Şeyhmus Diken, Viçe Kitap Günü izlenimlerini, Lazca “İyi yürekle konuşalım” manasına gelen “Kayi guyite bisinapat” kelamlarıyla paylaştı.
Şeyhmus Diken’in yazısının tamamı:
“Bir köy yamacında koskoca konak
Doğumlar düğünler vefatlar yaşanan
Ayaz gecelerde kiremitleri donan
Şöminesinde odunlar yanan
Çatısına her yaz güvercin konan
Dedemden babama ve bize kalan
İşte, bu konuttur ayakta kalan.”
Bir sürü defter vardı masanın üzerinde, Yaşar Çeliktuncer’in yalnızca kendine ve ilgi duyabilecek konuklarına, okusunlar diye üst üste yığdığı… İsmi “Düşümdeki Ev” olanını, bu yazıda kullanmak üzere seçtim. Aslında siz onun “düşümdeki” söylemiş olduğine bakmayın! Düşünde olan, bir vakit içinder yaşadığı iki yüz yıllık eski taş konağı, uğraşıp didinip pansiyona dönüştürmüş. Bir vefa adamı.
Eski ismi Viçe olan Rize’nin Fındıklı’sının azimli belediye lideri dost Ercüment güya benim hangi lisandan keyif alıp hoşnut olacağımı bildiğinden ismi Lazevi olan pansiyonda konuk edivermişti.
Nisan ortasında hatırlı ve soğuk bir Doğu Karadeniz gecesinin sabahı günlük güneşlik iklime uyandım. Evvel pencereden baktım. Birinci, ses vardı. Aşağıdan bir yerlerden özgürce akıp giden gürül gürül su sesi. daha sonra her biri farklı öten kuşlar, cıvıl cıvıl. Yemyeşil vadi, yeşilin envaiçeşit tonu. Hani sevgili Murathan Mungan’ın “günde yarım saat tabiattaki yeşile bakmalı” dediği tipten. Ve geride karla kaplı güya geçit vermez kale kapısı sıra dağlar üzere duran Kaçkarlar.
Derenin ismi Pisxala Deresi, Gürcüce “parlayan ateş”miş karşılığı. Köyün girişinde Tepecik yazsa da Peterskir’miş eski asıl ismi. Nereye dönsen, hangisini sorsan her yerin eski tarihlerden kalan ve alışılmış ki bugünlerde de kullanılan Lazca, Gürcüce ya da Hemşince dedikleri Hemşin Ermenicesi bir ismi var yerleşim yerlerinin. Kürt coğrafyasında çok fazlacatu bu isim infazları, oysa Karadeniz de bizden geri kalmazmış!
Beni asıl etkileyen Trabzon Havaalanından Fındıklı’ya varıncaya kadar dümdüz akıp giden denizin doldurulmuş halinden müsemma gidişli dönüşlü ve her biri çifter şeritli kıyı yolunda yol uzunluğu üst geçitler. Ve her bir üst geçidin üzerinde yatay olarak isimleri yazılı “şehit…” tabelaları. Düşünmeden edemedim her gün o geçitleri kullanan insanların hangi ruh haliyle yaşadıklarını…
Bir vakit içinder denizle iç içe koyun koyuna yaşayanlar, “Çalışırdık, bahçede terlerdik, daha sonra masraf denize, yıkanırdık. Artık yolun öbür tarafında onuncu kattan denize öylece bakıyoruz. Denizle bağımız koptu” diyor. Hayatları denizle geçen halkın, denizle hiç bir bağının kalmamış olması ne acı!
Fındıklı için “Karadeniz’in Bodrum’u” diyorlarmış! Bence yanlış. Bodrum, Halikarnas Balıkçısı’nın Bodrumu değil artık. çok sınıf atladı, kapitalize oldu. O sebeple aman Fındıklı Bodrum olmasın, o denli de anılmasın. Ercüment liderin keyifle söylem edip literatüre de yerleştirdiği haliyle Viçe kalsın, öz bir kimliğiyle Viçe olsun Fındıklı…
Başlığa bir Lazca cümle yazdım. “Edebiyatta Hafıza ve Mekân”ı konuşacağız ya İrem Uzunhasanoğlu arkadaşımla. Haydi dedim Türkçe ve Kürtçe selamlananın yanında da Lazca olsun. Lider ezberletti: “iyi yürekle konuşalım”mış karşılığı Kayi Guyite Bisinapat’ın. Yürekten sevdim bu dilek kelamını, ne kadar epeyce muhtaçlığımız varmış meğerse bu dileğe.
