Maruf BUZCUGİL / Canan SAKARYA
CHP Ankara Milletvekili Genel Lider Yardımcısı Kuşoğlu, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ve Parlamento Muhabirimiz Canan Sakarya’nın sorularını yanıtladı.
2022 Yılı bütçesini temel büyüklükler itibariyle kıymetlendirir misiniz?
2022 Yılı bütçesi Genel Kurul’dan geçip yürürlüğe girmeden, anlamsızlaşmış oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın bütçeyi sunduğu anda enfl asyon, kur üzere makro maksatları eksikti, gerçekçi değildi. Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeler bittiğinde bu yanlışlık fazlaca daha bariz biçimde ortaya çıktı. 36 gün içerisindeki gelişmeler bütçenin havada kalmasına niye oldu. Bütçenin üç-dört ana kalemi var; işçi sarfiyatları toplumsal güvenlikle bir arada 500 milyar lira, mal alımları ve cari harcamalar 800 milyar liraya yaklaşıyor bunlar kamunun yıl içi harcamaları, 280 milyara yakın açık var, bir de faiz masrafları var. Bu kalemlerden oluşan 1,7 trilyon lira ile Cumhuriyet tarihinin en büyük bütçesi ancak döviz cinsinden baktığınızda bütçenin hayli küçük kaldığını görüyoruz. Şu anki kurla 150 milyar doların altına düşmüş vaziyette. 14-15 milyonluk Yunanistan bütçesine eşit epeyce düşük bir bütçe. Türkiye’nin gereksinimlerini karşılamaktan, Türkiye iktisadını yönlendirmekten epeyce uzak bir bütçe.
Türkiye yaşanan ekonomik krizden nasıl çıkacak?
Yeni bir iktisat ve büyüme modeline gereksinim var. Türkiye iktisadının bir daha yapılandırılması gerekiyor, yapısal ıslahatları yapmadan yeni iktisat modeline geçmeden hiç bir biçimde iktisat düzelmez. Seçim öncesi süreçte bu yapılan palyatif önlemlerle Türkiye iktisadının düze çıkması, daha yeterli olması mümkün değil. Onun için bir an evvel seçime gidilmesi gerekiyor. Seçime gidilsin ki yapısal ıslahatların yapılabileceği, iktisatta gerekli önlemlerin alınabileceği bir ortam oluşsun. Erken seçime gidilmesinin tek öne sürülen nedeni bence bu olmalıdır. Zira seçime kadar aspirin önlemlerle, palyatif önlemlerle işi öteleyeceğiz, sıkıntıları halının altına süpüreceğiz ve gereken tedbirleri almayacağız. Onun için bir an evvel seçime gidilmeli.
Cumhur İttifakı erken seçim olmayacağını kararlı bir biçimde lisana getiriyor, iktisattaki durumu da dikkate aldığımızda bir baskın seçim bekliyor musunuz?
Bekliyorum, iktisatta fazlaca büyük bir yanlış yapıldı. Cumhurbaşkanı kabine toplantısı daha sonrası yaptığı açıklamada “Ekonomik Kurtuluş Savaşı” ilan etti. Akşam saatlerinde bu açıklamayı yapmıştı, sonraki gün iktisat buna yüzde 15 oranında TL’nin paha kaybetmesi ile karşılık verdi. Çok acıdır ekonomik kurtuluş savaşı ilan eden bir Cumhurbaşkanı ve sonraki gün TL’nin yüzde 15 bedel kaybı. Demek ki inandıramıyor, kendi medyasında da bu savaşı destekleyen yazılar çıkmadı, kendi tarafınca hiç bir siyasetçi bunu destekleyen demeçler vermedi, epey enteresan bir durum. Cumhurbaşkanının iktisatta kurtuluş savaşı ilanında bulunması fazlaca değerliydi. Lakin, prosedürü kimseyi ikna etmedi. daha sonra iktisattaki durum, Ulusal Güvenlik Heyeti bildirisine de yansıdı. İktisatta hakikaten bir meşakkat kelam konusu ve Türkiye’nin ulusal güvenliğini etkileyecek kadar kıymetli. olağanüstü günlerden geçiyoruz kurtuluş savaşı ilan ediliyor, MGK bildirisine giriyor, iktisat ulusal güvenlik sorunu haline geliyor ki doğrudur, fakat bunun gereği yapılmıyor. Biz bütün bunlara dikkat çekmek için Mersin’de bir mitingi yapıyoruz, vatandaşın durumuna, Türkiye’nin iktisat ile tehdit edilmesi kelam konusu, buna dikkat çekmek istiyoruz. Ben tüm bunları bir manada Türkiye’nin metaverse dünyaya hazırlanması üzere görüyorum. Erdoğan,
Türkiye’yi metaverse dünyaya hazırlıyor.
