semaver
Active member
UNESCO’nun Ayasofya açıklamasına Dışişleri’nden karşılık Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’ne (UNESCO) bağlı Dünya Mirası Komitesi, Ayasofya ve Kariye’de yapılan değişikliklerle ilgili Türkiye’den rapor istedi.
Türkiye, 1985 yılından beri Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Ayasofya’yı ve çabucak akabinde Kariye’yi geçen yıl mescide çevirmişti. Her iki kültürel varlık da mescide çevirme sonucu öncesinde müze statüsündeydi.
Dünya Mirası Komitesi, Türkiye’nin Ayasofya ve Kariye’de yapılan değişikliklerle ilgili güncellenmiş rapor sunması için 1 Şubat 2022 tarihine kadar müddet tanıdı.
Ayasofya’nın mescide çevrilmesinin tesirleri konusunda “derin endişe” duyduğunu belirten Komite, Türkiye’nin Ayasofya ve Kariye müzelerinin statüsünü değiştirme niyeti hakkında Komite’ye bilgi vermemesi ve diyalog kurmamasından derin keder duyduğunu da tabir etti.
Çin’de düzenlenen yıllık toplantısında Dünya Mirası listesini gözden geçiren Komite, Ayasofya ve Kariye’deki değişikliklerin, bu varlıkların Üstün Üniversal Pahası üzerinde potansiyel tesirleri olabileceği uyarısı yaparak Türkiye’yi bu varlıklar üzerinde kıymetli değişiklikler yapmadan evvel memleketler arası diyalog ve işbirliğine çağırdı.
Doğal ya da kültürel bir varlığın Dünya Mirası listesine alınabilmesi için Üstün Kozmik Paha ölçütünü karşılaması gerekiyor. Komite’nin, bu niteliğinin korunmadığını düşündüğü varlıkları “Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi”ne alma, hatta büsbütün Dünya Mirası listesinden çıkarma yetkisi bulunuyor. Son olarak İngiltere’nin Liverpool kenti, yeni inşa edilen çağdaş binaların kentin özgünlüğünü ve bütünlüğünü bozduğu nedeni öne sürülerek listeden çıkarılmıştı.
Dünya Mirası listesinde yer alan doğal ve kültürel varlıklar, konut sahipliği yapan ülkelere itibar ve turizm geliri sağlıyor.
DIŞİŞLERİ’NDEN KARŞILIK
Dünya Miras Listesi’ndeki “İstanbul’un Tarihi Alanları”nın bileşenleri içinde yer alan Ayasofya Mescidi ile Kariye Mescidi’nin tüzel süreç sonunda Danıştay sonucuyla mescide çevrildiğini hatırlatan Bilgiç, “Ayasofya ve Kariye, Türkiye Cumhuriyeti’nin mülküdür ve tarihi, kültürel ve dini kıymetler bağlamında titizlikle korunmaktadır” dedi.
Bilgiç, Ayasofya ve Kariye mescitlerinin hangi hedefle kullanılacağı konusunun, Türkiye’nin egemenlik haklarıyla ilgili olduğunun altını çizerek şunları kaydetti:
“Bundan tam bir yıl evvel ibadete açtığımız Ayasofya Mescidi’nin vakfiyesine uygun biçimde hizmet vermesi, bir hakkın teslimi ve ülkemizin hükümran hakkını kullanımından ibarettir. Türkiye, bu sürecin başından bu yana UNESCO Dünya Miras Merkezi’yle açık ve kesintisiz irtibat ve iş birliği ortasında olmuştur. UNESCO Müşavere Misyonu’nun Türkiye’nin davetine icabetle iki kez İstanbul’u ziyaret etmesi, ülkemizin yapan ve şeffaf yaklaşımını açıkça ortaya koymaktadır. Bu konu, İstişare Misyonu raporlarında da ortaya koyulmuştur.”
Her iki anıtsal yapıda devam etmekte olan onarım ve öteki düzenlemelerin UNESCO standartları bakımından olumsuz bir tesir yaratmadığına dikkati çeken Bilgiç, 2019, 2020 ve 2021’de düzenlenen UNESCO Misyonlarında görüldüğü üzere, Ayasofya ve Kariye’nin özgünlüğünün ve bütünlüğünün korunmasının amaçlandığını vurguladı.
Bilgiç, hala Türkiye’nin gözlemci olduğu Dünya Miras Komitesi’nin Genişletilmiş 44. Oturumu sırasında kabul edilen kararda, Müracaat Misyonu raporları ve alandaki durumla çelişen sözlerin bulunduğunun şaşkınlıkla görüldüğünü belirtti.
Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin İstanbul’un tarihi alanlarına yönelik sonucunın hususla ilgili hususlarını reddettiğinin altını çizen Bilgiç, şu sözleri kullandı:
“Türkiye, mevcut uygulamalar, alandaki durum ve Müşavere Misyonu raporlarıyla uyumsuz; önyargılı, taraflı ve siyasi saiklerle kaleme alındığı anlaşılan UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin İstanbul’un tarihi alanlarına yönelik sonucunın mevzuyla ilgili unsurlarını reddetmektedir. Bu durum toplantı sırasında heyetimizce yapılan bir beyanla kayda geçirilmiştir. Türkiye, 1983 yılından bu yana taraf olduğu 1972 tarihindeki Dünya Miras Sözleşmesi’ne taahhütleri çerçevesinde Dünya Miras Listesi’nde kayıtlı alanlarına yönelik hak, yetki ve sorumluluklarının şuuruyla, alanların korunmasına yönelik ihtimamlı ve titiz çalışmalarına devam edecektir.”
