Hakan GÜLDAĞ – Handan Sema CEYLAN
Yarın büyüme sayıları açıklanıyor. Uzmanlar çift haneli büyüme beklerken, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Lideri Simone Kaslowski, “Kısa vadeli yüksek büyümelerin değil, kalıcı büyümenin kıymetine dikkat çekiyoruz. Bunlar olmayınca, yatırımlar ve üretim dalgalanıyor, gelir eşitsiz dağılıyor, kalıcı istihdam yaratamıyorsunuz. Bu durum enflasyonla birleşince de vatandaş kendi cebinde o büyümeyi hissedemiyor. Büyümenin kapsayıcı olması lazım” dedi.
TÜSİAD Lideri Kaslowski, DÜNYA’ya açıklamalarda bulundu. Kaslowski, Fed önderliğinde nakdî genişlemenin sonuna gelindiğine dikkat çekerek, “Türkiye’de enflasyon beklentileri yükselirken, gündemimizdeki faiz indirimlerinde telâşlı değil sabırlı davranmamız gereken kritik bir 4-5 aya girdiğimizi düşünüyorum. Finansal istikrara muhtaçlığımız olan bir müddetçteyiz” biçiminde konuştu.
Kaslowski’nin DÜNYA’nın sorularına verdiği cevaplar şu biçimde:
Nakdî genişlemede ne vakit frene basılır? Bu sürece hazırlanmak için ne yapmalıyız?
Dünya iktisadı emsali görülmemiş pek şiddetli bir müddetçten geçti. Muazzam bir nakdî genişleme yaşandı. Artık ise Fed önderliğinde bu nakdî genişlemenin sonuna geliyoruz. ABD Merkez Bankası, son çeyreğe girerken, varlık alımlarını azaltmaya başladığı yeni bir olağanlaşma devrine geçiyor. Tüm senaryolar da 2022’ye girerken mali genişlemede frene basılacağı çerçevesinde yapılıyor. Oynaklığın ağır olacağı bu periyoda hazırlanmanın kısa vadede tek yolu yanlışsız para ve maliye siyaseti uygulamak. Enflasyonumuz çok yüksek, dış kırılganlığımız net. Para siyasetinde atılacak adımların bu yeni periyotta son derece vakitli olması gerekiyor. Akranlarımız olan kimi gelişen ülkeler, bu sürece hazırlık için önden faiz artırımına başladılar. Türkiye’de enflasyon beklentileri yükselirken, gündemimizdeki faiz indirimlerinde telâşlı değil sabırlı davranmamız gereken kritik bir 4-5 aya girdiğimizi düşünüyorum. Finansal istikrara gereksinimimiz olan bir müddetçteyiz.
Türkiye için erken bir faiz indirimi olur mu? Nasıl bir tesiri olur?
Küresel para siyaseti değişiyor ve biz bu oynak sürece yüzde 19 üzere devasa yükseklikte bir enflasyonla giriyoruz. Bu da ülke iktisadını dış şoklara daha açık hale getiriyor. Sarmala dönen enflasyon-kur-faiz tartışmalarından artık çıkmalı, süratle değişen küresel temayı kaçırmamalıyız. Faiz indirimi konusunda, nasıl ki geçtiğimiz aylarda para siyasetinde sabırlı davrandıysak, bu süreçte de enflasyon kalıcı düşmeden faiz indirimine gitmemeliyiz. Türkiye’nin mevcut enflasyon dinamikleri geçtiğimiz 4-5 yıla kıyasla daha da bozuk. Kalıcı faiz düşüşü istiyorsak, evvel enflasyonu yapısal olarak düşürmeliyiz. Bu olmadan atacağımız her adım ülke iktisadına bir periyot daha sonra epeyce daha yüksek faiz, yüksek kur ve artan refah kaybı ile geri dönecektir. Değişen küresel para siyasetinde rüzgarın ardımızdan esmeyeceğini de hesaba katmalı, uzun vadeli bir bakışla hareket etmeliyiz. Öncelikle düşürmemiz gereken ülke risk primidir. Risk primini düşürmek için de finansal istikrara ve öngörülebilirliğe gereksinim var. Her yol fiyat istikrarından geçiyor.
TÜRKİYE TEDARİK MERKEZİ OLMA FIRSATINI DEĞERLENDİREBİLECEKTİR
Evvel ticaret savaşları akabinde pandemi ile birlikte ortaya çıkan ‘tedarik’te yeni arayışlar, ABD-Avrupa-Çin içinde nasıl bir tansiyon olduğu malum… Türkiye ne yapmalı?