Bu kavramı nasıl kullandığınızı biraz açabilir misiniz?
Metaverse, dünyada yeni bir teknoloji. Toplumsal mecraların geliştirmeye çalıştığı bir teknoloji, giriyorsunuz sizin bütün özellikleriniz var. O dünyada iş toplantıları da yapabileceğiniz, yaşayabileceğiniz bir yer. Fiziki olarak orada olmasanız bile hologram olarak oradasınız, kokuyu, imgeyi, ortamı kimle görüşmek istiyorsanız onu olduğu üzere veriyorlar. Bütün hislerinize hitap ediyor ve orada keyifli oluyorsunuz. Bu sanal bir memnunluk gerçek değil, algı idaresi ile bir dünya oluşturuluyor, beşerler oraya sevk edilecek. Gerçek dünyada memnun olmayacak beşerler, sıklıkla o sanal dünyada keyifli olacaklar ya da memnun olacaklarını sanacaklar. Derde girdikleri anda o dünyada olacaklar, onun haricinde robot üzere yaşayacaklar insanlıkları bitecek. Erdoğan, Türkiye’yi ve Türk milletini metaverse dünyaya hazırlıyor. Türkiye’nin bu yeni sanal dünyaya kurban edilmemesi için birtakım adımlar atılması lazım, en başta da borçlandırılmaması lazım. Hane halkının, kamunun, özel şirketlerinin bu kadar borçlandırılmaması gerekiyordu. Türkiye, şu anda fazlaca rahatlıkla bu sanal dünyaya adapte edilebilecek durumda, hem ekonomik tıpkı vakitte ruhsal olarak maalesef.
Yapısal reformlardan kelam ettiniz, ortasında bulunduğumuz ekonomik durum bir istikrar programı ile toplumsal bir konsensüsle üstesinden gelinebilecek bir durum mu? örneğin bir IMF kaynağına muhtaçlık duyulabilir mi?
Islahatları yaptıktan daha sonra yeni bir kaynağa gereksinimi var. Yoksa programın başarılı olması mümkün değil. Bu kaynağın ne kadar olması gerektiğini bilmiyorum. Zira kamunun sayıları şeffaf değil, bankalarla ilgili ne kadar kahır olduğunu bilmiyoruz fakat ıslahatları yaptıktan daha sonraki kaynak gereksiniminin 50-100 milyar dolar içinde bir sayı olduğunu iddia ediyorum. ötürüsıyla bunu IMF’den mi temin eder, ki etmesini istemem, inşallah IMF’e kalmadan çözeriz.
Muhalefet partilerinin iktisat başlığında yaptığı toplantılar nasıl ilerliyor?
İktisatta yapılması ya da yapılmaması gerekenler bazında bir prensipler bütünlüğünü oluşturup ilan etmeyi düşünüyoruz. Doğal ki her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır fakat en azından prensipler bazında tüm partiler için ortak belirlenmesi gereken işler var. Merkez Bankası bağımsızlığı, düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsız olması, maliye siyasetleri ile ilgili bütçe açığının belirli bir oranın üzerinde olmaması, yatırım teşvikleri, bunlar ve gibisi mevzular düzenlenebilir.
