GÜLAY FAZİLETLİ
Emily St. John Mandel’ın yazdığı romandan uyarlanan küçük dizi pandemi sırasında daha da fazla dikkat çekmeyi başardı.
Dizide Kovid-19 virüsü yerine Georgia gribi var. Bu kurgusal salgındaki virüs hem daha ölümcül hem daha bulaşıcı. Yalnızca birkaç hafta ortasında nüfusun yüzde 99’u ömrünü kaybediyor.
Hayatta kalanlar hekimlerin, ülkelerin, internetin, tedarik zincirinin olmadığı bir dünyada varoluş savaşı veriyor.
Dizide beşerler semptomları gösterdikten birkaç saat daha sonra ölüyor. Süratli yayılması, yüksek mevt oranı, elektrik su ve internetin olmaması aylar ortasında medeniyetin büsbütün çökmesine niye oluyor. Beşerler ya baht yapıtı ya da meskenlerinde kendilerini aylarca karantinaya alacak kaynaklara sahip oldukları için hayatta kalıyor.
Dizi ile (detaylara girmeyelim, izlemek isteyenler olabilir) Kovid-19 pandemisi içinde ürkütücü paralellikler var. Etrafımda diziyi seyredip “olur mu olur, koronavirüs pandemisini de bekliyor muyduk?” diyenleri hayli duydum. Pekala hakikaten bu biçimde bir virüs dünyayı tehdit edebilir mi? Bu kurgusal dünyada bilimin ne kadar yeri var?
Kovid-19 şimdiye kadar incelenen en bulaşıcı virüs olmaya yakın. ABD’deki Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nde bulaşıcı hastalıklar profesörü olan William Schaffner, “Enfekte ettiği her insanı ya da hayvanı öldürmek virüsün işine gelmez. Bunun virüse evrimsel bir avantajı olmaz” diyor.
Brown Üniversitesi Alpert Tıp Fakültesi’nde tıp profesörü olan Leonard Mermel de birebir fikirde: “Bir patojenin birinci konakçısı üzerinde yüzde 99 vefat oranına sahip olması mantıklı değil. Şayet her bulaştırdığı canlıyı öldürecekse genlerini nasıl aktaracak?”
Yani bu sürükleyici diziyi izleyelim de “Aman bir de başımıza bu biçimde bir virüs musallat olur mu” diye korkmaya gerek yok. En azından şimdilik!
ŞAYET VAKTİ GERİ ALABİLSEYDİM
bir epeyce saygın bilim mecmuasında ve gazetelerde de araştırmaları yayınlanan, bilim muharriri David Robson’un yeni kitabı ‘The Expectation Effect: How Your Mindset Can Transform Your Life (Türkçeye Zihniyetiniz ömrünüzü nasıl değiştirebilir olarak çevirebiliriz), zihin vücut teması üzerine yapılan çalışmaları ve tezleri anlatıyor.
50 yıllık araştırmalara göre yaşlanma sürecini gelişimleri için bir potansiyel olarak bakılırsan beşerler 70’li, 80’li hatta 90’lı yaşlarında bile ileri yaşlarını hücrelerinin biyolojik yaşlanması olarak gorenlerden epeyce daha sağlıklı oluyor.
Niyetlerimizin ve beklentilerimizin yaşlanma müddetini hızlandırabileceğine ya da yavaşlatabileceğine dair yapılan birinci araştırmalardan biri yıllar evvel Harvard Üniversitesi’nden psikolog Ellen Langer tarafınca yapılmıştı. Dikkate paha bu deneyde 70 ve 80 yaştaki bir küme şahsa bilişsel ve fizikî testler yapıldı. Küme, 1950’ler üslubuyla dekore edilmiş bir yerde bir hafta boyunca kaldı.
Mecmualardan, radyoda çalan müziklere sinemalara kadar her şey periyoda uygun olarak seçildi. Araştırmacılar iştirakçilerden 1959 yılındaymış üzere yaşamalarını istedi. Örneğin o periyoda ilişkin bir biyografi yazmaları istendi.
Eşyalarını bir odadan başkasına taşımak için yardım istemeleri engellendi. Günde iki sefer o periyodun siyasi ve sportif olayları hakkında güya ‘o anda’ devam ediyormuş üzere tartışmaları istendi. Hedef tüm bu çağrışımlar aracılığıyla gençliklerini uyandırmaktı.