Pandemi ile birlikte global tedarik zincirleri bozuldu. En temel gereksinimlerde dahi talebin karşılanmadığı durumlar görüyoruz. Lojistik ve üretimde büyük darboğazlar yaşanıyor.
Son devirde AB işletmelerine tedarik zincirlerinde iklim, etraf, insan hakları ve çalışan hakları üzere konularda mecburî kontrol ve ahenk yükümlülükleri geliyor. Yeşil ve dijital yatırımlar, hukukun üstünlüğü ve iktisat alanında sürdürülebilirlik hem AB birebir vakitte memleketler arası finans kuruluşları tarafınca fon ve yatırım kararlarında temel karar alma kıstası haline geliyor. Şirketlerin ve kamu kurumlarının milletlerarası finansmana erişimi dahil genel ekonomik rekabet gücü için bu bahis kıymetli. Paris Mutabakatı yeni jenerasyon AB STA’larının şartı haline geliyor. Bu gelişmeleri dikkate alarak yeşil ve dijital dönüşümü ve yeni alanları içerecek biçimde Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerekiyor. İktisatta, hukuk devletinde ve dış bağlantılarımızda saygın ve kural temelli siyasetlerle, Türkiye tedarik merkezi olma fırsatını değerlendirebilecektir.
Çift haneli büyümelere hakikat gidiyoruz. Bu büyümenin sokakta hissedilmesi için Türkiye’nin dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir?
Bu yıl tüm dünyada büyüme kuvvetli. Ülkemizde de yüksek büyüme sayıları var. 2021’i muhtemelen yüzde 8.5’un üzerinde bir büyüme ile tamamlayacağız. Burada iki faktör kıymetli, birincisi ihracatımız epey kuvvetli zira en kıymetli partnerimiz Avrupa’da imalat sanayi son 20 yılın en üst düzeyinde. İkincisi de 2020’de sağlanan ucuz krediler bu yılın yatırımlarına kıymetli katkı sağladı. Tüm bunlar vatandaşa niye yansıyamıyor… Zira biz her ne kadar geçen yıl sağladığımız ucuz fonlama yardımıyla ekonomiyi şu anda destekliyor olsak da bunun yan tesiri olan devasa yükseklikte enflasyonla baş başa kaldık. Bu da alım gücünün epey süratli erimesiyle sonuçlandı. Bu niçinle kısa vadeli yüksek büyümelerin değil kalıcı büyümenin ehemmiyetine dikkat çekiyoruz. Bunlar olmayınca, yatırımlar ve üretim dalgalanıyor, gelir eşitsiz dağılıyor, kalıcı istihdam yaratamıyorsunuz. Bu durum enflasyonla birleşince de vatandaş kendi cebinde o büyümeyi hissedemiyor. Büyümenin kapsayıcı olması lazım. Aksi takdirde dönemsel büyümeler görsek de bunun sokağa yansıması epeyce muhtemel değil.
Salgın, iklim değişikliği ve göç… Şu sıralar tüm dünyanın gündemini oluşturan 3 temel sorun. Türkiye’nin bu üç alanda sürdürdüğü siyasetleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu üç sorun global boyutta en büyük tehditler içindedır. İklim değişikliği bizi orantısız biçimde etkiliyor. Ülkemiz süratli bir biçimde çölleşiyor, ormanlarımızı ve denizlerimizi kaybediyoruz. Son devirdeki orman yangınları ve seller ülkemiz için çalan alarm zilleridir. Çok süratli bir biçimde orman varlıklarımızı ve su kaynaklarımızı koruyacak kuvvetli adımlar atmalıyız.
Salgın sürecinde kıymetli bir evredeyiz. Bundan daha sonra tüm vatandaşlarımızın sorumluluğunu yerine getirerek aşılamada süratli ilerlememiz gerekiyor. Başta yüz yüze eğitim olmak üzere, kalıcı biçimde olağanlaşma süreçlerine girebilmeliyiz.
İçte ve dışta farklı boyutları olan göç konusunu başka bir başlıkta ele almak gerek.
MÜLTECİLERİN ENTEGRASYONU BAŞKA “KALE AVRUPASI”NIN HUDUT BEKÇİSİ OLMA FARKLI
bir müddetdir “sınır namustur” tartışmaları yaşanıyor, Türkiye’nin göç siyaseti nasıl olmalı?
