,
– erdem ve haysiyeti,
– özel ve sır alanları,
– ismi,
– fotoğrafları,
– sesi
– kanaat özgürlüğü, haber ve görüş alma ve verme özgürlüğü,
– özel ve sır alanları
Kişilik hakları üstte sayılan ögelerden oluşmuştur. Bu ögelerden rastgele birinin ziyan görmesi kişilik haklarının ihlali demektir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (“AİHS”)’in en değerli kararlarından biri olan 10. unsurunda “Herkes söz özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ülke hudutları gözetilmeksizin, kanaat özgürlüğünü ve haber ve görüş alma ve verme özgürlüğünü de kapsar”. denilmektedir. Söz özgürlüğü ve üstte belirtildiğı üzere bunun bir uzantısı olan basın özgürlüğü, kıymetli bir özgürlük alanı olması niçiniyle memleketler arası toplum tarafınca tanınmış ve muhafaza altına alınmıştır.
Basın, toplumun bilinçlenmesi için gerçekleri objektif halde yansıtmak suretiyle haber vermek, toplumu ilgilendiren konularda kamuoyunun oluşması için çeşitli tartışmaları açmak, tenkit yapmak, siyasal iktidarın denetlenmesini, eleştirilmesini ve politik olayların izlenerek değerlendirilmesini yaparak kamu bakılırsavi yapmaktadır.
Bu kamu nazaranvleri şunlardır:
– haber verme bakılırsavi,
– kontrol ve tenkit nazaranvi,
– kamuoyu oluşturma bakılırsavi,
– eğitim ve öğretim,
– kamuoyu için ehemmiyet arz eden konularda halkı bilgilendirme
– özel olarak kıymetli konularda tenkit yaparak kamuoyunu yönlendirme fonksiyonu.
İsviçre Federal Mahkemesi’ne göre ise basının bakılırsavi; toplumu siyasi, ekonomik, bilimsel olaylar konusunda bilgilendirmek, edebi ve sanat olayları hakkında yönlendirmek, kamu faydasının kelam konusu olduğu sorunlarda tartışma başlatmak ve tahlillerin bulunması için aracı olmak, devlet idaresi ve bilhassa kamu parasının harcaması konusunda bilgi talebinde bulunmak, kamu işlerindeki her türlü suiistimalleri araştırarak bunları ortaya çıkarmak ve bunu halka iletmektir. Yerine getirdiği bu nazaranvler ve doğurabildiği bu tesir niçiniyle basının büyük bir ehemmiyete sahip olduğu emsalsizdır. Bu nazaranvler ,küçük tabir farklılıkları ile Yargıtay kararlarında tekraren şöyle lisana getirilmiştir: “Basın özgürlüğü, Anayasa’nın 28. hususuyla 5187 sayılı Basın Yasası’nın 1. ve 3. hususlarında düzenlenmiştir.
Gurur ve Haysiyet, şahsa, toplum içerisindeki hal ve davranışlarına nazaran evvela etrafı ve akabinde toplum tarafınca atfedilen toplumsal paha ve prestiji söz eder. Bu tarafıyla gurur ve haysiyet, göreceli bir kavramdır. Kişinin, etrafının kendisinden beklediği niteliklerin eksik olduğu izleniminin uyandırılması, gurur ve haysiyete akın manasına gelmektedir. Yargıtay ise onur ve haysiyet konusunda: “Şeref ve haysiyet, dahil olduğu toplumun gerekli saydığı ahlaki niteliklere sahip olduğu ya da bu biçimde kabul edildiği için, bireye verilen pahası tabir eder. Kişinin onuru (şerefi) ve saygınlığı onun toplum ortasındaki tüm manevi bedellerinden oluşur.”
Basın organları nazaranvlerini yerine getirirken erdem ve haysiyet, özel ve sır alanları, fotoğraf, ses ve isim üzere çeşitli şahsi pahaları ihlal edebilirler. Bu üzere hallerde basının icra ettiği vazife niçiniyle kamu faydası ile ihlal edilen kişilik bedeli karşı karşıya gelmektedir. Bu noktada hangisine üstünlük tanınacağına karar vermek o kadar kolay olmayabilir. Kitle bağlantı araçları niçiniyle meydana gelen bu mecburî menfaat çatışmasının mevcudiyeti durumunda hâkim, kişilik hakkının korunmasına ait menfaat ile kamunun haber alma ve bilgilendirilmeye ait menfaatini somut olayın özelliklerini göz önüne alarak, tartarak olayda hukuka uygunluğun bulunup bulunmadığını belirler. Yargıtay da bu durumda genel durumlardaki hukuka terslik teşkil eden hareketlerin değerlendirilmesinden farklı bir sistemin izlenmesi gerektiğini söz etmiş ve akabinde çeşitli unsurları ortaya koymuştur. Buna nazaran her somut hadisede Yargıtay’ın ortaya koyduğu ölçütler ışığında pahaların tartılması suretiyle bir sonuca varılması gerekir.
Yargıtay, basın yoluyla kişilik hakkı ihlali savında bulunulduğu hallerde istikrarlı halde şu tespitte bulunmuştur: “Basın özgürlüğü ile kişilik bedellerinin karşı karşıya geldiği durumlarda; hukuk sisteminin, çatışan iki bedeli hem de muhafaza altına alması düşünülemez. Bu iki bedelden birinin başkasına üstün tutulması gerektiği, bunun kararında da, daha az üstün olan faydanın daha fazlaca üstün tutulması gereken fayda karşısında o olayda ve o an için müdafaasız kalmasının uygunluğu kabul edilecektir”.61 Yargıtay’a bakılırsa kişilik hakkının basın yoluyla ihlalinde izlenecek yol ise şöyledir: “Bunun için temel ölçüt kamu faydasıdır. Gerek yazılı ve gerekse görsel basın bu fonksiyonunu yerine getirirken, bilhassa yayının gerçek olmasını, kamu faydası bulunmasını, toplumsal ilginin varlığını, bahsin yeniliğini gözetmeli, haberi verirken özle biçim içindeki dengeyi de korumalıdır. bir daha basın, objektif hudutlar ortasında kalmak suretiyle yayın yapmalıdır. O anda ve görünürde var olup da daha sonradan gerçek olmadığı anlaşılan olayların yayınından da basın sorumlu tutulmamalıdır”. Somut olayda basın özgürlüğüne mi yoksa kişilik hakkına mı tartı verileceğini belirlemede kullanılacak ölçütler, şunlardır:
1. Gerçeklik: Yapılan yayının hukuka uygun olmasının birinci kaidesi gerçek olmasıdır. Gerçeklik unsuru haber vermenin yanı sıra tenkit, kıymetlendirme ve yorumlama hallerinde de aranır.
Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlalinin Tespitinde Kullanılan Yargıtay ve Avrupa İnsan Hakları mahkemesi kararlarında anlaşılması gereken somut gerçek değil, görünür gerçekliktir. Görünür gerçeklik ise “o anda, yani yayının yapıldığı anda, belirlenen ve var olan ve orta seviyedeki bireylerce de yayının yapıldığı biçimi ile kabul edilen olguları” söz etmektedir. Çünkü “o anda ve görünürde var olup da daha sonradan gerçek olmadığı anlaşılan olayların yayınından da basın sorumlu tutulmamalıdır”. Karşıtı bir yorum kabul edilerek basının somut gerçeğe ulaşmasını beklemek ve lakin daha sonrasında yayımlanmasına müsaade vermek basının haiz olduğu haber verme ve öteki bakılırsavlerinin yerine getirmesinin kısıtlanmasına yol açar. Basının somut gerçeklik aranmadığı mazeretini öne sürerek gerekli itinası göstermeden görünür gerçek savını münasebet göstererek sorumluluktan kurtulması düşünülemez. Basın görünür gerçeğe ulaşmak için gerekli itinası göstermelidir. Kamu Faydası ve Toplumsal İlgi ölçütüyle aranan konu, kelam konusu yayına ait kamu faydası ve toplumsal ilginin olup olmadığıdır.
Öte yandan, kamuya mal olmuş bireylerin özel ve sır alanları dardır.Bu kimseler bayağı vatandaşların katlanmak zorunda olmadığı basın yoluyla müdahalelere maruz kalabilecektir. Yenilik, yayına mevzu olan olayın yakın vakitte gerçekleşmiş olması ya da yakın vakitte gerçekleşmiş olmasa bile olayın tesirlerinin hala canlılığını koruyor olmasıdır.
“Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi’nin “Özel Hayat Hakkı”na ait 1165 (1998) sayılı sonucunda kamuya mal olmuş kişi, siyaset, iktisat, sanat, toplumsal hayat yahut diğer rastgele bir alanda kamusal ömürde rol oynayan kişi formunda tanımlanmaktadır.
Basın haber verme, kontrol, tenkit ve kamuoyu oluşturma nazaranvlerini yerine getirdiğinden basın özgürlüğü demokratik toplumlar için vazgeçilmez olup gerek anayasa ve kanunlarda gerek memleketler arası metinlerde teminat altına alınmıştır. Basının özgürlüğü sınırsız olmayıp bunun en değerli sonlarından birini “kişilik hakkı” oluşturmaktadır. Bir kimsenin insan olması sebebiyle kendisine tanınmış olan ve kişinin kendi özgür ve bağımsız varlığının bütünlüğünü sağlayan doğuştan sahip olduğu haklara kişilik hakları ya da genel bir sözle kişilik hakkı denir. Bu hakkın kapsamına giren en önemli şahsi kıymetler, kişinin hayatı, sıhhati, beden bütünlüğü, onur ve haysiyeti, özel ve sır alanları, ismi, fotoğraf ve sesidir. Bilhassa, erdem ve haysiyet, özel ve sır alanları (ya da bu çalışmada her ikisini bir arada söz etmek üzere kullanılan özel hayat alanı) ve fotoğraf, basın yoluyla en epey ihlal edilen şahsi kıymetlerdir. Basın yoluyla kişilik bedellerinin ihlal edilmesi sebebiyle basın özgürlüğü ile kişilik hakkının karşı karşıya geldiği bir hayli durum yargı kararlarına bahis olmuş; gerek Yargıtay gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu hallerde istikrarın ne tarafta ve hangi şartlarla kurulacağına ait içtihat geliştirmişlerdir. Hem Yargıtay’ın tıpkı vakitte AİHM’nin özel yaşama hürmet gösterilmesini isteme hakkı üzere kişilik hakkı ile söz özgürlüğünün bir uzantısı olan basın özgürlüğünün çatıştığı durumlarda dikkatli bir inceleme gerçekleştirdikleri görülmektedir.
AİHM’nin yerleşik içtihadına bakılırsa basının tabir özgürlüğü ile özel yaşama hürmet gösterilmesini isteme hakkının karşı karşıya geldiği durumlarda başvurulacak ölçütler,
i) yayının kamu faydasının bulunduğu bir tartışmaya katkıda bulunup bulunmadığı,
(ii) ilgili kişinin ne kadar tanınır olduğu/ kamuya mal olmuş olup olmadığı ve yayının konusu,
(iii) ilgili kişinin evvelki davranışları,
(iv) yayının içerik, biçim, ve sonuçları
(v) fotoğraf kelam konusu ise, çekildiği şartlardır.
Yargıtay, basın yoluyla kişilik hakkının ihlalinde hukuka uygunluk sebeplerinden üstün nitelikte kamu faydasını ise şu ölçütler ışığında açıklamaktadır:
(i) görünür gerçeklik
(ii) kamu faydası ve toplumsal ilgi
(iii) yenilik
(iv) öz biçim içindeki istikrardır..
Öncelikle yayının yapıldığı anda belirlenen ve var olan ve orta seviyedeki bireylerce de yayının yapıldığı biçimi ile kabul edilen olgular halinde zikredilen “görünür gerçeklik” ölçütü fazlaca değerli ve adil bir uygulama unsurudur.
Öte yandan “kamu faydası ve toplumsal ilgi” biçiminde tabir edilen ölçütün evvela, “toplumsal ilgi” AİHM kararlarında olduğu üzere farklı bir ölçüt olarak belirlenmeli ve bu kavramdan kamuda rol oynayan kimse olan kamuya mal olmuş kişi anlaşılmalıdır. Bu ölçüt bilhassa, özel hayat alanı ile şahsi kıymetlerinin ihlal edilip edilmediğini belirlemede büyük rol oynayacaktır.
Yargıtay’ın getirmiş olduğu bu ölçütler “üstün nitelikte kamu yararı” kenar başlıklı bir hukuka uygunluk sebebinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Hal bu biçimde iken, bir alt başlık olarak bu derece meçhul bir biçimde kamu faydası sözü kolaycılık olarak kıymetlendirilebilir. Bu noktada, “kamu faydasının bulunduğu tartışmaya katkı” biçiminde bir ölçüt getiren ve çeşitli kararlarında bu ölçütün içini dolduran AİHM örnek alınabilir ya da Yargıtay kendi ölçütlerini kullanmak suretiyle bunu diğer bir biçimde somutlaştırabilir. Yargıtayın kararlarındaki ölçüt şunlardır:
-Güncellik:Yayına mevzu olan olayın yakın vakitte gerçekleşmiş olması ya da yakın vakitte gerçekleşmiş olmasa bile olayın tesirlerinin hala canlılığını koruyor olması.
-Konu ile söz içinde düşünsel bağlılık biçiminde de lisana getirilen, haberin içeriği ve biçimin birbirine uygun olması manasına gelen “öz biçim içindeki ahenk
-Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlalinin Tespitinde Kullanılan Yargıtay ve Avrupa İnsan Hakları mahkemesinin birbiriyle uyumlu “denge” ölçütleri de hakkın tespitine ışık tutacak niteliktedir.
İstikrar ve ölçütlerde AİHM İLE YARGITAY VE DANIŞTAY KARARLARI AHENK İÇİNDEDİR. LAKİN BU ÖLÇÜTLERİN UYGULANMASINDA BİRTAKIM SIKINTILAR ÇIKMAKTADIR. HAKSIZLIKLAR VE YAKINMALAR DOĞMAKTADIR. MECLİSİN VE HUKUKÇULARIN BU ALANDA ÇALIŞMALAR YAPMASI ZARURÎ BİR MUHTAÇLIK HALİNE GELMİŞTİR.
Düzeltme ve karşılık
Husus 14 –
Müddetli yayınlarda bireylerin onur ve haysiyetini ihlâl edici yahut bireylerle ilgili gerçeğe karşıt yayım yapılması halinde, bundan ziyan bakılırsan kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği kabahat ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine alışılmamış olmayan düzeltme ve karşılık yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, başka vadeli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, birebir puntolarla ve birebir biçimde yayımlamak zorundadır.
Düzeltme ve karşılıkta, buna niye olan eser belirtilir. Düzeltme ve karşılık, ilgili yazıdan uzun olamaz. Düzeltme ve karşılığa niye olan yapıtın yirmi satırdan az yazı yahut fotoğraf yahut karikatür olması hallerinde düzeltme ve karşılık otuz satırı geçemez.
Periyodik yayının birden çok yerde basılması halinde, düzeltme ve yanıt yazısı, düzeltme ve yanıt hakkının kullanılmasına niçiniyet veren yapıtın yayımlandığı bütün baskılarda yayımlanır.
Düzeltme ve yanıtın birinci fıkrada belirlenen mühletler ortasında yayımlanmaması halinde yayım için tanınan müddetin bitiminden itibaren, birinci fıkra kararlarına alışılmamış biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün ortasında karşılık ve düzeltme talep eden kişi, bulunduğu yer sulh ceza yargıcından yayımın yapılmasına yahut bu Kanun kararlarına uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, karara bağlar.
Sulh ceza yargıcının sonucuna karşı tez itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam üç gün ortasında itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın sonucu katidir.
Düzeltme ve karşılığın yayımlanmasına hâkim tarafınca karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki mühletler, sulh ceza yargıcının sonucuna itiraz edilmemişse sonucun katılaştığı tarihten, itiraz edilmişse yetkili makamın sonucunın bildirimi tarihinden itibaren başlar.
Düzeltme ve yanıt hakkına sahip olan kişinin ölmesi halinde bu hak, mirasçılardan biri tarafınca kullanılabilir. Bu durumda, birinci fıkradaki iki aylık düzeltme ve karşılık hakkı mühletine bir ay ek edilir.
SORU: 14. HUSUSUN EMELLERİ NELERDİR?
YANIT:
“1- Yayınlarda kis¸ilerin s¸eref ve haysiyetini ihla^l edici yahut kis¸ilerle ilgili gerc¸egˆe karşıt yayım yapılmasını önlemek.
2- Yapılması halinde, bundan ziyan go¨ren kis¸inin yayım tarihinden itibaren iki ay ic¸inde düzeltme ve karşılık yazısı go¨nderme hakkını düzenlemek.
3-Düzeltme ve karşılık yazısı suc¸ ögesi ic¸ermeyen, u¨c¸u¨ncu¨ kis¸ilerin hukuken korunan menfaatlerine muhalif olmayan nitelikte olması zorunluluğunu uygulamak.
4-Basın özgürlüğünü korumak.
5-Cevap ve düzeltme hakkının berbata kullanılmasını önlemek.