Bir karşılaştırma yapabilmek için yeni bir küme iştirakçiyle yeni bir deney daha yapıldı. bir daha dekor devri ortasında lakin bu sefer o yılları tekrar yaşıyormuş üzere davranmadan geçmişi hatırlamaları istendi.
İştirakçilerin birçok hem fizikî tıpkı vakitte bilişsel testlerde gelişim gösterdi. Lakin en büyük faydayı nazarannler 1959 dünyasına kendilerini daha fazla kaptıran birinci gruptakiler oldu.
Yüzde 63’ü bilişsel testlerde değerli bir gelişim elde etti. Artritlerden kaynaklanan iltihapların bir kısmı azaldı, görmeleri sertleşti, eklemleri daha esnek hale geldi!
Yale Üniversitesi’nde de 1975 yılından bu yana binden çok iştirakçinin incelendiği bir araştırma var. Araştırmaya katılanların başlangıçtaki yaş ortalaması 63’tü.
Yaşama karşı daha olumlu bir tavra sahip olanların çalışma başladıktan daha sonra 22.6 yıl yaşadığı, yaşlanmayı makus bir müddetç olarak algılayanların ise 15 yıl hayatta kaldığı ortaya çıktı.
Bu araştırmanın sonuçları birinci yayınlandığı 2002’de olduğu kadar bugün de dikkat cazibeli.
Biroldukça kişi yaşa bağlı pürüzleri yaşamadan evvel ‘yaşlıların çaresiz olduğu’ fikri inancına sahip. Kültürler yaşlılığı olumsuz olarak pahalandıran iletilerle dolu. Yaşlılar sinemalarda, dizilerde, kartpostallarda başı karışık, unutkan, çeşitli hastalıklara sahip şahıslar olarak resmedilirken ‘yaşa’ olumlu yaklaşmak epey kolay değil.
Bilim insanları cinsiyet ayrımına, ırkçılığa nasıl reaksiyon gösteriyorsak yaş konusunda da hoşgörülü olmak zorunda olduğumuzu hatırlatıyor ve ünlülerin, niyet başkanlarının bir adım öne çıkarak bu mevzuyu gündeme getirmeleri gerektiğini söylüyor.
Bu ortada teklifleri de sıradan; kendi yaşımızla ilgili algılarımızı bir daha değerlendirelim! Olumsuz stereotiplere maruz kalmaktan kaynaklanan reaksiyonlardan uzak durmaya çalışalım.
Son bulgular yaş inançlarının Alzheimer hastalığının gelişmeninde de tesirli olduğunu gösteriyor. Dört yıl boyunca 4 bin 765 kişiyi takip eden araştırmacılar, yaşlanma karşısında olumlu beklentileri olanların, yaşlılığı kaçınılmaz bir düşüş periyodu olarak bakılırsanlere kıyasla hastalığa yakalanma risklerinin yarıya indiğini belirledi. Şaşırtan olan ise yaşlılığa olumlu yaklaşan ve alzheimer’e yakalanmaya niye olan apoe geninin ziyanlı bir varyantını taşıyanlarda sonuç aynıydı!
Araştırmalar inandığımız şeylerin somut sonuçları olabileceğini gösteriyor. Müspet düşün olumlu olsun klişesinden farklı bir durum bu… ‘Beklenti etkisi’nin bir cins kendi kendine yardım –ya da zarar- verebildiği görülüyor. Yani aslında olumlu kanıyı övgü üzere algılamak yanlışlı bir yaklaşım olabilir.
Tahminen vakti geri alamayız fakat yaşlılığı bir müddetç olarak kucaklarsak kendimize düzgünlük etmiş oluruz.
DÜNYANIN KARA KUTUSU…
Earth’s Black Box… Dünyanın Kara Kutusu..’ Medeniyetimiz çökerse gelecekteki uygarlıklar bunun sebebini nasıl anlayacak?
Bir küme araştırmacı, bilim insanı, teşebbüsçü ve sanatçı liderliğinde hayata geçecek olan Earth’s Black Box projesi iklim değişikliğinin datalarını kaydeden bir kara kutu olacak.