Yoksulluk, şiddet, siyasal ve dinî baskı ve çatışmalardan kaçan insanlara karşı her devletin yükümlülükleri vardır. Göç konusunda Türkiye’nin AB için sığınmacılara karşı tampon bölge dizaynının devamı mümkün değildir. Ülkemizin dışarıdaki yeni sığınmacılar için cazibe merkezi üzere sunulması son derece risklidir. Sorun öteki devası olmayan mültecilerin kendisi değil, mültecileri pazarlık ögesine dönüştüren siyasettir. Türkiye’nin sığınmacılara insani yükümlülüklerini yerine getirmesi ve mültecilerin toplumsal entegrasyonu başkadır, “Kale Avrupası”nın hudut bekçisi olması başkadır, ikincisi sürdürülemez. AB ile bu bahis ivedilikle bir daha ele alınırken ilgileri sığınmacı ekseninden ayırarak üyelik perspektifine bir daha oturtmak gerekli. Bu müzakere katiyetle para eksenli olmamalı. Bu siyaset devam ettiği sürece Türkiye AB süreci ve kıymetlerinden uzaklaşmakta, dış siyaset alışveriş bağına dönmektedir. AB ile ortamızda stratejik kopuşa yol açan bu siyasetten sıyrılmak gerekiyor.
YENİ KISSA İÇİN KURUMLARA VE HEYETLERE BAĞLI İTİMAT ORTAMI…
Türkiye’nin yeni bir kıssa yazması için evvelari neler olmalı?
Sürdürülebilir bir global istikrar arayışı sürerken, Türkiye’nin de yeni bir kıssa yazmaya gereksinimi var. Bunun için yurt ortasında ve memleketler arası münasebetlerimizde kurumlara ve kurallara dayalı bir itimat ortamı sağlamaya, insan kaynağımızı çağın gerektirdiği marifetlerle donatmaya ve bilimsel ve teknolojik gelişmeye odaklanmamız gerekiyor. Ülkemizin mevcut birikimlerinin üzerine, evvelarimizi ve tercihlerimizi bu tarafta yaparsak sürdürülebilir kalkınmayı başaracağımıza inanıyorum.
AFGANİSTAN’I İZLİYOR VE LAİKLİK UNSURUNUN DEĞERİNİ yine GÖRÜYORUZ
Bayanların iktisada katkısını artırmak için neler yapılmalı?
Ekonomik olarak güçlenen bayan her alanda güçleniyor. İktisada iştirakte bayanların önlerini açmak için nitelikli eğitime erişimlerini sağlamalı, iş-aile hayatına yönelik dayanak düzeneklerini güçlendirmeliyiz. Bayanları geride bırakan tüm anlayışlara karşı durmayı ve zihniyet dönüşümü için kuvvetli efor sarfetmeyi önemsiyoruz. Bugün Afganistan’da, bayanların ekonomik, siyasal ve toplumsal alanlarda yok sayıldığı bir iklimin yarattıklarını acı ile izliyor ve laiklik unsurunun kıymetini yeniden görüyoruz. Maalesef, İstanbul Sözleşmesi’nden çıktık ve her gün bayana yönelik şiddetin bir meselae şahit olmaya devam ediyoruz. bayanın güçlenmesinin önündeki en büyük mahzurlardan biri olan bayana karşı şiddetle uğraş için başta zihniyet dönüşümü olmak üzere bütüncül, kapsayıcı ve dönüştürücü siyasetler koşul.
Girişimciliğin desteklenmesi için neler yapılmalı?
Son periyotta Türkiye girişimcilik ekosisteminde değerli gelişmeler yaşandı. Biri decacorn olmak üzere 5 unicorn çıkardık. Birebir periyotta melek ve VC yatırımlarında geçtiğimiz periyotlara kıyasla hatırı sayılır bir artış yaşandı. Kurulan yeni fonlar ve verilen teşvikler elbet ekosistemin fon büyüklüğü ve çeşitliliğine önemli katkı sağlayacak. Unutmamalıyız ki her yeni muvaffakiyet öyküsü global piyasaların gözünü Türkiye’ye çevirmesini sağlıyor. Bu ivmeyi kaybetmeden yeni teşebbüslerin yeşermesine uygun ortamı oluşturmalı ve büyüme potansiyeli yüksek teşebbüsleri destekleyerek onları dünyaya açmalıyız. Bunun için finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve derinleşmesi elzem lakin tek başına kâfi değil. Hukuksal ve idari altyapıyı güçlendirmek, uzman insan kaynağı yetiştirmek, memleketler arası pazarlarla etkileşimi artırmak da bir o kadar kritik. Bu çerçevede tüm paydaşların işbirliği ve eşgüdüm içerisinde hareket etmesi birinci önceliğimiz olmalı.
