Yener KARADENİZ / İSTANBUL
Türkiye genelinde 360’ı aşkın Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) bu hafta prestiji ile başlayan doğalgaz ve elektrik kesintisinin faturası büyüyor. OSB’lerde faaliyet gösteren 67 bini aşkın şirketten otomotiv, kağıt, dokuma boya ve terbiye ve yapı sanayi alanında faaliyet gösteren biroldukça şirket, gerisi arkasına üretimi durdurma sonucu aldı. Kelam konusu kararda Cumartesi günü gerçekleştirilen tepede kesintiler ile ilgili belirsizliğin giderilememesinin de tesirli olduğunu lisana getiren bölüm temsilcileri, biroldukca kesimde üretime orta verilmesinin yalnızca bir haftalık maliyetinin milyar doları bulabileceğini belirtiyorlar. Üretime orta verilmesi konusundaki birinci adım otomotiv kesiminden geldi. Tofaş Bursa’daki fabrikasında elektrik kesintisi niçiniyle dün başlayarak perşembe gününe kadar üretime orta verdi. Ford Otosan ve Oyak Renault da üretime orta veren şirketler içinde yer alıyor. Kelam konusu fabrikalarda dakikada bir aracın üretildiği düşünüldüğünde faturanın boyutu daha rahat görünüyor. Pazar günü ayrıyeten Kartonsan doğalgaz tedariğinde gidilen kısıtlama, Ege Sanayi ise elektrik kesintisi niçiniyle üretime süreksiz olarak orta verdiğini duyurdu. Misal durum hazır giysi kesiminde bilhassa boya ve terbiye kısmında yaşandı.
Hazır giyside 500 milyon dolar kayıp
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği Lideri Ramazan Kaya, dalda faaliyet gösteren şirketlerin yüzde 50’sinin, boya ve terbiyenin ise tamamına yakınının OSB’lerde yer aldığını anlattı. Boya ve terbiye kısmında 3 gün üretime orta verildiğini lisana getiren Kaya, kelam konusu gelişimin faturasının 500 milyon doları bulabileceğini anlattı. Kaya, müşteri kaybetme, termin, lojistik üzere sıkıntıların ise bu sayısı epeyce daha üst taşıyabileceğini vurguladı. Otomotiv dalında ise yalnızca bir haftalık maliyetin 1 milyar doları bulabileceği lisana getirildi.
Demir-çelikte kayıp 1 milyar TL
Doğalgaz ve elektrik kısıtlamasının demir-çelik dalına maliyetinin ise 1 milyar TL’yi bulabileceği vurgulandı. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamasının dalda yıllık yaklaşık yüzde 1 üretim gerilemesine eş kıymet olduğunu lisana getiren Çolakoğlu Metalurji Genel Müdürü Uğur Dalbeler, “Bu yalnızca çelik dalını değil gereç sağladığımız biroldukça imalat kolunu da olumsuz etkileyecek. Maliyetlerde artışlara sebep olurken bölümde 1milyar TL kayba yol açacak. Üretim bantlarının durdurulamayan kısımlarından ötürü yüzde 40 doğalgaz kesintisi yaklaşık yüzde 60 öbür yandan 72 saat elektrik kesintisi en az 80 saatlik üretim kaybına sebep olacak. Eserde kayıp 500 bin tonu bulurken sıvı çelikte 300 bin ton üzere bir kayıp yaşanacak” diye konuştu. Ayrıyeten bu kesintiler ihracat tarafında vaktinde teslim edilemeyen siparişlerden ötürü iptaller, cezalar, indirimler kelam konusu olacağını söz eden Dalbeler, “Yüklenmeyecek gemiler için bekleme bedelleri ve cezaları kelam konusu olacak fakat daha değerlisi Türk üreticilerin yurt haricinde müşterileri nezdinde ileriye dönük performanslarına ait soru işaretleri yaratacak. Rekabette fazlaca geri düşmemize yol açacak” dedi.
3 saatlik kritik tepe soru işaretlerini gideremedi
Güç kesintileri niçiniyle Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB liderleri, TOBB kesim meclis liderleri, oda liderleri, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Liderleri, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst seviye yöneticilerinin katıldığı online toplantı düzenledi. Evvelki akşam 18:30 sularında başlayan ve yaklaşık 3 saat aşan online görüşmede seramikten cama, süt mamüllerinden sıhhate kadar birfazlaca kesim güç kısıtlamasında muafiyet talebinde bulundu ve kesintilerin ne kadar süreceği ve takvim ile ilgili bilgi talep etti. DÜNYA’nın edindiği bilgilere bakılırsa kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizliğe yönelik soru işaretleri görüşmede giderilemezken kritik kesimlere ise sonlu ölçüde güç verilebileceği fakat rastgele bir bölüme olumlu bir ayrımcılık uygulanamayacağı açıklandı. İran tarafı ile görüşmelerin ağır bir biçimde devam ettiği kaydedilirken, halihazırda stok ölçüsünün ise kullanmasın yüzde 20’si kadar olduğu fakat bu ölçünün devreye alınmasının ise bir ekip gaz ilişkileri sebebi ile hayli kolay olmadığı söz edildi.
