Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 yılına ait kültür iktisadı ve kültürel istihdam bilgilerini deklare etti.
Buna göre, kültür harcamaları geçen yıl bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 5,9 artarak 60 milyar 346 milyon 102 bin liraya yükseldi.
Kültür harcamalarının, gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2020’de yüzde 1,2 olarak gerçekleşti. Toplam kültür harcamaları ortasında genel devlet harcamalarının hissesi yüzde 55,2, özel harcamaların hissesi ise yüzde 44,8 oldu.
Genel devlet harcamaları ortasındaki kültür harcamaları geçen yıl bundan evvelki yıla kıyasla yüzde 2,2 azalarak 33 milyar 334 milyon 483 bin liraya geriledi. Harcamaların yüzde 78,1’i merkezi devlet, yüzde 21,9’u mahalli yönetimler bütçesinden gerçekleştirildi.
Hane halkı kültür harcamalarında TV ve ekipmanı birinci sırada
Hane halklarının geçen yıl gerçekleştirdiği toplam kültür harcanmasının dağılımına bakıldığında, televizyon ve ekipmanı masraflarının yüzde 20,2, data süreç ekipmanlarının yüzde 15,3, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen fiyatların yüzde 13,6, kırtasiye ve çizim gereçlerinin yüzde 13,2 ve kitapların yüzde 13,1 hisseye sahip olduğu görüldü.
Kültürel kesimlerdeki teşebbüslerin cirosu yükseldi
Kültürel bölümlerde faaliyet gösteren teşebbüslerin cirosu geçen yıl 2019’a kıyasla yüzde 6,8 artarak 89 milyar 938 milyon 70 bin lira olurken bu bölümlerde çalışan sayısı birebir devirde yüzde 1,9 düşerek 251 bin 232’ye geriledi.
Kültürel bölümler içinde teşebbüs sayısının en çok olduğu faaliyet yüzde 16,9 ile muhakkak bir mala tahsis edilmiş mağazalarda gazeteler ve kırtasiye mamüllerinin perakende ticareti oldu.
Kültürel bölümlerde faaliyet gösteren teşebbüslerin faktör maliyetiyle katma pahası 2020’de bundan evvelki yıla kıyasla yüzde 7,2 artarak 16 milyar 941 milyon 978 bin lira düzeyinde gerçekleşti.
Katma kıymetin yüzde 23,5’i kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, yüzde 12,4’ü sinema sineması, görüntü ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri, yüzde 11,7’si mücevher ve gibisi eşyaların imalatı alanında faaliyet gösteren teşebbüsler tarafınca üretildi.
Kültürel mal ihracatı 41,3 milyar lira
Kültürel mal ihracatı kelam konusu devirde yüzde 4 azalarak 41 milyar 328 milyon 949 bin liraya geriledi. Ana mal ihracatı yüzde 4,3 azalırken ikincil mal ihracatı yüzde 4,6 arttı. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı ortasındaki hissesi ise 2020’de yüzde 3,4 oldu. Kültürel alanlara göre bakıldığında, en hayli hisseye sahip olan el sanatlarının ihracat toplamı geçen yıl 30 milyar 540 milyon 548 bin lira olarak kayıtlara geçti. El sanatlarının toplam kültürel mal ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 73,9 oldu.
Kültürel mal ithalatı ise geçen yıl 2019’a bakılırsa yüzde 0,9 düşerek 29 milyar 136 milyon 227 bin liraya geriledi. Ana mal ithalatı yüzde 25,8 azalırken ikincil mal ithalatı yüzde 21,2 arttı.
Kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı ortasındaki hissesi 2020’de yüzde 1,9 oldu. Kültürel alanlara bakılırsa bakıldığında, görsel ve işitsel medyanın ithalat toplamı geçen yıl 14 milyar 733 milyon 658 bin lira olarak gerçekleşti. Görsel ve işitsel medyanın toplam kültürel mal ithalatı ortasındaki hissesi ise yüzde 50,6’yı buldu.
İstihdam azaldı
Kültürel istihdam 2020’de bundan evvelki yıla nazaran yüzde 6,2 azalarak 592 bin kişi oldu. Kültürel istihdamın yüzde 50,7’sini bayanlar, yüzde 49,3’ünü erkekler oluşturdu.