İKLİM GÜÇLÜ İKTİSAT YARATMALIYIZ
Türkiye Yeşil Mutabakat’ın getireceği dönüşüme ne kadar hazır? İş Dünyasını Neler Bekliyor?
En büyük ticaret ortağımız olan Avrupa Birliği, 2050 yılı için karbonsuz iktisat yol haritasını ve toplumsal dönüşüm planını Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında oluşturdu.
2026’dan itibaren en değerli uygulama aracı olacak Hudutta Karbon Düzenlemesi Düzeneği, AB ile ticaretimizde değerli bir yer tutan alüminyum, demir-çelik, elektrik ve çimento bölümlerinde kısa vadede tesir edecek. 2020 yılında yayınladığımız raporumuzda bu düzenlemenin getirebileceği vergi yükünün büyüklüğüne dikkat çekmiştik. İlgili kesimlerimizin tüm paha zincirinde karbon ayak izinin azaltılmasına yönelik uygunlaştırma yapılması gerekli. Bir öteki değerli alan ise AB Döngüsel İktisat Aksiyon Planı. Bu kapsamdaki ulusal mevzuatımızı AB’de gelişmeler ışığında güncellemeliyiz.
Kamu tarafınca açıklanan Yeşil Mutabakat Hareket Planının tesirli ve gereksinimlere nazaran güncellenerek uygulanması kritik ehemmiyette.
İklim değişikliği ile çaba ve Paris Anlaşması’nın onaylanması konusu iş dünyası açısından nasıl bedellendiriliyor?
Akdeniz ülkesi olarak iklim-dayanıklı bir toplum ve iktisat yaratmalıyız. Çevresel sürdürülebilirliği süratle toplumun ve iktisadın genelinde içselleştirmemiz gerekli.
Paris Muahedesi ve Sürdürülebilir Kalkınma Gayeleri global çaptaki en geniş çerçeveyi sunuyor. TÜSİAD olarak COP 26 öncesinde Anlaşma’ya taraf olmamız gereğini vurguluyoruz. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile uyumlu ve Ulusal Niyet Beyanı’nda temel alınacak 2050 yılı karbon-nötr olma gayesini güden bir yol haritası belirlenmeli. Bu hem ülkemizin sürdürülebilir kalkınması tıpkı vakitte global boyuttaki eforlara katkı açısından kritiktir. Karbon-nötr olma maksadı ile şekillenecek siyasetler, rekabet gücümüzün artırılmasının yanı sıra yatırım ortamında öngörülebilirlik açısından da yarar sağlayacak.
Merkezi kıymette gördüğümüz bir öteki bahis düşük karbonlu ve arz güvenliğini her şartta eksiksiz sağlayacak güç dönüşümü. Güç dalında sürdürülebilirlik, öngörülebilirlik ve maliyet bazlı liberal piyasa prensiplerinin evvelandirildiği bir siyaset çerçevesi oluşturulması epey kıymetli.
YURTDIŞINA EN ÇOK 25-29 YAŞ ORTASINDAKİ GENÇLER GÖÇ EDİYOR
Son periyotta ülkemizden yurtdışına en çok 25-29 yaş ortası gençler göç ediyor. Gençlerimiz, bilhassa nitelikli iş gücünü oluşturan yetişmiş insanlarımız farklı ülkelerde yaşamayı tercih ederken, artan sığınmacı nüfusun büyük kısmının eğitim düzeyinin düşük olması, ülkemizin gelecekteki iş gücü niteliğinin istikrarı bakımından da ciddiyetle ele alınması gereken bir husus. Nitelikli insan kaynağımızı kaybetmemek ve kaybettiklerimizi geri kazanmak için onlara kendilerini özgürce tabir edip potansiyellerini ortaya koyabilecekleri bir ülke iklimi sağlamalıyız. Bu iklimi yarattığımızda onlar da ülkemizi, hepimizin yaşamak istediği refah ve gelişmişlik düzeyine süratle taşıyacaktır.