SORU:14. UNSURUN KAPSAMI NEDİR?
YANIT:
14. hususun Kapsamı aşağıdaki hareketlerin birlikte bulunduğu olgulardan oluşur:
a-İlgili kişinin onur ve haysiyetinin ihlal edilmesi,
b- İlgili bireye yönelik gerçeğe ters yayın yapılması,
c- Bu kişinin kişinin ziyan görmesi,
d-Yapılan yayının kamu faydası hedefine yani toplumun düzgünlüğü maksadına uygun olmaması.
SORU:CEVAP VE DÜZELTME HAKKINI ANAYASAL TEMEL BİR HAK KAPSAMINDA NASIL AÇIKLAYABİLİRİZ?
YANIT:
Kelam konusu yayın, maddelerde bir hata ya da haksız fiil olarak tanımlanmasa bile, karşılık ve düzeltme hakkı yoluyla aktif ve süratli bir biçimde yayın kararı ortaya çıkan yanlış anlaşılmalar ve makûs sonuçlar ortadan kaldırılabilir. aslına bakarsanız yanıt ve düzeltme hakkının temelinde öbür müracaat yollarına kıyasla daha faal ve acele tahlil üretmesi yatar.
Kelam konusu yayına karşı karşılık ve düzeltme hakkının kullanılması başka müracaat haklarını ortadan kaldırmaz ya da o müracaatlara kanıt teşkil etmez.
Yanıt ve düzeltme hakkı desteğini direkt Anayasa’dan alır.
Buna bakılırsa Anayasa’nın 32. Maddesi’nde, Düzeltme ve yanıt hakkı, fakat bireylerin haysiyet ve erdemlerine dokunulması yahut kendileriyle ilgili gerçeğe ters yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir.
Düzeltme ve karşılık yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hakim tarafınca ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verilir.
Karşılık ve düzeltmeye karar verecek yargılama makamının sonucunı kaç gün ortasında vereceği kararını dahi belirleyen, Anayasa düzenlemesi, bu hakkın yasa koyucu tarafınca ne derece önemsendiğinin göstergesi sayılabilir.
Yanıt ve düzeltme hakkı sırf süreli/dönemsel yayınlar için öngörülen bir düzenleme olup süresiz yayınlarda mesela kitap ya da el broşürü üzere basılı yayınlarda karşılık ve düzeltme hakkı kullanılamaz.
Türk hukuk uygulamasında yanıt ve düzeltme hakkı Basılı eserler için 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 14 ve 18. Unsurlarında düzenlenmiştir.
(Av. Coşkun ONGUN’un İstanbul Barosu Mecmuası 2012/1. Sayısından Yayımlanan Yazısı)
-kişilik hakkı zedelenen kimsenin isteği yoksa,
-daha üstün nitelikte özel yahut kamusal fayda bulunmuyorsa,
-kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı değilse, kişilik haklarına yapılan her taarruz hukuka karşıttır.
Basın kuruluşlarının bu hukuksal gerçeği dikkate alarak ihtimamla uygulamları hayli kıymetli ve gereklidir.
SORU: SÜRELİ-BASILI YAYINLARDA KARŞILIK VE DÜZELTME İLE İLGİLİ MİSYON YETKİ VE YAPILMASI GEREKEN SÜREÇLER NELERDİR?
YANIT:
Basın Yasası Düzenlemesi
Vadeli yayınlar için yanıt ve düzeltme hakkının düzenlenmesi Basın Kanunu’nda yapılmıştır. Basın Yasası’nın 14. hususu karşılık ve düzeltme hakkının ne biçimde kullanılacağını, sade bir biçimde açıklamaktadır.
Hususun birinci paragrafında, ‘Süreli yayınlarda şahısların gurur ve haysiyetini ihlâl edici yahut bireylerle ilgili gerçeğe ters yayım yapılması halinde, bundan ziyan nazarann kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği kabahat ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine ters olmayan düzeltme ve yanıt yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, öteki vadeli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, birebir puntolarla ve tıpkı biçimde yayımlamak zorundadır.’ Formundadır.
Yasa hususundan de anlaşıldığı üzere düzeltme hakkının kullanılması için evvela ortada hukuka muhalif bir yayın olmalıdır. Buradaki hukuka tersliğin şartını, yasa koyucu gurur ve haysiyeti ihlal edici yahut gerçeğe muhalif yayın biçiminde belirlemiştir. Bunun bulguları her olayın somut özelliklerine nazaran değişiklik gösterecektir. Hakkında yayın yapılan kişi, o yayından bir biçimde “incindiğini” düşünüyorsa, karşılık ve düzeltme hakkını kullanabilecektir.
Hakkında yayın yapılan kişi, yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında, bir düzeltme metnini yayın kurumunun sorumlu müdürlüğüne ulaştırmak zorundadır. Metnin direkt sorumlu müdür tarafınca teslim alınması gerekmez. Tebligat Yasası kararları doğrultusunda kurumda daima çalışan birine de tebligat yapılabilir. Kıymetli olan yanıt ve düzeltme metninin iki aylık müddet ortasında basın kuruluşuna ulaşmış olmasıdır. Şayet yayının künyesinde sorumlu müdür gözükmüyorsa, yayının sorumlusu olan Yazı İşler Müdürüne de ihtarname gönderilebilir.
Kimi yayın kuruluşlarının künyelerinde “sorumlu Yazı İşleri Müdürü” tarifi yerine “Tüzel kişi temsilcisi ve sorumlu müdür” ibaresi yer almaktadır. Bu tıp durumlarda da ihtarname ile ekindeki yanıt ve düzeltme metninin gönderileceği kişi burada yazandır.
SORU: YANIT VE DÜZELTME METNİ İLE İLGİLİ UYGULAMADA HANGİ SÜREÇLER YAPILIR?
YANIT:
Uygulamada, hazırlanan düzeltme metinleri, noterden bir ihtarname eşliğinde ilgili kuruma gönderilmektedir. Düzeltme yazısı, kabahat ögesi içermemeli ve de haberi bir daha düzeltme gerektirecek halde üçüncü şahısların haklarını ihlal etmemelidir. Sorumlu müdür aldığı düzeltme metnini, günlük bir sureli yayında, aldığı tarihten itibaren üç gün ortasında, günlük olmayan mesela haftalık, aylık ya da iki aylık üzere periyodik yayınlarda ise üç günden daha sonraki birinci sayıda haberin yayımlandığı sayfa ve sütun genişliğinde yani tıpkı ölçülerde yayınlamak zorundadır. Uygulamada sürmanşetten büyük puntolarla verilen bir haberin yayınlanmasına karar verilen düzeltme metni, genelde sürmanşetten değil, birinci sayfanın yakınlarında bir yerlerde yayınlanmaktadır. Kanımızca yanıt ve düzeltme metninin bu türlü yayınlanması yasaya uygundur. Fakat ilgili sayfada yayınlanması gereken haberin diğer bir sayfada yayınlanması mesela haberin birinci sayfada verilmesine rağmen yanıt ve düzeltme metninin iç sayfalarda verilmesi hukuka terslik sebebidir. Bu durumda Basın Kanunu 18. Unsurdaki yaptırımların uygulanması zaruridir.
Günlük yayın yapan basın organının, bu durumda bildiriden itibaren en geç basılacak üçüncü günkü sayısında düzeltme metnine yer vermesi gerekir.
Düzeltme ve karşılık metninde yanıt hakkının kullanılmasını gerektiren yayının günü ve sayısı belirtilir. İhtarname eşliğinde gönderilecek düzeltme ve karşılık metninin ilgili yazıdan uzun olamayacağı, düzeltme ve karşılığa niye olan yapıtın yirmi satırdan az yazı yahut fotoğraf yahut karikatür olması hallerinde düzeltme ve karşılık otuz satırı geçemeyeceği yasanın birebir unsuruyla karara bağlanmıştır.
Periyodik yayının birden çok yerde basılması halinde, düzeltme ve yanıt yazısı, düzeltme ve yanıt hakkının kullanılmasına niçiniyet veren yapıtın yayımlandığı bütün baskılarda yer alır. Fakat birden çok yerde basılıp da, ek niteliğinde farklı bölgesel yayın yapan gazetelerin yalnızca bir ekinde düzeltme gerektiren yayın yapılmışsa, bu durumda salt o bölgesel yayında düzeltme metninin kullanılması kanımızca kâfi olur.
SORU: KARŞILIK VE DÜZELTME METNİNİN MADDECE BELİRLENEN MÜHLETLER İÇİNDE YAYINLANMAMASI DURUMUNDA HANGİ SÜREÇLER YAPILIR?
KARŞILIK:
Yanıt ve Düzeltme metninin maddece belirlenen mühletler ortasında yayımlanmaması durumunda, yayım için tanınan mühletin bitiminden itibaren, belirlenen şartlara karşıt biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün ortasında yanıt ve düzeltme talep eden bireye yargıya müracaat hakkı doğar.
Kişi bu durumda, bulunduğu yer sulh ceza yargıcından yayımın yapılmasına yahut bu Kanun kararlarına uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, salt evrak üzerinden karara bağlar. Uygulamada bu mühletin aşıldığı ve yaklaşık olarak bir haftayı bulduğu görülmektedir.
Sulh ceza yargıcının sonucu, yanıt ve düzeltme metninin yayımlanması tarafında olursa bu karara, yayını yapan basın kurumunca itiraz edilebilir. Kanun koyucu burada ivedi itiraz sözcüğüne yer verdiğinden, ceza muhakemesi yasası 268. husus yeterince itiraz merci direkt sulh ceza mahkemesidir. Burada sonucun bildiriminden itibaren yedi gün ortasında, Sulh Ceza Mahkemesinin yargı etrafı ortasındaki Sulh Ceza Hakimliğine itiraz dilekçesi verilmelidir. Bir yerde birden çok sulh ceza mahkemesi varsa Yasa’nın 27. Unsuru doğrultusunda basın işlerine bakacak mercii iki nolu sulh ceza mahkemesi olacaktır. sulh ceza hâkimi, üç gün ortasında itirazı inceleyerek karar verir. Sulh Ceza yargıcının sonucu, yanıt ve düzeltme hakkının kullanılmaması istikametinde olursa bu kere de tıpkı yollarla, müracaat sahibi bildirimden itibaren yedi gün ortasında ilgili sulh ceza mahkemesine başvurabilecektir. Sulh ceza mahkemesinin vereceği karar katidir. Temyiz edilemez. Bu karara karşı artık diğer bir yargısal kuruma başvurulamaz. Yalnızca yazılı buyruk yoluna gidilebilir ki, uygulamada az başvurulan bir yasa yolu olduğu göz önünde bulundurulduğunda buradan sonuç çıkması türel ve fiili olarak pek güçtür.
Düzeltme ve karşılığın yayımlanmasına hâkim tarafınca karar verilmesi halinde, yayımlanmak için zarurî olan mühletler, sulh ceza yargıcının sonucuna itiraz edilmemişse, sonucun mutlaklaştığı tarihten itiraz edilmişse, yetkili makamın sonucunın bildirimi tarihinden itibaren başlar.
Düzeltme ve karşılık hakkına sahip olan kişinin mirasçılarından biri de bu hakkı kullanabilir. Bu durumda, yayının yapıldığı tarihten itibaren sorumlu müdüre gönderilmesi gereken metin, yayın gününden itibaren üç ay ortasında gönderilmelidir.
Yanıt ve düzeltme gerektiren yayının ilgili yayın kuruluşunda birden çok yayın halinde yer alması durumunda her sayıda yer alan yayına farklı ayrı karşılık ve düzeltme müracaatında bulunulabileceği üzere, kelam konusu yayın mesela bir yazı dizisi ise yazıların bitiminden itibaren genel ve tek bir müracaat da yapılabilir. Lakin bu durumda hangi günkü yayın için tekzip hakkının kullanıldığı bilhassa belirtilmelidir. Yanıt ve düzeltme metninin içeriği ve maddede belirtilen kapsamı belirtilen günkü yayına bakılarak belirlenir.
SORU:Gerçek ve Hükmî Şahıslar için yanıt ve düzeltme konusunda bir fark var mı? Her iki kişilik çeşidi de yanıt ve düzeltme hakkından yararlanabilir mi?
KARŞILIK:
Yanıt ve düzeltme gerektiren yayın gerçek şahıslar hakkında olabileceği üzere hukukî bireylerle ilgili de olabilir. Yasa’da açıkça belirtilmese de hukukî şahısların de yanıt ve düzeltme hakkını kullanabilecekleri asıldır. Cezai sorumlulukları bile bulunan hükmî bireylerin yanıt ve düzeltme hakkını kullanamamaları çağdaş hukuk sisteminde yer bulabilecek bir uygulama olamaz. Kaldı ki Basın Kanunu’nda açıkça belirtilemese de Radyo ve Televizyon yayınlarında karşılık ve düzeltme hakkını düzenleyen 3984 Sayılı Yasa, hukukî şahısların de yanıt ve düzeltme haklarının bulunduğunu belirtmiştir. Bu durumda radyo ve televizyon yayınları için hükmî şahıslara yanıt ve düzeltme hakkının kullanmasını tanıyıp, gazete ya da mecmualar için bu hakkı tanımamak yasa koyucunun gayesi olarak bedellendirilemez ve de uygulamada eksiklik yaratır. Hakikaten örnek olması bakımından İstanbul Barosu Başkanlığı hakkında yapılan yayınlara karşı Baro tarafınca karşılık ve düzeltme hakkı müracaatında bulunulmuş ve yargı organlarınca bu istem kabul edilerek karar kurulmuştur.
Bu doğrultuda hükmî şahıslar radyo ve televizyon yayınlarında olduğu üzere basılı yayınlarda ve de internet yayınlarında karşılık ve düzeltme hakkından yararlanabilirler.
SORU: YANIT VE DÜZELTME HAKKINI DÜZENLEYEN 14. HUSUSUN DAYANDIĞI TEMEL KURALLAR NELERDİR?
CEVAP(Madde 14-):
14. unsurun dayandığı temel kurallar şunlardır:
“1-Su¨reli yayınlarda kis¸ilerin s¸eref ve haysiyetini ihla^l edici yahut kis¸ilerle ilgili gerc¸egˆe karşıt yayım yapılamaz.
2- Yapılması halinde, bundan ziyan go¨ren kis¸inin yayım tarihinden itibaren iki ay ic¸inde düzeltme ve yanıt yazısı go¨nderme hakkı doğar.
3-Düzeltme ve yanıt yazısı suc¸ ögesi ic¸ermeyen, u¨c¸u¨ncu¨ kis¸ilerin hukuken korunan menfaatlerine muhalif olmayan nitelikte olması mecburidir.
4-Sorumlu Müdür, du¨zeltme ve yanıt yazısını; hic¸bir du¨zeltme ve ekleme yapmaksızın, gu¨nlu¨k su¨reli yayınlarda yazıyı aldıgˆı tarihten itibaren en gec¸ u¨c¸ gu¨n ic¸inde, ilgili yayının yer aldıgˆı sayfa ve su¨tunlarda, tıpkı puntolarla ve tıpkı s¸ekilde yayımlamak zorundadır.
5-Digˆer su¨reli yayınlarda yazıyı aldıgˆı tarihten itibaren u¨c¸ gu¨nden daha sonraki birinci nu¨shada, ilgili yayının yer aldıgˆı sayfa ve su¨tunlarda, tıpkı puntolarla ve birebir s¸ekilde yayımlamak zorundadır.
6-Du¨zeltme ve karşılıkta, buna niye olan eser belirtilir. Du¨zeltme ve yanıt, ilgili yazıdan uzun olamaz.
7-Du¨zeltme ve karşılığa niye olan yapıtın yirmi satırdan az yazı yahut fotoğraf yahut karikatu¨r olması hallerinde du¨zeltme ve karşılık otuz satırı gec¸emez.
8-Su¨reli yayının birden çok yerde basılması halinde, du¨zeltme ve yanıt yazısı, du¨zeltme ve karşılık hakkının kullanılmasına niçiniyet veren yapıtın yayımlandıgˆı bu¨tu¨n baskılarda yayımlanır.
SORU:HUKUKA KARŞITLIĞIN ŞARTLARI NELERDİR?
YANIT:
Hukuka karşıtlığın üç şartı vardır(madde 14):
a-İlgili kişinin Erdem ve haysiyetinin ihlal edilmesi.
b- İlgili şahsa yönelik gerçeğe karşıt yayın yapılması.
c- Bu kişinin ziyan görmesi.
Olguda bu üç şartın birlikte bulunması gerekir. Zira ziyan görmeyen kişinin yanıt ve düzelme için baş vuru hakkı yoktur. Bu ziyan görme maddi yahut manevi ziyan olabilir.
Yasa maddesinden(14. Madde) de anlaşıldığı üzere düzeltme hakkının kullanılması için evvela ortada hukuka alışılmamış bir yayın olmalıdır. Buradaki hukuka karşıtlığın şartını, yasa koyucu onur ve haysiyeti ihlal edici, gerçeğe muhalif, ilgili bireye ziyan veren yayın yapılması halinde belirlemiştir. Bunun bulguları her olayın somut özelliklerine göre değişiklik gösterecektir. Hakkında yayın yapılan kişi, o yayından bir halde “incindiğini” düşünüyorsa, yanıt ve düzeltme hakkını kullanabilecektir.