“Kamu bir daha üretimde olmalı”
Kamunun bir daha üretimde olması gerekiyor, bu kural dünya tarafınca artık kabul ediliyor. Kesinlikle devletin üretici olarak ya da üreticilerle birlikte olması lazım. Burada yalnızca anonim şirket kurarak, yatırım yapması daha evvelki KİT yatırımlarına benzeri yatırımları yapmasını kastetmiyorum, özel dalla yatırım yapmaktan kastım, kurulan şirketlerin devlet tarafınca yönlendirilmesi, riskin devlette olması. Farklı hukuksal yapılarla özel kesimin kamunun birlikte yatırım yapması sağlanabilir, sağlanmak zorundadır, kamu artık yatırımcı olarak Türkiye iktisadında olmak zorundadır, özellikte tarım, eğitim ve sıhhatte bu koşuldur. Yüksek teknolojik eserler için kesinlikle koşuldur. Dünyada fazlaca değerli bir gayret var, bilhassa ABD ve Çin içinde teknolojiyi belirleme çabası var. Türkiye üzere ülkelerin altyapı, Ar-Ge yatırımları, ileri teknoloji yatırımları hayli risklidir, özel kesim için büsbütün risklidir. Bu alanda yatırım yapamazlar. 1990’lı senelerda Raks kaset şirketi borsada tavan yapmıştı. Sonraki yıl ifl as etti zira yeni teknoloji yani CD’ler çıktığında kaset işi bitmişti. Bu örnekte olduğu üzere bu tıp teknolojik yatırımlarda devletin öncülük yapması lazım.
S-400’ün Türkiye’ye 15 milyar dolarlık bir maliyeti var
Türkiye bu vakitte petro-kimyada boşluk bıraktı, yatırım yapmadı. Bu alanda lakin devlet yatırım yapabilirdi, şu anda petro-kimya niçiniyle ortalama 20 milyar dolar cari açık veriyoruz. Bizim Petkim’i satmaya değil iki tane daha Petkim yapmaya gereksinimimiz vardı. Yanlış siyasetler niçiniyle S-400’ü tercih ettik, kabadayılık yaptık bağımsız bir ülke olduğumuz iletisi verdik güya, daha sonra da gidip 1,4 milyar dolar para ödediğimiz F-35’lerden olduk. F-35 üretim sürecine katılan bir Türkiye vardı. Ulusal Savunma Bakanı’nın bütçe görüşmelerindeki sözüyle Türkiye F-35 üretim sürecinden 11 milyar dolar ihracat geliri elde edecekti. 11 milyar dolardan olduk, 2,5 milyar dolarda S-400’e verdik, artık kullanamıyoruz kullandırtmıyorlar. S-400’ün Türkiye’ye 15 milyar dolarlık bir maliyeti var. Prestij maliyeti epey daha yüksek. Tüm bunlar epey kıymetli hususlar ve devlet aklıyla ele alınması gereken mevzular. Şu anda Türkiye’nin rahatlıkla iki misli ulusal gelire sahip olması gerekirken maalesef 700-800 milyar dolarlık bir iktisat olmuştur. Likiditenin fazlaca bol olduğu periyotta aldığımız borçları cam binalara değil de fabrikalara yatırsaydık hem istihdam problemini çözecektik tıpkı vakitte üretimde fazlaca hayli önde olan bir Türkiye oluşturacaktık.
‘Anadolu boşalıyor, Türkiye 20 yerde toplanıyor’
Türkiye’ni şu anda odaklanması gereken husus üretim olarak görünüyor. Nasıl bir üretim modeli izlenmeli?