Yapı Tazmanya’nın batı kıyısında çelik ve granitten bir monolit olarak inşa ediliyor Yapının dikilmesi için Malta, Norveç ve Katar üzere bir fazlaca ülke aday olmuş lakin, jeopolitik ve jeolojik istikrarı niçiniyle Tazmanya seçilmiş. Kara kutu ‘hepimizden’ daha uzun yaşamak için tasarlandı.
Kara ve deniz sıcaklıkları, okyanuslardaki asitlenme, atmosferdeki karbondioksit ölçüleri, bitki ve hayvan çeşitlerinin yok olması, güç tüketimi, insan nüfusu, arazi kullanımlarındaki değişimler…
Hepsi bu kara kutunun ortasında depolanacak. Yapının inşaatı çabucak hemen devam etse de Kasım ayındaki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’ndan beri kayıt yapılmaya başlandı. Projenin geliştiricileri kara kutunun çeşitli arşivleme biçimleriyle önümüzdeki 30-50 yıl boyunca bilgi depolamak için kâfi kapasiteye sahip olacağını iddia ediyor.
Bir yandan da yüzlerce yıl boyunca data toplayabilmesi için neler yapılabileceği araştırılıyor. Kutu, yapının çatısındaki güneş panelleri tarafınca desteklenen internet temasına sahip olacak. Earth’s Black Box’ı toplumsal medya hesapları üzerinden de takip edebiliyorsunuz. Projenin önümüzdeki yılın başında tam kapasite hayata geçmesi bekleniyor. bu biçimde isteyen herkes data bankasındaki bilgilere de ulaşabilecek.
Şayet bir gün dünya iklim değişikliği niçiniyle çökerse, güç veren şebekeler yok olursa kara kutu ‘biz nerde yanlış yaptık’ı göstermek için orada olacakmış…
TEK SÖZLÜK FENOMEN
Oyun pazarı kalabalık, rekabet şiddetli. Ortada baş döndürücü sayılar dönüyor. VR gözlüklerle, avatarlarla saatlerce oynanan bilim kurgu tadındaki oyunlar da malum. Fakat son günlerde o denli bir oyun var ki, oyunun kurallarını değiştirdi: Wordle!
Tahminen aranızda bu oyunu oynamaya başlayanlar vardır lakin son haftalarda viral olan bu oyun hakkında yazmak koşul oldu.
‘Dünyayı saran yeni çılgınlık’ olarak bedellendirilen Wordle, özetle bir söz bulma oyunu. New York’ta yaşayan yazılım mühendisi Josh Wardle, bu oyunu ‘canı sıkılan’ kız arkadaşı için geliştirdiğini söylüyor. Pandemi sürecinde bu oyunu daima oynadıklarını da ekliyor. Wardle, kıssasını köpürtmek için mi oyunun ortaya çıkış motivasyonunu ‘aşk’a bağladı bilinmez ancak Wordle hakikaten 2022’nin birinci virali olmayı başardı. Kenan Doğulu’nun müziğinde dediği üzere “Ne yaparsan yap, aşk ile yap!”
2021’in Kasım ayında yalnızca 90 kişinin oynadığı oyunu artık milyonlarca kişi oynuyor. Wordle epey sıradan bir mantığa sahip. Her gün yalnızca bir söz yayınlanıyor. Altı denemede bu kelimeyi iddia etmeniz gerekiyor. Bu denemelerde günün sözünde yer alan harfler gerçek yerde kullanıldığında ilgili kutucuk yeşil oluyor. Tasarımı, oynaması sahiden hayli kolay. Rastgele bir uygulama indirmenize gerek yok. Tarayıcınızdan girip oynayabiliyorsunuz. Kayıt olmanıza, ayrıntılarınızı paylaşmanıza gerek yok.
Türkçe versiyonu da var. Kelimeyi bulduğunuzda bunu emojilerle toplumsal medyanızdan paylaşabiliyorsunuz. Daha şimdiden oyunun popülerliğinden yaralanmak isteyenler ‘yan sektörü’ oluşturdu lakin pek birden fazla orijinalinin cazibesine ulaşamadığı için yok olup gitti. Her gün tek sözün yayınlanması ise beklentiyi ve heyecanı artırıyor.
Wordle aslında amiral battı ve scrabble da dahil olmak üzere çeşitli oyunların ögelerini birleştiren tek kişilik bir bulmaca. Eğlenceli, sıradan, baş çalıştırıcı…
Denemekte fayda var.