Yaş kümelerine bakılırsa bakıldığında, kültürel istihdamda olanların yüzde 64,5’i 30-54, yüzde 26,2’si 15-29, yüzde 9,3’ü ise 55 ve daha üst yaş kümesinde yer aldı.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 38,7’sini yükseköğretim mezunları, yüzde 37,5’ini lise altı eğitimliler, yüzde 23,6’sını lise ve dengi meslek okulu mezunları oluşturdu. bundan evvelki yıla bakılırsa kültürel istihdamda olan, lise altı eğitimlilerin sayısı yüzde 15,3 azalarak 222 bin kişi, lise ve dengi meslek okulu mezunlarının sayısı tıpkı kalarak 140 bin kişi ve yükseköğretim mezunlarının sayısı yüzde 0,4 artarak 229 bin kişi olarak kayıtlara geçti.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 57,8’i fiyatlı, maaşlı yahut yevmiyeli çalışırken yüzde 42,2’si patron, kendi hesabına yahut fiyatsız aile çalışanı olarak hizmet verdi. Çalışanların yüzde 72,5’i tam vakitli, yüzde 27,5’i yarı vakitli faaliyet gösterdi. Kültürel istihdamda yer alan bireylerin haftalık ortalama olağan çalışma mühleti 37,5 saat oldu. El sanatları çalışanlarının hissesi yüzde 41,2’ye ulaştı.
Kültürel istihdamın yüzde 89,4’ünü kültürel meslek alanlarında, yüzde 10,6’sını ise öbür meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel mesleksel alanlara bakıldığında kültürel istihdamda olanların yüzde 41,2’sini el sanatları çalışanları, yüzde 18,9’unu mimar, planlamacı ve dizayncılar, yüzde 7,4’ünü sanat ve kültürle ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları, yüzde 7,4’ünü muharrirler, gazeteciler ve dilbilimciler oluşturdu.
Mimarlık ve uzmanlaşmış dizaynın hissesi yüzde 11,7
Kültürel istihdamın yüzde 29,6’sı kültürel, yüzde 70,4’ü ise öbür faaliyet alanlarında çalışanlardan meydana geldi. Kültürel faaliyet alanlarına nazaran, mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam ortasındaki hissesi yüzde 11,7, yaratıcı sanatlar, şov sanatları ve cümbüş faaliyetlerinde çalışanların hissesi yüzde 4,9, programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetlerinde çalışanların hissesi ise yüzde 3,9 olarak hesaplandı.
Okumaya devam et...
Buna göre, kültür harcamaları geçen yıl bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 5,9 artarak 60 milyar 346 milyon 102 bin liraya yükseldi.
Kültür harcamalarının, gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2020’de yüzde 1,2 olarak gerçekleşti. Toplam kültür harcamaları ortasında genel devlet harcamalarının hissesi yüzde 55,2, özel harcamaların hissesi ise yüzde 44,8 oldu.
Genel devlet harcamaları ortasındaki kültür harcamaları geçen yıl bundan evvelki yıla kıyasla yüzde 2,2 azalarak 33 milyar 334 milyon 483 bin liraya geriledi. Harcamaların yüzde 78,1’i merkezi devlet, yüzde 21,9’u mahalli yönetimler bütçesinden gerçekleştirildi.
Hane halkı kültür harcamalarında TV ve ekipmanı birinci sırada
Hane halklarının geçen yıl gerçekleştirdiği toplam kültür harcanmasının dağılımına bakıldığında, televizyon ve ekipmanı masraflarının yüzde 20,2, data süreç ekipmanlarının yüzde 15,3, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen fiyatların yüzde 13,6, kırtasiye ve çizim gereçlerinin yüzde 13,2 ve kitapların yüzde 13,1 hisseye sahip olduğu görüldü.
Kültürel kesimlerdeki teşebbüslerin cirosu yükseldi
Kültürel bölümlerde faaliyet gösteren teşebbüslerin cirosu geçen yıl 2019’a kıyasla yüzde 6,8 artarak 89 milyar 938 milyon 70 bin lira olurken bu bölümlerde çalışan sayısı birebir devirde yüzde 1,9 düşerek 251 bin 232’ye geriledi.
Kültürel bölümler içinde teşebbüs sayısının en çok olduğu faaliyet yüzde 16,9 ile muhakkak bir mala tahsis edilmiş mağazalarda gazeteler ve kırtasiye mamüllerinin perakende ticareti oldu.
Kültürel bölümlerde faaliyet gösteren teşebbüslerin faktör maliyetiyle katma pahası 2020’de bundan evvelki yıla kıyasla yüzde 7,2 artarak 16 milyar 941 milyon 978 bin lira düzeyinde gerçekleşti.
