Odatv Haber Müdürü Fethi Yılmaz Katli Vacip kitabında yakın tarihimizde tarikatların işlediği cinayetlere odaklanılırken hem de da tarikatların bilhassa sağ iktidarlarla kurduğu organik bağ de derinlemesine tahlil ediliyor.
Birgün’den Can Uğur’a konuşan Yılmaz’ın röportajı şöyleki:
-Kitabınız tarihi bir çizgiden yola çıkıyor bu bağlamda cemaatlerle sağ iktidarların bağını nasıl yorumlarsınız, nasıl bir bağ var?
Aslında bugün sık sık gündeme gelen tarikat tartışmasını Osmanlı’ya kadar götürmek mümkün. Cumhuriyet’i kuran takım da bu sorunu tartıştı ve bir tahlil getirdi. İstiklal Savaşı daha sonrasında sıra toplumsal hayatta eşitlikçi bir nizamı sağlamaya, yurttaşı oluşturmaya gelmişti. Tarikatlar bugün olduğu üzere o gün de bunun önünde engeldi. Gelinen durumdan biroldukca tarikat önderi de şikayetçiydi. O denli ki 1925’te tekke ve zaviyeler kapatılırken buna dayanak verdiler. Düşünün bugün ben “Katli Vacip” kitabında tarikat cinayetlerini anlatıyorum, 1925 yılında yasa görüşülürken Kütahya Milletvekili Nuri Beyefendi, tarikatların işlenen birfazlaca cinayetin sorumlusu olduğunu söylüyordu.
Cumhuriyet’in toplumsal hayatta laikliği temel alan kurucu düşünsel yapısından 1950’li senelerda çıkıldı. Demokrat Parti’nin iktidara gelmesi ile tarikatlar bir daha baş gösterdi. Tabi sağ ya da muhafazakar iktidarların her periyodunda biz tarikatlara verilen bu takviyesi görüyoruz. Tarikata verilen takviyeyle hem o cemaatin müridi sizin seçmeniniz oluyor tıpkı vakitte elinizin altında istediğiniz biçimde kullanabileceğiz insan topluluğu olmuş oluyor.
Karşılıklı dayanak ile hem sağ partiler birebir vakitte tarikatlar iktidarlarının devamını sağladılar. Aslında “kazan-kazan”a dayalı bir çıkar bağlantısı. Lakin 70 yılı aşkın bu ilgiden dolayı Türkiye epey şey kaybetti.
-ABD ile tarikatlar içinde da organik alakadan bahsediyorsunuz. Bu kısmı açmanız mümkün mü?
Tabi… Soğuk Savaş devrinde nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde tarikat yapılanmalarının doğal müttefiki ABD idi. Aslında Türkiye’nin NATO’ya girdiği tarih ile tarikatlara verilen siyasi takviyenin tarihi de örtüşüyor. Müellif Faik Bulut bu örtüşmeyi daha da ileri götürerek, NATO girişin kurallarından birinin de tarikatlara takviye vermek olduğunu söylüyor.
daha sonrasına bakıyorsunuz, Türkiye’deki “Komünizmle Gayret Dernekleri” üzere ABD takviyeli tüm yapıların ortasında tarikatlar/cemaatler var. 1960 ve 1970’li senelerda ABD’nin bu derneklerine sırtını dayayan cemaatçilerin nasıl tetikçi olduklarını, cinayetler işlediklerini ve korunduklarını görüyoruz. Fazla uzatmayayım lakin en son meselai de 15 Temmuz darbe teşebbüsünde gördük. Bugün de ABD’nin aparatı olan ya da olmaya istekli olan cemaat yapıları vardır.
-Devrimci öğrenci Battal Mehetoğlu’nun bir küme Işıkçı tarafınca 15 Aralık 1969’da katledilmesi olayı var kitapta. Değişik olan o gün atağın faillerinden olan Arif Önemli’nin bugünün İslamcı partisi AKP’nin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafınca merasimlerde ‘abi’ diye takdim edilmesi. Bu sıradan bir hitap mı yoksa bir müddetkliliğin yansıması mı?
Süleyman Soylu, Arif Kıymetli alakasının alışılmış ki bir geçmişi var. Kıymetli çocukluk yaşında Parıltı cemaatine girmiş. daha sonrasında biroldukca suça bulaşmış, cezaevine girmiş. Hatta cezaevinde de sosyalistlere kan kusturmuş biri. Yılmaz Güney’in hapishane arkadaşı Ahmet Atılmış’ın anlatımlarına da kitapta yer verdim.