Emily St. John Mandel’ın yazdığı romandan uyarlanan küçük dizi pandemi sırasında daha da fazla dikkat çekmeyi başardı.
Dizide Kovid-19 virüsü yerine Georgia gribi var. Bu kurgusal salgındaki virüs hem daha ölümcül hem daha bulaşıcı. Yalnızca birkaç hafta ortasında nüfusun yüzde 99’u ömrünü kaybediyor.
Hayatta kalanlar hekimlerin, ülkelerin, internetin, tedarik zincirinin olmadığı bir dünyada varoluş savaşı veriyor.
Dizide beşerler semptomları gösterdikten birkaç saat daha sonra ölüyor. Süratli yayılması, yüksek mevt oranı, elektrik su ve internetin olmaması aylar ortasında medeniyetin büsbütün çökmesine niye oluyor. Beşerler ya baht yapıtı ya da meskenlerinde kendilerini aylarca karantinaya alacak kaynaklara sahip oldukları için hayatta kalıyor.
Dizi ile (detaylara girmeyelim, izlemek isteyenler olabilir) Kovid-19 pandemisi içinde ürkütücü paralellikler var. Etrafımda diziyi seyredip “olur mu olur, koronavirüs pandemisini de bekliyor muyduk?” diyenleri hayli duydum. Pekala hakikaten bu biçimde bir virüs dünyayı tehdit edebilir mi? Bu kurgusal dünyada bilimin ne kadar yeri var?
Kovid-19 şimdiye kadar incelenen en bulaşıcı virüs olmaya yakın. ABD’deki Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nde bulaşıcı hastalıklar profesörü olan William Schaffner, “Enfekte ettiği her insanı ya da hayvanı öldürmek virüsün işine gelmez. Bunun virüse evrimsel bir avantajı olmaz” diyor.
Brown Üniversitesi Alpert Tıp Fakültesi’nde tıp profesörü olan Leonard Mermel de birebir fikirde: “Bir patojenin birinci konakçısı üzerinde yüzde 99 vefat oranına sahip olması mantıklı değil. Şayet her bulaştırdığı canlıyı öldürecekse genlerini nasıl aktaracak?”
Yani bu sürükleyici diziyi izleyelim de “Aman bir de başımıza bu biçimde bir virüs musallat olur mu” diye korkmaya gerek yok. En azından şimdilik!
ŞAYET VAKTİ GERİ ALABİLSEYDİM
bir epeyce saygın bilim mecmuasında ve gazetelerde de araştırmaları yayınlanan, bilim muharriri David Robson’un yeni kitabı ‘The Expectation Effect: How Your Mindset Can Transform Your Life (Türkçeye Zihniyetiniz ömrünüzü nasıl değiştirebilir olarak çevirebiliriz), zihin vücut teması üzerine yapılan çalışmaları ve tezleri anlatıyor.
50 yıllık araştırmalara göre yaşlanma sürecini gelişimleri için bir potansiyel olarak bakılırsan beşerler 70’li, 80’li hatta 90’lı yaşlarında bile ileri yaşlarını hücrelerinin biyolojik yaşlanması olarak gorenlerden epeyce daha sağlıklı oluyor.
Niyetlerimizin ve beklentilerimizin yaşlanma müddetini hızlandırabileceğine ya da yavaşlatabileceğine dair yapılan birinci araştırmalardan biri yıllar evvel Harvard Üniversitesi’nden psikolog Ellen Langer tarafınca yapılmıştı. Dikkate paha bu deneyde 70 ve 80 yaştaki bir küme şahsa bilişsel ve fizikî testler yapıldı. Küme, 1950’ler üslubuyla dekore edilmiş bir yerde bir hafta boyunca kaldı.
Mecmualardan, radyoda çalan müziklere sinemalara kadar her şey periyoda uygun olarak seçildi. Araştırmacılar iştirakçilerden 1959 yılındaymış üzere yaşamalarını istedi. Örneğin o periyoda ilişkin bir biyografi yazmaları istendi.
Eşyalarını bir odadan başkasına taşımak için yardım istemeleri engellendi. Günde iki sefer o periyodun siyasi ve sportif olayları hakkında güya ‘o anda’ devam ediyormuş üzere tartışmaları istendi. Hedef tüm bu çağrışımlar aracılığıyla gençliklerini uyandırmaktı.
