Barış ERKAYA / BORSA ANALİZ
Borsa İstanbul’un yeni bilançolar belirtildikça ucuzladığını, pay senedi fiyatları yükselse de bunun borsanın ucuzluğundan hiç bir şey kaybettirmediğini evvelki yazılarda ısrarla vurgulamıştık. niçini ise çok sıradanti: BİST-100 rekorlar kırsa da fiyat/kazanç üzere değerleme rasyoları bazında giderek gerilemesi.
Şimdi aylardır neredeyse tüm uzmanlar tarafınca da lisana getirilen bu cümlenin o denli laf ola beri gele bir telaffuz olmadığına sayılarla bakma vakti.
Borsa İstanbul’da süreç bakılırsan tüm şirketleri kesimlerine nazaran sınıflandırarak her bir bölümün son açıklanan bilançolarının akabinde durumunu, o kesimdeki payların ortalamalara nazaran ne durumda olduğunu tahlil ettik.
Hangi dallar ucuzladı, hangileri pahalılaştı
Önce dallardan başlayalım. 2022 yarıyıl bilançolarından bu yana değerleme rasyoları en çok gerileyen kesimler sırasıyla, deri ve gibisi mamuller, sağlam tüketim, bayındırlık ve imar, gübre ve zirai eserler, yatırım şirketleri, bilişim ve yazılım, öteki kimyasal eserler, giysi eşyası, güç, kağıt eserleri, bina gereçleri, idari ve dayanak hizmetleri, petrol ve içecek dalları.
Değerleme rasyoları en çok yükselen dallar ise bir daha sırasıyla ilaç ve sıhhat, otomotiv yan sanayii, orman eserleri ve mobilya, banka, bağlantı ve savunma, besin, yatırım iştirakleri, otomotiv, aracı kurumlar, perakende, çimento ve beton, GYO’lar, sigorta şirketleri, metal ana sanayii…
Her yükseliş ve düşüşün bir niçini var
Aslında iktisattaki dengelerde son gelişmelerle yaşanan değişimleri pek yansıtan bir sonuç. Örnek vermek gerekirse, otomotiv yahut gayrimenkul, inşaat dallarının (buna bağlı olarak da çimento ve beton sektörlerinin) fiyat performansına bakılırsa, finansal performanslarının daha yavaş arttığını, yani bu dallarda yaşanan, resmi istatistiklere de yansıyan sakinliğin doğal kararı olarak aslında bu bölümler altı aylık bilançolara nazaran dokuz aylıkta biraz kıymetli hale gelmiş durumda. İlaç ve sıhhat bölümlerinin bilhassa Covid pandemisi periyodundaki performansını, salgının artık daha yavaş ilerlediği bugünlerde beklemek de epey mantıklı değildi. Aracı kurumların, Borsa İstanbul’da yaşanan VİOP krizi sırasında uğradıkları ziyanların bilançolara yansıması aslına bakarsan kaçınılmazdı (istisna olan aracı kurum ve yatırım iştirakleri şüphesiz var). Perakende kesimi ise aslında finansal performansların zayıfl ığından değil pay fiyatlarının astronomik bir süratle yükselmesi niçiniyle sektörel rasyolarda biraz pahalılanmış görünüyor. Sigorta şirketleri de çok yükselen primler ve artan risk ödemeleri niçiniyle beklenen bir zayıflık sergiledi. Metal ana sanayii dalının global sakinlikten süratli etkilendiği de finansal raporlarda açıkça görülmüştü. Artık bir de karşıt taraftan, yani ucuzlayan dallara bir bakalım. Evvel birkaç sayı: Deri ve gibisi mamullerin F/K’sı 43.34’ten 17.62’ye, sağlam tüketimin 25.96’dan 15.44’e, bayındırlık ve imar dalının 30.42’den 19.99’a, gübre ve zirai mamüllerin 45.33’den 32.74’e, yatırım şirketlerinin 16.96’dan 12.40’a, bilişim ve yazılım kesiminin 18.02’den 13.25’e gerilediğini hatırlatalım. Yani mesela deri ve gibisi mamuller kesimi yıllık karının 43 katı fiyattan süreç görürken, dokuz aylık bilançolar itibariyle 17.62 katına kadar gerilemiş. Birebir biçimde sağlam tüketim kesimi 26 katından 15 katına, gübre ve zirai eserler bölümü 45 katından, 33 katına kadar gerilemiş.