OSBÜK: Sanayi büyük hasar alacak
Evvelki gün gerçekleştirilen ağır iştirakli güç toplantısının açılışında konuşan OSBÜK Lideri Memiş Kütükcü, OSBÜK olarak bu sürecin en az meşakkat ile aşılabilmesi için ağır bir uğraş sarf ettiklerini vurguladı. Kütükcü, “Üretimin kesintiye uğradığı bu vakitte, endüstrimizin kıymetli bir hasar alacağı bir gerçek. Hepimiz bu süreci gerçek bir biçimde yönetmek, hasarı minimuma indirmek için çalışıyoruz” dedi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da, yaşanan süreci bir olay olarak kabul edip, bununla en yeterli biçimde nasıl uğraş edileceği istikametinde çalıştıklarını söylemiş oldu. Bakan Varank, “İran üzere büyük bir tedarikçinin bir anda doğal gazı kesmiş olması şüphesiz sorunlar getiriyor. Bu noktada üretim kayıpları olacak bunu biliyoruz.” diye konuştu. Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ise, “İran’ın, kontratımızda yazılı olan basınçla ilgili koşulları tutturamadığını görüyoruz. İran bize bir kaçak olduğunu söylemiş oldu, bizim takımlarımız de o bölgeye gittiler. Bizim yaklaşımımız bu kaçağın bir müddet tehir edilmesi, kış kurallarının atlatılmasından daha sonra tamiratın yapılması istikametindeydi. Onlar bu risk alamayacaklarını söylemiş olduler. Sürecin başından bu yana İran le bakanlık seviyesinde görüşüyoruz. Bu süreci en kısa biçimde atlatmaya çalışacağız” tabirlerini kullandı.
BOTAŞ’tan üç kritik bölüme muafiyet
Türkiye’nin üç büyük doğalgaz tedarikçisinden İran’ın teknik arıza bildirerek 10 gün mühletle Türkiye’ye gaz akışını kesmesi daha sonrasında BOTAŞ doğalgaz santralleri ve büyük ölçekli tüketicilere olan gaz akışını azaltma sonucu almıştı. Evvelki gün bakanlar ile gerçekleştirilen güç doruğunun akabinde ise kurum, ilaç, et ve et eserleri ile süt ve süt eserleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasını sonlandırdı. BOTAŞ tarafınca üreticilere gönderilen e-posta ile ilaç, et ve et eserleri ile süt ve süt eserleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasının sonlandırıldığı bildirildi.
Kesinti borsayı da vurdu
Güç kesintisi sebebi ile endüstrinin dev şirketlerinin üretime orta vermesi, borsada da sanayi endeksi öncülüğünde düşüşe yol açtı. Borsa İstanbul yüzde 0,3 düşüşle yavaşça negatif başlangıç yaptığı dün öğlenden daha sonra sanayi şirketlerine gelen sert satışla negatife döndü. Bankacılık endeksinde de satışlar öğlenden daha sonra hızlandı. Sanayi endeksi yüzde 4,3’ün üzerinde düşerken BİST100 endeksinde düşüş de yüzde 3,7’yi aştı. Üretme orta veren Kartonsan payları dün saat 12 prestiji ile yüzde 2,1, Ege Sanayi payları de birebir saatte yüzde 1,15 kayıp yaşadı.
Besin bölümü muafiyet istedi
Güç kısıtlaması sonucunın akabinde besinden cama, seramikten çimentoya kadar biroldukça kesim muafiyet istedi. Muafiyet isteyen dallar içinde Sirkeciler de yer aldı. Sirke Üreticileri Derneği (SirkeDer) Lideri Gürhan İnanç, “Gıda ve üretim endüstrisi bu karardan muaf tutulmalı, dalda geri dönülemez ziyanlar yaşanabilir” dedi. İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği (İYSAD) de, üyelerinin kesintilerden muaf tutulması isteğiyle Güç Bakanlığı’na başvurdu. İYSAD açıklamasında, “Temel girdilerimiz olan besin mamüllerinin bozulmaması, korunabilmesi, soğuk zincirinin sürdürülebilmesi kesintisiz güç kullanmasına bağlıdır. Üretim ve servisin her basamağında sıcaklık denetimli, soğuk/donuk mamüllerin koruması, güç kesintisine gidilmesi halinde sekteye uğrayacaktır” denildi.