Katma kıymetin yüzde 23,5’i kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, yüzde 12,4’ü sinema sineması, görüntü ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri, yüzde 11,7’si mücevher ve gibisi eşyaların imalatı alanında faaliyet gösteren teşebbüsler tarafınca üretildi.
Kültürel mal ihracatı 41,3 milyar lira
Kültürel mal ihracatı kelam konusu devirde yüzde 4 azalarak 41 milyar 328 milyon 949 bin liraya geriledi. Ana mal ihracatı yüzde 4,3 azalırken ikincil mal ihracatı yüzde 4,6 arttı. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı ortasındaki hissesi ise 2020’de yüzde 3,4 oldu. Kültürel alanlara göre bakıldığında, en hayli hisseye sahip olan el sanatlarının ihracat toplamı geçen yıl 30 milyar 540 milyon 548 bin lira olarak kayıtlara geçti. El sanatlarının toplam kültürel mal ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 73,9 oldu.
Kültürel mal ithalatı ise geçen yıl 2019’a bakılırsa yüzde 0,9 düşerek 29 milyar 136 milyon 227 bin liraya geriledi. Ana mal ithalatı yüzde 25,8 azalırken ikincil mal ithalatı yüzde 21,2 arttı.
Kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı ortasındaki hissesi 2020’de yüzde 1,9 oldu. Kültürel alanlara bakılırsa bakıldığında, görsel ve işitsel medyanın ithalat toplamı geçen yıl 14 milyar 733 milyon 658 bin lira olarak gerçekleşti. Görsel ve işitsel medyanın toplam kültürel mal ithalatı ortasındaki hissesi ise yüzde 50,6’yı buldu.
İstihdam azaldı
Kültürel istihdam 2020’de bundan evvelki yıla nazaran yüzde 6,2 azalarak 592 bin kişi oldu. Kültürel istihdamın yüzde 50,7’sini bayanlar, yüzde 49,3’ünü erkekler oluşturdu.
Yaş kümelerine bakılırsa bakıldığında, kültürel istihdamda olanların yüzde 64,5’i 30-54, yüzde 26,2’si 15-29, yüzde 9,3’ü ise 55 ve daha üst yaş kümesinde yer aldı.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 38,7’sini yükseköğretim mezunları, yüzde 37,5’ini lise altı eğitimliler, yüzde 23,6’sını lise ve dengi meslek okulu mezunları oluşturdu. bundan evvelki yıla bakılırsa kültürel istihdamda olan, lise altı eğitimlilerin sayısı yüzde 15,3 azalarak 222 bin kişi, lise ve dengi meslek okulu mezunlarının sayısı tıpkı kalarak 140 bin kişi ve yükseköğretim mezunlarının sayısı yüzde 0,4 artarak 229 bin kişi olarak kayıtlara geçti.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 57,8’i fiyatlı, maaşlı yahut yevmiyeli çalışırken yüzde 42,2’si patron, kendi hesabına yahut fiyatsız aile çalışanı olarak hizmet verdi. Çalışanların yüzde 72,5’i tam vakitli, yüzde 27,5’i yarı vakitli faaliyet gösterdi. Kültürel istihdamda yer alan bireylerin haftalık ortalama olağan çalışma mühleti 37,5 saat oldu. El sanatları çalışanlarının hissesi yüzde 41,2’ye ulaştı.
Kültürel istihdamın yüzde 89,4’ünü kültürel meslek alanlarında, yüzde 10,6’sını ise öbür meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel mesleksel alanlara bakıldığında kültürel istihdamda olanların yüzde 41,2’sini el sanatları çalışanları, yüzde 18,9’unu mimar, planlamacı ve dizayncılar, yüzde 7,4’ünü sanat ve kültürle ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları, yüzde 7,4’ünü muharrirler, gazeteciler ve dilbilimciler oluşturdu.
Mimarlık ve uzmanlaşmış dizaynın hissesi yüzde 11,7
Kültürel istihdamın yüzde 29,6’sı kültürel, yüzde 70,4’ü ise öbür faaliyet alanlarında çalışanlardan meydana geldi. Kültürel faaliyet alanlarına nazaran, mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam ortasındaki hissesi yüzde 11,7, yaratıcı sanatlar, şov sanatları ve cümbüş faaliyetlerinde çalışanların hissesi yüzde 4,9, programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetlerinde çalışanların hissesi ise yüzde 3,9 olarak hesaplandı.
Okumaya devam et...