Kıymetli ile Soylu birebir siyasi parti geleneğinden geliyor. Önemli’yi cezaevinde biroldukca Adalet Partili milletvekili ziyarete giderdi. 12 Eylül darbesi daha sonrasında Arif Kıymetli 1993’e kadar DYP’de İlçe Başkanlığı yaptı. ondan sonrasında DYP’nin İstanbul Vilayet Disiplin Başkanlığını sürdürdü. Tıpkı devirde Süleyman Soylu da DYP’de siyaset yapan bir isimdi. Yakınlıkları uzun yıllar yan yana tıpkı partide siyaset yapmaktan geliyor.
Değişik olan ise, 52 yıl evvel İçişleri Bakanı’nın Battal Mehetoğlu’nun faili diye deklare ettiğı Önemli’ye bugünkü İçişleri Bakanı Soylu “ağabey” diye hitap ediyor.
-Norşin Şeyhi’nin öldürülmesi olayı var kitapta bu da çarpıcı bir hadise. İki taraf uyuşmazlığa fikir mahkeme yerine ‘şeriata gidiyorlar’ yani şeyhe… daha sonra ekonomik olarak uyuşmazlık sürünce taraflardan biri piri öldürüyor. Hükümet yetkilileri bu mevtin akabinde iletiler yayımladı. Bu alaka sarmalında ekonomik bağlar nerede duruyor, bir de şeriata gidecek gücü nereden alıyor taraflar?
Öncelikle “şeriata gitmek” tabiri mahkeme tutanaklarında şahitlerin sözünde geçiyor. Bölge insanları pirin mahkemesine gitmeyi “şeriata gitmek” olarak isimlendiriyor. Norşin Piri Abdülkerim Çevik mahkeme kuruyor ve taraflardan biri bu karara karşı çıkıp piri öldürüyor. Mahkeme kuran pıra birinci taziye yayınlayanlar; Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu.
Vatandaş güç almıyor, yaratılan hukuksuzlukta siyasilerinde yönlendirmesi ile gücün orada olduğunu düşünerek tarikatlara gidiyor. Tarikatlar on yıllardır aldıkları takviyeyle ekonomik manada holdingleşirken önemli bir mürit sayısına da ulaştılar. Tabi bir de aralıksız süren iktidar takviyesi var. Siz insanların önüne hakimi değil de piri sürerseniz, bu durumun yaşanılması kaçılmaz olur.
-Kitabınızda tarikatlara dair mahkeme tutanaklarına yansıyan bilgiler var bu manada tarikat mensupları bu yazdıklarınıza ne karşılık verdiler ya da siz onlara bunları sordunuz mu?
İsimlerini vermeyeyim ancak biroldukca cemaat üyesi beni arayıp ya da ileti yazıp teşekkür etti. Kendi içlerinde yaşanan bu durumlardan pek şikayetçi olan bir küme da var aslında. Röportajın başına bir manada geri döndük değil mi? Yaklaşık 100 yıl evvel de neredeyse birebir durumdaydık. “Ülkeye epeyce şey kaybettirdiler” diyorum ya, işte o “şey”in karşılığı.
Kitabı yazarken birfazlaca isme ulaşmaya çalıştım fakat tarikatlar hayli kapalı yapılar. Bazılarının avukatlarına yakınlarına dahi ulaşmaya çalıştım. Daima emsal karşılıkları, yani tehditler aldım; “Bunlara bulaşma başın belaya girer”, “Çok kuvvetliler seni yaşatmazlar”, “Yazık olur sana” üzere onlarca tehdit.
-Tarikatlar ortası ya da tarikatlar içi hesaplaşmalarda mescitlerin seçildiğine şahit oluyoruz kimi kere. Bu alanda çalışan birisi olarak bu insanları bu kadar ‘motive eden’ şeyler neler?
Bakıldığında Türkiye’deki biroldukça cemaatte ismini tarihi mescitlerden alıyor: İskenderpaşa, İsmailağa gibi… Burada Diyanet’in imamı olan isimlerin, cami cemaatini kendi müritleri kendilerini de pir yaptıklarını görüyoruz.
“Şeyh uçmaz mürit uçurur” diye bir kelam vardır. Tarikat müritleri pirlerine ilahi güçler atfediyorlar. Bu da daima bu biçimde kulaktan kulağa, sohbetlerle yayılıyor. Cemaat müritlerinde pıra olan bağlılık buradan başlıyor. Tabi burada siyasi önderlerin de katkısı büyük. Cumhurbaşkanlığı makamı bir ülkenin en başındaki pozisyonu temsil eder. Lakin siz bir bakıyorsunuz, Türkiye’nin cumhurbaşkanı bir tarikat pirini ziyaret ederken görülüyor.
