Türk sinemasında Scorsese izleri: Paranoya mı gerçek mi

Suzan

New member
32. Ankara Sinema Şenliği kapsamında izlediğim nitelikli bir yerli üretim olan “Sen Ben Lenin” Festival’in gözbebeği ve ağır ilgi nazarann sinemalarından biri olarak göze çarptı…

Biletleri günler evvelce tükenen sineması Festival’de erişip izleyebilenler ise şanslıydı… O şanslılardan biri olarak kaleme alıyorum; bu da başka bir keyif..!

Tufan Taştan ve Barış Bıçakçı’nın senaryosunu gerçek bir hadiseden esinlenerek yazdıkları sineması bir daha Tufan Taştan yönetmiş… Gösterimden daha sonra bir gelenek haline gelen oyuncu ve direktörle moderatör eşliğinde soru/ karşılık kısmında Tufan Taştan’ın, yaşı ve biyografisi içindeki aksi korelasyon şaşırttı diyebilirim; çünkü kendisi çabucak hemen 33 yaşında… Fakat yaptığı kaliteli işler yaşının fazlaca üzerinde…

Uzay Bilimleri, Fizik, Oyunculuk ve İrtibat okuyan genç direktörün çektiği her belgesel ve kısa sinema kesinlikle mükafatla dönmüş yarışlardan… “Sen Ben Lenin” direktörün birinci uzun metrajlı sineması, daha doğrusu -kendi tabiriyle-kurmaca olma özelliği taşıyor…

Az evvelce de belirttiğim üzere gerçek bir olayın kurgulanması kararı ortaya çıkan senaryoda olay Akçakoca’nın bir kıyı kasabasında geçiyor…

SEN, BEN, LENİN’İN KISSASI

Yıl 1990’ların başı… SSCB dağılmıştır… O karmaşada denize atılan bir Lenin heykeli Akçakoca’nın kıyı kasabalarından birine vurur… O günden daha sonra da sakin görünen bu kasabaya iki polis dedektifi ve karmaşık bir hırsızlık kıssası damga vuracaktır…

Kasabanın genç ve hırslı Belediye Lideri Asaf’ın tek kederi turizmi canlandırmak ve bürokraside yükselip dikkat çekmektir… Kıyıya vuran bu heykel bunun için fırsattır… Bürokratik pürüze takılacağı nedeni öne sürülerekönce uzun bir vakit depoda bekleyen Lenin, ondan sonrasında kasaba meydanına dikilir… Açılış için Rus heyeti ve hükümetten ikinci derecede iştirak olacaktır… Herkes heyecanlıdır lakin, açılıştan bir gün evvel heykel çalınır..!

Ankara’dan soruşturma için gönderilen idealist ve hırçın dedektif Erol ve obsesyon hastası, çok dikkatli, sakin ve genç öbür dedektif Ufuk’un soruşturması başlar; lakin önlerinde olayı çözmek için yalnızca 12 saat vardır..

Bu sakin kasabada herkes gariptir; olayın ortasından de çıkılacak üzere değildir, üstelik Ruslar Ankara’yı; Ankara da iki dedektifi daima sıkıştırmaktadır…

Görünüşte herkes hem heykeli çalabilecek potansiyel hırsızdır; tıpkı vakitte hiç ilgisi olamayacak kadar uzaktır olaya..!

Agatha Christie romanları kadar karmaşık kişilikler; Alfred Hitcock kadar esrar dolu ve tansiyonlu ortam!

Boş bir sandalye… Annesinin anlattığı gerçeküstü masallardan etkilenip konuttan kaçan ve en son heykelin etrafında görülen 10 yaşındaki Ümit, idealist ve gizemli bir kasaba öğretmeni, Kemalizm’e sıkı sıkı bağlı anti-komünist bir okul müdürü, kocası 24 yıl evvel gözaltında kaybolan ve gelinlikle kıyıda koşan bir bayan, devrimci olduğunu saklamayan genç fotoğrafçı, materyalist bir kasaba imamı, çay bahçesi açmak için çabalayan Aziz, prestijini ve koltuğunu kaybetmekten korkan Belediye Lideri Asaf, eski tüfeklerden olan Asaf’ın karmaşık babası ve daha bir sürü absürt karakter..! Hepsi olayı daha da zora sokarlar…

“TÜRK SİNEMASINDA SCORSESE İZLERİ”

Çatısından gelen seslerin ve etrafı saran dalgaların daha da tansiyon yarattığı bir soruşturma odası ve soruşturma derinleştikçe kasabanın sırları ile yaşayanların özelinin girift hale gelişi, sineması daha da izlenir kılıyor…

Dram ve tansiyon finale gerçek sertleşiyor; yer yer de kara mizah ekleniyor doğal olarak… Kasabada bir cenaze ile bir arada Lenin’in de gömüldüğünü söyleyen gelinlikli hanımın itirafı ile her insanın derin bir ”Ohh..!” çeker…

Gömüldüğü söylenen ve aslında yıllar evvel gözaltında kaybolup mezarı dahi olmayan bir cenaze; onunla birlikte gömüldüğü söylenen Lenin…

Heykel bulunmuş ve soruşturma muvaffakiyetle tamamlanmış mıdır?

Bir devrimcinin olmayan mezarı, koca bir ihtilalin yok ettiği Leninizm’e mi gönderme yapmaktadır yoksa?

Türk sinemasının genç direktörlerini sinemada “alternatif gerçeklik” olarak bilinen bu stil sinemalarda bulabiliyoruz… elbette benimsediğimiz “Şu An” ve “Evrenden” farklı bir paralel an ve kainatlar sunarak bir çeşit dejavu ve kelebek tesiri yapan alternatif gerçeklik, bunu yaparken digital görsel efektlerden yardım alıyor;ancak usta bir direktörün elinde gerçeğe dönüşüyor.. ! Tufan Taştan bu sineması 12 günde ve fazlaca düşük bir bütçeyle; üstelik yalnızca gerçekte var olan bir adet yerde çektiğini söylerken, sinemada yer yer büyüsüne kapıldığımız ve izleyiciye dejavu yaşatan o karelerin ise dijital olduğunu aktardı…

Söyleşi sırasında sinemanın finaline ait sorulara ise bir seyircinin sorusu damga vurdu.. Sinemada heykel nitekim çalınmış mıydı, yoksa iki hasta ruhlu dedektifin paranoyalarını mı izlemiştik?

Martin Scorsese’nin 2010 üretimi başyapıtı “Zindan Adası” sinemasını andıran, düş ve gerçek içinde gidip gelen iki polisin akıl hastanesi olarak kullanılan bir adada, bu üslup bir soruşturmasını izlediğimizi hatırlatan bir finali hatırlıyoruz…

“Soru işaretini sevdiğini ve bunu açıklama işini izleyiciye bıraktığını” söyleyen genç direktörü alkışlayarak bitirdik geceyi…

Sinemanın oyuncu takımına değinmezsek yanılgı olur… Bıçkın komiserde Barış Falay ve genç ve obsesif dedektifte Saygın Shalbukil sinemanın merkezinde başarılı ve uyumlu bir ikili olmuş… Melis Birkan, Serdar Orçin, Parıltı Sürer, Salih Kalyon, Hasibe Eren ve Özgür Çevik de fazlaca başarılılar…

Vizyonda izleyecek olanlara şimdiden âlâ seyirler diliyorum…

Özge Kalkan