Çok açıkça görülüyor ki bu kesimlerde yüksek beklentiler aslına bakarsanız çok bir fiyatlamaya niye olmuş. Finansal performanslar bu kesimlerde yüksek gelmeye devam etse de fiyatlar beklentinin hayli ötesinde fiyatlamalara niye olmuş. Artık ise biraz daha normalize olmaya başlıyor.
Hala değerlemeleri tabanda olanlar
Öte yandan petrol bölümünde 5.96’dan 5.39 F/K’ya, holding kesiminde 9.28’den 9.01 F/K’ya, faktöringlerde 9.14 F/K’dan 8.79 F/K’ya, idari ve takviye hizmetleri bölümünde 9.85 F/K’dan 8.84 F/K’ya gerilemeler de dikkat cazip.
Şimdi bölümlerden biraz daha dikeye, yani şirketlere gerçek inelim. Bankacılık bölümü her ne kadar F/K olarak pahalılanmış görünse de 5.59 F/K ile hala BİST-100 ortalamasının epey fazlaca altında kalmaya devam etmiş durumda. Burada ise bilhassa Akbank, İş Bankası C ve Yapı Kredi üzere şirketlerin dalın ortalamasının epeyce daha altında değerleme rasyolarına maruz kaldığı gözden kaçmıyor.
Hangi şirketler öne çıktı?
bir daha petrol dalı, küresel dengelerden ve emtia meblağları üstündeki dolar tesirinden dolayı 5.39 F/K düzeylerine kadar gerilemiş durumda. Burada da Tüpraş, beklentileri yüksek kalmaya devam eden perakende ticarette Şok Marketler, otomotivde beklenen matrah güncellemesi ve mümkün bir kredi tahliliyle ortaya çıkabilecek beklentide Doğuş Otomotiv, Ford Otosan, Tofaş Oto Fabrika, otomotiv yan sanayiinde Kordsa, ulaştırma ve havacılık kesiminde tarihi düşük değerleme rasyolarıyla süreç nazarann THY, metal ana sanayiinde global büyümeye ait rastgele bir toparlanma vaadi ortaya çıkması halinde Ereğli Demir Çelik, Kardemir, içecek bölümünde Anadolu Efes, Coca Cola İçecek üzere BİST-100 endeksine dahil şirketlerin değerleme rasyolarının bölüm ortalamalarının altında kaldığı dikkat çekiyor.
Öte yandan tahminen de çabucak hemen BİST-100’ün performansının yanına bile yaklaşamamış bir dala başka bir parantez açmak gerekiyor. Holdingler… Türkiye’nin en büyük holdingleri Sabancı, Koç, Anadolu Kümesi, Şişecam (cam kümesi holdingi) üzere şirketlerin değerleme çarpanları ne BİST-100 ile ne de memleketler arası emsalleriyle kıyaslanamayacak kadar düşük düzeylerde seyrediyor.
Hızlı fiyatlanmış bölümlerden biri olan güç dalında ise finansal performanslar süratle yükselse de pay fiyat artışları bu finansal performansı yakalayabilecek kadar süratli değil. Bu bölümde de hala kesimine göre ucuz kalmış kıymetli şirketler bulunuyor.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE RASYOLARI UCUZLAYANLAR
Şirketlerin finansal performanslarını değerlendirirken sektörel ortalamalara nazaran tahlil yapmak olağan olarak kıymetli bir formül. Ama bir bu kadar kıymetli olan, şirketlerin bu finansal performanslarındaki değişikliği bir daha sonraki bilanço devrine ne kadar taşıyabildiği konusu. Bunu ortaya koyabilmek için 2022/06 bilanço periyodunun çabucak akabinde, yani ikinci çeyrek bilançolarından daha sonraki şimdi birebir günlerde şirketlerin ulaştığı değerleme çarpanlarını, bugünkü çarpanlarıyla karşılaştırdığımız tahlil de değerli bildiriler veriyor. Birtakım şirketler ikinci çeyrekten bu yana değerleme rasyoları bazında biraz daha pahalılaşmışken, yani finansal performansını pay meblağlarına yansıtmışken öbür kimileri ise daha da düşük değerleme rasyolarına gerilemiş durumda. Bu da bu tipten şirketlerin çabucak hemen finansal performansına paralel bir getiri sağlayamadığı manasına geliyor. Bu da pay seçiminde riski azaltmak açısından kıymetli bir gösterge.
