Umutlandım: Bayanların dünyasından bir portre

Serkankutlu

Global Mod
Global Mod
Vasıflı emek fiyatının artmasıyla, eşitsizliğin azalacağı mitinin -ne yazık ki- yıkıldığı Avrupa’da iş hayatı ve kapitalizmin yarattığı yeni iş modelleri globalleşme üzerinden bir daha deşilirken, vasıfsız emekçinin sarsıcı yok oluşu da sinemalara esin kaynağı oluyor.

Bu usul sinemaları; yani emeğin ve işçinin sıkıntısını anlatan sinemaları İngiliz sinemasından, Ken Loach üzere bir direktörden seyretmek fazlaca keyifli oluyordu.

EN BÜYÜK SORUN

Bugün Avrupa’nın en büyük sorunu; toplumsal demokrasiyi savunan, umut diye sandıklardan çıkarılan partilere ve başkanlara karşın bir daha emek-sermaye çelişkisi.

İşsizlik, kriz, kapitalizm, eşitsizlik ve esnek garantili işler üzere ekonomik alt başlıklar tekraren sinema ve belgesellere mevzu oldu; fakat bu bahisleri Ken Loach kadar bir ekonomist edası ve didaktik niteliği ile sinemaya aktaran direktör neredeyse yok diyebilirim.

Bu kere, tam olarak sonuç odaklı olmasa da bir emek meselesini kısmen anlatma eforuna girmiş Fransız üretimi bir sineması önerenlerle karşılaşınca umutlandım.

Cannes Sinema Şenliği’nde “Yönetmenlerin Onbeş Günü” kısmının açılışında gösterilen ve Juliette Binoche’ un başrolünde oynadığı “Ayrı Dünyalar” bu hafta izlemeye paha bulduğum bir üretim oldu..

Emmanuelle Carrere’in direktör koltuğunda oturduğu ve Fransız sinemasının artık efsane olmaya yanlışsız giden mükemmel oyuncusu Juliette Binoche’un de amatör bir oyuncu grubuyla kamera karşısına geçtiği sinema Fransa’daki işçi bayanların ömrüne mercek tutuyor.

Yepyeni ismi ”Ouistreham” olan sinemanın, bizde ”Ayrı Dünyalar” ismiyle vizyona girdiğini belirteyim evvel. Florance Aubenas isimli bir gazetecinin belgesel içerikli bir romanı olan Ouıstreham’ dan uyarlamışlar sineması. Direktör Emmanuelle Carrere de bir senarist ve romancı hem de ve Fransa’da hayli tanınan. Kitap 2010 yılında yazılmış. Fransa’nın en tesirli sol yayın yapan Le monde gazetesinde muhabir olarak çalışan Aubenas, toplumsal adaletsizlik ve eşitsizlik üzerine hazırladığı kitabını yazabilmek için, Kuzey liman kenti Caen’de çeşitli işyerlerinde temizlikçi olarak çalışan işçi bayanların ortasına karışmış. Bundan 100 yıl evvel Upton Sinclear’ın ”Chichago Mezbahaları” yapıtını yazmak için mezbaha emekçilerinin ortasına karışmasını andıran bir durum.

HERŞEY GERÇEKÇİ BİR KİTAP YAZMAK İÇİN

Sinema, Marianne Winckler isimli bir bayanın personel bulma kurumuna müracaat yapmasıyla açılıyor. Daha sinemanın birinci dakikalarında toplumsal adaletsizlik, ömür korkusu ,enflasyon ve eşitsizliğin getirdiği alabildiğine fakir ve umutsuz insanların kurum çalışanlarıyla diyaloglarını görüyoruz.

Marianne, eşi tarafınca aldatılmış, çalışma tecrübesi olmayan, ancak iş müracaat formunda hukuk fakültesinden mezun olduğunu anladığımız orta yaşlarda bir bayandır. Mezun oluşundan tam 23 yıl daha sonra iş müracaatında bulunması ve tecrübesizliği onu da vasıfsız emekçi ordusunun bir modülü yapmıştır.

Fransa kuzeyinin bu soğuk ve sevimsiz kentinde çıkış yolu ararken, yolu paklık işi yapan bayan işçilerin, işe servis edildiği bir ofise düşer.

İşi yaparken belirli saatlerde, belirlenen mühlet içerisinde yetiştirmek zorunda olduğu mesken ve işyeri temizliğinin; insan vücudu, bilhassa bayan işgücü açısından yarattığı artı bedeli tabanına kadar görüyoruz. İtiraz edenin, çabuk yorulanın ve ufak da olsa patrona karşı gelip karşılık çevirmenin bile işten çıkarılmakla cezalandırıldığı bir sistemin içine düşen Marienne için bu inanılmaz bir deneyim olur.

Konut ve işyerinden daha sonra Fransa ve İngiltere içinde seyahat eden lüks bir geminin kamaralarını temizlemeye başlayan bayanlar içinde kendine yeni bir dünya yaratırken, yeni bir işçi etrafıyla de dostluk kurar. Bu azaba katlanmanın bir niçini vardır Marianne için. O, bu sefaleti ve yoksulluğu yakından ve ortasından gözlemleyerek kitabına esin kaynağı yaratan bir müelliftir aslında…

3 çocuğu ile ömür savaşı veren Chiristele ile çabucak hemen genç kız saflığında ve umutları olan Mariloue ile kurduğu dostluk münasebeti çerçevesinde, alt kültüre ilişkin cümbüş ve boş vakit kıymetlendirme sahnelerinin de sıkça görüldüğü sinema tüm doğallığı ile kotarılmış.

Bowling oynayan, bira içen, marketlerde uygun fiyatlı yiyecek arayan; erkeklere, aşka ve evliliğe dair bakışlarını anlamaya başladığımız; kolları ve belleri iş yükünden dayanılmaz ağrılar ortasında bulunmasına karşın yaşamaya çalışan bayanların dünyasından bir portre.

Marianne yalnızca kitabı için uygun bir maden bulmuşken, yaşanan dramların bir modülü da olmaya başlıyor. Bu ortada kimliğinin ifşa olmaması için de uğraş sarf ediyor. Bunu ne kadar becerecektir? iki başka kimlikle yaşamak ve aslında kesimi olduğu entelektüel ve varlıklı dünyasına geri döndüğünde bu dostluklar ikili hayatının başka yanında kalıp sonsuza kadar unutulup gidecek midir?

Patrick Blossier’in Fransa’nın kuzey denizindeki o soğuk ve gizemli, bununla birlikte da kasvetli tabiatını kusursuz çekimlerle süslediği ve son derece doğal yan oyunculuklara yaslanan, toplumsal teması dopdolu, epey başarılı bir sinema ”Ayrı Dünyalar.”

Juliette Binoche ve direktör Emmanuel Carrere mesleklerinin doruğunda düzgün bir ahenk yakalamışlar diyebilirim..

Bu haftanın en âlâ sineması; şimdiden uygun seyirler diliyorum..

Hasret Kalkan