Soyut manada güce sahip olan pıra siz somut bir güç de ekliyorsunuz. Pirinin üstüne giydirilen ilahi ve siyasi güç zırhını müridi de görüyor. Haliyle artık pirinin verdiği talimat şayet bir cinayet ise de bu onun gözünden “Katli Vacip” olan ilahi, dine uygun bir buyruk oluyor.
-Din tüccarlığı tarikatların en kuvvetli olduğu alan. Pekala tarikatların bu kadar güçlenmelerindeki öteki etkenler nelerdir sizce?
Sağ/Muhafazalar iktidarların takviyesinden kelam ettik. Lakin Türkiye yakın tarihli kırılma süreçlerinde tarikatların daima daha da genişlediklerini görüyoruz. Şayet din tüccarlığı yapacaksanız, yeni insanlara ulaşmanız lazım değil mi?
En kritik eşik tarikatlar için 12 Eylül askeri darbesi. Keza kendileri dahi bunu söylüyorlar. O devir sol/sosyalist gayrete karşı yeni bir toplum mühendisliğine girildi. Yeni toplumsal yapıda din daha başat bir öge olarak öne çıkarıldı. Lakin daima bir kapalı ajandası olan tarikatlar bununla yetinmedi. Bu alanda uzun vakittir araştırma yapan bir gazeteci olarak açıkça söyleyebilirim ki, tarikatların/cemaatlerin bâtın ajandalarının ortasında daima bir cumhuriyeti alaşağı etme amacı var.
Bunun için okullar aracılığıyla hem kendi “altın nesillerini” yetiştirdiler, tıpkı vakitte devlete yerleştirdikleri isimlerle kendi müritlerinin önünü kumpaslarla açtılar.
Artık 10 yıl öncesine gidelim. Devletin neredeyse tüm kurumlarını FETÖ ele geçirmiş. İş arayan dahi FETÖ’ye gidiyordu. O denli ki aileler çocuklarını üniversiteyi kazansın diye FETÖ’nün dershanelerine gönderiyordu.
Artık “Bir FETÖ gitti bin FETÖ geldi” deniyor. Ülkeyi yöneten iktidar olarak Bakanlıkları, yargıyı, güvenliği tarikatlara açarsanız, üstüne yurttaşı da bu tarikatlara yönlendirirseniz ve bu durum bu biçimde devam ederse, bu ülkenin yeni 15 Temmuzları görmesi kaçınılmaz.
KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYINIZ
Birgün’den Can Uğur’a konuşan Yılmaz’ın röportajı şöyleki:
-Kitabınız tarihi bir çizgiden yola çıkıyor bu bağlamda cemaatlerle sağ iktidarların bağını nasıl yorumlarsınız, nasıl bir bağ var?
Aslında bugün sık sık gündeme gelen tarikat tartışmasını Osmanlı’ya kadar götürmek mümkün. Cumhuriyet’i kuran takım da bu sorunu tartıştı ve bir tahlil getirdi. İstiklal Savaşı daha sonrasında sıra toplumsal hayatta eşitlikçi bir nizamı sağlamaya, yurttaşı oluşturmaya gelmişti. Tarikatlar bugün olduğu üzere o gün de bunun önünde engeldi. Gelinen durumdan biroldukca tarikat önderi de şikayetçiydi. O denli ki 1925’te tekke ve zaviyeler kapatılırken buna dayanak verdiler. Düşünün bugün ben “Katli Vacip” kitabında tarikat cinayetlerini anlatıyorum, 1925 yılında yasa görüşülürken Kütahya Milletvekili Nuri Beyefendi, tarikatların işlenen birfazlaca cinayetin sorumlusu olduğunu söylüyordu.
Cumhuriyet’in toplumsal hayatta laikliği temel alan kurucu düşünsel yapısından 1950’li senelerda çıkıldı. Demokrat Parti’nin iktidara gelmesi ile tarikatlar bir daha baş gösterdi. Tabi sağ ya da muhafazakar iktidarların her periyodunda biz tarikatlara verilen bu takviyesi görüyoruz. Tarikata verilen takviyeyle hem o cemaatin müridi sizin seçmeniniz oluyor tıpkı vakitte elinizin altında istediğiniz biçimde kullanabileceğiz insan topluluğu olmuş oluyor.
Karşılıklı dayanak ile hem sağ partiler birebir vakitte tarikatlar iktidarlarının devamını sağladılar. Aslında “kazan-kazan”a dayalı bir çıkar bağlantısı. Lakin 70 yılı aşkın bu ilgiden dolayı Türkiye epey şey kaybetti.