Okumaya devam et...
Borsa İstanbul’un yeni bilançolar belirtildikça ucuzladığını, pay senedi fiyatları yükselse de bunun borsanın ucuzluğundan hiç bir şey kaybettirmediğini evvelki yazılarda ısrarla vurgulamıştık. niçini ise çok sıradanti: BİST-100 rekorlar kırsa da fiyat/kazanç üzere değerleme rasyoları bazında giderek gerilemesi.
Şimdi aylardır neredeyse tüm uzmanlar tarafınca da lisana getirilen bu cümlenin o denli laf ola beri gele bir telaffuz olmadığına sayılarla bakma vakti.
Borsa İstanbul’da süreç bakılırsan tüm şirketleri kesimlerine nazaran sınıflandırarak her bir bölümün son açıklanan bilançolarının akabinde durumunu, o kesimdeki payların ortalamalara nazaran ne durumda olduğunu tahlil ettik.
Hangi dallar ucuzladı, hangileri pahalılaştı
Önce dallardan başlayalım. 2022 yarıyıl bilançolarından bu yana değerleme rasyoları en çok gerileyen kesimler sırasıyla, deri ve gibisi mamuller, sağlam tüketim, bayındırlık ve imar, gübre ve zirai eserler, yatırım şirketleri, bilişim ve yazılım, öteki kimyasal eserler, giysi eşyası, güç, kağıt eserleri, bina gereçleri, idari ve dayanak hizmetleri, petrol ve içecek dalları.
Değerleme rasyoları en çok yükselen dallar ise bir daha sırasıyla ilaç ve sıhhat, otomotiv yan sanayii, orman eserleri ve mobilya, banka, bağlantı ve savunma, besin, yatırım iştirakleri, otomotiv, aracı kurumlar, perakende, çimento ve beton, GYO’lar, sigorta şirketleri, metal ana sanayii…
Her yükseliş ve düşüşün bir niçini var
Aslında iktisattaki dengelerde son gelişmelerle yaşanan değişimleri pek yansıtan bir sonuç. Örnek vermek gerekirse, otomotiv yahut gayrimenkul, inşaat dallarının (buna bağlı olarak da çimento ve beton sektörlerinin) fiyat performansına bakılırsa, finansal performanslarının daha yavaş arttığını, yani bu dallarda yaşanan, resmi istatistiklere de yansıyan sakinliğin doğal kararı olarak aslında bu bölümler altı aylık bilançolara nazaran dokuz aylıkta biraz kıymetli hale gelmiş durumda. İlaç ve sıhhat bölümlerinin bilhassa Covid pandemisi periyodundaki performansını, salgının artık daha yavaş ilerlediği bugünlerde beklemek de epey mantıklı değildi. Aracı kurumların, Borsa İstanbul’da yaşanan VİOP krizi sırasında uğradıkları ziyanların bilançolara yansıması aslına bakarsan kaçınılmazdı (istisna olan aracı kurum ve yatırım iştirakleri şüphesiz var). Perakende kesimi ise aslında finansal performansların zayıfl ığından değil pay fiyatlarının astronomik bir süratle yükselmesi niçiniyle sektörel rasyolarda biraz pahalılanmış görünüyor. Sigorta şirketleri de çok yükselen primler ve artan risk ödemeleri niçiniyle beklenen bir zayıflık sergiledi. Metal ana sanayii dalının global sakinlikten süratli etkilendiği de finansal raporlarda açıkça görülmüştü. Artık bir de karşıt taraftan, yani ucuzlayan dallara bir bakalım. Evvel birkaç sayı: Deri ve gibisi mamullerin F/K’sı 43.34’ten 17.62’ye, sağlam tüketimin 25.96’dan 15.44’e, bayındırlık ve imar dalının 30.42’den 19.99’a, gübre ve zirai mamüllerin 45.33’den 32.74’e, yatırım şirketlerinin 16.96’dan 12.40’a, bilişim ve yazılım kesiminin 18.02’den 13.25’e gerilediğini hatırlatalım. Yani mesela deri ve gibisi mamuller kesimi yıllık karının 43 katı fiyattan süreç görürken, dokuz aylık bilançolar itibariyle 17.62 katına kadar gerilemiş. Birebir biçimde sağlam tüketim kesimi 26 katından 15 katına, gübre ve zirai eserler bölümü 45 katından, 33 katına kadar gerilemiş.