Okumaya devam et...
Türkiye genelinde 360’ı aşkın Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) bu hafta prestiji ile başlayan doğalgaz ve elektrik kesintisinin faturası büyüyor. OSB’lerde faaliyet gösteren 67 bini aşkın şirketten otomotiv, kağıt, dokuma boya ve terbiye ve yapı sanayi alanında faaliyet gösteren biroldukça şirket, gerisi arkasına üretimi durdurma sonucu aldı. Kelam konusu kararda Cumartesi günü gerçekleştirilen tepede kesintiler ile ilgili belirsizliğin giderilememesinin de tesirli olduğunu lisana getiren bölüm temsilcileri, biroldukca kesimde üretime orta verilmesinin yalnızca bir haftalık maliyetinin milyar doları bulabileceğini belirtiyorlar. Üretime orta verilmesi konusundaki birinci adım otomotiv kesiminden geldi. Tofaş Bursa’daki fabrikasında elektrik kesintisi niçiniyle dün başlayarak perşembe gününe kadar üretime orta verdi. Ford Otosan ve Oyak Renault da üretime orta veren şirketler içinde yer alıyor. Kelam konusu fabrikalarda dakikada bir aracın üretildiği düşünüldüğünde faturanın boyutu daha rahat görünüyor. Pazar günü ayrıyeten Kartonsan doğalgaz tedariğinde gidilen kısıtlama, Ege Sanayi ise elektrik kesintisi niçiniyle üretime süreksiz olarak orta verdiğini duyurdu. Misal durum hazır giysi kesiminde bilhassa boya ve terbiye kısmında yaşandı.
Hazır giyside 500 milyon dolar kayıp
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği Lideri Ramazan Kaya, dalda faaliyet gösteren şirketlerin yüzde 50’sinin, boya ve terbiyenin ise tamamına yakınının OSB’lerde yer aldığını anlattı. Boya ve terbiye kısmında 3 gün üretime orta verildiğini lisana getiren Kaya, kelam konusu gelişimin faturasının 500 milyon doları bulabileceğini anlattı. Kaya, müşteri kaybetme, termin, lojistik üzere sıkıntıların ise bu sayısı epeyce daha üst taşıyabileceğini vurguladı. Otomotiv dalında ise yalnızca bir haftalık maliyetin 1 milyar doları bulabileceği lisana getirildi.
Demir-çelikte kayıp 1 milyar TL
Doğalgaz ve elektrik kısıtlamasının demir-çelik dalına maliyetinin ise 1 milyar TL’yi bulabileceği vurgulandı. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamasının dalda yıllık yaklaşık yüzde 1 üretim gerilemesine eş kıymet olduğunu lisana getiren Çolakoğlu Metalurji Genel Müdürü Uğur Dalbeler, “Bu yalnızca çelik dalını değil gereç sağladığımız biroldukça imalat kolunu da olumsuz etkileyecek. Maliyetlerde artışlara sebep olurken bölümde 1milyar TL kayba yol açacak. Üretim bantlarının durdurulamayan kısımlarından ötürü yüzde 40 doğalgaz kesintisi yaklaşık yüzde 60 öbür yandan 72 saat elektrik kesintisi en az 80 saatlik üretim kaybına sebep olacak. Eserde kayıp 500 bin tonu bulurken sıvı çelikte 300 bin ton üzere bir kayıp yaşanacak” diye konuştu. Ayrıyeten bu kesintiler ihracat tarafında vaktinde teslim edilemeyen siparişlerden ötürü iptaller, cezalar, indirimler kelam konusu olacağını söz eden Dalbeler, “Yüklenmeyecek gemiler için bekleme bedelleri ve cezaları kelam konusu olacak fakat daha değerlisi Türk üreticilerin yurt haricinde müşterileri nezdinde ileriye dönük performanslarına ait soru işaretleri yaratacak. Rekabette fazlaca geri düşmemize yol açacak” dedi.
3 saatlik kritik tepe soru işaretlerini gideremedi
Güç kesintileri niçiniyle Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB liderleri, TOBB kesim meclis liderleri, oda liderleri, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Liderleri, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst seviye yöneticilerinin katıldığı online toplantı düzenledi. Evvelki akşam 18:30 sularında başlayan ve yaklaşık 3 saat aşan online görüşmede seramikten cama, süt mamüllerinden sıhhate kadar birfazlaca kesim güç kısıtlamasında muafiyet talebinde bulundu ve kesintilerin ne kadar süreceği ve takvim ile ilgili bilgi talep etti. DÜNYA’nın edindiği bilgilere bakılırsa kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizliğe yönelik soru işaretleri görüşmede giderilemezken kritik kesimlere ise sonlu ölçüde güç verilebileceği fakat rastgele bir bölüme olumlu bir ayrımcılık uygulanamayacağı açıklandı. İran tarafı ile görüşmelerin ağır bir biçimde devam ettiği kaydedilirken, halihazırda stok ölçüsünün ise kullanmasın yüzde 20’si kadar olduğu fakat bu ölçünün devreye alınmasının ise bir ekip gaz ilişkileri sebebi ile hayli kolay olmadığı söz edildi.