SORU:İHTARNAMENİN BİLDİRİSİNDE UYULMASI GEREKEN YOL VE ASILLAR NEDİR?
YANIT:
Hakkında yayın yapılan kişi, yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında, bir düzeltme metnini yayın kurumunun sorumlu müdürlüğüne ulaştırmak zorundadır. Metnin direkt sorumlu müdür tarafınca teslim alınması gerekmez. Tebligat Yasası kararları doğrultusunda kurumda daima çalışan birine de tebligat yapılabilir. Kıymetli olan karşılık ve düzeltme metninin iki aylık mühlet ortasında basın kuruluşuna ulaşmış olmasıdır. Şayet yayının künyesinde sorumlu müdür gözükmüyorsa, yayının sorumlusu olan Yazı İşler Müdürüne de ihtarname gönderilebilir.
Birtakım yayın kuruluşlarının künyelerinde “sorumlu Yazı işleri Müdürü” tarifi yerine “Tüzel kişi temsilcisi ve sorumlu müdür” ibaresi yer almaktadır. Bu tıp durumlarda da ihtarname ile ekindeki karşılık ve düzeltme metninin gönderileceği kişi burada yazandır.
Birinci fıkra hu¨ku¨mlerine ters s¸ekilde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren onbes¸ gu¨n ic¸inde yanıt ve du¨zeltme talep eden kis¸i, bulundugˆu yer sulh ceza ha^kiminden yayımın yapılmasına yahut bu Kanun hu¨ku¨mlerine uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir.
Sulh ceza ha^kimi bu istemi u¨c¸ gu¨n ic¸erisinde, durus¸ma yapmaksızın, karara bagˆlar.
Sulh ceza ha^kiminin sonucuna kars¸ı çabuk itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam u¨c¸ gu¨n ic¸inde itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın sonucu nihaidir.
Du¨zeltme ve yanıtın yayımlanmasına ha^kim tarafınca karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki su¨reler, sulh ceza ha^kiminin sonucuna itiraz edilmemis¸se sonucun kesinles¸tigˆi tarihten, itiraz edilmis¸se yetkili makamın sonucunın tebligˆi tarihinden itibaren bas¸lar.
Du¨zeltme ve karşılık hakkına sahip olan kis¸inin o¨lmesi halinde bu hak, mirasc¸ılardan biri tarafınca kullanılabilir. Bu durumda, birinci fıkradaki iki aylık du¨zeltme ve yanıt hakkı su¨resine bir ay ek edilir.”
14. HUSUS İLE İLGİLİ YARGITAY VE ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI
YARGITAY KARARLARI
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2020/ 5903 Karar: 2021 / 4052 Karar Tarihi: 31.03.2021:
HUSUS VE KAPSAMI:
-Tebligatın yöntemine uygun olarak yapılması
-yanlış tebligat bütün süreçlerin geçersizliğine yol açar.
-5237 sayılı TCK’NIN 20/1. Hususu gereği,”Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse oburunun fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.” kararlarını içermektedir.
-Buna nazaran, 5187 sayılı Kanun’un 18. hususunda düzenlenen “düzeltme ve yanıtı yayımlamama.
Sürecin başlangıcı tebligatın yoluna uygun olarak yapılmasıdır. Yanlış tebligat bütün süreçlerin geçersizliğine yol açar.
” Vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır. Vekil birden epeyce ise bunlardan birine tebligat yapılması kafidir. Şayet tebligat birden çok vekile yapılmış ise, bunlardan birincisine yapılan bildirim tarihi asıl bildirim tarihi sayılır. Fakat, Ceza Muhakemeleri Yordamı Kanununun, kararların sanıklara bildirim edilmelerine ait kararları gizlidir…”
5237 sayılı TCK’nin “Ceza sorumluluğunun kişiselliği” başlıklı 20/1. unsuru
“(1) Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse oburunun fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.” kararlarını içermektedir.
Buna bakılırsa, 5187 sayılı Kanun’un 18. unsurunda düzenlenen “düzeltme ve yanıtı yayımlamama” kabahatinden sorumluluğun doğması için birinci kaide mutlaklaşan mahkeme sonucunın, 5187 sayılı Kanun’un 14/1. unsurunda yazılı olduğu üzere periyodik yayının sorumlu müdürüne, 7201 sayılı Kanun’da yazılı tarzlara nazaran bildiriminin yapılmasıdır. 5187 sayılı Kanun’un 14/6. hususunda belirtilen itiraz edilmişse müddetlerin bildirimin yapıldığı tarihten itibaren başlayacağı kararında açıkça bildirimin kime yapılacağı yazılmamışsa da merci sonucunın sorumlu müdüre ayrıyeten bildirisi gerektiği Kanun’un 14. hususunun bir bütün olarak yorumlanmasından anlaşılmaktadır.
Yargıtay Ceza Genel Şurası’nın Basın Kanunu’na göre yapılacak tebligata ait 20.03.2018 tarihindeki, 2016/19-1119 E. 2018/105 K. sayılı sonucu::
HUSUS VE KAPSAM:
-5187 sayılı Kanunun “Tebligat” başlıklı 29. Hususundaki DÜZENLEMEYE NAZARAN TEBLİGAT SÜRECİ YAPILMASI KONUSUNDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
-Sanıklar hakkında 5187 sayılı Kanun’un 18/1. hususunda yazılı “düzeltme ve yanıtı yayımlamama” kabahati.
-7201 sayılı Tebligat Kanununda belirtilen bireylere de tebligat yapılabileceği kabul edilmelidir…”
“…5187 sayılı Kanunun “Tebligat” başlıklı 29. unsurundaki “Süreli yayının idare yeri, tebligat süreçleri tarafından, yayın sahibinin ve temsilcisinin, bakılırsavi devam ettiği sürece sorumlu müdürün yerleşim yeri sayılır” formundaki düzenleme uyarınca düzeltme ve yanıt yazısına ait tebligatın, ilgili gazetenin künyesinde belirtilen adreste bildirim edilmek üzere gönderilmesi gerekmektedir.
Sorumlu müdüre yüklenen yükümlülük ve cezai sorumluluk gereği düzeltme ve karşılık yazısının sorumlu müdüre bildiri edilmesi gerektiği açıktır. birebir vakitte, 5187 sayılı Kanunda tebligatın şahsen sorumlu müdüre yapılması gerektiğine, kendisine ulaşılamadığı takdirde öbür bir şahsa tebligat yapılamayacağına dair bir karar bulunmamakta olup öğretide de bildirim evrakının sorumlu müdür ismine olacak biçimde hazırlanması kâfi görülmektedir. ötürüsıyla tebligatın sorumlu müdüre yapılması kural olmakla bir arada, muhataba ulaşılamadığı hallerde 7201 sayılı Tebligat Kanununda belirtilen bireylere de tebligat yapılabileceği kabul edilmelidir…”
ONSEKİZİNCİ UNSUR AÇISINDAN:
Sanıklar hakkında 5187 sayılı Kanun’un 18/1. unsurunda yazılı “düzeltme ve karşılığı yayımlamama” hatasından açılan kamu davasında, kesin olarak verilen mercinin “itirazın reddine” dair sonucunın, sorumlu müdür yerine, itiraz eden avukatına bildiriye çıkartıldığı ve bildirisi işyerinde avukatın daimi temsilcisi olduğunu beyan eden kişinin aldığı, kabahat tarihinin de bu tebligata nazaran belirlendiği, lakin gazetenin sorumlu müdürüne hitaben direkt yapılan bir tebligat olmadığı üzere sorumlu müdürün ne vakit ve ne biçimde bu tebligattan haberdar olduğunun da belirlenemediği, ötürüsıyla sanıkların hukuken yayımlamakla yükümlü olacakları ve ileride cezai sorumluluklarını doğurabilecek bir düzeltme ve karşılık yazısından haberdar olmadıkları, keza sanıkların düzeltme ve yanıtı mühleti ortasında gereği üzere yayımlama zorunluluklarının, 5187 sayılı Kanun’un 14/6. unsurunda yazılı olduğu üzere “yetkili makamın sonucunın bildirisi tarihinden itibaren” başlayacağı, vekil aracılığıyla takip edilen işlerde tebligatın 7201 sayılı Kanun’un 11. hususu gereği vekile bildirimi temel olarak kabul edilse de 5187 sayılı Kanun’a göre sorumlu müdürün düzeltme ve karşılığı yayımlama zorunluluğunun vekile yapılan bildirimden itibaren başlamayacağı değerlendirilmekle, mahkemece sanığın beraati yerine cürmü işlediğinin sabit olması nedeni öne sürülerek mahkumiyetlerine karar verilmesi,”DOĞRU DEĞİLDİR.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2021/ 247 Karar: 2021 / 2776 Karar Tarihi: 10.03.2021
Bahis ve kapsam:
-Kanun faydasına bozma.
Düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmasına dair sonucun kaldırılmasına ait Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliğinin sonucunın kesin mahiyette olduğu anlaşılmakla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma talebi yerinde görüldüğünden, Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin sonucunın; 5271 sayılı CMK’nın 309/4-d unsuru uyarınca kanun faydasına bozulmasına karar verilmiştir. (5187 S. K. m. 14) (5271 S. K. m. 309)
Adalet Bakanlığı’nın 28.10.2020 gün ve 11110 sayılı kanun faydasına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava evrakı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 23.11.2020 gün ve KYB. 2020/101323 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
5187 sayılı Basın Kanunu’nun 14/1. unsurunda yer alan, “Süreli yayınlarda bireylerin onur ve haysiyetini ihlâl edici yahut şahıslarla ilgili gerçeğe ters yayım yapılması hâlinde, bundan ziyan bakılırsan kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği cürüm ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine karşıt olmayan düzeltme ve karşılık yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, öbür müddetli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, tıpkı puntolarla ve birebir biçimde yayımlamak zorundadır.” biçimindeki, tıpkı Kanun’un 14/4. hususunda yer alan, “Düzeltme ve yanıtın birinci fıkrada belirlenen müddetler ortasında yayımlanmaması halinde yayım için tanınan mühletin bitiminden itibaren, birinci fıkra kararlarına ters biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren onbeş gün ortasında yanıt ve düzeltme talep eden kişi, bulunduğu yer sulh ceza yargıcından yayımın yapılmasına yahut bu Kanun kararlarına uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, karara bağlar.” formundaki ve anılan Kanun’un 14/5. unsurunda yer alan, “Sulh ceza yargıcının sonucuna karşı çabuk itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam üç gün ortasında itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın sonucu mutlaktır.” biçimindeki düzenlemeler nazara alındığında, somut olayda tekzip sonucuna karşı yapılan itirazın kabulü ile anılan sonucun kaldırılmasına dair Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 09/12/2014 tarihindeki sonucunın kesin mahiyette olduğu cihetle, bu karara yönelik tekzip talep eden vekili tarafınca yapılan itiraz hakkında karar verilmesine yer olmadığına formunda karar verilmesi gerekirken, yazılı biçimde kabulüne karar verilmesinde isabet görülmediği, nedeni öne sürülerek 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. unsuru uyarınca anılan sonucun kanun faydasına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma talebi yerinde görüldüğünden, Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin 22/01/2015 tarihindeki ve 2015/268 değişik iş sayılı sonucunın; 5271 sayılı CMK’nın 309/4-d hususu uyarınca kanun faydasına BOZULMASINA, bozma gereği düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmamasına, 10.03.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2021/ 255 Karar: 2021 / 2777 Karar Tarihi: 10.03.2021
Mevzu ve kapsam:
– Müracaatın temeline ait “gerekçeli” bir karar verilmesi gerekirken öne sürülen sebebiz biçimde itirazın reddine karar verilmesinin adap ve yasaya ters olduğu.
– Somut olayda bahse bahis gazete nüshaları ile bildiri evrakının temini konusunda tekzip talebinde bulunan tarafa müddet verilebileceği.
– Müddetinde yahut gereği üzere yayımlanmadığını ispatlaması gerekmektedir.
— Sulh Ceza Hakimliğince; düzeltme ve yanıta bahis yazının erdem ve haysiyeti ihlal edip etmediği, gerçeğe alışılmamış yayın olup olmadığı, başvuranın hazırladığı metnin hukuka uygun olup olmadığı, takip eden nüshalarda müddetinde yahut yoluna uygun yayınlanıp yayınlanmadığı üzere maddi vak’alarla Kanun’da öngörülen koşullar re’sen araştırılabilecektir.
Hakim ve mahkemelerin her türlü sonucunın, kontrol organınca incelenmesine imkan tanıyacak halde gerekçeli olması mecburî olması karşısında itiraz merciince itiraz eden tarafınca evraka sunulan noter bildiri evrakı üzerinde inceleme yapılarak müracaatın temeline ait “gerekçeli” bir karar verilmesi gerekirken öne sürülen nedeniz biçimde itirazın reddine karar verilmesinin tarz ve yasaya alışılmamış olduğu anlaşılmakla kararın kanun faydasına bozulmasına karar verilmiştir.(2709 S. K. m. 32, 141) (5187 S. K. m. 14) (5271 S. K. m. 34, 271, 309) (19. CD. 11.03.2019 T. 2019/943 E. 2019/5449 K.) (7. CD. 08.03.2011 T. 2007/17012 E. 2011/2329 K.)
Birgün Gazetesi’nin 08/07/2020 tarihindeki nüshasında 1 ve 13. sayfalarda yer alan “Usulen yapılan ihale” başlıklı yazı niçiniyle kişilik haklarının ihlal edildiği tez edilmiştir.
Düzeltme ve karşılık talebinin reddine karar verilmiştir.(İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hâkimliğinin sonucu ile )
Bu karara karşı Anadolu 2. Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilmiştir. Anadolu 2. Sulh Ceza Mahkemesi itirazı red etmiştir.
İtirazın reddine ait İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Hakimliğinin aleyhine kanun faydasına bozma isteminde bulunulmuştur.
Adalet Bakanlığı’nın kanun faydasına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava evrakı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca ihbarnamesi ile dairemize gönderilmiştir.
Anılan ihbarnamede;
İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hâkimliğince, Birgün Gazetesinin 08/07/2020 tarihindeki nüshasında yayınlanan yazı ile ilgili olarak tekzip metninin yayınlanması için gönderilen ihtarnamenin bildirimine ait rastgele bir doküman bulunmadığı nedeni öne sürülerek talebin reddine, keza itirazın da reddine karar verilmiş ise de;
Emsal bir olay sebebiyle Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 11/03/2019 tarihindeki ve 2019/943 temel, 2019/5449 karar sayılı ilamında yer alan “Yargıtay 7. Ceza Dairesinin 08/03/2011 tarihindeki, 2007/17012 temel -2011/2329 karar sayılı sonucunda da açıklandıği üzere; “…Cevap yazısının hiç yayımlanmadığı savıyla tekzip istenmesi üzerine “üç günlük gazete nüshasının eklenmediği” sebebi öne sürülerek verilen red sonucu; tekzip isteyenin bu biçimde bir yasal zaruriliği bulunmaması niçiniyle yasaya karşıt olduğu üzere…” demek suretiyle bu biçimde bir zorunluluğun olmadığını belirtmektedir. Kanun faydasına bozmaya husus belgede; başvuranın düzeltme ve karşılık metni yayımlanması için Sulh Ceza Mahkemesine yöntemine uygun halde başvurduğu, lakin mahkemece gerek noter bildirim mazbatasının gerekse bildiriden itibaren periyodik yayınlarda üç gün yayımlanıp yayımlanmadığı konusunda kâfi araştırma yapmak için ilgili gazete nüshalarının sunulmadığı sebebi öne sürülerek müracaatın reddine karar verildiği, itiraz üzerine karar veren merciin ise gerekli araştırmayı yapmak, başvurana mühlet vermek yahut Cumhuriyet Başsavcılığından ilgili Noterlikten tebligat evraklarını ve ilgili gazeteden üç günlük nüshaları istemek ve itirazın aslı hakkında bir karar vermek yerine, kararda metot ve yasaya karşıtlık görülmediğinden itirazın reddine karar verdiği anlaşılmakla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, kanun faydasına bozma talebinin kabulüyle BOZULMASINA,” biçimindeki açıklamalar da nazara alındığında,
Somut olayda bahse bahis gazete nüshaları ile bildiri evrakının temini konusunda tekzip talebinde bulunan tarafa müddet verilebileceği üzere, Hakimlik tarafınca da bu eksikliğin giderilebileceği ve kararına bakılırsa temel hakkında bir karar verilebileceği gözetilmeden, itirazın kabulü yerine yazılı biçimde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği, nedeni öne sürülerek 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. hususu uyarınca anılan sonucun kanun faydasına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
T.C. Anayasasının “Düzeltme ve karşılık hakkı” başlıklı 32. hususu;
“Düzeltme ve yanıt hakkı, lakin şahısların haysiyet ve gururlarına dokunulması yahut kendileriyle ilgili gerçeğe alışılmamış yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir.