Bir vakit içinder Doğuya ve Güneye Kürt yurduna elma gdolayıp ot getiren bu uzun ve sert adamlar kendilerini “Kürdün deniz görmüşü” olarak tanım ederler(di). O hırçın ve daima coşkulu kabarık denizle hemhâllik.
Yaklaşık on beş yıl evvelden kendime kelam ya da ceza vermiştim: Demiştim ki; “Kürt tarım emekçilerine epeyce eziyet ediliyor Karadeniz coğrafyasında. Ne vakit Karadeniz demokratları fakir Kürt işçilerine sahip çıkar, işte ben de bu biçimde kendime koyduğum Karadeniz’e gitmeme yasağını kaldırırım.” Vakit geçti ve hepimiz dayaktan nasibimizi aldık ve yasağın da kararı kalmadı. İşte bir manasıyla asıl bu özürdü beni Fındıklı davetine icabet ettiren.
Aktiflik daha sonrası kıyıdaki yere gitmek için alt geçide indim. Birinci kulağıma değen senfonik müziğin tınıları oldu. daha sonra geçidin uzunluktan boya duvarlarına baktım. Klasik müzik program ve etkinliklerinin afişleri/görselleri vardı. İşte olması gereken bu, dedim. İnsanı hayatın merkezine oturtmanın somut hali. İsmi da fazlaca zekice “Sanalt geçit”…Tertemiz çöpten arındırılmış bir müzikal alt geçit.
Fındıklılılar direnmişler ve derelerine HES’leri kondurtmamışlar. Dereleri özgürce akıyor. Onur verici. Viçe Kitap Günleri boyunca çabucak her gün bu kararlılığa dair bir öykü paylaşımı var(dı). Hem mahallî halk sivil liderleri birebir vakitte dışarıdan iştirakçi konuklarla… Üstelik yalnızca Fındıklı’da değil! Konuştuğum çabucak her yerde derelerine sahip çıkma cüretini gösteren fakir ve işçi halkın direngen hoşluğu lisanlarda…
Fındıklı programımızın çabucak sonraki günü dostum Şenol Taban ve Borçka Belediye Lideri Ercan Orhan dostun Borçka’ya daveti üzerine oraya da gittim. Artvin’de Çoruh ırmağı üstündeki HES infazına şahit oldum, hüzne gark oldum. Borçka çarşısında bir köşede durup Çıxala deresi ile Çoruh ırmağının buluşma/karışma noktasına baktım. İki hasretlik sevgili üzere nasıl da kucaklaşıyorlar. Bırakın o azametleriyle aksınlar. niye, niye…
Ayrılacağım gün sabah mıhlamaya kaşık sallarken “ya Şenol” dedim, “senin şu pansiyonun ismi Lapera’nın İstanbul’daki Pera Palas ile bir ilintisi var mı?” “Yok abi ya, lapera, ahşaptan yapılan kara lahana parçalama aparatı tahtasının adı” deyince bastık kahkahayı.
Eşkıya ile birfazlaca başkanlığı olan sazbend Hasan, Borçka’nın bedelli Ercan Lideri ve öbür tüm dostları bir akşam meşkinde cem eden Şenol, nam-ı öteki Niko’ya gerçek selamımdan diğer ne yollayabilirim ki! Orada öylece Maçahel Karagöl yolu üzerinde Klaskur – Aralık köyünde biz daima buradayız derler.
Fındıklı Belediyesi takımı profesyonelce her bir konukla farklı başka ilgilenerek olağanüstü bir program oluşturmuşlardı. Ve tabi Yayıncılar Kooperatifinin cevval lideri arkadaşım Elif Akkaya’nın paylaşımcı emekleri…
Ve Viçe, kanaviçe misali örülmüş hoşluğuyla “biz buradayız daha fazlaca gelin, gelin ki bu beraberliğimiz daha bir pekişsin” diyor. bu biçimde bir meci anlayışına daha fazlaca gereksinimimiz var Ercüment Lider, sen “başkan” unvanını pek sevmesen de…
*İyi yürekle konuşalım (Lazca)
Not: Fındıklı Belediye Lideri Ercüment Şahin Çervatoğlu’nun toplumcu-katılımcı-şeffaf belediyecilik kimliğiyle 25 Nisan günü Pazar Asliye Ceza Mahkemesinde Viçefest gerekçeli davası var. Üç yıl mahpus talebiyle yargılanıyor. Aklı selimin idrakiyle, diliyorum ki hakkaniyetli kararla mahkemesi beraatle sonuçlanır…
Şeyhmus Diken’in yazısının tamamı:
“Bir köy yamacında koskoca konak
Doğumlar düğünler vefatlar yaşanan
Ayaz gecelerde kiremitleri donan
Şöminesinde odunlar yanan
Çatısına her yaz güvercin konan
Dedemden babama ve bize kalan
İşte, bu konuttur ayakta kalan.”