Türkiye, 1985 yılından beri Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Ayasofya’yı ve çabucak akabinde Kariye’yi geçen yıl mescide çevirmişti. Her iki kültürel varlık da mescide çevirme sonucu öncesinde müze statüsündeydi.
Dünya Mirası Komitesi, Türkiye’nin Ayasofya ve Kariye’de yapılan değişikliklerle ilgili güncellenmiş rapor sunması için 1 Şubat 2022 tarihine kadar müddet tanıdı.
Ayasofya’nın mescide çevrilmesinin tesirleri konusunda “derin endişe” duyduğunu belirten Komite, Türkiye’nin Ayasofya ve Kariye müzelerinin statüsünü değiştirme niyeti hakkında Komite’ye bilgi vermemesi ve diyalog kurmamasından derin keder duyduğunu da tabir etti.
Çin’de düzenlenen yıllık toplantısında Dünya Mirası listesini gözden geçiren Komite, Ayasofya ve Kariye’deki değişikliklerin, bu varlıkların Üstün Üniversal Pahası üzerinde potansiyel tesirleri olabileceği uyarısı yaparak Türkiye’yi bu varlıklar üzerinde kıymetli değişiklikler yapmadan evvel memleketler arası diyalog ve işbirliğine çağırdı.
Doğal ya da kültürel bir varlığın Dünya Mirası listesine alınabilmesi için Üstün Kozmik Paha ölçütünü karşılaması gerekiyor. Komite’nin, bu niteliğinin korunmadığını düşündüğü varlıkları “Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi”ne alma, hatta büsbütün Dünya Mirası listesinden çıkarma yetkisi bulunuyor. Son olarak İngiltere’nin Liverpool kenti, yeni inşa edilen çağdaş binaların kentin özgünlüğünü ve bütünlüğünü bozduğu nedeni öne sürülerek listeden çıkarılmıştı.
Dünya Mirası listesinde yer alan doğal ve kültürel varlıklar, konut sahipliği yapan ülkelere itibar ve turizm geliri sağlıyor.
DIŞİŞLERİ’NDEN KARŞILIK
Dünya Miras Listesi’ndeki “İstanbul’un Tarihi Alanları”nın bileşenleri içinde yer alan Ayasofya Mescidi ile Kariye Mescidi’nin tüzel süreç sonunda Danıştay sonucuyla mescide çevrildiğini hatırlatan Bilgiç, “Ayasofya ve Kariye, Türkiye Cumhuriyeti’nin mülküdür ve tarihi, kültürel ve dini kıymetler bağlamında titizlikle korunmaktadır” dedi.
Bilgiç, Ayasofya ve Kariye mescitlerinin hangi hedefle kullanılacağı konusunun, Türkiye’nin egemenlik haklarıyla ilgili olduğunun altını çizerek şunları kaydetti:
“Bundan tam bir yıl evvel ibadete açtığımız Ayasofya Mescidi’nin vakfiyesine uygun biçimde hizmet vermesi, bir hakkın teslimi ve ülkemizin hükümran hakkını kullanımından ibarettir. Türkiye, bu sürecin başından bu yana UNESCO Dünya Miras Merkezi’yle açık ve kesintisiz irtibat ve iş birliği ortasında olmuştur. UNESCO Müşavere Misyonu’nun Türkiye’nin davetine icabetle iki kez İstanbul’u ziyaret etmesi, ülkemizin yapan ve şeffaf yaklaşımını açıkça ortaya koymaktadır. Bu konu, İstişare Misyonu raporlarında da ortaya koyulmuştur.”
Her iki anıtsal yapıda devam etmekte olan onarım ve öteki düzenlemelerin UNESCO standartları bakımından olumsuz bir tesir yaratmadığına dikkati çeken Bilgiç, 2019, 2020 ve 2021’de düzenlenen UNESCO Misyonlarında görüldüğü üzere, Ayasofya ve Kariye’nin özgünlüğünün ve bütünlüğünün korunmasının amaçlandığını vurguladı.
Bilgiç, hala Türkiye’nin gözlemci olduğu Dünya Miras Komitesi’nin Genişletilmiş 44. Oturumu sırasında kabul edilen kararda, Müracaat Misyonu raporları ve alandaki durumla çelişen sözlerin bulunduğunun şaşkınlıkla görüldüğünü belirtti.
Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin İstanbul’un tarihi alanlarına yönelik sonucunın hususla ilgili hususlarını reddettiğinin altını çizen Bilgiç, şu sözleri kullandı:
“Türkiye, mevcut uygulamalar, alandaki durum ve Müşavere Misyonu raporlarıyla uyumsuz; önyargılı, taraflı ve siyasi saiklerle kaleme alındığı anlaşılan UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin İstanbul’un tarihi alanlarına yönelik sonucunın mevzuyla ilgili unsurlarını reddetmektedir. Bu durum toplantı sırasında heyetimizce yapılan bir beyanla kayda geçirilmiştir. Türkiye, 1983 yılından bu yana taraf olduğu 1972 tarihindeki Dünya Miras Sözleşmesi’ne taahhütleri çerçevesinde Dünya Miras Listesi’nde kayıtlı alanlarına yönelik hak, yetki ve sorumluluklarının şuuruyla, alanların korunmasına yönelik ihtimamlı ve titiz çalışmalarına devam edecektir.”