Düzeltme ve yanıt yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hakim tarafınca ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verilir.” kararını içermektedir.
Düzeltme ve karşılık hakkının, bireylerin onur ve haysiyetine muhalif yahut gerçek dışı yayın yapılması halinde tanınabileceği, düzeltme ve yanıtın yayınlanmasına dair müracaata karşın yayınlanmaması halinde; bu konuda hakim tarafınca en geç 7 gün ortasında karar verileceği ve uygulanma yollarının Kanun’da düzenleneceği öngörülmüştür. ötürüsıyla Anayasa’da hakime başvurmadan evvel ilgili yayını yapan şahsa başvurulmasının bir ön kural olarak düzenlendiği değerlendirilmiştir.
5187 sayılı Kanun’un 14/4. hususunda, sorumlu müdüre gönderilen düzeltme ve yanıt metninin, bildiriden itibaren günlük vadeli yayınlarda 3 gün, öbür vadeli yayınlarda ise birinci nüshada yayımlamaması halinde Kanun’da yer alan müddetlerin bitiminden; gereği üzere yayımlanmaması halinde ise adapsız yayının yapıldığı tarihten itibaren; 15 gün ortasında Sulh Ceza Hakimliğine başvurulabileceği düzenlenmiştir.
Buna göre; düzeltme ve karşılığa bahis yayından ziyan goren kişinin, Sulh Ceza Hakimliğinden düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmasını talep etme (başvurma) hakkına sahip olabilmesi için; evvela hazırladığı düzeltme ve yanıt metnini, ilgili yayınının sorumlu müdürüne ulaştırdığını, ötürüsıyla Anayasa ve Kanun’da açıkça düzenlenen ve doktrinde “basamaklı (kademeli) müracaat sistemi” yada “uyar – kaldır yöntemi” olarak isimlendirilen zarurî müracaat sürecini tamamladığını, fakat buna karşın müddetinde yahut gereği üzere yayımlanmadığını ispatlaması gerekmektedir. Sulh Ceza Hakimliğine yapılacak müracaatın, Kanun’da öngörülen 15 günlük mühlet ortasında yapılıp yapılmadığı, başvuranın hazırladığı metni sorumlu müdüre ulaştırdığını gösteren bilgi ve dokümanlara nazaran tespit edilebilir.
Başvuran, Anayasa ve Kanun’da yazılı hakkın kazanılması için zarurî olan “uyar – kaldır” yolunu tamamladığını ispatladıktan daha sonra müracaat hakkını 15 günlük müddette kullanabilecek ve Sulh Ceza Hakimliğince; düzeltme ve karşılığa bahis yazının erdem ve haysiyeti ihlal edip etmediği, gerçeğe karşıt yayın olup olmadığı, başvuranın hazırladığı metnin hukuka uygun olup olmadığı, takip eden nüshalarda müddetinde yahut yoluna uygun yayınlanıp yayınlanmadığı üzere maddi vak’alarla Kanun’da öngörülen kurallar re’sen araştırılabilecektir. ötürüsıyla Sulh Ceza Hakimliğinin, ilgilinin müracaatından evvel, hazırladığı düzeltme ve karşılık metnini sorumlu müdüre ulaştırıp ulaştırmadığını araştırma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Lakin, başvuranın sunduğu evraklar üzerinde gerek birinci müracaatın yapıldığı sırada gerekse itiraz kademesinde inceleme yapılarak, müracaata mevzu olay ile ilgili olarak yönteme dair koşulların tamamlanması daha sonrasında asıllı bir incelemenin yapılması gerektiği, itirazın haklı görülmesi halinde merci tarafınca CMK’nin 271/2. hususunda açıklandıği üzere, itiraz konusu hakkında da bir karar verilmesinin mümkün olacağı değerlendirilmiştir.
Kanun faydasına bozmaya husus somut uyuşmazlıkta; düzeltme ve yanıt metninin ilgili yayının sorumlu müdürüne ulaştırıldığına dair bildirim evraklarının Sulh Ceza Hakimliğine sunulmadığı, bu niçinle müracaatın reddine karar verildiği, lakin karara karşı yapılan itirazda bu evrakların eklendiği, itiraz merci tarafınca tebligat dokümanlarının incelenerek, “öne sürülen nedeniz bir biçimde” itirazın reddine karar verildiği görülmektedir.
İtiraz merciince, itiraza bahis evrağın incelenmesi üzerine, düzeltme ve karşılık metninin yayımlanması için gönderilen noter ihtarnamesinin, sorumlu müdüre bildirime çıkartılıp çıkartılmadığı, yapılan tebligat sürecinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığı konusunda bir araştırma yapılmadığı üzere noter ihtarının bildirim mazbatalarının birinci müracaat sırasında sunulmaması niçiniyle birinci sonucun sebebi öne sürülerek sonlu olarak inceleme yapıp yapmadığı hususu tespit edilememiştir.
Anayasa’nın 141/3. unsuru ile 5271 sayılı CMK’nin 34. unsurunda açıklandıği üzere; hakim ve mahkemelerin her türlü sonucunın, kontrol organınca incelenmesine imkan tanıyacak halde gerekçeli olması zarurî olması karşısında;
İtiraz merciince itiraz eden tarafınca evraka sunulan noter bildirim evrakı üzerinde inceleme yapılarak müracaatın temeline ait “gerekçeli” bir karar verilmesi gerekirken öne sürülen nedeniz biçimde itirazın reddine karar verilmesinin yöntem ve yasaya alışılmamış olduğu anlaşılmakla,
Sonuç: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği, üstte yazılı münasebetlerle yerinde görüldüğünden kanun faydasına bozma talebinin kabulüyle; İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 05/08/2020 tarihindeki ve 2020/1343 değişik iş sayılı sonucunın; 5271 sayılı CMK’nın 309/4-a hususu uyarınca kanun faydasına BOZULMASINA, bozma gereği müteakip süreçlerin itiraz merciince yerine getirilmesine 10.03.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2020/ 4953 Karar: 2021 / 2424 Karar Tarihi: 03.03.2021
HUSUS VE KAPSAM
-sıradan yargılama yordamı
-“suç ve cezaların kanuniliği” ve “lehe kanun” prensipleri.
sıradan yargılama adabına dair asılları düzenleyen ve karardan daha sonra (24.10.2019 tarihinde) yürürlüğe giren 7188 sayılı Kanunla değişik 5271 sayılı “sıradan yargılama usulü” başlıklı CMK’nin 251/3. unsurunun yalnızca bir tarz kararı olmadığı, bununla birlikte maddi ceza hukukuna dair bir karar olduğu, bu niçinle sıradan yargılama yordamının yürürlük tarihini gösteren Süreksiz 5/(1)-d. unsurunda yazılı “hükme bağlanmış yahut mutlaklaşmış evraklar yönünden” kısmının Anayasa ve milletlerarası mukavele metinlerinde düzenlenen “suç ve cezaların kanuniliği” ve “lehe kanun” unsurlarına karşıt olduğu, Anayasa’ya ve tarafı olduğumuz temel haklara dair memleketler arası mukavelelere (ve bilhassa AİHS’ye) ters bu durumun Yüksek Yargıtay tarafınca dikkate alınması gerektiği anlaşılmakla, Mahkemece sanık lehine sonuç doğurabilecek nitelikteki “sıradan yargılama usulünün” uygulanma koşulları istikametinden sanığın hukuksal durumunun bir daha kıymetlendirilmesi mecburiliği, bozmayı gerektirmiştir.
Lokal Mahkemece verilen karar temyiz edilmekle, müracaatın mühleti, sonucun niteliği ve kabahat tarihine nazaran evrak incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
Temyiz isteğinin reddi niçinleri bulunmadığından işin temeline geçildi.
Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, evraklar ve münasebet içeriğine nazaran yapılan incelemede; ayrıca temyiz niçinleri yerinde görülmemiştir.
Fakat;
1-) 5187 sayılı Kanun’un “Düzeltme ve cevap” başlıklı 14. hususu;
“Süreli yayınlarda şahısların erdem ve haysiyetini ihlâl edici yahut şahıslarla ilgili gerçeğe alışılmamış yayım yapılması halinde, bundan ziyan nazarann kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği kabahat ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine ters olmayan düzeltme ve yanıt yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük vadeli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, başka periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, tıpkı puntolarla ve tıpkı biçimde yayımlamak zorundadır.
…Düzeltme ve yanıtın yayımlanmasına hâkim tarafınca karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki müddetler, sulh ceza yargıcının sonucuna itiraz edilmemişse sonucun katılaştığı tarihten, itiraz edilmişse yetkili makamın sonucunın bildirisi tarihinden itibaren başlar…”
Kararlarını içermektedir.
Somut uyuşmazlıkta, müddetli yayının 19.02.2015 tarihindeki nüshasının 1. ve 6. sayfalarında yer alan haber niçiniyle verilen ve itiraz üzerine katılaşan düzeltme ve karşılık metninin yayımlanmasına dair sonucun, itiraz eden müddetli yayın vekiline 14.04.2015 günü bildirim edildiği, bunun üzerine 17.04.2015 günü tıpkı müddetli yayının yalnızca 6. sayfasında, sol alt köşede daha küçük puntolu başlık ve yazılarla yayımlandığı, metnin 5187 sayılı Kanun’un 14. unsurunda yazılı yönteme karşıt biçimde yayımlandığı nedeni öne sürülerek kamu davası açıldığı ve mahkemece tebligatın sorumlu müdür yerine itiraz eden avukata yapıldığı nedeni öne sürülerek cürmün oluşmadığından bahisle sanığın beraatine karar verildiği anlaşılmakla,
Katılaşan karar her ne kadar itiraz eden avukata yapılmışsa da, düzeltme ve karşılık metninin müddeti ortasında (ancak Kanunda yazılı hale muhalif olarak) yayımlandığı, ötürüsıyla sorumlu müdürün düzeltme ve yanıtın yayımlanması tarafındaki mutlaklaşan karardan haberdar olmadığını savunmasının mümkün olmadığı, gerekçeli kararda belirtilen emsal kararların ise somut uyuşmazlığa uygulanabilir olmadığı değerlendirilmekle, sanığın mahkumiyeti yerine beraatine karar verilmesi,
2-) Dairemizin 28.09.2020 tarihindeki 2020/1515 E. 2020/11589 K. sayılı sonucunda münasebetleri açıklandıği üzere;
sıradan yargılama yoluna dair temelleri düzenleyen ve karardan daha sonra (24.10.2019 tarihinde) yürürlüğe giren 7188 sayılı Kanunla değişik 5271 sayılı “sıradan yargılama usulü” başlıklı CMK’nin 251/3. hususunun yalnızca bir tarz kararı olmadığı, beraberinde maddi ceza hukukuna dair bir karar olduğu, bu niçinle sıradan yargılama yolunun yürürlük tarihini gösteren Süreksiz 5/(1)-d. unsurunda yazılı “hükme bağlanmış yahut katılaşmış belgeler yönünden” kısmının Anayasa ve memleketler arası kontrat metinlerinde düzenlenen “suç ve cezaların kanuniliği” ve “lehe kanun” unsurlarına alışılmamış olduğu, Anayasa’ya ve tarafı olduğumuz temel haklara dair milletlerarası kontratlara (ve bilhassa AİHS’ye) muhalif bu durumun Yüksek Yargıtay tarafınca dikkate alınması gerektiği anlaşılmakla,
Mahkemece sanık lehine sonuç doğurabilecek nitelikteki “sıradan yargılama usulünün” uygulanma koşulları istikametinden sanığın tüzel durumunun bir daha kıymetlendirilmesi zaruriliği,
Bozmayı gerektirmiş ve katılan vekilinin temyiz niçinleri bu prestijle yerinde görüldüğünden, tebliğnameye ters olarak KARARIN 5320 sayılı Kanun’un 8/1. unsuru mucibince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. unsuru uyarınca BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi etaptan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere belgenin mahkemesine gönderilmesine, 03.03.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2020/ 3145 Karar: 2021 / 790 Karar Tarihi: 01.02.2021
Mevzu ve kapsam:
Başvuranın 26.09.2019 tarihindeki yeni bir müracaat dilekçesiyle, ilgili gazete nüshalarının asıllarını ekleyerek tıpkı talebi bir dahalediği, tıpkı Sulh Ceza Hakimliğinin bu dilekçeyi itiraz olarak değerlendirip merciye göndermesi gerekirken, 27.09.2019 tarihinde verdiği ek kararla; bu kere talebin birinci müracaatta 3 günlük nüshaları sunmadığından yola karşıt olduğu, öte yandan haberin erdem ve haysiyeti ihlal edici mahiyette olmadığı üzere “gerçeğe aykırı” olup olmadığının ise çekişmesiz yargı yolunda ileri sürülemeyeceğinden bahisle ikinci talebin de hem adaptan tıpkı vakitte temelden reddine karar vermiştir.
…..Başvuran vekilinin, günlük (yaygın) vadeli bir yayında müvekkilinin bir kuyumcudaki fotoğrafına da yer verilerek gerçek dışı somut olgular atfeden bir haber yapıldığını, fotoğrafın haberden hayli evvel çekilmiş olduğunu ve bu fotoğrafın haberle ilgisi bulunmadığı üzere haberin de gerçek dışı olduğunu, bu niçinle ilgili gazetenin sorumlu müdürüne 5187 sayılı Kanun’un 14. hususu çerçevesinde bir ihtarname gönderildiğini, ihtarnamenin 03.09.2019 günü bildirim edildiğini, buna karşın bildirimi izleyen 3 günlük müddette (04-05-06.09.2019) düzeltme ve karşılık metninin yayımlanmadığını ileri sürerek düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmasına dair bir karar verilmesini talep ettiği görülmüştür. Başvuran, dilekçe ekine ilgili haberin yer aldığı gazete kupürünü ve noter ihtarnamesini eklemiştir. Müracaat dilekçesi, 23.09.2019 günü ilgili Sulh Ceza Hakimliğine sunulmuştur.
Sulh Ceza Hakimliğince verilen 25.09.2019 tarihindeki kararda; 5187 sayılı Kanun’da yazılı “gerçek dışı” ibaresinin Kanunda yazılı kısa müddet ortasında ortaya konulamayacağı, keza müracaat ekinde ilgili gazete nüshalarının da sunulmadığı, ötürüsıyla yasal kuralları oluşmadığından bahisle talebin reddine karar verilmiştir.
Başvuranın bu karardan daha sonra 26.09.2019 tarihindeki yeni bir müracaat dilekçesiyle, ilgili gazete nüshalarının asıllarını ekleyerek birebir talebi bir dahalediği, tıpkı Sulh Ceza Hakimliğinin bu dilekçeyi itiraz olarak değerlendirip merciye göndermesi gerekirken, 27.09.2019 tarihinde verdiği ek kararla; bu kere talebin birinci müracaatta 3 günlük nüshaları sunmadığından adaba muhalif olduğu, öte yandan haberin onur ve haysiyeti ihlal edici mahiyette olmadığı üzere “gerçeğe aykırı” olup olmadığının ise çekişmesiz yargı yolunda ileri sürülemeyeceğinden bahisle ikinci talebin de hem yöntemden tıpkı vakitte asıldan reddine karar vermiştir.
Sulh Ceza Hakimliğince verilen ikinci red sonucuna karşı, başvuran tarafınca yapılan 30.09.2019 tarihindeki itirazda, afaki münasebetlerle talebin reddedildiğinden bahisle sonucun itirazen kaldırılması talep edilmiş ve merci 4. Sulh Ceza Hakimliğince 01.10.2019 tarihinde verilen kararda ise; Anayasa Mahkemesinin 02.07.2015 tarihindeki ve 2013/6237 müracaat numaralı ve 14.04.2016 tarihindeki, 2013/9799 müracaat numaralı ferdî müracaat kararlarına atıf yapılarak, “bu kararlar dikkate alındığında” sözüyle, itiraz edilen Sulh Ceza Hakimliğince verilen kararda kısa mühlet ortasında haberin gerçekliğinin araştırılmasının mümkün olmadığı istikametindeki münasebetin hukuka uygun olduğundan bahisle itirazın reddine kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.
Üstte yazılı müracaat süreci ile verilen kararlar birlikte değerlendirildiğinde; uyuşmazlığa husus müracaat sürecinde gazete nüshalarının tümünün asıllarının itiraz merci tarafınca görüldüğü ve itiraza bahis evrakın temeline girilerek, haberin gerçeğe karşıtlık durumunun çekişmesiz yargıda ileri sürülemeyeceği öne sürülen sebebinin yerinde olduğundan bahisle, Anayasa Mahkemesinin emsal nitelikteki kararlarına kararlarına atıfta bulunularak itirazın reddedildiği görülmektedir.
Dairemize gönderilen kanun faydasına bozma talebinde ise “gazete nüshaları ile bildiri evraklarının temini konusunda başvurana bir süre verileceği üzere bu eksikliğin Hakimlikçe de gi
– kişinin hayatı,
– sıhhati,
– beden bütünlüğü,
– erdem ve haysiyeti,
– özel ve sır alanları,
– ismi,
– fotoğrafları,
– sesi
– kanaat özgürlüğü, haber ve görüş alma ve verme özgürlüğü,
– özel ve sır alanları
Kişilik hakları üstte sayılan ögelerden oluşmuştur. Bu ögelerden rastgele birinin ziyan görmesi kişilik haklarının ihlali demektir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (“AİHS”)’in en değerli kararlarından biri olan 10. unsurunda “Herkes söz özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ülke hudutları gözetilmeksizin, kanaat özgürlüğünü ve haber ve görüş alma ve verme özgürlüğünü de kapsar”. denilmektedir. Söz özgürlüğü ve üstte belirtildiğı üzere bunun bir uzantısı olan basın özgürlüğü, kıymetli bir özgürlük alanı olması niçiniyle memleketler arası toplum tarafınca tanınmış ve muhafaza altına alınmıştır.
Basın, toplumun bilinçlenmesi için gerçekleri objektif halde yansıtmak suretiyle haber vermek, toplumu ilgilendiren konularda kamuoyunun oluşması için çeşitli tartışmaları açmak, tenkit yapmak, siyasal iktidarın denetlenmesini, eleştirilmesini ve politik olayların izlenerek değerlendirilmesini yaparak kamu bakılırsavi yapmaktadır.
Bu kamu nazaranvleri şunlardır:
– haber verme bakılırsavi,
– kontrol ve tenkit nazaranvi,
– kamuoyu oluşturma bakılırsavi,
– eğitim ve öğretim,
– kamuoyu için ehemmiyet arz eden konularda halkı bilgilendirme
– özel olarak kıymetli konularda tenkit yaparak kamuoyunu yönlendirme fonksiyonu.
İsviçre Federal Mahkemesi’ne göre ise basının bakılırsavi; toplumu siyasi, ekonomik, bilimsel olaylar konusunda bilgilendirmek, edebi ve sanat olayları hakkında yönlendirmek, kamu faydasının kelam konusu olduğu sorunlarda tartışma başlatmak ve tahlillerin bulunması için aracı olmak, devlet idaresi ve bilhassa kamu parasının harcaması konusunda bilgi talebinde bulunmak, kamu işlerindeki her türlü suiistimalleri araştırarak bunları ortaya çıkarmak ve bunu halka iletmektir. Yerine getirdiği bu nazaranvler ve doğurabildiği bu tesir niçiniyle basının büyük bir ehemmiyete sahip olduğu emsalsizdır. Bu nazaranvler ,küçük tabir farklılıkları ile Yargıtay kararlarında tekraren şöyle lisana getirilmiştir: “Basın özgürlüğü, Anayasa’nın 28. hususuyla 5187 sayılı Basın Yasası’nın 1. ve 3. hususlarında düzenlenmiştir.
Gurur ve Haysiyet, şahsa, toplum içerisindeki hal ve davranışlarına nazaran evvela etrafı ve akabinde toplum tarafınca atfedilen toplumsal paha ve prestiji söz eder. Bu tarafıyla gurur ve haysiyet, göreceli bir kavramdır. Kişinin, etrafının kendisinden beklediği niteliklerin eksik olduğu izleniminin uyandırılması, gurur ve haysiyete akın manasına gelmektedir. Yargıtay ise onur ve haysiyet konusunda: “Şeref ve haysiyet, dahil olduğu toplumun gerekli saydığı ahlaki niteliklere sahip olduğu ya da bu biçimde kabul edildiği için, bireye verilen pahası tabir eder. Kişinin onuru (şerefi) ve saygınlığı onun toplum ortasındaki tüm manevi bedellerinden oluşur.”
Basın organları nazaranvlerini yerine getirirken erdem ve haysiyet, özel ve sır alanları, fotoğraf, ses ve isim üzere çeşitli şahsi pahaları ihlal edebilirler. Bu üzere hallerde basının icra ettiği vazife niçiniyle kamu faydası ile ihlal edilen kişilik bedeli karşı karşıya gelmektedir. Bu noktada hangisine üstünlük tanınacağına karar vermek o kadar kolay olmayabilir. Kitle bağlantı araçları niçiniyle meydana gelen bu mecburî menfaat çatışmasının mevcudiyeti durumunda hâkim, kişilik hakkının korunmasına ait menfaat ile kamunun haber alma ve bilgilendirilmeye ait menfaatini somut olayın özelliklerini göz önüne alarak, tartarak olayda hukuka uygunluğun bulunup bulunmadığını belirler. Yargıtay da bu durumda genel durumlardaki hukuka terslik teşkil eden hareketlerin değerlendirilmesinden farklı bir sistemin izlenmesi gerektiğini söz etmiş ve akabinde çeşitli unsurları ortaya koymuştur. Buna nazaran her somut hadisede Yargıtay’ın ortaya koyduğu ölçütler ışığında pahaların tartılması suretiyle bir sonuca varılması gerekir.
Yargıtay, basın yoluyla kişilik hakkı ihlali savında bulunulduğu hallerde istikrarlı halde şu tespitte bulunmuştur: “Basın özgürlüğü ile kişilik bedellerinin karşı karşıya geldiği durumlarda; hukuk sisteminin, çatışan iki bedeli hem de muhafaza altına alması düşünülemez. Bu iki bedelden birinin başkasına üstün tutulması gerektiği, bunun kararında da, daha az üstün olan faydanın daha fazlaca üstün tutulması gereken fayda karşısında o olayda ve o an için müdafaasız kalmasının uygunluğu kabul edilecektir”.61 Yargıtay’a bakılırsa kişilik hakkının basın yoluyla ihlalinde izlenecek yol ise şöyledir: “Bunun için temel ölçüt kamu faydasıdır. Gerek yazılı ve gerekse görsel basın bu fonksiyonunu yerine getirirken, bilhassa yayının gerçek olmasını, kamu faydası bulunmasını, toplumsal ilginin varlığını, bahsin yeniliğini gözetmeli, haberi verirken özle biçim içindeki dengeyi de korumalıdır. bir daha basın, objektif hudutlar ortasında kalmak suretiyle yayın yapmalıdır. O anda ve görünürde var olup da daha sonradan gerçek olmadığı anlaşılan olayların yayınından da basın sorumlu tutulmamalıdır”. Somut olayda basın özgürlüğüne mi yoksa kişilik hakkına mı tartı verileceğini belirlemede kullanılacak ölçütler, şunlardır:
1. Gerçeklik: Yapılan yayının hukuka uygun olmasının birinci kaidesi gerçek olmasıdır. Gerçeklik unsuru haber vermenin yanı sıra tenkit, kıymetlendirme ve yorumlama hallerinde de aranır.
Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlalinin Tespitinde Kullanılan Yargıtay ve Avrupa İnsan Hakları mahkemesi kararlarında anlaşılması gereken somut gerçek değil, görünür gerçekliktir. Görünür gerçeklik ise “o anda, yani yayının yapıldığı anda, belirlenen ve var olan ve orta seviyedeki bireylerce de yayının yapıldığı biçimi ile kabul edilen olguları” söz etmektedir. Çünkü “o anda ve görünürde var olup da daha sonradan gerçek olmadığı anlaşılan olayların yayınından da basın sorumlu tutulmamalıdır”. Karşıtı bir yorum kabul edilerek basının somut gerçeğe ulaşmasını beklemek ve lakin daha sonrasında yayımlanmasına müsaade vermek basının haiz olduğu haber verme ve öteki bakılırsavlerinin yerine getirmesinin kısıtlanmasına yol açar. Basının somut gerçeklik aranmadığı mazeretini öne sürerek gerekli itinası göstermeden görünür gerçek savını münasebet göstererek sorumluluktan kurtulması düşünülemez. Basın görünür gerçeğe ulaşmak için gerekli itinası göstermelidir. Kamu Faydası ve Toplumsal İlgi ölçütüyle aranan konu, kelam konusu yayına ait kamu faydası ve toplumsal ilginin olup olmadığıdır.
Öte yandan, kamuya mal olmuş bireylerin özel ve sır alanları dardır.Bu kimseler bayağı vatandaşların katlanmak zorunda olmadığı basın yoluyla müdahalelere maruz kalabilecektir. Yenilik, yayına mevzu olan olayın yakın vakitte gerçekleşmiş olması ya da yakın vakitte gerçekleşmiş olmasa bile olayın tesirlerinin hala canlılığını koruyor olmasıdır.
“Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi’nin “Özel Hayat Hakkı”na ait 1165 (1998) sayılı sonucunda kamuya mal olmuş kişi, siyaset, iktisat, sanat, toplumsal hayat yahut diğer rastgele bir alanda kamusal ömürde rol oynayan kişi formunda tanımlanmaktadır.
Basın haber verme, kontrol, tenkit ve kamuoyu oluşturma nazaranvlerini yerine getirdiğinden basın özgürlüğü demokratik toplumlar için vazgeçilmez olup gerek anayasa ve kanunlarda gerek memleketler arası metinlerde teminat altına alınmıştır. Basının özgürlüğü sınırsız olmayıp bunun en değerli sonlarından birini “kişilik hakkı” oluşturmaktadır. Bir kimsenin insan olması sebebiyle kendisine tanınmış olan ve kişinin kendi özgür ve bağımsız varlığının bütünlüğünü sağlayan doğuştan sahip olduğu haklara kişilik hakları ya da genel bir sözle kişilik hakkı denir. Bu hakkın kapsamına giren en önemli şahsi kıymetler, kişinin hayatı, sıhhati, beden bütünlüğü, onur ve haysiyeti, özel ve sır alanları, ismi, fotoğraf ve sesidir. Bilhassa, erdem ve haysiyet, özel ve sır alanları (ya da bu çalışmada her ikisini bir arada söz etmek üzere kullanılan özel hayat alanı) ve fotoğraf, basın yoluyla en epey ihlal edilen şahsi kıymetlerdir. Basın yoluyla kişilik bedellerinin ihlal edilmesi sebebiyle basın özgürlüğü ile kişilik hakkının karşı karşıya geldiği bir hayli durum yargı kararlarına bahis olmuş; gerek Yargıtay gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu hallerde istikrarın ne tarafta ve hangi şartlarla kurulacağına ait içtihat geliştirmişlerdir. Hem Yargıtay’ın tıpkı vakitte AİHM’nin özel yaşama hürmet gösterilmesini isteme hakkı üzere kişilik hakkı ile söz özgürlüğünün bir uzantısı olan basın özgürlüğünün çatıştığı durumlarda dikkatli bir inceleme gerçekleştirdikleri görülmektedir.
AİHM’nin yerleşik içtihadına bakılırsa basının tabir özgürlüğü ile özel yaşama hürmet gösterilmesini isteme hakkının karşı karşıya geldiği durumlarda başvurulacak ölçütler,
i) yayının kamu faydasının bulunduğu bir tartışmaya katkıda bulunup bulunmadığı,
(ii) ilgili kişinin ne kadar tanınır olduğu/ kamuya mal olmuş olup olmadığı ve yayının konusu,
(iii) ilgili kişinin evvelki davranışları,
(iv) yayının içerik, biçim, ve sonuçları
(v) fotoğraf kelam konusu ise, çekildiği şartlardır.
Yargıtay, basın yoluyla kişilik hakkının ihlalinde hukuka uygunluk sebeplerinden üstün nitelikte kamu faydasını ise şu ölçütler ışığında açıklamaktadır:
(i) görünür gerçeklik
(ii) kamu faydası ve toplumsal ilgi
(iii) yenilik
(iv) öz biçim içindeki istikrardır..
Öncelikle yayının yapıldığı anda belirlenen ve var olan ve orta seviyedeki bireylerce de yayının yapıldığı biçimi ile kabul edilen olgular halinde zikredilen “görünür gerçeklik” ölçütü fazlaca değerli ve adil bir uygulama unsurudur.
Öte yandan “kamu faydası ve toplumsal ilgi” biçiminde tabir edilen ölçütün evvela, “toplumsal ilgi” AİHM kararlarında olduğu üzere farklı bir ölçüt olarak belirlenmeli ve bu kavramdan kamuda rol oynayan kimse olan kamuya mal olmuş kişi anlaşılmalıdır. Bu ölçüt bilhassa, özel hayat alanı ile şahsi kıymetlerinin ihlal edilip edilmediğini belirlemede büyük rol oynayacaktır.
Yargıtay’ın getirmiş olduğu bu ölçütler “üstün nitelikte kamu yararı” kenar başlıklı bir hukuka uygunluk sebebinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Hal bu biçimde iken, bir alt başlık olarak bu derece meçhul bir biçimde kamu faydası sözü kolaycılık olarak kıymetlendirilebilir. Bu noktada, “kamu faydasının bulunduğu tartışmaya katkı” biçiminde bir ölçüt getiren ve çeşitli kararlarında bu ölçütün içini dolduran AİHM örnek alınabilir ya da Yargıtay kendi ölçütlerini kullanmak suretiyle bunu diğer bir biçimde somutlaştırabilir. Yargıtayın kararlarındaki ölçüt şunlardır:
-Güncellik:Yayına mevzu olan olayın yakın vakitte gerçekleşmiş olması ya da yakın vakitte gerçekleşmiş olmasa bile olayın tesirlerinin hala canlılığını koruyor olması.
-Konu ile söz içinde düşünsel bağlılık biçiminde de lisana getirilen, haberin içeriği ve biçimin birbirine uygun olması manasına gelen “öz biçim içindeki ahenk
-Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlalinin Tespitinde Kullanılan Yargıtay ve Avrupa İnsan Hakları mahkemesinin birbiriyle uyumlu “denge” ölçütleri de hakkın tespitine ışık tutacak niteliktedir.
İstikrar ve ölçütlerde AİHM İLE YARGITAY VE DANIŞTAY KARARLARI AHENK İÇİNDEDİR. LAKİN BU ÖLÇÜTLERİN UYGULANMASINDA BİRTAKIM SIKINTILAR ÇIKMAKTADIR. HAKSIZLIKLAR VE YAKINMALAR DOĞMAKTADIR. MECLİSİN VE HUKUKÇULARIN BU ALANDA ÇALIŞMALAR YAPMASI ZARURÎ BİR MUHTAÇLIK HALİNE GELMİŞTİR.
Düzeltme ve karşılık
Husus 14 –
Müddetli yayınlarda bireylerin onur ve haysiyetini ihlâl edici yahut bireylerle ilgili gerçeğe karşıt yayım yapılması halinde, bundan ziyan bakılırsan kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği kabahat ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine alışılmamış olmayan düzeltme ve karşılık yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, başka vadeli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, birebir puntolarla ve birebir biçimde yayımlamak zorundadır.
Düzeltme ve karşılıkta, buna niye olan eser belirtilir. Düzeltme ve karşılık, ilgili yazıdan uzun olamaz. Düzeltme ve karşılığa niye olan yapıtın yirmi satırdan az yazı yahut fotoğraf yahut karikatür olması hallerinde düzeltme ve karşılık otuz satırı geçemez.
Periyodik yayının birden çok yerde basılması halinde, düzeltme ve yanıt yazısı, düzeltme ve yanıt hakkının kullanılmasına niçiniyet veren yapıtın yayımlandığı bütün baskılarda yayımlanır.
Düzeltme ve yanıtın birinci fıkrada belirlenen mühletler ortasında yayımlanmaması halinde yayım için tanınan müddetin bitiminden itibaren, birinci fıkra kararlarına alışılmamış biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün ortasında karşılık ve düzeltme talep eden kişi, bulunduğu yer sulh ceza yargıcından yayımın yapılmasına yahut bu Kanun kararlarına uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, karara bağlar.
Sulh ceza yargıcının sonucuna karşı tez itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam üç gün ortasında itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın sonucu katidir.
Düzeltme ve karşılığın yayımlanmasına hâkim tarafınca karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki mühletler, sulh ceza yargıcının sonucuna itiraz edilmemişse sonucun katılaştığı tarihten, itiraz edilmişse yetkili makamın sonucunın bildirimi tarihinden itibaren başlar.
Düzeltme ve yanıt hakkına sahip olan kişinin ölmesi halinde bu hak, mirasçılardan biri tarafınca kullanılabilir. Bu durumda, birinci fıkradaki iki aylık düzeltme ve karşılık hakkı mühletine bir ay ek edilir.
SORU: 14. HUSUSUN EMELLERİ NELERDİR?
YANIT:
“1- Yayınlarda kis¸ilerin s¸eref ve haysiyetini ihla^l edici yahut kis¸ilerle ilgili gerc¸egˆe karşıt yayım yapılmasını önlemek.
2- Yapılması halinde, bundan ziyan go¨ren kis¸inin yayım tarihinden itibaren iki ay ic¸inde düzeltme ve karşılık yazısı go¨nderme hakkını düzenlemek.
3-Düzeltme ve karşılık yazısı suc¸ ögesi ic¸ermeyen, u¨c¸u¨ncu¨ kis¸ilerin hukuken korunan menfaatlerine muhalif olmayan nitelikte olması zorunluluğunu uygulamak.
4-Basın özgürlüğünü korumak.
5-Cevap ve düzeltme hakkının berbata kullanılmasını önlemek.
SORU:14. UNSURUN KAPSAMI NEDİR?