OSBÜK: Sanayi büyük hasar alacak
Evvelki gün gerçekleştirilen ağır iştirakli güç toplantısının açılışında konuşan OSBÜK Lideri Memiş Kütükcü, OSBÜK olarak bu sürecin en az meşakkat ile aşılabilmesi için ağır bir uğraş sarf ettiklerini vurguladı. Kütükcü, “Üretimin kesintiye uğradığı bu vakitte, endüstrimizin kıymetli bir hasar alacağı bir gerçek. Hepimiz bu süreci gerçek bir biçimde yönetmek, hasarı minimuma indirmek için çalışıyoruz” dedi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da, yaşanan süreci bir olay olarak kabul edip, bununla en yeterli biçimde nasıl uğraş edileceği istikametinde çalıştıklarını söylemiş oldu. Bakan Varank, “İran üzere büyük bir tedarikçinin bir anda doğal gazı kesmiş olması şüphesiz sorunlar getiriyor. Bu noktada üretim kayıpları olacak bunu biliyoruz.” diye konuştu. Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ise, “İran’ın, kontratımızda yazılı olan basınçla ilgili koşulları tutturamadığını görüyoruz. İran bize bir kaçak olduğunu söylemiş oldu, bizim takımlarımız de o bölgeye gittiler. Bizim yaklaşımımız bu kaçağın bir müddet tehir edilmesi, kış kurallarının atlatılmasından daha sonra tamiratın yapılması istikametindeydi. Onlar bu risk alamayacaklarını söylemiş olduler. Sürecin başından bu yana İran le bakanlık seviyesinde görüşüyoruz. Bu süreci en kısa biçimde atlatmaya çalışacağız” tabirlerini kullandı.
BOTAŞ’tan üç kritik bölüme muafiyet
Türkiye’nin üç büyük doğalgaz tedarikçisinden İran’ın teknik arıza bildirerek 10 gün mühletle Türkiye’ye gaz akışını kesmesi daha sonrasında BOTAŞ doğalgaz santralleri ve büyük ölçekli tüketicilere olan gaz akışını azaltma sonucu almıştı. Evvelki gün bakanlar ile gerçekleştirilen güç doruğunun akabinde ise kurum, ilaç, et ve et eserleri ile süt ve süt eserleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasını sonlandırdı. BOTAŞ tarafınca üreticilere gönderilen e-posta ile ilaç, et ve et eserleri ile süt ve süt eserleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasının sonlandırıldığı bildirildi.
Kesinti borsayı da vurdu
Güç kesintisi sebebi ile endüstrinin dev şirketlerinin üretime orta vermesi, borsada da sanayi endeksi öncülüğünde düşüşe yol açtı. Borsa İstanbul yüzde 0,3 düşüşle yavaşça negatif başlangıç yaptığı dün öğlenden daha sonra sanayi şirketlerine gelen sert satışla negatife döndü. Bankacılık endeksinde de satışlar öğlenden daha sonra hızlandı. Sanayi endeksi yüzde 4,3’ün üzerinde düşerken BİST100 endeksinde düşüş de yüzde 3,7’yi aştı. Üretme orta veren Kartonsan payları dün saat 12 prestiji ile yüzde 2,1, Ege Sanayi payları de birebir saatte yüzde 1,15 kayıp yaşadı.
Besin bölümü muafiyet istedi
Güç kısıtlaması sonucunın akabinde besinden cama, seramikten çimentoya kadar biroldukça kesim muafiyet istedi. Muafiyet isteyen dallar içinde Sirkeciler de yer aldı. Sirke Üreticileri Derneği (SirkeDer) Lideri Gürhan İnanç, “Gıda ve üretim endüstrisi bu karardan muaf tutulmalı, dalda geri dönülemez ziyanlar yaşanabilir” dedi. İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği (İYSAD) de, üyelerinin kesintilerden muaf tutulması isteğiyle Güç Bakanlığı’na başvurdu. İYSAD açıklamasında, “Temel girdilerimiz olan besin mamüllerinin bozulmaması, korunabilmesi, soğuk zincirinin sürdürülebilmesi kesintisiz güç kullanmasına bağlıdır. Üretim ve servisin her basamağında sıcaklık denetimli, soğuk/donuk mamüllerin koruması, güç kesintisine gidilmesi halinde sekteye uğrayacaktır” denildi.
Okumaya devam et...