Okumaya devam et...
Yarın büyüme sayıları açıklanıyor. Uzmanlar çift haneli büyüme beklerken, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Lideri Simone Kaslowski, “Kısa vadeli yüksek büyümelerin değil, kalıcı büyümenin kıymetine dikkat çekiyoruz. Bunlar olmayınca, yatırımlar ve üretim dalgalanıyor, gelir eşitsiz dağılıyor, kalıcı istihdam yaratamıyorsunuz. Bu durum enflasyonla birleşince de vatandaş kendi cebinde o büyümeyi hissedemiyor. Büyümenin kapsayıcı olması lazım” dedi.
TÜSİAD Lideri Kaslowski, DÜNYA’ya açıklamalarda bulundu. Kaslowski, Fed önderliğinde nakdî genişlemenin sonuna gelindiğine dikkat çekerek, “Türkiye’de enflasyon beklentileri yükselirken, gündemimizdeki faiz indirimlerinde telâşlı değil sabırlı davranmamız gereken kritik bir 4-5 aya girdiğimizi düşünüyorum. Finansal istikrara muhtaçlığımız olan bir müddetçteyiz” biçiminde konuştu.
Kaslowski’nin DÜNYA’nın sorularına verdiği cevaplar şu biçimde:
Nakdî genişlemede ne vakit frene basılır? Bu sürece hazırlanmak için ne yapmalıyız?
Dünya iktisadı emsali görülmemiş pek şiddetli bir müddetçten geçti. Muazzam bir nakdî genişleme yaşandı. Artık ise Fed önderliğinde bu nakdî genişlemenin sonuna geliyoruz. ABD Merkez Bankası, son çeyreğe girerken, varlık alımlarını azaltmaya başladığı yeni bir olağanlaşma devrine geçiyor. Tüm senaryolar da 2022’ye girerken mali genişlemede frene basılacağı çerçevesinde yapılıyor. Oynaklığın ağır olacağı bu periyoda hazırlanmanın kısa vadede tek yolu yanlışsız para ve maliye siyaseti uygulamak. Enflasyonumuz çok yüksek, dış kırılganlığımız net. Para siyasetinde atılacak adımların bu yeni periyotta son derece vakitli olması gerekiyor. Akranlarımız olan kimi gelişen ülkeler, bu sürece hazırlık için önden faiz artırımına başladılar. Türkiye’de enflasyon beklentileri yükselirken, gündemimizdeki faiz indirimlerinde telâşlı değil sabırlı davranmamız gereken kritik bir 4-5 aya girdiğimizi düşünüyorum. Finansal istikrara gereksinimimiz olan bir müddetçteyiz.
Türkiye için erken bir faiz indirimi olur mu? Nasıl bir tesiri olur?
Küresel para siyaseti değişiyor ve biz bu oynak sürece yüzde 19 üzere devasa yükseklikte bir enflasyonla giriyoruz. Bu da ülke iktisadını dış şoklara daha açık hale getiriyor. Sarmala dönen enflasyon-kur-faiz tartışmalarından artık çıkmalı, süratle değişen küresel temayı kaçırmamalıyız. Faiz indirimi konusunda, nasıl ki geçtiğimiz aylarda para siyasetinde sabırlı davrandıysak, bu süreçte de enflasyon kalıcı düşmeden faiz indirimine gitmemeliyiz. Türkiye’nin mevcut enflasyon dinamikleri geçtiğimiz 4-5 yıla kıyasla daha da bozuk. Kalıcı faiz düşüşü istiyorsak, evvel enflasyonu yapısal olarak düşürmeliyiz. Bu olmadan atacağımız her adım ülke iktisadına bir periyot daha sonra epeyce daha yüksek faiz, yüksek kur ve artan refah kaybı ile geri dönecektir. Değişen küresel para siyasetinde rüzgarın ardımızdan esmeyeceğini de hesaba katmalı, uzun vadeli bir bakışla hareket etmeliyiz. Öncelikle düşürmemiz gereken ülke risk primidir. Risk primini düşürmek için de finansal istikrara ve öngörülebilirliğe gereksinim var. Her yol fiyat istikrarından geçiyor.
TÜRKİYE TEDARİK MERKEZİ OLMA FIRSATINI DEĞERLENDİREBİLECEKTİR
Evvel ticaret savaşları akabinde pandemi ile birlikte ortaya çıkan ‘tedarik’te yeni arayışlar, ABD-Avrupa-Çin içinde nasıl bir tansiyon olduğu malum… Türkiye ne yapmalı?
Pandemi ile birlikte global tedarik zincirleri bozuldu. En temel gereksinimlerde dahi talebin karşılanmadığı durumlar görüyoruz. Lojistik ve üretimde büyük darboğazlar yaşanıyor.
Son devirde AB işletmelerine tedarik zincirlerinde iklim, etraf, insan hakları ve çalışan hakları üzere konularda mecburî kontrol ve ahenk yükümlülükleri geliyor. Yeşil ve dijital yatırımlar, hukukun üstünlüğü ve iktisat alanında sürdürülebilirlik hem AB birebir vakitte memleketler arası finans kuruluşları tarafınca fon ve yatırım kararlarında temel karar alma kıstası haline geliyor. Şirketlerin ve kamu kurumlarının milletlerarası finansmana erişimi dahil genel ekonomik rekabet gücü için bu bahis kıymetli. Paris Mutabakatı yeni jenerasyon AB STA’larının şartı haline geliyor. Bu gelişmeleri dikkate alarak yeşil ve dijital dönüşümü ve yeni alanları içerecek biçimde Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerekiyor. İktisatta, hukuk devletinde ve dış bağlantılarımızda saygın ve kural temelli siyasetlerle, Türkiye tedarik merkezi olma fırsatını değerlendirebilecektir.
Çift haneli büyümelere hakikat gidiyoruz. Bu büyümenin sokakta hissedilmesi için Türkiye’nin dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir?
Bu yıl tüm dünyada büyüme kuvvetli. Ülkemizde de yüksek büyüme sayıları var. 2021’i muhtemelen yüzde 8.5’un üzerinde bir büyüme ile tamamlayacağız. Burada iki faktör kıymetli, birincisi ihracatımız epey kuvvetli zira en kıymetli partnerimiz Avrupa’da imalat sanayi son 20 yılın en üst düzeyinde. İkincisi de 2020’de sağlanan ucuz krediler bu yılın yatırımlarına kıymetli katkı sağladı. Tüm bunlar vatandaşa niye yansıyamıyor… Zira biz her ne kadar geçen yıl sağladığımız ucuz fonlama yardımıyla ekonomiyi şu anda destekliyor olsak da bunun yan tesiri olan devasa yükseklikte enflasyonla baş başa kaldık. Bu da alım gücünün epey süratli erimesiyle sonuçlandı. Bu niçinle kısa vadeli yüksek büyümelerin değil kalıcı büyümenin ehemmiyetine dikkat çekiyoruz. Bunlar olmayınca, yatırımlar ve üretim dalgalanıyor, gelir eşitsiz dağılıyor, kalıcı istihdam yaratamıyorsunuz. Bu durum enflasyonla birleşince de vatandaş kendi cebinde o büyümeyi hissedemiyor. Büyümenin kapsayıcı olması lazım. Aksi takdirde dönemsel büyümeler görsek de bunun sokağa yansıması epeyce muhtemel değil.
Salgın, iklim değişikliği ve göç… Şu sıralar tüm dünyanın gündemini oluşturan 3 temel sorun. Türkiye’nin bu üç alanda sürdürdüğü siyasetleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu üç sorun global boyutta en büyük tehditler içindedır. İklim değişikliği bizi orantısız biçimde etkiliyor. Ülkemiz süratli bir biçimde çölleşiyor, ormanlarımızı ve denizlerimizi kaybediyoruz. Son devirdeki orman yangınları ve seller ülkemiz için çalan alarm zilleridir. Çok süratli bir biçimde orman varlıklarımızı ve su kaynaklarımızı koruyacak kuvvetli adımlar atmalıyız.
Salgın sürecinde kıymetli bir evredeyiz. Bundan daha sonra tüm vatandaşlarımızın sorumluluğunu yerine getirerek aşılamada süratli ilerlememiz gerekiyor. Başta yüz yüze eğitim olmak üzere, kalıcı biçimde olağanlaşma süreçlerine girebilmeliyiz.
İçte ve dışta farklı boyutları olan göç konusunu başka bir başlıkta ele almak gerek.
MÜLTECİLERİN ENTEGRASYONU BAŞKA “KALE AVRUPASI”NIN HUDUT BEKÇİSİ OLMA FARKLI
bir müddetdir “sınır namustur” tartışmaları yaşanıyor, Türkiye’nin göç siyaseti nasıl olmalı?
Yoksulluk, şiddet, siyasal ve dinî baskı ve çatışmalardan kaçan insanlara karşı her devletin yükümlülükleri vardır. Göç konusunda Türkiye’nin AB için sığınmacılara karşı tampon bölge dizaynının devamı mümkün değildir. Ülkemizin dışarıdaki yeni sığınmacılar için cazibe merkezi üzere sunulması son derece risklidir. Sorun öteki devası olmayan mültecilerin kendisi değil, mültecileri pazarlık ögesine dönüştüren siyasettir. Türkiye’nin sığınmacılara insani yükümlülüklerini yerine getirmesi ve mültecilerin toplumsal entegrasyonu başkadır, “Kale Avrupası”nın hudut bekçisi olması başkadır, ikincisi sürdürülemez. AB ile bu bahis ivedilikle bir daha ele alınırken ilgileri sığınmacı ekseninden ayırarak üyelik perspektifine bir daha oturtmak gerekli. Bu müzakere katiyetle para eksenli olmamalı. Bu siyaset devam ettiği sürece Türkiye AB süreci ve kıymetlerinden uzaklaşmakta, dış siyaset alışveriş bağına dönmektedir. AB ile ortamızda stratejik kopuşa yol açan bu siyasetten sıyrılmak gerekiyor.
YENİ KISSA İÇİN KURUMLARA VE HEYETLERE BAĞLI İTİMAT ORTAMI…
Türkiye’nin yeni bir kıssa yazması için evvelari neler olmalı?
Sürdürülebilir bir global istikrar arayışı sürerken, Türkiye’nin de yeni bir kıssa yazmaya gereksinimi var. Bunun için yurt ortasında ve memleketler arası münasebetlerimizde kurumlara ve kurallara dayalı bir itimat ortamı sağlamaya, insan kaynağımızı çağın gerektirdiği marifetlerle donatmaya ve bilimsel ve teknolojik gelişmeye odaklanmamız gerekiyor. Ülkemizin mevcut birikimlerinin üzerine, evvelarimizi ve tercihlerimizi bu tarafta yaparsak sürdürülebilir kalkınmayı başaracağımıza inanıyorum.
AFGANİSTAN’I İZLİYOR VE LAİKLİK UNSURUNUN DEĞERİNİ yine GÖRÜYORUZ
Bayanların iktisada katkısını artırmak için neler yapılmalı?
Ekonomik olarak güçlenen bayan her alanda güçleniyor. İktisada iştirakte bayanların önlerini açmak için nitelikli eğitime erişimlerini sağlamalı, iş-aile hayatına yönelik dayanak düzeneklerini güçlendirmeliyiz. Bayanları geride bırakan tüm anlayışlara karşı durmayı ve zihniyet dönüşümü için kuvvetli efor sarfetmeyi önemsiyoruz. Bugün Afganistan’da, bayanların ekonomik, siyasal ve toplumsal alanlarda yok sayıldığı bir iklimin yarattıklarını acı ile izliyor ve laiklik unsurunun kıymetini yeniden görüyoruz. Maalesef, İstanbul Sözleşmesi’nden çıktık ve her gün bayana yönelik şiddetin bir meselae şahit olmaya devam ediyoruz. bayanın güçlenmesinin önündeki en büyük mahzurlardan biri olan bayana karşı şiddetle uğraş için başta zihniyet dönüşümü olmak üzere bütüncül, kapsayıcı ve dönüştürücü siyasetler koşul.
Girişimciliğin desteklenmesi için neler yapılmalı?
Son periyotta Türkiye girişimcilik ekosisteminde değerli gelişmeler yaşandı. Biri decacorn olmak üzere 5 unicorn çıkardık. Birebir periyotta melek ve VC yatırımlarında geçtiğimiz periyotlara kıyasla hatırı sayılır bir artış yaşandı. Kurulan yeni fonlar ve verilen teşvikler elbet ekosistemin fon büyüklüğü ve çeşitliliğine önemli katkı sağlayacak. Unutmamalıyız ki her yeni muvaffakiyet öyküsü global piyasaların gözünü Türkiye’ye çevirmesini sağlıyor. Bu ivmeyi kaybetmeden yeni teşebbüslerin yeşermesine uygun ortamı oluşturmalı ve büyüme potansiyeli yüksek teşebbüsleri destekleyerek onları dünyaya açmalıyız. Bunun için finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve derinleşmesi elzem lakin tek başına kâfi değil. Hukuksal ve idari altyapıyı güçlendirmek, uzman insan kaynağı yetiştirmek, memleketler arası pazarlarla etkileşimi artırmak da bir o kadar kritik. Bu çerçevede tüm paydaşların işbirliği ve eşgüdüm içerisinde hareket etmesi birinci önceliğimiz olmalı.