Bir karşılaştırma yapabilmek için yeni bir küme iştirakçiyle yeni bir deney daha yapıldı. bir daha dekor devri ortasında lakin bu sefer o yılları tekrar yaşıyormuş üzere davranmadan geçmişi hatırlamaları istendi.
İştirakçilerin birçok hem fizikî tıpkı vakitte bilişsel testlerde gelişim gösterdi. Lakin en büyük faydayı nazarannler 1959 dünyasına kendilerini daha fazla kaptıran birinci gruptakiler oldu.
Yüzde 63’ü bilişsel testlerde değerli bir gelişim elde etti. Artritlerden kaynaklanan iltihapların bir kısmı azaldı, görmeleri sertleşti, eklemleri daha esnek hale geldi!
Yale Üniversitesi’nde de 1975 yılından bu yana binden çok iştirakçinin incelendiği bir araştırma var. Araştırmaya katılanların başlangıçtaki yaş ortalaması 63’tü.
Yaşama karşı daha olumlu bir tavra sahip olanların çalışma başladıktan daha sonra 22.6 yıl yaşadığı, yaşlanmayı makus bir müddetç olarak algılayanların ise 15 yıl hayatta kaldığı ortaya çıktı.
Bu araştırmanın sonuçları birinci yayınlandığı 2002’de olduğu kadar bugün de dikkat cazibeli.
Biroldukça kişi yaşa bağlı pürüzleri yaşamadan evvel ‘yaşlıların çaresiz olduğu’ fikri inancına sahip. Kültürler yaşlılığı olumsuz olarak pahalandıran iletilerle dolu. Yaşlılar sinemalarda, dizilerde, kartpostallarda başı karışık, unutkan, çeşitli hastalıklara sahip şahıslar olarak resmedilirken ‘yaşa’ olumlu yaklaşmak epey kolay değil.
Bilim insanları cinsiyet ayrımına, ırkçılığa nasıl reaksiyon gösteriyorsak yaş konusunda da hoşgörülü olmak zorunda olduğumuzu hatırlatıyor ve ünlülerin, niyet başkanlarının bir adım öne çıkarak bu mevzuyu gündeme getirmeleri gerektiğini söylüyor.
Bu ortada teklifleri de sıradan; kendi yaşımızla ilgili algılarımızı bir daha değerlendirelim! Olumsuz stereotiplere maruz kalmaktan kaynaklanan reaksiyonlardan uzak durmaya çalışalım.
Son bulgular yaş inançlarının Alzheimer hastalığının gelişmeninde de tesirli olduğunu gösteriyor. Dört yıl boyunca 4 bin 765 kişiyi takip eden araştırmacılar, yaşlanma karşısında olumlu beklentileri olanların, yaşlılığı kaçınılmaz bir düşüş periyodu olarak bakılırsanlere kıyasla hastalığa yakalanma risklerinin yarıya indiğini belirledi. Şaşırtan olan ise yaşlılığa olumlu yaklaşan ve alzheimer’e yakalanmaya niye olan apoe geninin ziyanlı bir varyantını taşıyanlarda sonuç aynıydı!
Araştırmalar inandığımız şeylerin somut sonuçları olabileceğini gösteriyor. Müspet düşün olumlu olsun klişesinden farklı bir durum bu… ‘Beklenti etkisi’nin bir cins kendi kendine yardım –ya da zarar- verebildiği görülüyor. Yani aslında olumlu kanıyı övgü üzere algılamak yanlışlı bir yaklaşım olabilir.
Tahminen vakti geri alamayız fakat yaşlılığı bir müddetç olarak kucaklarsak kendimize düzgünlük etmiş oluruz.
DÜNYANIN KARA KUTUSU…
Earth’s Black Box… Dünyanın Kara Kutusu..’ Medeniyetimiz çökerse gelecekteki uygarlıklar bunun sebebini nasıl anlayacak?
Bir küme araştırmacı, bilim insanı, teşebbüsçü ve sanatçı liderliğinde hayata geçecek olan Earth’s Black Box projesi iklim değişikliğinin datalarını kaydeden bir kara kutu olacak.