Bir sürü defter vardı masanın üzerinde, Yaşar Çeliktuncer’in yalnızca kendine ve ilgi duyabilecek konuklarına, okusunlar diye üst üste yığdığı… İsmi “Düşümdeki Ev” olanını, bu yazıda kullanmak üzere seçtim. Aslında siz onun “düşümdeki” söylemiş olduğine bakmayın! Düşünde olan, bir vakit içinder yaşadığı iki yüz yıllık eski taş konağı, uğraşıp didinip pansiyona dönüştürmüş. Bir vefa adamı.
Eski ismi Viçe olan Rize’nin Fındıklı’sının azimli belediye lideri dost Ercüment güya benim hangi lisandan keyif alıp hoşnut olacağımı bildiğinden ismi Lazevi olan pansiyonda konuk edivermişti.
Nisan ortasında hatırlı ve soğuk bir Doğu Karadeniz gecesinin sabahı günlük güneşlik iklime uyandım. Evvel pencereden baktım. Birinci, ses vardı. Aşağıdan bir yerlerden özgürce akıp giden gürül gürül su sesi. daha sonra her biri farklı öten kuşlar, cıvıl cıvıl. Yemyeşil vadi, yeşilin envaiçeşit tonu. Hani sevgili Murathan Mungan’ın “günde yarım saat tabiattaki yeşile bakmalı” dediği tipten. Ve geride karla kaplı güya geçit vermez kale kapısı sıra dağlar üzere duran Kaçkarlar.
Derenin ismi Pisxala Deresi, Gürcüce “parlayan ateş”miş karşılığı. Köyün girişinde Tepecik yazsa da Peterskir’miş eski asıl ismi. Nereye dönsen, hangisini sorsan her yerin eski tarihlerden kalan ve alışılmış ki bugünlerde de kullanılan Lazca, Gürcüce ya da Hemşince dedikleri Hemşin Ermenicesi bir ismi var yerleşim yerlerinin. Kürt coğrafyasında çok fazlacatu bu isim infazları, oysa Karadeniz de bizden geri kalmazmış!
Beni asıl etkileyen Trabzon Havaalanından Fındıklı’ya varıncaya kadar dümdüz akıp giden denizin doldurulmuş halinden müsemma gidişli dönüşlü ve her biri çifter şeritli kıyı yolunda yol uzunluğu üst geçitler. Ve her bir üst geçidin üzerinde yatay olarak isimleri yazılı “şehit…” tabelaları. Düşünmeden edemedim her gün o geçitleri kullanan insanların hangi ruh haliyle yaşadıklarını…
Bir vakit içinder denizle iç içe koyun koyuna yaşayanlar, “Çalışırdık, bahçede terlerdik, daha sonra masraf denize, yıkanırdık. Artık yolun öbür tarafında onuncu kattan denize öylece bakıyoruz. Denizle bağımız koptu” diyor. Hayatları denizle geçen halkın, denizle hiç bir bağının kalmamış olması ne acı!
Fındıklı için “Karadeniz’in Bodrum’u” diyorlarmış! Bence yanlış. Bodrum, Halikarnas Balıkçısı’nın Bodrumu değil artık. çok sınıf atladı, kapitalize oldu. O sebeple aman Fındıklı Bodrum olmasın, o denli de anılmasın. Ercüment liderin keyifle söylem edip literatüre de yerleştirdiği haliyle Viçe kalsın, öz bir kimliğiyle Viçe olsun Fındıklı…
Başlığa bir Lazca cümle yazdım. “Edebiyatta Hafıza ve Mekân”ı konuşacağız ya İrem Uzunhasanoğlu arkadaşımla. Haydi dedim Türkçe ve Kürtçe selamlananın yanında da Lazca olsun. Lider ezberletti: “iyi yürekle konuşalım”mış karşılığı Kayi Guyite Bisinapat’ın. Yürekten sevdim bu dilek kelamını, ne kadar epeyce muhtaçlığımız varmış meğerse bu dileğe.
