Ucuz elektrik için ‘kamu tekeli’ önerisi: Faturalar kiraları aşıyor

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), Cumhuriyet Halk Partisi Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun meskeninin elektriğinin kesilmesiyle gündemde geniş yer bulan elektrik fiyatları ve ödenemeyen faturalar sıkıntısıyla ilgili geniş bir açıklama yayınladı. Açıklamada, teknolojideki ilerlemelere karşın dünyada milyarlarca, Türkiye’de ise milyonlarca kişinin temel güç kaynaklarına erişmekte zorluk yaşadığı görüşüne yer verildi.

Geleceğin fragmanları

Fosil kaynaklar tükenirken alternatif güç kaynaklarının gereğince geliştirilemediğine değinilen açıklamada “Kapitalizmin sınırsız büyüme zorunluluğunun yeryüzünde canlılığın devamını tehdit eder hale geldiği distopik bir geleceğin fragmanlarını bugünden yaşıyoruz” denildi.

EMO açıklamasında güç monopollerinin bir yandan gezegenin doğal kaynaklarını yağmalarken, bir yandan da milyarları fakirleştirdiği öne sürülürken, şu görüşlere yer verildi:

“Dünya Bankası ve IMF’nin şekillendirdiği neoliberal iktisat siyasetleri her geçen gün daha fazla fakir yaratırken, varlıkların daha az sayıda bireyde toplanmasına yol açıyor. Ülkemizde de, elektriğe 2022 yılbaşı prestijiyle yapılan yüksek oranlı artırımlar, direkt etkilediği enflasyon ve tepe noktasına ulaşan hayat pahalılığı ülke gündemindeki yerini korurken, güç yoksulluğu ortasında günlük gereksinimlerini dahi karşılayamaz hale gelen vatandaşlarımızın sayısı her geçen gün büyüyor.”

Ödenemeyen milyonlarca fatura

Faturasını ödeyemeyen milyonlarca kişinin güç kesintileriyle karşılaştığına değinilen EMO açıklamasında şöyleki denildi:

“21. yüzyılda artık bir insan hakkı olarak kabul edilen güce erişimi kısıtlanmış durumda. 2021 yılı prestijiyle elektrik kesintisi yaşayan abone sayısının 3 milyon 449 bin 344 üzere inanılmaz bir sayıya ulaştığını görüyoruz. Gün geçtikçe açığa çıkıyor ki, toplum olarak elektrik alanındaki özelleştirme ve piyasalaştırma uygulamalarının maliyetini karşılayamaz noktaya geldik. Milyonlarca hanede kesinti yaşanırken, milyonlarca konutta ödemeler lakin toplumsal yardımla yapılabiliyor.”

Kimi elektrik faturaları kirayı geçti

Isıtmada ve soğutmada elektrik kullanan batı ve güney vilayetlerindeki ailelerin, elektrik faturası kaygısıyla yaşadıklarını öne süren EMO idaresi, açıklamasında şu değerlendirmelere yer verdi:
“Fatura bedelleri kiraları aşıyor. Başta esnaf olmak üzere ticarethaneler ayın kıymetli bir kısmında bu faturalar için çalışıyor. Aylık gelirin, akaryakıt, elektrik ve doğalgazdan artırılan kısmı ise yüksek güç maliyetleri niçiniyle pahalılaşan temel besin unsurlarında tükeniyor. Fakirleşen yurttaşların alım gücü süratle açlık hududuna yanlışsız geriliyor.”

Güçte arz güvenliği yok, fiyat kıymetli

Güç özelleştirmelerinin, elektriğin kâfi, kaliteli, daima ve düşük maliyetli olarak sunulacağı argümanıyla yapıldığını hatırlatan EMO idaresi, “Özelleştirmelerin Türkiye‘yi getirdiği nokta, arz güvenliğinden mahrum, değerli ve şeffaflıktan uzak bir yapı olmuştur” görüşüne ortaya koydu. Açıklamada sonrasındasında şu değerlendirmeler yer aldı:

“Bir avuç sermayedarın kârını artırmak kıymetine, milyonlar karanlığa mahkum ediliyor. Özelleştirme ve piyasalaştırma; kaynak külfeti yokken bile arz güvenliği için tehlikedir. Özelleştirme ve piyasalaştırma; kıymetli, kalitesiz ve kesintili güç demektir. Özelleştirme ve piyasalaştırma; plansızlık, israf, bolluk ortasında yokluk demektir. Doğal monopol olan güç alanında yaratılan hür piyasa, genel ekonomiyi bile tehdit eder noktaya gelmiştir. Özelleştirme bedelleri için milletlerarası finans etraflarından alınan döviz bazlı krediler başta olmak üzere, güç şirketlerinin borcunu kapatma odaklı siyasetler; yurttaşları süratle yoksullaştırmıştır. Her şartta şirketlerin kârlarını artırmaya odaklanan güç siyasetleri, sözün tam manasıyla yolun sonuna gelmiştir.”

“Zamları geri alınsa da yetmez”

Kamuoyunda çoğunlukla lisana getirilen artırımların geri çekilmesi talebinin haklı olduğunu kıymetlendiren EMO idaresi, bu talep gerçekleşse bile yaşanan meselelerin tahlili için kâfi olmayacağını savundu. Açıklamada EMO’nun kalıcı tahlil önerisi ise şu biçimde yer aldı:

“Elektrik Mühendisleri Odası’nın daha evvel de bir fazlaca sefer lisana getirdiği üzere esaslı tahlil; kamusal bir hizmet ve bir insan hakkı olan elektrik hizmetinin kamu eliyle verilmesidir. Güç, kâr odaklı özel bölümün ticari faaliyet alanı olmaktan çıkartılarak kamusal alana çekilmeli. Özelleştirmeler durdurulmalı, dağıtım şebekeleri yeniden kamu işletmesine geçirilmeli, kamunun bu alana yatırım yapmasının önündeki mahzurlar kaldırılarak, üretim, iletim ve dağıtımıyla dikey entegre bir kamu inhisarı yine kurulmalı.”

Kamulaştırma programı hazırlama daveti

Elektrik Mühendisleri Odası, başta siyasi partiler olmak üzere toplumun tüm bölümlerini, bugünden başlamak üzere kademeli ve kapsamlı bir kamulaştırma programı oluşturmaya çağırdı. EMO açıklaması “Odamız işçi halktan yana geleneği ve 68 yıllık mesleksel birikimiyle, merkezi planlama ve kamusal anlayışla güç alanını yönetecek, siyasi ve ticari baskılardan uzak, özerk bir yapı kurulmasına katkı vermek için bakılırsave hazırdır. Özelleştirmenin Sonu Karanlık Oldu” tabirleriyle son buldu.

Okumaya devam et...