-ABD ile tarikatlar içinde da organik alakadan bahsediyorsunuz. Bu kısmı açmanız mümkün mü?
Tabi… Soğuk Savaş devrinde nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde tarikat yapılanmalarının doğal müttefiki ABD idi. Aslında Türkiye’nin NATO’ya girdiği tarih ile tarikatlara verilen siyasi takviyenin tarihi de örtüşüyor. Müellif Faik Bulut bu örtüşmeyi daha da ileri götürerek, NATO girişin kurallarından birinin de tarikatlara takviye vermek olduğunu söylüyor.
daha sonrasına bakıyorsunuz, Türkiye’deki “Komünizmle Gayret Dernekleri” üzere ABD takviyeli tüm yapıların ortasında tarikatlar/cemaatler var. 1960 ve 1970’li senelerda ABD’nin bu derneklerine sırtını dayayan cemaatçilerin nasıl tetikçi olduklarını, cinayetler işlediklerini ve korunduklarını görüyoruz. Fazla uzatmayayım lakin en son meselai de 15 Temmuz darbe teşebbüsünde gördük. Bugün de ABD’nin aparatı olan ya da olmaya istekli olan cemaat yapıları vardır.
-Devrimci öğrenci Battal Mehetoğlu’nun bir küme Işıkçı tarafınca 15 Aralık 1969’da katledilmesi olayı var kitapta. Değişik olan o gün atağın faillerinden olan Arif Önemli’nin bugünün İslamcı partisi AKP’nin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafınca merasimlerde ‘abi’ diye takdim edilmesi. Bu sıradan bir hitap mı yoksa bir müddetkliliğin yansıması mı?
Süleyman Soylu, Arif Kıymetli alakasının alışılmış ki bir geçmişi var. Kıymetli çocukluk yaşında Parıltı cemaatine girmiş. daha sonrasında biroldukca suça bulaşmış, cezaevine girmiş. Hatta cezaevinde de sosyalistlere kan kusturmuş biri. Yılmaz Güney’in hapishane arkadaşı Ahmet Atılmış’ın anlatımlarına da kitapta yer verdim.
Kıymetli ile Soylu birebir siyasi parti geleneğinden geliyor. Önemli’yi cezaevinde biroldukca Adalet Partili milletvekili ziyarete giderdi. 12 Eylül darbesi daha sonrasında Arif Kıymetli 1993’e kadar DYP’de İlçe Başkanlığı yaptı. ondan sonrasında DYP’nin İstanbul Vilayet Disiplin Başkanlığını sürdürdü. Tıpkı devirde Süleyman Soylu da DYP’de siyaset yapan bir isimdi. Yakınlıkları uzun yıllar yan yana tıpkı partide siyaset yapmaktan geliyor.
Değişik olan ise, 52 yıl evvel İçişleri Bakanı’nın Battal Mehetoğlu’nun faili diye deklare ettiğı Önemli’ye bugünkü İçişleri Bakanı Soylu “ağabey” diye hitap ediyor.
-Norşin Şeyhi’nin öldürülmesi olayı var kitapta bu da çarpıcı bir hadise. İki taraf uyuşmazlığa fikir mahkeme yerine ‘şeriata gidiyorlar’ yani şeyhe… daha sonra ekonomik olarak uyuşmazlık sürünce taraflardan biri piri öldürüyor. Hükümet yetkilileri bu mevtin akabinde iletiler yayımladı. Bu alaka sarmalında ekonomik bağlar nerede duruyor, bir de şeriata gidecek gücü nereden alıyor taraflar?
Öncelikle “şeriata gitmek” tabiri mahkeme tutanaklarında şahitlerin sözünde geçiyor. Bölge insanları pirin mahkemesine gitmeyi “şeriata gitmek” olarak isimlendiriyor. Norşin Piri Abdülkerim Çevik mahkeme kuruyor ve taraflardan biri bu karara karşı çıkıp piri öldürüyor. Mahkeme kuran pıra birinci taziye yayınlayanlar; Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu.
Vatandaş güç almıyor, yaratılan hukuksuzlukta siyasilerinde yönlendirmesi ile gücün orada olduğunu düşünerek tarikatlara gidiyor. Tarikatlar on yıllardır aldıkları takviyeyle ekonomik manada holdingleşirken önemli bir mürit sayısına da ulaştılar. Tabi bir de aralıksız süren iktidar takviyesi var. Siz insanların önüne hakimi değil de piri sürerseniz, bu durumun yaşanılması kaçılmaz olur.
-Kitabınızda tarikatlara dair mahkeme tutanaklarına yansıyan bilgiler var bu manada tarikat mensupları bu yazdıklarınıza ne karşılık verdiler ya da siz onlara bunları sordunuz mu?