İKLİM GÜÇLÜ İKTİSAT YARATMALIYIZ
Türkiye Yeşil Mutabakat’ın getireceği dönüşüme ne kadar hazır? İş Dünyasını Neler Bekliyor?
En büyük ticaret ortağımız olan Avrupa Birliği, 2050 yılı için karbonsuz iktisat yol haritasını ve toplumsal dönüşüm planını Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında oluşturdu.
2026’dan itibaren en değerli uygulama aracı olacak Hudutta Karbon Düzenlemesi Düzeneği, AB ile ticaretimizde değerli bir yer tutan alüminyum, demir-çelik, elektrik ve çimento bölümlerinde kısa vadede tesir edecek. 2020 yılında yayınladığımız raporumuzda bu düzenlemenin getirebileceği vergi yükünün büyüklüğüne dikkat çekmiştik. İlgili kesimlerimizin tüm paha zincirinde karbon ayak izinin azaltılmasına yönelik uygunlaştırma yapılması gerekli. Bir öteki değerli alan ise AB Döngüsel İktisat Aksiyon Planı. Bu kapsamdaki ulusal mevzuatımızı AB’de gelişmeler ışığında güncellemeliyiz.
Kamu tarafınca açıklanan Yeşil Mutabakat Hareket Planının tesirli ve gereksinimlere nazaran güncellenerek uygulanması kritik ehemmiyette.
İklim değişikliği ile çaba ve Paris Anlaşması’nın onaylanması konusu iş dünyası açısından nasıl bedellendiriliyor?
Akdeniz ülkesi olarak iklim-dayanıklı bir toplum ve iktisat yaratmalıyız. Çevresel sürdürülebilirliği süratle toplumun ve iktisadın genelinde içselleştirmemiz gerekli.
Paris Muahedesi ve Sürdürülebilir Kalkınma Gayeleri global çaptaki en geniş çerçeveyi sunuyor. TÜSİAD olarak COP 26 öncesinde Anlaşma’ya taraf olmamız gereğini vurguluyoruz. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile uyumlu ve Ulusal Niyet Beyanı’nda temel alınacak 2050 yılı karbon-nötr olma gayesini güden bir yol haritası belirlenmeli. Bu hem ülkemizin sürdürülebilir kalkınması tıpkı vakitte global boyuttaki eforlara katkı açısından kritiktir. Karbon-nötr olma maksadı ile şekillenecek siyasetler, rekabet gücümüzün artırılmasının yanı sıra yatırım ortamında öngörülebilirlik açısından da yarar sağlayacak.
Merkezi kıymette gördüğümüz bir öteki bahis düşük karbonlu ve arz güvenliğini her şartta eksiksiz sağlayacak güç dönüşümü. Güç dalında sürdürülebilirlik, öngörülebilirlik ve maliyet bazlı liberal piyasa prensiplerinin evvelandirildiği bir siyaset çerçevesi oluşturulması epey kıymetli.
YURTDIŞINA EN ÇOK 25-29 YAŞ ORTASINDAKİ GENÇLER GÖÇ EDİYOR
Son periyotta ülkemizden yurtdışına en çok 25-29 yaş ortası gençler göç ediyor. Gençlerimiz, bilhassa nitelikli iş gücünü oluşturan yetişmiş insanlarımız farklı ülkelerde yaşamayı tercih ederken, artan sığınmacı nüfusun büyük kısmının eğitim düzeyinin düşük olması, ülkemizin gelecekteki iş gücü niteliğinin istikrarı bakımından da ciddiyetle ele alınması gereken bir husus. Nitelikli insan kaynağımızı kaybetmemek ve kaybettiklerimizi geri kazanmak için onlara kendilerini özgürce tabir edip potansiyellerini ortaya koyabilecekleri bir ülke iklimi sağlamalıyız. Bu iklimi yarattığımızda onlar da ülkemizi, hepimizin yaşamak istediği refah ve gelişmişlik düzeyine süratle taşıyacaktır.
Okumaya devam et...