Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, 2022 yılı Nisan ayı üretici ile market içindeki fiyat farklılıklarını kıymetlendirdi. Bayraktar, nisan ayında üretici ile market içindeki fiyat farkının 5,5 katı aştığını bildirdi.
Nisan ayında üretici ile market içindeki fiyat farkının en çok yüzde 448,8 ile elmada görüldüğünü belirten Bayraktar, elmadaki fiyat farkını yüzde 404,1 ile salatalık, yüzde 278,4 ile kabak, yüzde 272,9 ile karnabahar, yüzde 265,3 ile pırasa, yüzde 251,6 ile yeşil mercimek, yüzde 241 ile patlıcan ve yüzde 240,3 ile nohutun takip etti söylemiş oldu.
Nisan ayında elma ve salatalıkta üretici ile market içindeki fiyat farkı yüzde 400’ün üzerinde olduğunu açıklayan Bayraktar, fiyat farkının 11 eserde yüzde 200’ün, 10 eserde ise yüzde 100’ün üzerinde gerçekleştiğine dikkat çekti.
Elmanın 5,5 kat, salatalığın 5 kat, kabağın 3,8 kat, karnabahar ve pırasanın 3,7 kat, yeşil mercimeğin 3,5 kat, patlıcan ve nohutun 3,4 kat, kırmızı mercimek, kuru fasulye ve kuru incirin ise 3,3 kat daha değerliye tüketiciye satıldığını anlatan Bayraktar, “Üreticide 2 lira olan elma 11 liraya, 3 lira 20 kuruş olan salatalık 16 lira 10 kuruşa, 3 lira 80 kuruş olan kabak 14 lira 20 kuruşa, 3 lira 10 kuruş olan karnabahar 11 lira 60 kuruşa, 2 lira 40 kuruş olan pırasa 8 lira 60 kuruşa, 8 lira 20 kuruş olan yeşil mercimek 28 lira 80 kuruşa, 6 lira olan patlıcan 20 lira 50 kuruşa, 8 lira 40 kuruş olan nohut 28 lira 60 kuruşa markette satıldı.” dedi.
Markette 40 eserin 22’inde fiyat arttı
Nisan ayında markette 40 eserin 22’sinde fiyat artışı ve 16’sında fiyat düşüşü görüldüğünü bildiren Bayraktar, yalnızca 2 eserde fiyat değişiminin olmadığını vurguladı.
Nisan ayında markette fiyatı en çok artan eserin yüzde 59,3 ile beyaz lahana olduğunu açıklayan Bayraktar, devamında şunları söylemiş oldu: “Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 34,9 ile pırasa, yüzde 23,6 ile toz şeker, yüzde 19,1 ile marul, yüzde 18,5 ile patates ve havuç, yüzde 17,1 ile nohut ve yüzde 16,3 ile beyaz peynir takip etti. Markette fiyatı en çok azalan eser ise yüzde 38,3 ile karnabahar oldu. Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 30,4 ile patlıcan, yüzde 30,1 ile yeşil soğan, yüzde 23,7 ile kabak, yüzde 20,9 ile sivri biber, yüzde 20,3 ile domates izledi. Markette yumurta ve yeşil mercimekte fiyat değişimi olmadı.”
Üreticide 13 eserin fiyatı arttı
Nisan ayında üreticide 32 eserinin 13’ünde fiyat artışı ve 9’unda fiyat düşüşü olduğunu, 10 eserde ise fiyat değişimi yaşanmadığını kaydeden Bayraktar, üreticide fiyatı en epey düşen eserin yüzde 48,3 ile karnabahar olduğunu söylemiş oldu. Bayraktar, karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 47,4 ile kabak, yüzde 41,5 ile patlıcan, yüzde 41,1 ile yeşil soğan, yüzde 34,7 ile sivri biber, yüzde 32,9 ile salatalık, yüzde 11,3 ile domatesin izlediğini bildirdi.
Üreticide en çok fiyat artışının yüzde 194,1 ile limonda görüldüğünü anlatan Bayraktar, “Limondaki fiyat artışını yüzde 82,1 ile marul, yüzde 80 ile kuru kayısı, yüzde 75,8 ile maydanoz, yüzde 36,4 ile beyaz lahana, yüzde 26 ile kuru soğan, yüzde 18,9 ile süt, yüzde 17,1 ile Antep fıstığı takip etti. Üretici meblağlarında havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm, kuru incir ve fındıkta fiyat değişimi olmadı.” diye konuştu.