İsimlerini vermeyeyim ancak biroldukca cemaat üyesi beni arayıp ya da ileti yazıp teşekkür etti. Kendi içlerinde yaşanan bu durumlardan pek şikayetçi olan bir küme da var aslında. Röportajın başına bir manada geri döndük değil mi? Yaklaşık 100 yıl evvel de neredeyse birebir durumdaydık. “Ülkeye epeyce şey kaybettirdiler” diyorum ya, işte o “şey”in karşılığı.
Kitabı yazarken birfazlaca isme ulaşmaya çalıştım fakat tarikatlar hayli kapalı yapılar. Bazılarının avukatlarına yakınlarına dahi ulaşmaya çalıştım. Daima emsal karşılıkları, yani tehditler aldım; “Bunlara bulaşma başın belaya girer”, “Çok kuvvetliler seni yaşatmazlar”, “Yazık olur sana” üzere onlarca tehdit.
-Tarikatlar ortası ya da tarikatlar içi hesaplaşmalarda mescitlerin seçildiğine şahit oluyoruz kimi kere. Bu alanda çalışan birisi olarak bu insanları bu kadar ‘motive eden’ şeyler neler?
Bakıldığında Türkiye’deki biroldukça cemaatte ismini tarihi mescitlerden alıyor: İskenderpaşa, İsmailağa gibi… Burada Diyanet’in imamı olan isimlerin, cami cemaatini kendi müritleri kendilerini de pir yaptıklarını görüyoruz.
“Şeyh uçmaz mürit uçurur” diye bir kelam vardır. Tarikat müritleri pirlerine ilahi güçler atfediyorlar. Bu da daima bu biçimde kulaktan kulağa, sohbetlerle yayılıyor. Cemaat müritlerinde pıra olan bağlılık buradan başlıyor. Tabi burada siyasi önderlerin de katkısı büyük. Cumhurbaşkanlığı makamı bir ülkenin en başındaki pozisyonu temsil eder. Lakin siz bir bakıyorsunuz, Türkiye’nin cumhurbaşkanı bir tarikat pirini ziyaret ederken görülüyor.
Soyut manada güce sahip olan pıra siz somut bir güç de ekliyorsunuz. Pirinin üstüne giydirilen ilahi ve siyasi güç zırhını müridi de görüyor. Haliyle artık pirinin verdiği talimat şayet bir cinayet ise de bu onun gözünden “Katli Vacip” olan ilahi, dine uygun bir buyruk oluyor.
-Din tüccarlığı tarikatların en kuvvetli olduğu alan. Pekala tarikatların bu kadar güçlenmelerindeki öteki etkenler nelerdir sizce?
Sağ/Muhafazalar iktidarların takviyesinden kelam ettik. Lakin Türkiye yakın tarihli kırılma süreçlerinde tarikatların daima daha da genişlediklerini görüyoruz. Şayet din tüccarlığı yapacaksanız, yeni insanlara ulaşmanız lazım değil mi?
En kritik eşik tarikatlar için 12 Eylül askeri darbesi. Keza kendileri dahi bunu söylüyorlar. O devir sol/sosyalist gayrete karşı yeni bir toplum mühendisliğine girildi. Yeni toplumsal yapıda din daha başat bir öge olarak öne çıkarıldı. Lakin daima bir kapalı ajandası olan tarikatlar bununla yetinmedi. Bu alanda uzun vakittir araştırma yapan bir gazeteci olarak açıkça söyleyebilirim ki, tarikatların/cemaatlerin bâtın ajandalarının ortasında daima bir cumhuriyeti alaşağı etme amacı var.
Bunun için okullar aracılığıyla hem kendi “altın nesillerini” yetiştirdiler, tıpkı vakitte devlete yerleştirdikleri isimlerle kendi müritlerinin önünü kumpaslarla açtılar.
Artık 10 yıl öncesine gidelim. Devletin neredeyse tüm kurumlarını FETÖ ele geçirmiş. İş arayan dahi FETÖ’ye gidiyordu. O denli ki aileler çocuklarını üniversiteyi kazansın diye FETÖ’nün dershanelerine gönderiyordu.
Artık “Bir FETÖ gitti bin FETÖ geldi” deniyor. Ülkeyi yöneten iktidar olarak Bakanlıkları, yargıyı, güvenliği tarikatlara açarsanız, üstüne yurttaşı da bu tarikatlara yönlendirirseniz ve bu durum bu biçimde devam ederse, bu ülkenin yeni 15 Temmuzları görmesi kaçınılmaz.
KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYINIZ