Ünlü tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık vefatının 5 yılında anılıyor. 1916’da İstanbul doğan ve 25 Temmuz 2016 günü 100 yaşında hayatını yitiren İnalcık, 2009 yılında verdiği mülakatta, Kürt sıkıntısının temelinde ne var? Ulus-devlet bitti mi? AB’ye girmeli miyiz? Atatürk’ün İslam ile alakası nasıldı? Türk Ordusu ve laikliğe bakışları nasıl? Cumhuriyet mitinglerine bayan iştiraki niçin epey oldu? Günümüz aydınlarını ve AKP’yi nasıl pahalandırıyor? sorularına cevap vermişti…
KÜRT PROBLEMİ
ABD ve Batı, özellikle buradaki petrol kaynakları niçiniyle bağımlı hükümetler yaratıyor bölgede. Bu hükümetler içinde en güçlü durumda olanı, en bağımsız hareket edeni Türkiye’dir. Türkiye’yi bağımlı tutmak için
Amerika olsun Avrupa olsun- Kürt problemine çomak sokuyorlar. Problem bugün Irak savaşından daha sonra açıkça ortaya çıktı; Amerika bizim güney hududumuzda açıkça bir Kürt devletinin altyapısını hazırladı.
Benim görüşüme göre Amerika, Ortadoğu’da Türkiye üzere büyük bir kuvvetin ebediyen müşkülat ortasında bulunmasını ister. Bu açık bir hakikattir.
Kuzey Irak’ta ABD’nin siyaseti bu bahiste açık, orada Kerkük-Musul petrol kaynakları üzerinde kendisine uydu bir devlet istiyor.
Bugün Amerika Ortadoğu’ya hâkim olmak istiyor; İsrail’i yarattı, Irak’a geldi. Kuzey Irak’ta öteki bir İsrail devleti yaratmaya çalışıyor.
AB ve ABD bugün Kürtleri destekliyor; Ermeniler ve Kürtler, artık Amerika’nın Ortadoğu’da yeni “parçala-bağımlı yap” politikasından kendileri için fazlaca ümitliler.
Dünyanın her tarafında Kürt milliyetçileri atak halindedir. Vahim olan, bugün Ermeni sorunu üzere, milletlerarası bir sorun halini almıştır. Görmezden gelmekle sorun kalkmıyor; AB niye bu kadar üzerimize geliyor. Bütün gaye Batı’nın dayanağını almak.
İşin vahameti şuradadır:
Biz hâlâ Osmanlı üzere Türkiye büyük devlettir, bunlar kurusıkıdır diyoruz. Hayır, 19. yüzyılda Avrupa bu yolla Ortadoğu’yu nasıl kararı altına almaya çalıştıysa bugün de
Türkiye’ye karşı birebir politikayı sürdürmektedir.
Bence bütün bunlar, Avrupa’da 19. yüzyıldaki “Question d’Orient” politikasının devamından diğer bir şey değildir.
ATATÜRK:
Türk milletinin bir şansıdır Atatürk. Atatürk’ün hareket noktası şu: Batılılaşamadığımız takdirde bu dünyada bize hayat yoktur.
Yeni nesiller bugün ‘Vatan, millet, Sakarya’ diye alay ediyorlar o destansı evreyle, son derece üzülüyorum. Gerçekten Türkiye’yi kurtaran, bir devlet ve millet yaratan bir liderdi Atatürk. Diğer yandan Atatürk’ü putlaştırmak bir kusurdur. Atatürk’ün koyduğu prensipler diye birtakım donmuş kurallara bağlı kalmak Türkiye’nin önünü kesmektir.
Ben sadık bir Atatürkçüyüm.
İSLAM:
Atatürk’ün İslam fikri şuydu ve bütün nutuklarında söylerdi. ‘Din bireyin vicdanına aittir, bunu bir mecburilik haline getirmek kusurdur.’
Türk İslamiyeti’nin Arap İslamiyeti’nden farkı tasavvufu, dini ömrün değerli bir kolu olarak kabul etmesidir.
TÜRK ORDUSU:
Memleketi istiladan kurtaran subaylardır, ordudur. Memleketimizi Batılı bir toplum haline getiren ordudur, Mustafa Kemal’dir.
Bugün Türkiye’de kuvvetli bir ordu olmasa; Ermenistan hazır, Rusya hazır, Yunanistan hazır, Suriye bile Hatay’dan vazgeçmiş değil. Dört taraftan çevrilmiş durumdayız. Şayet kuvvetli ordumuz olmasa Türkiye sonraki gün parçalanır. kuvvetli bir ordu Türkiye için zarurettir. Kim etrafımızdaki tehlikeleri günü gününe takip edip dosyalıyor; ordu, Genelkurmay. Demek ki bizim emniyetimizi, güvenliğimizi devamlı bir biçimde takip eden, gereklerini yerine getiren bir kurum var.
ULUS DEVLET:
Yok, ulus-devlet bitmedi. Bitti derseniz bu biçimde Türkiye devletini inkâr ediyorsunuz, Sevres’i Türkiye’nin parçalanmasını kabul ediyorsunuz. Ulus-devlet kalktı diyenler kendisini Türk hatta, Türkiye vatandaşı hissetmiyor, bağnaz etnik bilinçlenme ortada olan bir olgu.
AVRUPA BİRLİĞİ:
AB’ye katılmak epey gereklidir. Yunanistan’ı nötralize etmek ve memlekette birlik ve tam demokrasinin yerleşmesi için. Tanzimat’tan beri Avrupa’nın baskısı ile insan hakları ve yarım yamalak demokrasi almaya çalıştık. Bir bekçi istiyoruz, ya Avrupa ya da ordu olacak.
FENER RUM PATRİKHANESİ:
Bazı aydınlarımız sıkıntıları bilmeden, insan hakları kahramanı kesiliyor ve Türkiye karşılarına dayanak veriyor. Yalnızca bilgisizlik, kayıtsızlık. İstanbul, Ortodoks dünyasının merkezi olunca kent milletlerarası bir statüye yanlışsız sarfiyat. Her şeydilk evvel bu, Lozan Antlaşması’na karşıttır. Bu yolla Türkiye devletinin memleketler arası statüsünü belirleyen bu antlaşmada bir delik açılır. Yunanistan ve AB kimi argümanlarda bulunabilir. örneğin patrikliğin tayininde yabancılar tesirli olur.
AYDINLAR:
Bugün kendini Türk hissetmeyen, azınlık sayan kozmopolit aydınlar ortaya çıktı.
Kendimizi suçlamak son vakit içinderda moda oldu.
HALİL İNALCIK KİMDİR?
1916’da İstanbul doğan İnalcık 25 Temmuz 2016 günü hayatını yitirdi. Ankara Gazi ve Balıkesir Muallim Mektebi’nde okudu. Ankara Lisan Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nin birinci mezunlarından oldu. Üniversitede asistan olarak kaldı. Doktora ve doçentlik tezinden daha sonra İngiltere’de çalışmalar yaptı.
Profesör oldu; Columbia Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı. Harvard’da araştırmalar yapıp konferanslar verdi. 1972’de Lisan Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nden emekli oldu. Chicago Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. Buradan 1986’da emekli olunca Princeton Üniversitesi’nde konuk profesör olarak çalıştı. 1993’te Ankara’ya taşınarak Bilkent Üniversitesi’nde tarih kısmını kurdu. 2008 yılında TBMM onur mükafatını aldı.
KÜRT PROBLEMİ
ABD ve Batı, özellikle buradaki petrol kaynakları niçiniyle bağımlı hükümetler yaratıyor bölgede. Bu hükümetler içinde en güçlü durumda olanı, en bağımsız hareket edeni Türkiye’dir. Türkiye’yi bağımlı tutmak için
Amerika olsun Avrupa olsun- Kürt problemine çomak sokuyorlar. Problem bugün Irak savaşından daha sonra açıkça ortaya çıktı; Amerika bizim güney hududumuzda açıkça bir Kürt devletinin altyapısını hazırladı.
Benim görüşüme göre Amerika, Ortadoğu’da Türkiye üzere büyük bir kuvvetin ebediyen müşkülat ortasında bulunmasını ister. Bu açık bir hakikattir.
Kuzey Irak’ta ABD’nin siyaseti bu bahiste açık, orada Kerkük-Musul petrol kaynakları üzerinde kendisine uydu bir devlet istiyor.
Bugün Amerika Ortadoğu’ya hâkim olmak istiyor; İsrail’i yarattı, Irak’a geldi. Kuzey Irak’ta öteki bir İsrail devleti yaratmaya çalışıyor.
AB ve ABD bugün Kürtleri destekliyor; Ermeniler ve Kürtler, artık Amerika’nın Ortadoğu’da yeni “parçala-bağımlı yap” politikasından kendileri için fazlaca ümitliler.
Dünyanın her tarafında Kürt milliyetçileri atak halindedir. Vahim olan, bugün Ermeni sorunu üzere, milletlerarası bir sorun halini almıştır. Görmezden gelmekle sorun kalkmıyor; AB niye bu kadar üzerimize geliyor. Bütün gaye Batı’nın dayanağını almak.
İşin vahameti şuradadır:
Biz hâlâ Osmanlı üzere Türkiye büyük devlettir, bunlar kurusıkıdır diyoruz. Hayır, 19. yüzyılda Avrupa bu yolla Ortadoğu’yu nasıl kararı altına almaya çalıştıysa bugün de
Türkiye’ye karşı birebir politikayı sürdürmektedir.
Bence bütün bunlar, Avrupa’da 19. yüzyıldaki “Question d’Orient” politikasının devamından diğer bir şey değildir.
ATATÜRK:
Türk milletinin bir şansıdır Atatürk. Atatürk’ün hareket noktası şu: Batılılaşamadığımız takdirde bu dünyada bize hayat yoktur.
Yeni nesiller bugün ‘Vatan, millet, Sakarya’ diye alay ediyorlar o destansı evreyle, son derece üzülüyorum. Gerçekten Türkiye’yi kurtaran, bir devlet ve millet yaratan bir liderdi Atatürk. Diğer yandan Atatürk’ü putlaştırmak bir kusurdur. Atatürk’ün koyduğu prensipler diye birtakım donmuş kurallara bağlı kalmak Türkiye’nin önünü kesmektir.
Ben sadık bir Atatürkçüyüm.
İSLAM:
Atatürk’ün İslam fikri şuydu ve bütün nutuklarında söylerdi. ‘Din bireyin vicdanına aittir, bunu bir mecburilik haline getirmek kusurdur.’
Türk İslamiyeti’nin Arap İslamiyeti’nden farkı tasavvufu, dini ömrün değerli bir kolu olarak kabul etmesidir.
TÜRK ORDUSU:
Memleketi istiladan kurtaran subaylardır, ordudur. Memleketimizi Batılı bir toplum haline getiren ordudur, Mustafa Kemal’dir.
Bugün Türkiye’de kuvvetli bir ordu olmasa; Ermenistan hazır, Rusya hazır, Yunanistan hazır, Suriye bile Hatay’dan vazgeçmiş değil. Dört taraftan çevrilmiş durumdayız. Şayet kuvvetli ordumuz olmasa Türkiye sonraki gün parçalanır. kuvvetli bir ordu Türkiye için zarurettir. Kim etrafımızdaki tehlikeleri günü gününe takip edip dosyalıyor; ordu, Genelkurmay. Demek ki bizim emniyetimizi, güvenliğimizi devamlı bir biçimde takip eden, gereklerini yerine getiren bir kurum var.
ULUS DEVLET:
Yok, ulus-devlet bitmedi. Bitti derseniz bu biçimde Türkiye devletini inkâr ediyorsunuz, Sevres’i Türkiye’nin parçalanmasını kabul ediyorsunuz. Ulus-devlet kalktı diyenler kendisini Türk hatta, Türkiye vatandaşı hissetmiyor, bağnaz etnik bilinçlenme ortada olan bir olgu.
AVRUPA BİRLİĞİ:
AB’ye katılmak epey gereklidir. Yunanistan’ı nötralize etmek ve memlekette birlik ve tam demokrasinin yerleşmesi için. Tanzimat’tan beri Avrupa’nın baskısı ile insan hakları ve yarım yamalak demokrasi almaya çalıştık. Bir bekçi istiyoruz, ya Avrupa ya da ordu olacak.
FENER RUM PATRİKHANESİ:
Bazı aydınlarımız sıkıntıları bilmeden, insan hakları kahramanı kesiliyor ve Türkiye karşılarına dayanak veriyor. Yalnızca bilgisizlik, kayıtsızlık. İstanbul, Ortodoks dünyasının merkezi olunca kent milletlerarası bir statüye yanlışsız sarfiyat. Her şeydilk evvel bu, Lozan Antlaşması’na karşıttır. Bu yolla Türkiye devletinin memleketler arası statüsünü belirleyen bu antlaşmada bir delik açılır. Yunanistan ve AB kimi argümanlarda bulunabilir. örneğin patrikliğin tayininde yabancılar tesirli olur.
AYDINLAR:
Bugün kendini Türk hissetmeyen, azınlık sayan kozmopolit aydınlar ortaya çıktı.
Kendimizi suçlamak son vakit içinderda moda oldu.
HALİL İNALCIK KİMDİR?
1916’da İstanbul doğan İnalcık 25 Temmuz 2016 günü hayatını yitirdi. Ankara Gazi ve Balıkesir Muallim Mektebi’nde okudu. Ankara Lisan Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nin birinci mezunlarından oldu. Üniversitede asistan olarak kaldı. Doktora ve doçentlik tezinden daha sonra İngiltere’de çalışmalar yaptı.
Profesör oldu; Columbia Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı. Harvard’da araştırmalar yapıp konferanslar verdi. 1972’de Lisan Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nden emekli oldu. Chicago Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. Buradan 1986’da emekli olunca Princeton Üniversitesi’nde konuk profesör olarak çalıştı. 1993’te Ankara’ya taşınarak Bilkent Üniversitesi’nde tarih kısmını kurdu. 2008 yılında TBMM onur mükafatını aldı.