Fiyat farklılıklarının sebepleri
TZOB Genel Lideri Bayraktar, üretici ile market içindeki fiyat farklılıklarının sebeplerini ise şöyleki sıraladı:
Ziraî üretim alanlarını açık fabrikalara olarak niteleyen Bayraktar, üreticinin her türlü doğal afete maruz kalarak risk altında üretim yaptığına dikkat çekti. Bu koşullarda üretim yapan çiftçinin bütün girdilerini belirlenen fiyattan aldığını söyleyen Bayraktar, “Üretimin bütün maliyetini üstlendiği biçimde ürettiği esere fiyat belirleyemiyor. Türkiye’de masrafını hesaplayan, lakin ne kadar kazanacağını bilmeyen tek meslek çiftçiliktir. Bu sürdürülebilir bir durum değildir. Türkiye’de dağ taş ekilsin isteniyorsa üreticiye gelir garantisi verilmeli. Bu sağlandığında ülkede bir karış arazi boş kalmaz. Üreticiyi de tüketiciyi de şad eden bir yapıyı kurmuş oluruz.” değerlendirmesini yaptı.
“Bu ülke insanını ithal ederek beslememiz mümkün değil”
Açıklamalarında hayvancılığa ait değerlendirmelerde de bulunan Şemsi Bayraktar, süt yem paritesinin 0,87 olduğuna dikkat çekti. Üreticinin bir kilo süt satarak bir kilo yem alamadığını belirten Bayraktar, şunları kaydetti: “Ulusal Süt Kurulu, süt meblağlarını açıklamakta geç kalıyor. Kurul, daha fazla hayvan kesitine müsaade etmemeli, süt fiyatlarını bir an evvel açıklamalı. Besi hayvancılığında da et yem paritesi üreticinin aleyhinedir. Parite 15,25’tir. Üretici bir kilo karkas et sattığında en az 20 kilo yem alabilmeli. Bu pariteye göre 87 lira olan karkas et fiyatının 110 lira civarında olması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken süt işletmeleri küçüldüğü için besi üreticisi hayvan bulmakta kuvvetlik çekecek. Üretimin sağlanması noktasında önlem alınmadığı takdirde yaz aylarında et ve süt mamüllerinde önemli fiyat artışları gorebiliriz. Hayvan yetiştiricilerimiz memnun değil. Süt ve besi hayvancılığımız güç bir müddetçten geçiyor. Acil olarak hayvancılığımızı kalkındırma paketi açıklanmalı. Ülkesel seviyede üreticilerimize umut aşılayarak, önlerini görmelerine imkan sağlayacak ulusal bir atılım atağına gereksinim var. Bu ülke insanını dışarıdan hayvan ve mamüllerini ithal ederek beslememiz mümkün değil. Hükümetin en kısa vakitte bu biçimde bir atılımı gerçekleştirmesini bekliyoruz. Ulusal Süt Kurulu Lideri endüstrici temsilcisidir. Üretimin bütün yükünü sermayesi ve emeğiyle taşıyan üreticilerimiz başkanlığa neden layık görülmüyor, anlamakta zorluk çekiyoruz. Başkanlık dönüşümlü olmalı, kurul üyesi üretici temsilcileri de bu kurulda başkanlık yapmalıdır.”
“Girdi meblağları üretici açısından hala devasa yükseklikte”
Şemsi Bayraktar, girdi maliyetlerine ait yaptığı kıymetlendirme de ise şunları söylemiş oldu: “Gübre meblağları Nisan ayında Mart ayına göre küçük bir oranda düşüş gösterse de, fiyatlar üreticilerimiz açısından hala devasa yükseklikte. Nisan ayında kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 9,5, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 4,2, üre gübresi yüzde 3,9, DAP gübresi yüzde 1,8 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 3,2 oranında düştü. Geçen yılın nisan ayına nazaran ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 293, amonyum sülfat gübresi yüzde 267, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 245, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 214,5 ve DAP gübresi yüzde 204,9 oranında arttı. Mazot fiyatı aylık yüzde 6,8 düşüş gösterirken son bir yılda yüzde 239,6 oranında arttı. Besi yemi nisan ayında mart ayına nazaran yüzde 5,6, süt yemi ise yüzde 4,7 oranında arttı. Öbür yandan besi yemi son bir yılda yüzde 133,5 artarken, süt yemi ise yüzde 134,2 oranında yükseldi.”
Okumaya devam et...
Nisan ayında üretici ile market içindeki fiyat farkının en çok yüzde 448,8 ile elmada görüldüğünü belirten Bayraktar, elmadaki fiyat farkını yüzde 404,1 ile salatalık, yüzde 278,4 ile kabak, yüzde 272,9 ile karnabahar, yüzde 265,3 ile pırasa, yüzde 251,6 ile yeşil mercimek, yüzde 241 ile patlıcan ve yüzde 240,3 ile nohutun takip etti söylemiş oldu.
Nisan ayında elma ve salatalıkta üretici ile market içindeki fiyat farkı yüzde 400’ün üzerinde olduğunu açıklayan Bayraktar, fiyat farkının 11 eserde yüzde 200’ün, 10 eserde ise yüzde 100’ün üzerinde gerçekleştiğine dikkat çekti.