YANIT:
14. hususun Kapsamı aşağıdaki hareketlerin birlikte bulunduğu olgulardan oluşur:
a-İlgili kişinin onur ve haysiyetinin ihlal edilmesi,
b- İlgili bireye yönelik gerçeğe ters yayın yapılması,
c- Bu kişinin kişinin ziyan görmesi,
d-Yapılan yayının kamu faydası hedefine yani toplumun düzgünlüğü maksadına uygun olmaması.
SORU:CEVAP VE DÜZELTME HAKKINI ANAYASAL TEMEL BİR HAK KAPSAMINDA NASIL AÇIKLAYABİLİRİZ?
YANIT:
Kelam konusu yayın, maddelerde bir hata ya da haksız fiil olarak tanımlanmasa bile, karşılık ve düzeltme hakkı yoluyla aktif ve süratli bir biçimde yayın kararı ortaya çıkan yanlış anlaşılmalar ve makûs sonuçlar ortadan kaldırılabilir. aslına bakarsanız yanıt ve düzeltme hakkının temelinde öbür müracaat yollarına kıyasla daha faal ve acele tahlil üretmesi yatar.
Kelam konusu yayına karşı karşılık ve düzeltme hakkının kullanılması başka müracaat haklarını ortadan kaldırmaz ya da o müracaatlara kanıt teşkil etmez.
Yanıt ve düzeltme hakkı desteğini direkt Anayasa’dan alır.
Buna bakılırsa Anayasa’nın 32. Maddesi’nde, Düzeltme ve yanıt hakkı, fakat bireylerin haysiyet ve erdemlerine dokunulması yahut kendileriyle ilgili gerçeğe ters yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir.
Düzeltme ve karşılık yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hakim tarafınca ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verilir.
Karşılık ve düzeltmeye karar verecek yargılama makamının sonucunı kaç gün ortasında vereceği kararını dahi belirleyen, Anayasa düzenlemesi, bu hakkın yasa koyucu tarafınca ne derece önemsendiğinin göstergesi sayılabilir.
Yanıt ve düzeltme hakkı sırf süreli/dönemsel yayınlar için öngörülen bir düzenleme olup süresiz yayınlarda mesela kitap ya da el broşürü üzere basılı yayınlarda karşılık ve düzeltme hakkı kullanılamaz.
Türk hukuk uygulamasında yanıt ve düzeltme hakkı Basılı eserler için 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 14 ve 18. Unsurlarında düzenlenmiştir.
(Av. Coşkun ONGUN’un İstanbul Barosu Mecmuası 2012/1. Sayısından Yayımlanan Yazısı)
-kişilik hakkı zedelenen kimsenin isteği yoksa,
-daha üstün nitelikte özel yahut kamusal fayda bulunmuyorsa,
-kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı değilse, kişilik haklarına yapılan her taarruz hukuka karşıttır.
Basın kuruluşlarının bu hukuksal gerçeği dikkate alarak ihtimamla uygulamları hayli kıymetli ve gereklidir.
SORU: SÜRELİ-BASILI YAYINLARDA KARŞILIK VE DÜZELTME İLE İLGİLİ MİSYON YETKİ VE YAPILMASI GEREKEN SÜREÇLER NELERDİR?
YANIT:
Basın Yasası Düzenlemesi
Vadeli yayınlar için yanıt ve düzeltme hakkının düzenlenmesi Basın Kanunu’nda yapılmıştır. Basın Yasası’nın 14. hususu karşılık ve düzeltme hakkının ne biçimde kullanılacağını, sade bir biçimde açıklamaktadır.
Hususun birinci paragrafında, ‘Süreli yayınlarda şahısların gurur ve haysiyetini ihlâl edici yahut bireylerle ilgili gerçeğe ters yayım yapılması halinde, bundan ziyan nazarann kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği kabahat ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine ters olmayan düzeltme ve yanıt yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, öteki vadeli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, birebir puntolarla ve tıpkı biçimde yayımlamak zorundadır.’ Formundadır.
Yasa hususundan de anlaşıldığı üzere düzeltme hakkının kullanılması için evvela ortada hukuka muhalif bir yayın olmalıdır. Buradaki hukuka tersliğin şartını, yasa koyucu gurur ve haysiyeti ihlal edici yahut gerçeğe muhalif yayın biçiminde belirlemiştir. Bunun bulguları her olayın somut özelliklerine nazaran değişiklik gösterecektir. Hakkında yayın yapılan kişi, o yayından bir biçimde “incindiğini” düşünüyorsa, karşılık ve düzeltme hakkını kullanabilecektir.
Hakkında yayın yapılan kişi, yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında, bir düzeltme metnini yayın kurumunun sorumlu müdürlüğüne ulaştırmak zorundadır. Metnin direkt sorumlu müdür tarafınca teslim alınması gerekmez. Tebligat Yasası kararları doğrultusunda kurumda daima çalışan birine de tebligat yapılabilir. Kıymetli olan yanıt ve düzeltme metninin iki aylık müddet ortasında basın kuruluşuna ulaşmış olmasıdır. Şayet yayının künyesinde sorumlu müdür gözükmüyorsa, yayının sorumlusu olan Yazı İşler Müdürüne de ihtarname gönderilebilir.
Kimi yayın kuruluşlarının künyelerinde “sorumlu Yazı İşleri Müdürü” tarifi yerine “Tüzel kişi temsilcisi ve sorumlu müdür” ibaresi yer almaktadır. Bu tıp durumlarda da ihtarname ile ekindeki yanıt ve düzeltme metninin gönderileceği kişi burada yazandır.
SORU: YANIT VE DÜZELTME METNİ İLE İLGİLİ UYGULAMADA HANGİ SÜREÇLER YAPILIR?
YANIT:
Uygulamada, hazırlanan düzeltme metinleri, noterden bir ihtarname eşliğinde ilgili kuruma gönderilmektedir. Düzeltme yazısı, kabahat ögesi içermemeli ve de haberi bir daha düzeltme gerektirecek halde üçüncü şahısların haklarını ihlal etmemelidir. Sorumlu müdür aldığı düzeltme metnini, günlük bir sureli yayında, aldığı tarihten itibaren üç gün ortasında, günlük olmayan mesela haftalık, aylık ya da iki aylık üzere periyodik yayınlarda ise üç günden daha sonraki birinci sayıda haberin yayımlandığı sayfa ve sütun genişliğinde yani tıpkı ölçülerde yayınlamak zorundadır. Uygulamada sürmanşetten büyük puntolarla verilen bir haberin yayınlanmasına karar verilen düzeltme metni, genelde sürmanşetten değil, birinci sayfanın yakınlarında bir yerlerde yayınlanmaktadır. Kanımızca yanıt ve düzeltme metninin bu türlü yayınlanması yasaya uygundur. Fakat ilgili sayfada yayınlanması gereken haberin diğer bir sayfada yayınlanması mesela haberin birinci sayfada verilmesine rağmen yanıt ve düzeltme metninin iç sayfalarda verilmesi hukuka terslik sebebidir. Bu durumda Basın Kanunu 18. Unsurdaki yaptırımların uygulanması zaruridir.
Günlük yayın yapan basın organının, bu durumda bildiriden itibaren en geç basılacak üçüncü günkü sayısında düzeltme metnine yer vermesi gerekir.
Düzeltme ve karşılık metninde yanıt hakkının kullanılmasını gerektiren yayının günü ve sayısı belirtilir. İhtarname eşliğinde gönderilecek düzeltme ve karşılık metninin ilgili yazıdan uzun olamayacağı, düzeltme ve karşılığa niye olan yapıtın yirmi satırdan az yazı yahut fotoğraf yahut karikatür olması hallerinde düzeltme ve karşılık otuz satırı geçemeyeceği yasanın birebir unsuruyla karara bağlanmıştır.
Periyodik yayının birden çok yerde basılması halinde, düzeltme ve yanıt yazısı, düzeltme ve yanıt hakkının kullanılmasına niçiniyet veren yapıtın yayımlandığı bütün baskılarda yer alır. Fakat birden çok yerde basılıp da, ek niteliğinde farklı bölgesel yayın yapan gazetelerin yalnızca bir ekinde düzeltme gerektiren yayın yapılmışsa, bu durumda salt o bölgesel yayında düzeltme metninin kullanılması kanımızca kâfi olur.
SORU: KARŞILIK VE DÜZELTME METNİNİN MADDECE BELİRLENEN MÜHLETLER İÇİNDE YAYINLANMAMASI DURUMUNDA HANGİ SÜREÇLER YAPILIR?
KARŞILIK:
Yanıt ve Düzeltme metninin maddece belirlenen mühletler ortasında yayımlanmaması durumunda, yayım için tanınan mühletin bitiminden itibaren, belirlenen şartlara karşıt biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün ortasında yanıt ve düzeltme talep eden bireye yargıya müracaat hakkı doğar.
Kişi bu durumda, bulunduğu yer sulh ceza yargıcından yayımın yapılmasına yahut bu Kanun kararlarına uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, salt evrak üzerinden karara bağlar. Uygulamada bu mühletin aşıldığı ve yaklaşık olarak bir haftayı bulduğu görülmektedir.
Sulh ceza yargıcının sonucu, yanıt ve düzeltme metninin yayımlanması tarafında olursa bu karara, yayını yapan basın kurumunca itiraz edilebilir. Kanun koyucu burada ivedi itiraz sözcüğüne yer verdiğinden, ceza muhakemesi yasası 268. husus yeterince itiraz merci direkt sulh ceza mahkemesidir. Burada sonucun bildiriminden itibaren yedi gün ortasında, Sulh Ceza Mahkemesinin yargı etrafı ortasındaki Sulh Ceza Hakimliğine itiraz dilekçesi verilmelidir. Bir yerde birden çok sulh ceza mahkemesi varsa Yasa’nın 27. Unsuru doğrultusunda basın işlerine bakacak mercii iki nolu sulh ceza mahkemesi olacaktır. sulh ceza hâkimi, üç gün ortasında itirazı inceleyerek karar verir. Sulh Ceza yargıcının sonucu, yanıt ve düzeltme hakkının kullanılmaması istikametinde olursa bu kere de tıpkı yollarla, müracaat sahibi bildirimden itibaren yedi gün ortasında ilgili sulh ceza mahkemesine başvurabilecektir. Sulh ceza mahkemesinin vereceği karar katidir. Temyiz edilemez. Bu karara karşı artık diğer bir yargısal kuruma başvurulamaz. Yalnızca yazılı buyruk yoluna gidilebilir ki, uygulamada az başvurulan bir yasa yolu olduğu göz önünde bulundurulduğunda buradan sonuç çıkması türel ve fiili olarak pek güçtür.
Düzeltme ve karşılığın yayımlanmasına hâkim tarafınca karar verilmesi halinde, yayımlanmak için zarurî olan mühletler, sulh ceza yargıcının sonucuna itiraz edilmemişse, sonucun mutlaklaştığı tarihten itiraz edilmişse, yetkili makamın sonucunın bildirimi tarihinden itibaren başlar.
Düzeltme ve karşılık hakkına sahip olan kişinin mirasçılarından biri de bu hakkı kullanabilir. Bu durumda, yayının yapıldığı tarihten itibaren sorumlu müdüre gönderilmesi gereken metin, yayın gününden itibaren üç ay ortasında gönderilmelidir.
Yanıt ve düzeltme gerektiren yayının ilgili yayın kuruluşunda birden çok yayın halinde yer alması durumunda her sayıda yer alan yayına farklı ayrı karşılık ve düzeltme müracaatında bulunulabileceği üzere, kelam konusu yayın mesela bir yazı dizisi ise yazıların bitiminden itibaren genel ve tek bir müracaat da yapılabilir. Lakin bu durumda hangi günkü yayın için tekzip hakkının kullanıldığı bilhassa belirtilmelidir. Yanıt ve düzeltme metninin içeriği ve maddede belirtilen kapsamı belirtilen günkü yayına bakılarak belirlenir.
SORU:Gerçek ve Hükmî Şahıslar için yanıt ve düzeltme konusunda bir fark var mı? Her iki kişilik çeşidi de yanıt ve düzeltme hakkından yararlanabilir mi?
KARŞILIK:
Yanıt ve düzeltme gerektiren yayın gerçek şahıslar hakkında olabileceği üzere hukukî bireylerle ilgili de olabilir. Yasa’da açıkça belirtilmese de hukukî şahısların de yanıt ve düzeltme hakkını kullanabilecekleri asıldır. Cezai sorumlulukları bile bulunan hükmî bireylerin yanıt ve düzeltme hakkını kullanamamaları çağdaş hukuk sisteminde yer bulabilecek bir uygulama olamaz. Kaldı ki Basın Kanunu’nda açıkça belirtilemese de Radyo ve Televizyon yayınlarında karşılık ve düzeltme hakkını düzenleyen 3984 Sayılı Yasa, hukukî şahısların de yanıt ve düzeltme haklarının bulunduğunu belirtmiştir. Bu durumda radyo ve televizyon yayınları için hükmî şahıslara yanıt ve düzeltme hakkının kullanmasını tanıyıp, gazete ya da mecmualar için bu hakkı tanımamak yasa koyucunun gayesi olarak bedellendirilemez ve de uygulamada eksiklik yaratır. Hakikaten örnek olması bakımından İstanbul Barosu Başkanlığı hakkında yapılan yayınlara karşı Baro tarafınca karşılık ve düzeltme hakkı müracaatında bulunulmuş ve yargı organlarınca bu istem kabul edilerek karar kurulmuştur.
Bu doğrultuda hükmî şahıslar radyo ve televizyon yayınlarında olduğu üzere basılı yayınlarda ve de internet yayınlarında karşılık ve düzeltme hakkından yararlanabilirler.
SORU: YANIT VE DÜZELTME HAKKINI DÜZENLEYEN 14. HUSUSUN DAYANDIĞI TEMEL KURALLAR NELERDİR?
CEVAP(Madde 14-):
14. unsurun dayandığı temel kurallar şunlardır:
“1-Su¨reli yayınlarda kis¸ilerin s¸eref ve haysiyetini ihla^l edici yahut kis¸ilerle ilgili gerc¸egˆe karşıt yayım yapılamaz.
2- Yapılması halinde, bundan ziyan go¨ren kis¸inin yayım tarihinden itibaren iki ay ic¸inde düzeltme ve yanıt yazısı go¨nderme hakkı doğar.
3-Düzeltme ve yanıt yazısı suc¸ ögesi ic¸ermeyen, u¨c¸u¨ncu¨ kis¸ilerin hukuken korunan menfaatlerine muhalif olmayan nitelikte olması mecburidir.
4-Sorumlu Müdür, du¨zeltme ve yanıt yazısını; hic¸bir du¨zeltme ve ekleme yapmaksızın, gu¨nlu¨k su¨reli yayınlarda yazıyı aldıgˆı tarihten itibaren en gec¸ u¨c¸ gu¨n ic¸inde, ilgili yayının yer aldıgˆı sayfa ve su¨tunlarda, tıpkı puntolarla ve tıpkı s¸ekilde yayımlamak zorundadır.
5-Digˆer su¨reli yayınlarda yazıyı aldıgˆı tarihten itibaren u¨c¸ gu¨nden daha sonraki birinci nu¨shada, ilgili yayının yer aldıgˆı sayfa ve su¨tunlarda, tıpkı puntolarla ve birebir s¸ekilde yayımlamak zorundadır.
6-Du¨zeltme ve karşılıkta, buna niye olan eser belirtilir. Du¨zeltme ve yanıt, ilgili yazıdan uzun olamaz.
7-Du¨zeltme ve karşılığa niye olan yapıtın yirmi satırdan az yazı yahut fotoğraf yahut karikatu¨r olması hallerinde du¨zeltme ve karşılık otuz satırı gec¸emez.
8-Su¨reli yayının birden çok yerde basılması halinde, du¨zeltme ve yanıt yazısı, du¨zeltme ve karşılık hakkının kullanılmasına niçiniyet veren yapıtın yayımlandıgˆı bu¨tu¨n baskılarda yayımlanır.
SORU:HUKUKA KARŞITLIĞIN ŞARTLARI NELERDİR?
YANIT:
Hukuka karşıtlığın üç şartı vardır(madde 14):
a-İlgili kişinin Erdem ve haysiyetinin ihlal edilmesi.
b- İlgili şahsa yönelik gerçeğe karşıt yayın yapılması.
c- Bu kişinin ziyan görmesi.
Olguda bu üç şartın birlikte bulunması gerekir. Zira ziyan görmeyen kişinin yanıt ve düzelme için baş vuru hakkı yoktur. Bu ziyan görme maddi yahut manevi ziyan olabilir.
Yasa maddesinden(14. Madde) de anlaşıldığı üzere düzeltme hakkının kullanılması için evvela ortada hukuka alışılmamış bir yayın olmalıdır. Buradaki hukuka karşıtlığın şartını, yasa koyucu onur ve haysiyeti ihlal edici, gerçeğe muhalif, ilgili bireye ziyan veren yayın yapılması halinde belirlemiştir. Bunun bulguları her olayın somut özelliklerine göre değişiklik gösterecektir. Hakkında yayın yapılan kişi, o yayından bir halde “incindiğini” düşünüyorsa, yanıt ve düzeltme hakkını kullanabilecektir.