Yapı Tazmanya’nın batı kıyısında çelik ve granitten bir monolit olarak inşa ediliyor Yapının dikilmesi için Malta, Norveç ve Katar üzere bir fazlaca ülke aday olmuş lakin, jeopolitik ve jeolojik istikrarı niçiniyle Tazmanya seçilmiş. Kara kutu ‘hepimizden’ daha uzun yaşamak için tasarlandı.
Kara ve deniz sıcaklıkları, okyanuslardaki asitlenme, atmosferdeki karbondioksit ölçüleri, bitki ve hayvan çeşitlerinin yok olması, güç tüketimi, insan nüfusu, arazi kullanımlarındaki değişimler…
Hepsi bu kara kutunun ortasında depolanacak. Yapının inşaatı çabucak hemen devam etse de Kasım ayındaki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’ndan beri kayıt yapılmaya başlandı. Projenin geliştiricileri kara kutunun çeşitli arşivleme biçimleriyle önümüzdeki 30-50 yıl boyunca bilgi depolamak için kâfi kapasiteye sahip olacağını iddia ediyor.
Bir yandan da yüzlerce yıl boyunca data toplayabilmesi için neler yapılabileceği araştırılıyor. Kutu, yapının çatısındaki güneş panelleri tarafınca desteklenen internet temasına sahip olacak. Earth’s Black Box’ı toplumsal medya hesapları üzerinden de takip edebiliyorsunuz. Projenin önümüzdeki yılın başında tam kapasite hayata geçmesi bekleniyor. bu biçimde isteyen herkes data bankasındaki bilgilere de ulaşabilecek.
Şayet bir gün dünya iklim değişikliği niçiniyle çökerse, güç veren şebekeler yok olursa kara kutu ‘biz nerde yanlış yaptık’ı göstermek için orada olacakmış…
TEK SÖZLÜK FENOMEN
Oyun pazarı kalabalık, rekabet şiddetli. Ortada baş döndürücü sayılar dönüyor. VR gözlüklerle, avatarlarla saatlerce oynanan bilim kurgu tadındaki oyunlar da malum. Fakat son günlerde o denli bir oyun var ki, oyunun kurallarını değiştirdi: Wordle!
Tahminen aranızda bu oyunu oynamaya başlayanlar vardır lakin son haftalarda viral olan bu oyun hakkında yazmak koşul oldu.
‘Dünyayı saran yeni çılgınlık’ olarak bedellendirilen Wordle, özetle bir söz bulma oyunu. New York’ta yaşayan yazılım mühendisi Josh Wardle, bu oyunu ‘canı sıkılan’ kız arkadaşı için geliştirdiğini söylüyor. Pandemi sürecinde bu oyunu daima oynadıklarını da ekliyor. Wardle, kıssasını köpürtmek için mi oyunun ortaya çıkış motivasyonunu ‘aşk’a bağladı bilinmez ancak Wordle hakikaten 2022’nin birinci virali olmayı başardı. Kenan Doğulu’nun müziğinde dediği üzere “Ne yaparsan yap, aşk ile yap!”
2021’in Kasım ayında yalnızca 90 kişinin oynadığı oyunu artık milyonlarca kişi oynuyor. Wordle epey sıradan bir mantığa sahip. Her gün yalnızca bir söz yayınlanıyor. Altı denemede bu kelimeyi iddia etmeniz gerekiyor. Bu denemelerde günün sözünde yer alan harfler gerçek yerde kullanıldığında ilgili kutucuk yeşil oluyor. Tasarımı, oynaması sahiden hayli kolay. Rastgele bir uygulama indirmenize gerek yok. Tarayıcınızdan girip oynayabiliyorsunuz. Kayıt olmanıza, ayrıntılarınızı paylaşmanıza gerek yok.
Türkçe versiyonu da var. Kelimeyi bulduğunuzda bunu emojilerle toplumsal medyanızdan paylaşabiliyorsunuz. Daha şimdiden oyunun popülerliğinden yaralanmak isteyenler ‘yan sektörü’ oluşturdu lakin pek birden fazla orijinalinin cazibesine ulaşamadığı için yok olup gitti. Her gün tek sözün yayınlanması ise beklentiyi ve heyecanı artırıyor.
Wordle aslında amiral battı ve scrabble da dahil olmak üzere çeşitli oyunların ögelerini birleştiren tek kişilik bir bulmaca. Eğlenceli, sıradan, baş çalıştırıcı…
Denemekte fayda var.