Elmanın 5,5 kat, salatalığın 5 kat, kabağın 3,8 kat, karnabahar ve pırasanın 3,7 kat, yeşil mercimeğin 3,5 kat, patlıcan ve nohutun 3,4 kat, kırmızı mercimek, kuru fasulye ve kuru incirin ise 3,3 kat daha değerliye tüketiciye satıldığını anlatan Bayraktar, “Üreticide 2 lira olan elma 11 liraya, 3 lira 20 kuruş olan salatalık 16 lira 10 kuruşa, 3 lira 80 kuruş olan kabak 14 lira 20 kuruşa, 3 lira 10 kuruş olan karnabahar 11 lira 60 kuruşa, 2 lira 40 kuruş olan pırasa 8 lira 60 kuruşa, 8 lira 20 kuruş olan yeşil mercimek 28 lira 80 kuruşa, 6 lira olan patlıcan 20 lira 50 kuruşa, 8 lira 40 kuruş olan nohut 28 lira 60 kuruşa markette satıldı.” dedi.
Markette 40 eserin 22’inde fiyat arttı
Nisan ayında markette 40 eserin 22’sinde fiyat artışı ve 16’sında fiyat düşüşü görüldüğünü bildiren Bayraktar, yalnızca 2 eserde fiyat değişiminin olmadığını vurguladı.
Nisan ayında markette fiyatı en çok artan eserin yüzde 59,3 ile beyaz lahana olduğunu açıklayan Bayraktar, devamında şunları söylemiş oldu: “Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 34,9 ile pırasa, yüzde 23,6 ile toz şeker, yüzde 19,1 ile marul, yüzde 18,5 ile patates ve havuç, yüzde 17,1 ile nohut ve yüzde 16,3 ile beyaz peynir takip etti. Markette fiyatı en çok azalan eser ise yüzde 38,3 ile karnabahar oldu. Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 30,4 ile patlıcan, yüzde 30,1 ile yeşil soğan, yüzde 23,7 ile kabak, yüzde 20,9 ile sivri biber, yüzde 20,3 ile domates izledi. Markette yumurta ve yeşil mercimekte fiyat değişimi olmadı.”
Üreticide 13 eserin fiyatı arttı
Nisan ayında üreticide 32 eserinin 13’ünde fiyat artışı ve 9’unda fiyat düşüşü olduğunu, 10 eserde ise fiyat değişimi yaşanmadığını kaydeden Bayraktar, üreticide fiyatı en epey düşen eserin yüzde 48,3 ile karnabahar olduğunu söylemiş oldu. Bayraktar, karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 47,4 ile kabak, yüzde 41,5 ile patlıcan, yüzde 41,1 ile yeşil soğan, yüzde 34,7 ile sivri biber, yüzde 32,9 ile salatalık, yüzde 11,3 ile domatesin izlediğini bildirdi.
Üreticide en çok fiyat artışının yüzde 194,1 ile limonda görüldüğünü anlatan Bayraktar, “Limondaki fiyat artışını yüzde 82,1 ile marul, yüzde 80 ile kuru kayısı, yüzde 75,8 ile maydanoz, yüzde 36,4 ile beyaz lahana, yüzde 26 ile kuru soğan, yüzde 18,9 ile süt, yüzde 17,1 ile Antep fıstığı takip etti. Üretici meblağlarında havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm, kuru incir ve fındıkta fiyat değişimi olmadı.” diye konuştu.
Fiyat farklılıklarının sebepleri
TZOB Genel Lideri Bayraktar, üretici ile market içindeki fiyat farklılıklarının sebeplerini ise şöyleki sıraladı:
- Nisan ayında fiyatı en çok artan eser, markette beyaz lahana olurken, üreticide limon oldu.
- Markette ve üreticide en çok fiyat düşüşü ise karnabaharda yaşandı.
- Limonun kolunda satışının bitmesi, piyasada depolardan yatak limon arzının başlaması ve depo masraflarının artması fiyatların yükselmesine niye oldu.
- Marul ve maydanozdaki fiyat artışı arzın azlığından kaynaklandı.
- 14 Nisan’da Malatya genelinde yaşanan don afeti sebebiyle kayısı rekoltesinde beklenen yüzde 80 rekolte kaybı kuru kayısı fiyatının yükseltti.
- Beyaz lahana fiyatındaki artış dönem sonuna gelinmiş olmasından kaynaklandı.
- Adana ve Hatay bölgesinde hasadın yeni başlaması ve eser arzının kâfi olmamasından kaynaklı kuru soğanda fiyat artışı yaşandı.
- Sütte görülen fiyat artışı Ulusal Süt Kurulunun 1-30 Nisan ortası çiğ süt tavsiye fiyatında yaptığı değişiklikten kaynaklandı.