Çok açıkça görülüyor ki bu kesimlerde yüksek beklentiler aslına bakarsanız çok bir fiyatlamaya niye olmuş. Finansal performanslar bu kesimlerde yüksek gelmeye devam etse de fiyatlar beklentinin hayli ötesinde fiyatlamalara niye olmuş. Artık ise biraz daha normalize olmaya başlıyor.
Hala değerlemeleri tabanda olanlar
Öte yandan petrol bölümünde 5.96’dan 5.39 F/K’ya, holding kesiminde 9.28’den 9.01 F/K’ya, faktöringlerde 9.14 F/K’dan 8.79 F/K’ya, idari ve takviye hizmetleri bölümünde 9.85 F/K’dan 8.84 F/K’ya gerilemeler de dikkat cazip.
Şimdi bölümlerden biraz daha dikeye, yani şirketlere gerçek inelim. Bankacılık bölümü her ne kadar F/K olarak pahalılanmış görünse de 5.59 F/K ile hala BİST-100 ortalamasının epey fazlaca altında kalmaya devam etmiş durumda. Burada ise bilhassa Akbank, İş Bankası C ve Yapı Kredi üzere şirketlerin dalın ortalamasının epeyce daha altında değerleme rasyolarına maruz kaldığı gözden kaçmıyor.
Hangi şirketler öne çıktı?
bir daha petrol dalı, küresel dengelerden ve emtia meblağları üstündeki dolar tesirinden dolayı 5.39 F/K düzeylerine kadar gerilemiş durumda. Burada da Tüpraş, beklentileri yüksek kalmaya devam eden perakende ticarette Şok Marketler, otomotivde beklenen matrah güncellemesi ve mümkün bir kredi tahliliyle ortaya çıkabilecek beklentide Doğuş Otomotiv, Ford Otosan, Tofaş Oto Fabrika, otomotiv yan sanayiinde Kordsa, ulaştırma ve havacılık kesiminde tarihi düşük değerleme rasyolarıyla süreç nazarann THY, metal ana sanayiinde global büyümeye ait rastgele bir toparlanma vaadi ortaya çıkması halinde Ereğli Demir Çelik, Kardemir, içecek bölümünde Anadolu Efes, Coca Cola İçecek üzere BİST-100 endeksine dahil şirketlerin değerleme rasyolarının bölüm ortalamalarının altında kaldığı dikkat çekiyor.
Öte yandan tahminen de çabucak hemen BİST-100’ün performansının yanına bile yaklaşamamış bir dala başka bir parantez açmak gerekiyor. Holdingler… Türkiye’nin en büyük holdingleri Sabancı, Koç, Anadolu Kümesi, Şişecam (cam kümesi holdingi) üzere şirketlerin değerleme çarpanları ne BİST-100 ile ne de memleketler arası emsalleriyle kıyaslanamayacak kadar düşük düzeylerde seyrediyor.
Hızlı fiyatlanmış bölümlerden biri olan güç dalında ise finansal performanslar süratle yükselse de pay fiyat artışları bu finansal performansı yakalayabilecek kadar süratli değil. Bu bölümde de hala kesimine göre ucuz kalmış kıymetli şirketler bulunuyor.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE RASYOLARI UCUZLAYANLAR
Şirketlerin finansal performanslarını değerlendirirken sektörel ortalamalara nazaran tahlil yapmak olağan olarak kıymetli bir formül. Ama bir bu kadar kıymetli olan, şirketlerin bu finansal performanslarındaki değişikliği bir daha sonraki bilanço devrine ne kadar taşıyabildiği konusu. Bunu ortaya koyabilmek için 2022/06 bilanço periyodunun çabucak akabinde, yani ikinci çeyrek bilançolarından daha sonraki şimdi birebir günlerde şirketlerin ulaştığı değerleme çarpanlarını, bugünkü çarpanlarıyla karşılaştırdığımız tahlil de değerli bildiriler veriyor. Birtakım şirketler ikinci çeyrekten bu yana değerleme rasyoları bazında biraz daha pahalılaşmışken, yani finansal performansını pay meblağlarına yansıtmışken öbür kimileri ise daha da düşük değerleme rasyolarına gerilemiş durumda. Bu da bu tipten şirketlerin çabucak hemen finansal performansına paralel bir getiri sağlayamadığı manasına geliyor. Bu da pay seçiminde riski azaltmak açısından kıymetli bir gösterge.
Okumaya devam et...