Bir vakit içinder Doğuya ve Güneye Kürt yurduna elma gdolayıp ot getiren bu uzun ve sert adamlar kendilerini “Kürdün deniz görmüşü” olarak tanım ederler(di). O hırçın ve daima coşkulu kabarık denizle hemhâllik.
Yaklaşık on beş yıl evvelden kendime kelam ya da ceza vermiştim: Demiştim ki; “Kürt tarım emekçilerine epeyce eziyet ediliyor Karadeniz coğrafyasında. Ne vakit Karadeniz demokratları fakir Kürt işçilerine sahip çıkar, işte ben de bu biçimde kendime koyduğum Karadeniz’e gitmeme yasağını kaldırırım.” Vakit geçti ve hepimiz dayaktan nasibimizi aldık ve yasağın da kararı kalmadı. İşte bir manasıyla asıl bu özürdü beni Fındıklı davetine icabet ettiren.
Aktiflik daha sonrası kıyıdaki yere gitmek için alt geçide indim. Birinci kulağıma değen senfonik müziğin tınıları oldu. daha sonra geçidin uzunluktan boya duvarlarına baktım. Klasik müzik program ve etkinliklerinin afişleri/görselleri vardı. İşte olması gereken bu, dedim. İnsanı hayatın merkezine oturtmanın somut hali. İsmi da fazlaca zekice “Sanalt geçit”…Tertemiz çöpten arındırılmış bir müzikal alt geçit.
Fındıklılılar direnmişler ve derelerine HES’leri kondurtmamışlar. Dereleri özgürce akıyor. Onur verici. Viçe Kitap Günleri boyunca çabucak her gün bu kararlılığa dair bir öykü paylaşımı var(dı). Hem mahallî halk sivil liderleri birebir vakitte dışarıdan iştirakçi konuklarla… Üstelik yalnızca Fındıklı’da değil! Konuştuğum çabucak her yerde derelerine sahip çıkma cüretini gösteren fakir ve işçi halkın direngen hoşluğu lisanlarda…
Fındıklı programımızın çabucak sonraki günü dostum Şenol Taban ve Borçka Belediye Lideri Ercan Orhan dostun Borçka’ya daveti üzerine oraya da gittim. Artvin’de Çoruh ırmağı üstündeki HES infazına şahit oldum, hüzne gark oldum. Borçka çarşısında bir köşede durup Çıxala deresi ile Çoruh ırmağının buluşma/karışma noktasına baktım. İki hasretlik sevgili üzere nasıl da kucaklaşıyorlar. Bırakın o azametleriyle aksınlar. niye, niye…
Ayrılacağım gün sabah mıhlamaya kaşık sallarken “ya Şenol” dedim, “senin şu pansiyonun ismi Lapera’nın İstanbul’daki Pera Palas ile bir ilintisi var mı?” “Yok abi ya, lapera, ahşaptan yapılan kara lahana parçalama aparatı tahtasının adı” deyince bastık kahkahayı.
Eşkıya ile birfazlaca başkanlığı olan sazbend Hasan, Borçka’nın bedelli Ercan Lideri ve öbür tüm dostları bir akşam meşkinde cem eden Şenol, nam-ı öteki Niko’ya gerçek selamımdan diğer ne yollayabilirim ki! Orada öylece Maçahel Karagöl yolu üzerinde Klaskur – Aralık köyünde biz daima buradayız derler.
Fındıklı Belediyesi takımı profesyonelce her bir konukla farklı başka ilgilenerek olağanüstü bir program oluşturmuşlardı. Ve tabi Yayıncılar Kooperatifinin cevval lideri arkadaşım Elif Akkaya’nın paylaşımcı emekleri…
Ve Viçe, kanaviçe misali örülmüş hoşluğuyla “biz buradayız daha fazlaca gelin, gelin ki bu beraberliğimiz daha bir pekişsin” diyor. bu biçimde bir meci anlayışına daha fazlaca gereksinimimiz var Ercüment Lider, sen “başkan” unvanını pek sevmesen de…
*İyi yürekle konuşalım (Lazca)
Not: Fındıklı Belediye Lideri Ercüment Şahin Çervatoğlu’nun toplumcu-katılımcı-şeffaf belediyecilik kimliğiyle 25 Nisan günü Pazar Asliye Ceza Mahkemesinde Viçefest gerekçeli davası var. Üç yıl mahpus talebiyle yargılanıyor. Aklı selimin idrakiyle, diliyorum ki hakkaniyetli kararla mahkemesi beraatle sonuçlanır…