Türkiye mültecilerle bir arada 90 milyonluk bir ülke oldu. 230 milyar dolara yakın bir ihracat gayesi var, 700-800 milyar dolarlık bir iktisat 250 milyar dolarlık ihracat yapabilir mi, her şeyinizi ihraç mı edeceksiniz. Türkiye üretmek zorundadır. 90 milyonluk Türkiye’nin iktisadının fazlaca daha büyük olması gerekir. Türkiye, bu iktidar periyodunda savaş uçağı almadı, tank fazlaca az aldı. Türkiye’nin savunması güçsüz bırakıldı, bu mevzuda tenkitlerim var ancak bu hükümet tek bir kamu fabrikası da yapmadı. Türkiye’yi ekonomik istikametten de güçsüz bıraktı. Türkiye üzere bir ülkede üretimi endüstriyi bilhassa high-tech teknolojiyi özel kesime bırakamazsınız. Bu iktidar bütün üretim tesislerinin açılmasını güya alt yapıyı hazırlayarak teşvikler vererek özel kesime bıraktı, halbuki özel bölüm karlı garantili gördüğü alanlarda üretim yapar ve lakin garanti gördüğü yerlere yatırım yapar. Bölgesel olarak baktığımızda Anadolu boşalıyor. Türkiye aşağı üst 20 yerde toplanıyor. Türkiye köylerin kasabaların boşalmasını istiyor mu, bilerek mi bunu yapıyoruz süratli bir biçimde boşaltıyoruz. Ben bu biçimde bir siyaset olduğunu düşünmüyorum. Şayet süratli bir biçimde boşalmasını istiyorsak temerküz merkezlerinde toplansın istiyorsak buna nazaran eğitim verilmeli, toplum ona göre hazırlanmalıydı lakin bu biçimde bir hazırlık yapılmadı.
Altyapı yatırımlarının yüzde 60’ı İstanbul ve Marmara’ya yapıldı
Bir başka hususta Türkiye’de epeyce plansız bir altyapı yatırımı var. Marmaray’ı, 3. Havalimanını, 3. köprüyü, etraf yollarını, Avrasya Tünelini, Osmangazi Köprüsü’nü, hepsini İstanbul’a ve Marmara bölgesine yaptılar. Yani alt yapı yatırım harcamalarının yüzde 60’ı İstanbul ve Marmara Bölgesine yapıldı. İstanbul bu kadar büyütülmemeliydi, bu yatırımların bir kısmı Anadolu’ya yapılmalıydı. Kanal İstanbul’a verilecek 50 milyar dolar ile bütün İç Anadolu’yu sularız ve dünyanın hububat merkezi oluruz. Sakın bir daha yanlış yapmayalım.
Okumaya devam et...
CHP Ankara Milletvekili Genel Lider Yardımcısı Kuşoğlu, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ve Parlamento Muhabirimiz Canan Sakarya’nın sorularını yanıtladı.
2022 Yılı bütçesini temel büyüklükler itibariyle kıymetlendirir misiniz?
2022 Yılı bütçesi Genel Kurul’dan geçip yürürlüğe girmeden, anlamsızlaşmış oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın bütçeyi sunduğu anda enfl asyon, kur üzere makro maksatları eksikti, gerçekçi değildi. Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeler bittiğinde bu yanlışlık fazlaca daha bariz biçimde ortaya çıktı. 36 gün içerisindeki gelişmeler bütçenin havada kalmasına niye oldu. Bütçenin üç-dört ana kalemi var; işçi sarfiyatları toplumsal güvenlikle bir arada 500 milyar lira, mal alımları ve cari harcamalar 800 milyar liraya yaklaşıyor bunlar kamunun yıl içi harcamaları, 280 milyara yakın açık var, bir de faiz masrafları var. Bu kalemlerden oluşan 1,7 trilyon lira ile Cumhuriyet tarihinin en büyük bütçesi ancak döviz cinsinden baktığınızda bütçenin hayli küçük kaldığını görüyoruz. Şu anki kurla 150 milyar doların altına düşmüş vaziyette. 14-15 milyonluk Yunanistan bütçesine eşit epeyce düşük bir bütçe. Türkiye’nin gereksinimlerini karşılamaktan, Türkiye iktisadını yönlendirmekten epeyce uzak bir bütçe.
Türkiye yaşanan ekonomik krizden nasıl çıkacak?