SORU:İHTARNAMENİN BİLDİRİSİNDE UYULMASI GEREKEN YOL VE ASILLAR NEDİR?
YANIT:
Hakkında yayın yapılan kişi, yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında, bir düzeltme metnini yayın kurumunun sorumlu müdürlüğüne ulaştırmak zorundadır. Metnin direkt sorumlu müdür tarafınca teslim alınması gerekmez. Tebligat Yasası kararları doğrultusunda kurumda daima çalışan birine de tebligat yapılabilir. Kıymetli olan karşılık ve düzeltme metninin iki aylık mühlet ortasında basın kuruluşuna ulaşmış olmasıdır. Şayet yayının künyesinde sorumlu müdür gözükmüyorsa, yayının sorumlusu olan Yazı İşler Müdürüne de ihtarname gönderilebilir.
Birtakım yayın kuruluşlarının künyelerinde “sorumlu Yazı işleri Müdürü” tarifi yerine “Tüzel kişi temsilcisi ve sorumlu müdür” ibaresi yer almaktadır. Bu tıp durumlarda da ihtarname ile ekindeki karşılık ve düzeltme metninin gönderileceği kişi burada yazandır.
Birinci fıkra hu¨ku¨mlerine ters s¸ekilde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren onbes¸ gu¨n ic¸inde yanıt ve du¨zeltme talep eden kis¸i, bulundugˆu yer sulh ceza ha^kiminden yayımın yapılmasına yahut bu Kanun hu¨ku¨mlerine uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir.
Sulh ceza ha^kimi bu istemi u¨c¸ gu¨n ic¸erisinde, durus¸ma yapmaksızın, karara bagˆlar.
Sulh ceza ha^kiminin sonucuna kars¸ı çabuk itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam u¨c¸ gu¨n ic¸inde itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın sonucu nihaidir.
Du¨zeltme ve yanıtın yayımlanmasına ha^kim tarafınca karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki su¨reler, sulh ceza ha^kiminin sonucuna itiraz edilmemis¸se sonucun kesinles¸tigˆi tarihten, itiraz edilmis¸se yetkili makamın sonucunın tebligˆi tarihinden itibaren bas¸lar.
Du¨zeltme ve karşılık hakkına sahip olan kis¸inin o¨lmesi halinde bu hak, mirasc¸ılardan biri tarafınca kullanılabilir. Bu durumda, birinci fıkradaki iki aylık du¨zeltme ve yanıt hakkı su¨resine bir ay ek edilir.”
14. HUSUS İLE İLGİLİ YARGITAY VE ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI
YARGITAY KARARLARI
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2020/ 5903 Karar: 2021 / 4052 Karar Tarihi: 31.03.2021:
HUSUS VE KAPSAMI:
-Tebligatın yöntemine uygun olarak yapılması
-yanlış tebligat bütün süreçlerin geçersizliğine yol açar.
-5237 sayılı TCK’NIN 20/1. Hususu gereği,”Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse oburunun fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.” kararlarını içermektedir.
-Buna nazaran, 5187 sayılı Kanun’un 18. hususunda düzenlenen “düzeltme ve yanıtı yayımlamama.
Sürecin başlangıcı tebligatın yoluna uygun olarak yapılmasıdır. Yanlış tebligat bütün süreçlerin geçersizliğine yol açar.
” Vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır. Vekil birden epeyce ise bunlardan birine tebligat yapılması kafidir. Şayet tebligat birden çok vekile yapılmış ise, bunlardan birincisine yapılan bildirim tarihi asıl bildirim tarihi sayılır. Fakat, Ceza Muhakemeleri Yordamı Kanununun, kararların sanıklara bildirim edilmelerine ait kararları gizlidir…”
5237 sayılı TCK’nin “Ceza sorumluluğunun kişiselliği” başlıklı 20/1. unsuru
“(1) Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse oburunun fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.” kararlarını içermektedir.
Buna bakılırsa, 5187 sayılı Kanun’un 18. unsurunda düzenlenen “düzeltme ve yanıtı yayımlamama” kabahatinden sorumluluğun doğması için birinci kaide mutlaklaşan mahkeme sonucunın, 5187 sayılı Kanun’un 14/1. unsurunda yazılı olduğu üzere periyodik yayının sorumlu müdürüne, 7201 sayılı Kanun’da yazılı tarzlara nazaran bildiriminin yapılmasıdır. 5187 sayılı Kanun’un 14/6. hususunda belirtilen itiraz edilmişse müddetlerin bildirimin yapıldığı tarihten itibaren başlayacağı kararında açıkça bildirimin kime yapılacağı yazılmamışsa da merci sonucunın sorumlu müdüre ayrıyeten bildirisi gerektiği Kanun’un 14. hususunun bir bütün olarak yorumlanmasından anlaşılmaktadır.
Yargıtay Ceza Genel Şurası’nın Basın Kanunu’na göre yapılacak tebligata ait 20.03.2018 tarihindeki, 2016/19-1119 E. 2018/105 K. sayılı sonucu::
HUSUS VE KAPSAM:
-5187 sayılı Kanunun “Tebligat” başlıklı 29. Hususundaki DÜZENLEMEYE NAZARAN TEBLİGAT SÜRECİ YAPILMASI KONUSUNDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
-Sanıklar hakkında 5187 sayılı Kanun’un 18/1. hususunda yazılı “düzeltme ve yanıtı yayımlamama” kabahati.
-7201 sayılı Tebligat Kanununda belirtilen bireylere de tebligat yapılabileceği kabul edilmelidir…”
“…5187 sayılı Kanunun “Tebligat” başlıklı 29. unsurundaki “Süreli yayının idare yeri, tebligat süreçleri tarafından, yayın sahibinin ve temsilcisinin, bakılırsavi devam ettiği sürece sorumlu müdürün yerleşim yeri sayılır” formundaki düzenleme uyarınca düzeltme ve yanıt yazısına ait tebligatın, ilgili gazetenin künyesinde belirtilen adreste bildirim edilmek üzere gönderilmesi gerekmektedir.
Sorumlu müdüre yüklenen yükümlülük ve cezai sorumluluk gereği düzeltme ve karşılık yazısının sorumlu müdüre bildiri edilmesi gerektiği açıktır. birebir vakitte, 5187 sayılı Kanunda tebligatın şahsen sorumlu müdüre yapılması gerektiğine, kendisine ulaşılamadığı takdirde öbür bir şahsa tebligat yapılamayacağına dair bir karar bulunmamakta olup öğretide de bildirim evrakının sorumlu müdür ismine olacak biçimde hazırlanması kâfi görülmektedir. ötürüsıyla tebligatın sorumlu müdüre yapılması kural olmakla bir arada, muhataba ulaşılamadığı hallerde 7201 sayılı Tebligat Kanununda belirtilen bireylere de tebligat yapılabileceği kabul edilmelidir…”
ONSEKİZİNCİ UNSUR AÇISINDAN:
Sanıklar hakkında 5187 sayılı Kanun’un 18/1. unsurunda yazılı “düzeltme ve karşılığı yayımlamama” hatasından açılan kamu davasında, kesin olarak verilen mercinin “itirazın reddine” dair sonucunın, sorumlu müdür yerine, itiraz eden avukatına bildiriye çıkartıldığı ve bildirisi işyerinde avukatın daimi temsilcisi olduğunu beyan eden kişinin aldığı, kabahat tarihinin de bu tebligata nazaran belirlendiği, lakin gazetenin sorumlu müdürüne hitaben direkt yapılan bir tebligat olmadığı üzere sorumlu müdürün ne vakit ve ne biçimde bu tebligattan haberdar olduğunun da belirlenemediği, ötürüsıyla sanıkların hukuken yayımlamakla yükümlü olacakları ve ileride cezai sorumluluklarını doğurabilecek bir düzeltme ve karşılık yazısından haberdar olmadıkları, keza sanıkların düzeltme ve yanıtı mühleti ortasında gereği üzere yayımlama zorunluluklarının, 5187 sayılı Kanun’un 14/6. unsurunda yazılı olduğu üzere “yetkili makamın sonucunın bildirisi tarihinden itibaren” başlayacağı, vekil aracılığıyla takip edilen işlerde tebligatın 7201 sayılı Kanun’un 11. hususu gereği vekile bildirimi temel olarak kabul edilse de 5187 sayılı Kanun’a göre sorumlu müdürün düzeltme ve karşılığı yayımlama zorunluluğunun vekile yapılan bildirimden itibaren başlamayacağı değerlendirilmekle, mahkemece sanığın beraati yerine cürmü işlediğinin sabit olması nedeni öne sürülerek mahkumiyetlerine karar verilmesi,”DOĞRU DEĞİLDİR.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2021/ 247 Karar: 2021 / 2776 Karar Tarihi: 10.03.2021
Bahis ve kapsam:
-Kanun faydasına bozma.
Düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmasına dair sonucun kaldırılmasına ait Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliğinin sonucunın kesin mahiyette olduğu anlaşılmakla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma talebi yerinde görüldüğünden, Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin sonucunın; 5271 sayılı CMK’nın 309/4-d unsuru uyarınca kanun faydasına bozulmasına karar verilmiştir. (5187 S. K. m. 14) (5271 S. K. m. 309)
Adalet Bakanlığı’nın 28.10.2020 gün ve 11110 sayılı kanun faydasına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava evrakı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 23.11.2020 gün ve KYB. 2020/101323 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
5187 sayılı Basın Kanunu’nun 14/1. unsurunda yer alan, “Süreli yayınlarda bireylerin onur ve haysiyetini ihlâl edici yahut şahıslarla ilgili gerçeğe ters yayım yapılması hâlinde, bundan ziyan bakılırsan kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği cürüm ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine karşıt olmayan düzeltme ve karşılık yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, öbür müddetli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, tıpkı puntolarla ve birebir biçimde yayımlamak zorundadır.” biçimindeki, tıpkı Kanun’un 14/4. hususunda yer alan, “Düzeltme ve yanıtın birinci fıkrada belirlenen müddetler ortasında yayımlanmaması halinde yayım için tanınan mühletin bitiminden itibaren, birinci fıkra kararlarına ters biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren onbeş gün ortasında yanıt ve düzeltme talep eden kişi, bulunduğu yer sulh ceza yargıcından yayımın yapılmasına yahut bu Kanun kararlarına uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, karara bağlar.” formundaki ve anılan Kanun’un 14/5. unsurunda yer alan, “Sulh ceza yargıcının sonucuna karşı çabuk itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam üç gün ortasında itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın sonucu mutlaktır.” biçimindeki düzenlemeler nazara alındığında, somut olayda tekzip sonucuna karşı yapılan itirazın kabulü ile anılan sonucun kaldırılmasına dair Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 09/12/2014 tarihindeki sonucunın kesin mahiyette olduğu cihetle, bu karara yönelik tekzip talep eden vekili tarafınca yapılan itiraz hakkında karar verilmesine yer olmadığına formunda karar verilmesi gerekirken, yazılı biçimde kabulüne karar verilmesinde isabet görülmediği, nedeni öne sürülerek 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. unsuru uyarınca anılan sonucun kanun faydasına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma talebi yerinde görüldüğünden, Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin 22/01/2015 tarihindeki ve 2015/268 değişik iş sayılı sonucunın; 5271 sayılı CMK’nın 309/4-d hususu uyarınca kanun faydasına BOZULMASINA, bozma gereği düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmamasına, 10.03.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2021/ 255 Karar: 2021 / 2777 Karar Tarihi: 10.03.2021
Mevzu ve kapsam:
– Müracaatın temeline ait “gerekçeli” bir karar verilmesi gerekirken öne sürülen sebebiz biçimde itirazın reddine karar verilmesinin adap ve yasaya ters olduğu.
– Somut olayda bahse bahis gazete nüshaları ile bildiri evrakının temini konusunda tekzip talebinde bulunan tarafa müddet verilebileceği.
– Müddetinde yahut gereği üzere yayımlanmadığını ispatlaması gerekmektedir.
— Sulh Ceza Hakimliğince; düzeltme ve yanıta bahis yazının erdem ve haysiyeti ihlal edip etmediği, gerçeğe alışılmamış yayın olup olmadığı, başvuranın hazırladığı metnin hukuka uygun olup olmadığı, takip eden nüshalarda müddetinde yahut yoluna uygun yayınlanıp yayınlanmadığı üzere maddi vak’alarla Kanun’da öngörülen koşullar re’sen araştırılabilecektir.
Hakim ve mahkemelerin her türlü sonucunın, kontrol organınca incelenmesine imkan tanıyacak halde gerekçeli olması mecburî olması karşısında itiraz merciince itiraz eden tarafınca evraka sunulan noter bildiri evrakı üzerinde inceleme yapılarak müracaatın temeline ait “gerekçeli” bir karar verilmesi gerekirken öne sürülen nedeniz biçimde itirazın reddine karar verilmesinin tarz ve yasaya alışılmamış olduğu anlaşılmakla kararın kanun faydasına bozulmasına karar verilmiştir.(2709 S. K. m. 32, 141) (5187 S. K. m. 14) (5271 S. K. m. 34, 271, 309) (19. CD. 11.03.2019 T. 2019/943 E. 2019/5449 K.) (7. CD. 08.03.2011 T. 2007/17012 E. 2011/2329 K.)
Birgün Gazetesi’nin 08/07/2020 tarihindeki nüshasında 1 ve 13. sayfalarda yer alan “Usulen yapılan ihale” başlıklı yazı niçiniyle kişilik haklarının ihlal edildiği tez edilmiştir.
Düzeltme ve karşılık talebinin reddine karar verilmiştir.(İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hâkimliğinin sonucu ile )
Bu karara karşı Anadolu 2. Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilmiştir. Anadolu 2. Sulh Ceza Mahkemesi itirazı red etmiştir.
İtirazın reddine ait İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Hakimliğinin aleyhine kanun faydasına bozma isteminde bulunulmuştur.
Adalet Bakanlığı’nın kanun faydasına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava evrakı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca ihbarnamesi ile dairemize gönderilmiştir.
Anılan ihbarnamede;
İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hâkimliğince, Birgün Gazetesinin 08/07/2020 tarihindeki nüshasında yayınlanan yazı ile ilgili olarak tekzip metninin yayınlanması için gönderilen ihtarnamenin bildirimine ait rastgele bir doküman bulunmadığı nedeni öne sürülerek talebin reddine, keza itirazın da reddine karar verilmiş ise de;
Emsal bir olay sebebiyle Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 11/03/2019 tarihindeki ve 2019/943 temel, 2019/5449 karar sayılı ilamında yer alan “Yargıtay 7. Ceza Dairesinin 08/03/2011 tarihindeki, 2007/17012 temel -2011/2329 karar sayılı sonucunda da açıklandıği üzere; “…Cevap yazısının hiç yayımlanmadığı savıyla tekzip istenmesi üzerine “üç günlük gazete nüshasının eklenmediği” sebebi öne sürülerek verilen red sonucu; tekzip isteyenin bu biçimde bir yasal zaruriliği bulunmaması niçiniyle yasaya karşıt olduğu üzere…” demek suretiyle bu biçimde bir zorunluluğun olmadığını belirtmektedir. Kanun faydasına bozmaya husus belgede; başvuranın düzeltme ve karşılık metni yayımlanması için Sulh Ceza Mahkemesine yöntemine uygun halde başvurduğu, lakin mahkemece gerek noter bildirim mazbatasının gerekse bildiriden itibaren periyodik yayınlarda üç gün yayımlanıp yayımlanmadığı konusunda kâfi araştırma yapmak için ilgili gazete nüshalarının sunulmadığı sebebi öne sürülerek müracaatın reddine karar verildiği, itiraz üzerine karar veren merciin ise gerekli araştırmayı yapmak, başvurana mühlet vermek yahut Cumhuriyet Başsavcılığından ilgili Noterlikten tebligat evraklarını ve ilgili gazeteden üç günlük nüshaları istemek ve itirazın aslı hakkında bir karar vermek yerine, kararda metot ve yasaya karşıtlık görülmediğinden itirazın reddine karar verdiği anlaşılmakla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, kanun faydasına bozma talebinin kabulüyle BOZULMASINA,” biçimindeki açıklamalar da nazara alındığında,
Somut olayda bahse bahis gazete nüshaları ile bildiri evrakının temini konusunda tekzip talebinde bulunan tarafa müddet verilebileceği üzere, Hakimlik tarafınca da bu eksikliğin giderilebileceği ve kararına bakılırsa temel hakkında bir karar verilebileceği gözetilmeden, itirazın kabulü yerine yazılı biçimde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği, nedeni öne sürülerek 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. hususu uyarınca anılan sonucun kanun faydasına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
T.C. Anayasasının “Düzeltme ve karşılık hakkı” başlıklı 32. hususu;
“Düzeltme ve yanıt hakkı, lakin şahısların haysiyet ve gururlarına dokunulması yahut kendileriyle ilgili gerçeğe alışılmamış yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir.
Düzeltme ve yanıt yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hakim tarafınca ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verilir.” kararını içermektedir.