- Antep fıstığında görülen artışta eser arzında meydana gelen azalış niye oldu.
- Karnabaharda talebin azalması fiyatların düşmesine niye oldu.
- Kabak, patlıcan, yeşil soğan, sivri biber, salatalık, domates fiyatlarındaki düşüş havaların ısınması sebebiyle artan arzdan kaynaklandı.
- Öte yandan havaların ısınmasıyla birlikte tarla mamüllerinin piyasaya arzının artması önümüzdeki periyot tüketici fiyatlarına olumlu tarafta yansıyacaktır.
Ziraî üretim alanlarını açık fabrikalara olarak niteleyen Bayraktar, üreticinin her türlü doğal afete maruz kalarak risk altında üretim yaptığına dikkat çekti. Bu koşullarda üretim yapan çiftçinin bütün girdilerini belirlenen fiyattan aldığını söyleyen Bayraktar, “Üretimin bütün maliyetini üstlendiği biçimde ürettiği esere fiyat belirleyemiyor. Türkiye’de masrafını hesaplayan, lakin ne kadar kazanacağını bilmeyen tek meslek çiftçiliktir. Bu sürdürülebilir bir durum değildir. Türkiye’de dağ taş ekilsin isteniyorsa üreticiye gelir garantisi verilmeli. Bu sağlandığında ülkede bir karış arazi boş kalmaz. Üreticiyi de tüketiciyi de şad eden bir yapıyı kurmuş oluruz.” değerlendirmesini yaptı.
“Bu ülke insanını ithal ederek beslememiz mümkün değil”
Açıklamalarında hayvancılığa ait değerlendirmelerde de bulunan Şemsi Bayraktar, süt yem paritesinin 0,87 olduğuna dikkat çekti. Üreticinin bir kilo süt satarak bir kilo yem alamadığını belirten Bayraktar, şunları kaydetti: “Ulusal Süt Kurulu, süt meblağlarını açıklamakta geç kalıyor. Kurul, daha fazla hayvan kesitine müsaade etmemeli, süt fiyatlarını bir an evvel açıklamalı. Besi hayvancılığında da et yem paritesi üreticinin aleyhinedir. Parite 15,25’tir. Üretici bir kilo karkas et sattığında en az 20 kilo yem alabilmeli. Bu pariteye göre 87 lira olan karkas et fiyatının 110 lira civarında olması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken süt işletmeleri küçüldüğü için besi üreticisi hayvan bulmakta kuvvetlik çekecek. Üretimin sağlanması noktasında önlem alınmadığı takdirde yaz aylarında et ve süt mamüllerinde önemli fiyat artışları gorebiliriz. Hayvan yetiştiricilerimiz memnun değil. Süt ve besi hayvancılığımız güç bir müddetçten geçiyor. Acil olarak hayvancılığımızı kalkındırma paketi açıklanmalı. Ülkesel seviyede üreticilerimize umut aşılayarak, önlerini görmelerine imkan sağlayacak ulusal bir atılım atağına gereksinim var. Bu ülke insanını dışarıdan hayvan ve mamüllerini ithal ederek beslememiz mümkün değil. Hükümetin en kısa vakitte bu biçimde bir atılımı gerçekleştirmesini bekliyoruz. Ulusal Süt Kurulu Lideri endüstrici temsilcisidir. Üretimin bütün yükünü sermayesi ve emeğiyle taşıyan üreticilerimiz başkanlığa neden layık görülmüyor, anlamakta zorluk çekiyoruz. Başkanlık dönüşümlü olmalı, kurul üyesi üretici temsilcileri de bu kurulda başkanlık yapmalıdır.”
“Girdi meblağları üretici açısından hala devasa yükseklikte”
Şemsi Bayraktar, girdi maliyetlerine ait yaptığı kıymetlendirme de ise şunları söylemiş oldu: “Gübre meblağları Nisan ayında Mart ayına göre küçük bir oranda düşüş gösterse de, fiyatlar üreticilerimiz açısından hala devasa yükseklikte. Nisan ayında kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 9,5, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 4,2, üre gübresi yüzde 3,9, DAP gübresi yüzde 1,8 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 3,2 oranında düştü. Geçen yılın nisan ayına nazaran ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 293, amonyum sülfat gübresi yüzde 267, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 245, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 214,5 ve DAP gübresi yüzde 204,9 oranında arttı. Mazot fiyatı aylık yüzde 6,8 düşüş gösterirken son bir yılda yüzde 239,6 oranında arttı. Besi yemi nisan ayında mart ayına nazaran yüzde 5,6, süt yemi ise yüzde 4,7 oranında arttı. Öbür yandan besi yemi son bir yılda yüzde 133,5 artarken, süt yemi ise yüzde 134,2 oranında yükseldi.”
Okumaya devam et...