Yeni bir iktisat ve büyüme modeline gereksinim var. Türkiye iktisadının bir daha yapılandırılması gerekiyor, yapısal ıslahatları yapmadan yeni iktisat modeline geçmeden hiç bir biçimde iktisat düzelmez. Seçim öncesi süreçte bu yapılan palyatif önlemlerle Türkiye iktisadının düze çıkması, daha yeterli olması mümkün değil. Onun için bir an evvel seçime gidilmesi gerekiyor. Seçime gidilsin ki yapısal ıslahatların yapılabileceği, iktisatta gerekli önlemlerin alınabileceği bir ortam oluşsun. Erken seçime gidilmesinin tek öne sürülen nedeni bence bu olmalıdır. Zira seçime kadar aspirin önlemlerle, palyatif önlemlerle işi öteleyeceğiz, sıkıntıları halının altına süpüreceğiz ve gereken tedbirleri almayacağız. Onun için bir an evvel seçime gidilmeli.
Cumhur İttifakı erken seçim olmayacağını kararlı bir biçimde lisana getiriyor, iktisattaki durumu da dikkate aldığımızda bir baskın seçim bekliyor musunuz?
Bekliyorum, iktisatta fazlaca büyük bir yanlış yapıldı. Cumhurbaşkanı kabine toplantısı daha sonrası yaptığı açıklamada “Ekonomik Kurtuluş Savaşı” ilan etti. Akşam saatlerinde bu açıklamayı yapmıştı, sonraki gün iktisat buna yüzde 15 oranında TL’nin paha kaybetmesi ile karşılık verdi. Çok acıdır ekonomik kurtuluş savaşı ilan eden bir Cumhurbaşkanı ve sonraki gün TL’nin yüzde 15 bedel kaybı. Demek ki inandıramıyor, kendi medyasında da bu savaşı destekleyen yazılar çıkmadı, kendi tarafınca hiç bir siyasetçi bunu destekleyen demeçler vermedi, epey enteresan bir durum. Cumhurbaşkanının iktisatta kurtuluş savaşı ilanında bulunması fazlaca değerliydi. Lakin, prosedürü kimseyi ikna etmedi. daha sonra iktisattaki durum, Ulusal Güvenlik Heyeti bildirisine de yansıdı. İktisatta hakikaten bir meşakkat kelam konusu ve Türkiye’nin ulusal güvenliğini etkileyecek kadar kıymetli. olağanüstü günlerden geçiyoruz kurtuluş savaşı ilan ediliyor, MGK bildirisine giriyor, iktisat ulusal güvenlik sorunu haline geliyor ki doğrudur, fakat bunun gereği yapılmıyor. Biz bütün bunlara dikkat çekmek için Mersin’de bir mitingi yapıyoruz, vatandaşın durumuna, Türkiye’nin iktisat ile tehdit edilmesi kelam konusu, buna dikkat çekmek istiyoruz. Ben tüm bunları bir manada Türkiye’nin metaverse dünyaya hazırlanması üzere görüyorum. Erdoğan,
Türkiye’yi metaverse dünyaya hazırlıyor.
Bu kavramı nasıl kullandığınızı biraz açabilir misiniz?
Metaverse, dünyada yeni bir teknoloji. Toplumsal mecraların geliştirmeye çalıştığı bir teknoloji, giriyorsunuz sizin bütün özellikleriniz var. O dünyada iş toplantıları da yapabileceğiniz, yaşayabileceğiniz bir yer. Fiziki olarak orada olmasanız bile hologram olarak oradasınız, kokuyu, imgeyi, ortamı kimle görüşmek istiyorsanız onu olduğu üzere veriyorlar. Bütün hislerinize hitap ediyor ve orada keyifli oluyorsunuz. Bu sanal bir memnunluk gerçek değil, algı idaresi ile bir dünya oluşturuluyor, beşerler oraya sevk edilecek. Gerçek dünyada memnun olmayacak beşerler, sıklıkla o sanal dünyada keyifli olacaklar ya da memnun olacaklarını sanacaklar. Derde girdikleri anda o dünyada olacaklar, onun haricinde robot üzere yaşayacaklar insanlıkları bitecek. Erdoğan, Türkiye’yi ve Türk milletini metaverse dünyaya hazırlıyor. Türkiye’nin bu yeni sanal dünyaya kurban edilmemesi için birtakım adımlar atılması lazım, en başta da borçlandırılmaması lazım. Hane halkının, kamunun, özel şirketlerinin bu kadar borçlandırılmaması gerekiyordu. Türkiye, şu anda fazlaca rahatlıkla bu sanal dünyaya adapte edilebilecek durumda, hem ekonomik tıpkı vakitte ruhsal olarak maalesef.