Düzeltme ve karşılık hakkının, bireylerin onur ve haysiyetine muhalif yahut gerçek dışı yayın yapılması halinde tanınabileceği, düzeltme ve yanıtın yayınlanmasına dair müracaata karşın yayınlanmaması halinde; bu konuda hakim tarafınca en geç 7 gün ortasında karar verileceği ve uygulanma yollarının Kanun’da düzenleneceği öngörülmüştür. ötürüsıyla Anayasa’da hakime başvurmadan evvel ilgili yayını yapan şahsa başvurulmasının bir ön kural olarak düzenlendiği değerlendirilmiştir.
5187 sayılı Kanun’un 14/4. hususunda, sorumlu müdüre gönderilen düzeltme ve yanıt metninin, bildiriden itibaren günlük vadeli yayınlarda 3 gün, öbür vadeli yayınlarda ise birinci nüshada yayımlamaması halinde Kanun’da yer alan müddetlerin bitiminden; gereği üzere yayımlanmaması halinde ise adapsız yayının yapıldığı tarihten itibaren; 15 gün ortasında Sulh Ceza Hakimliğine başvurulabileceği düzenlenmiştir.
Buna göre; düzeltme ve karşılığa bahis yayından ziyan goren kişinin, Sulh Ceza Hakimliğinden düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmasını talep etme (başvurma) hakkına sahip olabilmesi için; evvela hazırladığı düzeltme ve yanıt metnini, ilgili yayınının sorumlu müdürüne ulaştırdığını, ötürüsıyla Anayasa ve Kanun’da açıkça düzenlenen ve doktrinde “basamaklı (kademeli) müracaat sistemi” yada “uyar – kaldır yöntemi” olarak isimlendirilen zarurî müracaat sürecini tamamladığını, fakat buna karşın müddetinde yahut gereği üzere yayımlanmadığını ispatlaması gerekmektedir. Sulh Ceza Hakimliğine yapılacak müracaatın, Kanun’da öngörülen 15 günlük mühlet ortasında yapılıp yapılmadığı, başvuranın hazırladığı metni sorumlu müdüre ulaştırdığını gösteren bilgi ve dokümanlara nazaran tespit edilebilir.
Başvuran, Anayasa ve Kanun’da yazılı hakkın kazanılması için zarurî olan “uyar – kaldır” yolunu tamamladığını ispatladıktan daha sonra müracaat hakkını 15 günlük müddette kullanabilecek ve Sulh Ceza Hakimliğince; düzeltme ve karşılığa bahis yazının erdem ve haysiyeti ihlal edip etmediği, gerçeğe karşıt yayın olup olmadığı, başvuranın hazırladığı metnin hukuka uygun olup olmadığı, takip eden nüshalarda müddetinde yahut yoluna uygun yayınlanıp yayınlanmadığı üzere maddi vak’alarla Kanun’da öngörülen kurallar re’sen araştırılabilecektir. ötürüsıyla Sulh Ceza Hakimliğinin, ilgilinin müracaatından evvel, hazırladığı düzeltme ve karşılık metnini sorumlu müdüre ulaştırıp ulaştırmadığını araştırma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Lakin, başvuranın sunduğu evraklar üzerinde gerek birinci müracaatın yapıldığı sırada gerekse itiraz kademesinde inceleme yapılarak, müracaata mevzu olay ile ilgili olarak yönteme dair koşulların tamamlanması daha sonrasında asıllı bir incelemenin yapılması gerektiği, itirazın haklı görülmesi halinde merci tarafınca CMK’nin 271/2. hususunda açıklandıği üzere, itiraz konusu hakkında da bir karar verilmesinin mümkün olacağı değerlendirilmiştir.
Kanun faydasına bozmaya husus somut uyuşmazlıkta; düzeltme ve yanıt metninin ilgili yayının sorumlu müdürüne ulaştırıldığına dair bildirim evraklarının Sulh Ceza Hakimliğine sunulmadığı, bu niçinle müracaatın reddine karar verildiği, lakin karara karşı yapılan itirazda bu evrakların eklendiği, itiraz merci tarafınca tebligat dokümanlarının incelenerek, “öne sürülen nedeniz bir biçimde” itirazın reddine karar verildiği görülmektedir.
İtiraz merciince, itiraza bahis evrağın incelenmesi üzerine, düzeltme ve karşılık metninin yayımlanması için gönderilen noter ihtarnamesinin, sorumlu müdüre bildirime çıkartılıp çıkartılmadığı, yapılan tebligat sürecinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığı konusunda bir araştırma yapılmadığı üzere noter ihtarının bildirim mazbatalarının birinci müracaat sırasında sunulmaması niçiniyle birinci sonucun sebebi öne sürülerek sonlu olarak inceleme yapıp yapmadığı hususu tespit edilememiştir.
Anayasa’nın 141/3. unsuru ile 5271 sayılı CMK’nin 34. unsurunda açıklandıği üzere; hakim ve mahkemelerin her türlü sonucunın, kontrol organınca incelenmesine imkan tanıyacak halde gerekçeli olması zarurî olması karşısında;
İtiraz merciince itiraz eden tarafınca evraka sunulan noter bildirim evrakı üzerinde inceleme yapılarak müracaatın temeline ait “gerekçeli” bir karar verilmesi gerekirken öne sürülen nedeniz biçimde itirazın reddine karar verilmesinin yöntem ve yasaya alışılmamış olduğu anlaşılmakla,
Sonuç: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun faydasına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği, üstte yazılı münasebetlerle yerinde görüldüğünden kanun faydasına bozma talebinin kabulüyle; İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 05/08/2020 tarihindeki ve 2020/1343 değişik iş sayılı sonucunın; 5271 sayılı CMK’nın 309/4-a hususu uyarınca kanun faydasına BOZULMASINA, bozma gereği müteakip süreçlerin itiraz merciince yerine getirilmesine 10.03.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2020/ 4953 Karar: 2021 / 2424 Karar Tarihi: 03.03.2021
HUSUS VE KAPSAM
-sıradan yargılama yordamı
-“suç ve cezaların kanuniliği” ve “lehe kanun” prensipleri.
sıradan yargılama adabına dair asılları düzenleyen ve karardan daha sonra (24.10.2019 tarihinde) yürürlüğe giren 7188 sayılı Kanunla değişik 5271 sayılı “sıradan yargılama usulü” başlıklı CMK’nin 251/3. unsurunun yalnızca bir tarz kararı olmadığı, bununla birlikte maddi ceza hukukuna dair bir karar olduğu, bu niçinle sıradan yargılama yordamının yürürlük tarihini gösteren Süreksiz 5/(1)-d. unsurunda yazılı “hükme bağlanmış yahut mutlaklaşmış evraklar yönünden” kısmının Anayasa ve milletlerarası mukavele metinlerinde düzenlenen “suç ve cezaların kanuniliği” ve “lehe kanun” unsurlarına karşıt olduğu, Anayasa’ya ve tarafı olduğumuz temel haklara dair memleketler arası mukavelelere (ve bilhassa AİHS’ye) ters bu durumun Yüksek Yargıtay tarafınca dikkate alınması gerektiği anlaşılmakla, Mahkemece sanık lehine sonuç doğurabilecek nitelikteki “sıradan yargılama usulünün” uygulanma koşulları istikametinden sanığın hukuksal durumunun bir daha kıymetlendirilmesi mecburiliği, bozmayı gerektirmiştir.
Lokal Mahkemece verilen karar temyiz edilmekle, müracaatın mühleti, sonucun niteliği ve kabahat tarihine nazaran evrak incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
Temyiz isteğinin reddi niçinleri bulunmadığından işin temeline geçildi.
Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, evraklar ve münasebet içeriğine nazaran yapılan incelemede; ayrıca temyiz niçinleri yerinde görülmemiştir.
Fakat;
1-) 5187 sayılı Kanun’un “Düzeltme ve cevap” başlıklı 14. hususu;
“Süreli yayınlarda şahısların erdem ve haysiyetini ihlâl edici yahut şahıslarla ilgili gerçeğe alışılmamış yayım yapılması halinde, bundan ziyan nazarann kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay ortasında göndereceği kabahat ögesi içermeyen, üçüncü şahısların hukuken korunan menfaatlerine ters olmayan düzeltme ve yanıt yazısını; sorumlu müdür hiç bir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük vadeli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün ortasında, başka periyodik yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden daha sonraki birinci nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, tıpkı puntolarla ve tıpkı biçimde yayımlamak zorundadır.
…Düzeltme ve yanıtın yayımlanmasına hâkim tarafınca karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki müddetler, sulh ceza yargıcının sonucuna itiraz edilmemişse sonucun katılaştığı tarihten, itiraz edilmişse yetkili makamın sonucunın bildirisi tarihinden itibaren başlar…”
Kararlarını içermektedir.
Somut uyuşmazlıkta, müddetli yayının 19.02.2015 tarihindeki nüshasının 1. ve 6. sayfalarında yer alan haber niçiniyle verilen ve itiraz üzerine katılaşan düzeltme ve karşılık metninin yayımlanmasına dair sonucun, itiraz eden müddetli yayın vekiline 14.04.2015 günü bildirim edildiği, bunun üzerine 17.04.2015 günü tıpkı müddetli yayının yalnızca 6. sayfasında, sol alt köşede daha küçük puntolu başlık ve yazılarla yayımlandığı, metnin 5187 sayılı Kanun’un 14. unsurunda yazılı yönteme karşıt biçimde yayımlandığı nedeni öne sürülerek kamu davası açıldığı ve mahkemece tebligatın sorumlu müdür yerine itiraz eden avukata yapıldığı nedeni öne sürülerek cürmün oluşmadığından bahisle sanığın beraatine karar verildiği anlaşılmakla,
Katılaşan karar her ne kadar itiraz eden avukata yapılmışsa da, düzeltme ve karşılık metninin müddeti ortasında (ancak Kanunda yazılı hale muhalif olarak) yayımlandığı, ötürüsıyla sorumlu müdürün düzeltme ve yanıtın yayımlanması tarafındaki mutlaklaşan karardan haberdar olmadığını savunmasının mümkün olmadığı, gerekçeli kararda belirtilen emsal kararların ise somut uyuşmazlığa uygulanabilir olmadığı değerlendirilmekle, sanığın mahkumiyeti yerine beraatine karar verilmesi,
2-) Dairemizin 28.09.2020 tarihindeki 2020/1515 E. 2020/11589 K. sayılı sonucunda münasebetleri açıklandıği üzere;
sıradan yargılama yoluna dair temelleri düzenleyen ve karardan daha sonra (24.10.2019 tarihinde) yürürlüğe giren 7188 sayılı Kanunla değişik 5271 sayılı “sıradan yargılama usulü” başlıklı CMK’nin 251/3. hususunun yalnızca bir tarz kararı olmadığı, beraberinde maddi ceza hukukuna dair bir karar olduğu, bu niçinle sıradan yargılama yolunun yürürlük tarihini gösteren Süreksiz 5/(1)-d. unsurunda yazılı “hükme bağlanmış yahut katılaşmış belgeler yönünden” kısmının Anayasa ve memleketler arası kontrat metinlerinde düzenlenen “suç ve cezaların kanuniliği” ve “lehe kanun” unsurlarına alışılmamış olduğu, Anayasa’ya ve tarafı olduğumuz temel haklara dair milletlerarası kontratlara (ve bilhassa AİHS’ye) muhalif bu durumun Yüksek Yargıtay tarafınca dikkate alınması gerektiği anlaşılmakla,
Mahkemece sanık lehine sonuç doğurabilecek nitelikteki “sıradan yargılama usulünün” uygulanma koşulları istikametinden sanığın tüzel durumunun bir daha kıymetlendirilmesi zaruriliği,
Bozmayı gerektirmiş ve katılan vekilinin temyiz niçinleri bu prestijle yerinde görüldüğünden, tebliğnameye ters olarak KARARIN 5320 sayılı Kanun’un 8/1. unsuru mucibince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. unsuru uyarınca BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi etaptan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere belgenin mahkemesine gönderilmesine, 03.03.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
T.C YARGITAY 19.Ceza Dairesi Temel: 2020/ 3145 Karar: 2021 / 790 Karar Tarihi: 01.02.2021
Mevzu ve kapsam:
Başvuranın 26.09.2019 tarihindeki yeni bir müracaat dilekçesiyle, ilgili gazete nüshalarının asıllarını ekleyerek tıpkı talebi bir dahalediği, tıpkı Sulh Ceza Hakimliğinin bu dilekçeyi itiraz olarak değerlendirip merciye göndermesi gerekirken, 27.09.2019 tarihinde verdiği ek kararla; bu kere talebin birinci müracaatta 3 günlük nüshaları sunmadığından yola karşıt olduğu, öte yandan haberin erdem ve haysiyeti ihlal edici mahiyette olmadığı üzere “gerçeğe aykırı” olup olmadığının ise çekişmesiz yargı yolunda ileri sürülemeyeceğinden bahisle ikinci talebin de hem adaptan tıpkı vakitte temelden reddine karar vermiştir.
…..Başvuran vekilinin, günlük (yaygın) vadeli bir yayında müvekkilinin bir kuyumcudaki fotoğrafına da yer verilerek gerçek dışı somut olgular atfeden bir haber yapıldığını, fotoğrafın haberden hayli evvel çekilmiş olduğunu ve bu fotoğrafın haberle ilgisi bulunmadığı üzere haberin de gerçek dışı olduğunu, bu niçinle ilgili gazetenin sorumlu müdürüne 5187 sayılı Kanun’un 14. hususu çerçevesinde bir ihtarname gönderildiğini, ihtarnamenin 03.09.2019 günü bildirim edildiğini, buna karşın bildirimi izleyen 3 günlük müddette (04-05-06.09.2019) düzeltme ve karşılık metninin yayımlanmadığını ileri sürerek düzeltme ve yanıt metninin yayımlanmasına dair bir karar verilmesini talep ettiği görülmüştür. Başvuran, dilekçe ekine ilgili haberin yer aldığı gazete kupürünü ve noter ihtarnamesini eklemiştir. Müracaat dilekçesi, 23.09.2019 günü ilgili Sulh Ceza Hakimliğine sunulmuştur.
Sulh Ceza Hakimliğince verilen 25.09.2019 tarihindeki kararda; 5187 sayılı Kanun’da yazılı “gerçek dışı” ibaresinin Kanunda yazılı kısa müddet ortasında ortaya konulamayacağı, keza müracaat ekinde ilgili gazete nüshalarının da sunulmadığı, ötürüsıyla yasal kuralları oluşmadığından bahisle talebin reddine karar verilmiştir.
Başvuranın bu karardan daha sonra 26.09.2019 tarihindeki yeni bir müracaat dilekçesiyle, ilgili gazete nüshalarının asıllarını ekleyerek birebir talebi bir dahalediği, tıpkı Sulh Ceza Hakimliğinin bu dilekçeyi itiraz olarak değerlendirip merciye göndermesi gerekirken, 27.09.2019 tarihinde verdiği ek kararla; bu kere talebin birinci müracaatta 3 günlük nüshaları sunmadığından adaba muhalif olduğu, öte yandan haberin onur ve haysiyeti ihlal edici mahiyette olmadığı üzere “gerçeğe aykırı” olup olmadığının ise çekişmesiz yargı yolunda ileri sürülemeyeceğinden bahisle ikinci talebin de hem yöntemden tıpkı vakitte asıldan reddine karar vermiştir.
Sulh Ceza Hakimliğince verilen ikinci red sonucuna karşı, başvuran tarafınca yapılan 30.09.2019 tarihindeki itirazda, afaki münasebetlerle talebin reddedildiğinden bahisle sonucun itirazen kaldırılması talep edilmiş ve merci 4. Sulh Ceza Hakimliğince 01.10.2019 tarihinde verilen kararda ise; Anayasa Mahkemesinin 02.07.2015 tarihindeki ve 2013/6237 müracaat numaralı ve 14.04.2016 tarihindeki, 2013/9799 müracaat numaralı ferdî müracaat kararlarına atıf yapılarak, “bu kararlar dikkate alındığında” sözüyle, itiraz edilen Sulh Ceza Hakimliğince verilen kararda kısa mühlet ortasında haberin gerçekliğinin araştırılmasının mümkün olmadığı istikametindeki münasebetin hukuka uygun olduğundan bahisle itirazın reddine kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.
Üstte yazılı müracaat süreci ile verilen kararlar birlikte değerlendirildiğinde; uyuşmazlığa husus müracaat sürecinde gazete nüshalarının tümünün asıllarının itiraz merci tarafınca görüldüğü ve itiraza bahis evrakın temeline girilerek, haberin gerçeğe karşıtlık durumunun çekişmesiz yargıda ileri sürülemeyeceği öne sürülen sebebinin yerinde olduğundan bahisle, Anayasa Mahkemesinin emsal nitelikteki kararlarına kararlarına atıfta bulunularak itirazın reddedildiği görülmektedir.
Dairemize gönderilen kanun faydasına bozma talebinde ise “gazete nüshaları ile bildiri evraklarının temini konusunda başvurana bir süre verileceği üzere bu eksikliğin Hakimlikçe de gi