Yapısal reformlardan kelam ettiniz, ortasında bulunduğumuz ekonomik durum bir istikrar programı ile toplumsal bir konsensüsle üstesinden gelinebilecek bir durum mu? örneğin bir IMF kaynağına muhtaçlık duyulabilir mi?
Islahatları yaptıktan daha sonra yeni bir kaynağa gereksinimi var. Yoksa programın başarılı olması mümkün değil. Bu kaynağın ne kadar olması gerektiğini bilmiyorum. Zira kamunun sayıları şeffaf değil, bankalarla ilgili ne kadar kahır olduğunu bilmiyoruz fakat ıslahatları yaptıktan daha sonraki kaynak gereksiniminin 50-100 milyar dolar içinde bir sayı olduğunu iddia ediyorum. ötürüsıyla bunu IMF’den mi temin eder, ki etmesini istemem, inşallah IMF’e kalmadan çözeriz.
Muhalefet partilerinin iktisat başlığında yaptığı toplantılar nasıl ilerliyor?
İktisatta yapılması ya da yapılmaması gerekenler bazında bir prensipler bütünlüğünü oluşturup ilan etmeyi düşünüyoruz. Doğal ki her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır fakat en azından prensipler bazında tüm partiler için ortak belirlenmesi gereken işler var. Merkez Bankası bağımsızlığı, düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsız olması, maliye siyasetleri ile ilgili bütçe açığının belirli bir oranın üzerinde olmaması, yatırım teşvikleri, bunlar ve gibisi mevzular düzenlenebilir.
“Kamu bir daha üretimde olmalı”
Kamunun bir daha üretimde olması gerekiyor, bu kural dünya tarafınca artık kabul ediliyor. Kesinlikle devletin üretici olarak ya da üreticilerle birlikte olması lazım. Burada yalnızca anonim şirket kurarak, yatırım yapması daha evvelki KİT yatırımlarına benzeri yatırımları yapmasını kastetmiyorum, özel dalla yatırım yapmaktan kastım, kurulan şirketlerin devlet tarafınca yönlendirilmesi, riskin devlette olması. Farklı hukuksal yapılarla özel kesimin kamunun birlikte yatırım yapması sağlanabilir, sağlanmak zorundadır, kamu artık yatırımcı olarak Türkiye iktisadında olmak zorundadır, özellikte tarım, eğitim ve sıhhatte bu koşuldur. Yüksek teknolojik eserler için kesinlikle koşuldur. Dünyada fazlaca değerli bir gayret var, bilhassa ABD ve Çin içinde teknolojiyi belirleme çabası var. Türkiye üzere ülkelerin altyapı, Ar-Ge yatırımları, ileri teknoloji yatırımları hayli risklidir, özel kesim için büsbütün risklidir. Bu alanda yatırım yapamazlar. 1990’lı senelerda Raks kaset şirketi borsada tavan yapmıştı. Sonraki yıl ifl as etti zira yeni teknoloji yani CD’ler çıktığında kaset işi bitmişti. Bu örnekte olduğu üzere bu tıp teknolojik yatırımlarda devletin öncülük yapması lazım.
S-400’ün Türkiye’ye 15 milyar dolarlık bir maliyeti var
Türkiye bu vakitte petro-kimyada boşluk bıraktı, yatırım yapmadı. Bu alanda lakin devlet yatırım yapabilirdi, şu anda petro-kimya niçiniyle ortalama 20 milyar dolar cari açık veriyoruz. Bizim Petkim’i satmaya değil iki tane daha Petkim yapmaya gereksinimimiz vardı. Yanlış siyasetler niçiniyle S-400’ü tercih ettik, kabadayılık yaptık bağımsız bir ülke olduğumuz iletisi verdik güya, daha sonra da gidip 1,4 milyar dolar para ödediğimiz F-35’lerden olduk. F-35 üretim sürecine katılan bir Türkiye vardı. Ulusal Savunma Bakanı’nın bütçe görüşmelerindeki sözüyle Türkiye F-35 üretim sürecinden 11 milyar dolar ihracat geliri elde edecekti. 11 milyar dolardan olduk, 2,5 milyar dolarda S-400’e verdik, artık kullanamıyoruz kullandırtmıyorlar. S-400’ün Türkiye’ye 15 milyar dolarlık bir maliyeti var. Prestij maliyeti epey daha yüksek. Tüm bunlar epey kıymetli hususlar ve devlet aklıyla ele alınması gereken mevzular. Şu anda Türkiye’nin rahatlıkla iki misli ulusal gelire sahip olması gerekirken maalesef 700-800 milyar dolarlık bir iktisat olmuştur. Likiditenin fazlaca bol olduğu periyotta aldığımız borçları cam binalara değil de fabrikalara yatırsaydık hem istihdam problemini çözecektik tıpkı vakitte üretimde fazlaca hayli önde olan bir Türkiye oluşturacaktık.
‘Anadolu boşalıyor, Türkiye 20 yerde toplanıyor’
Türkiye’ni şu anda odaklanması gereken husus üretim olarak görünüyor. Nasıl bir üretim modeli izlenmeli?
Türkiye mültecilerle bir arada 90 milyonluk bir ülke oldu. 230 milyar dolara yakın bir ihracat gayesi var, 700-800 milyar dolarlık bir iktisat 250 milyar dolarlık ihracat yapabilir mi, her şeyinizi ihraç mı edeceksiniz. Türkiye üretmek zorundadır. 90 milyonluk Türkiye’nin iktisadının fazlaca daha büyük olması gerekir. Türkiye, bu iktidar periyodunda savaş uçağı almadı, tank fazlaca az aldı. Türkiye’nin savunması güçsüz bırakıldı, bu mevzuda tenkitlerim var ancak bu hükümet tek bir kamu fabrikası da yapmadı. Türkiye’yi ekonomik istikametten de güçsüz bıraktı. Türkiye üzere bir ülkede üretimi endüstriyi bilhassa high-tech teknolojiyi özel kesime bırakamazsınız. Bu iktidar bütün üretim tesislerinin açılmasını güya alt yapıyı hazırlayarak teşvikler vererek özel kesime bıraktı, halbuki özel bölüm karlı garantili gördüğü alanlarda üretim yapar ve lakin garanti gördüğü yerlere yatırım yapar. Bölgesel olarak baktığımızda Anadolu boşalıyor. Türkiye aşağı üst 20 yerde toplanıyor. Türkiye köylerin kasabaların boşalmasını istiyor mu, bilerek mi bunu yapıyoruz süratli bir biçimde boşaltıyoruz. Ben bu biçimde bir siyaset olduğunu düşünmüyorum. Şayet süratli bir biçimde boşalmasını istiyorsak temerküz merkezlerinde toplansın istiyorsak buna nazaran eğitim verilmeli, toplum ona göre hazırlanmalıydı lakin bu biçimde bir hazırlık yapılmadı.
Altyapı yatırımlarının yüzde 60’ı İstanbul ve Marmara’ya yapıldı
Bir başka hususta Türkiye’de epeyce plansız bir altyapı yatırımı var. Marmaray’ı, 3. Havalimanını, 3. köprüyü, etraf yollarını, Avrasya Tünelini, Osmangazi Köprüsü’nü, hepsini İstanbul’a ve Marmara bölgesine yaptılar. Yani alt yapı yatırım harcamalarının yüzde 60’ı İstanbul ve Marmara Bölgesine yapıldı. İstanbul bu kadar büyütülmemeliydi, bu yatırımların bir kısmı Anadolu’ya yapılmalıydı. Kanal İstanbul’a verilecek 50 milyar dolar ile bütün İç Anadolu’yu sularız ve dünyanın hububat merkezi oluruz. Sakın bir daha yanlış yapmayalım.
Okumaya devam et...