Şebnem TURHAN
Türk Lirası yılın son Merkez Bankası Para Siyaseti Heyeti toplantısı öncesinde yeni doruklarını görürken analistler yüksek enflasyon ve kurdaki sert kıymet kaybına karşın bugün PPK’dan 100 baz puanlık indirim beklentisinde. Merkez Bankası eylül ayından bu yana siyaset faizinde 4 puanlık indirim yaptı ve yüzde 19 düzeyinden yüzde 15’e indirdi siyaset faizini. Dün dolar/TL 14.81 lirayı aşarak rekor tazelerken 2020 sonundan bugüne doların TL karşısındaki bedel kazanımı yüzde 99’a geldi yani neredeyse iki katına yaklaştı. TL’nin ise yılbaşından bu yana dolar karşısındaki bedel kaybı yüzde 50’ye dayandı. Türkiye’nin 5 yıllık iflas risk primi CDS’leri 525 baz puana yükseldi.
Haftanın birinci süreç günü dolar/ TL 14.6’nın üzerine çıkmış Merkez Bankası’ndan piyasanın hesabına bakılırsa 2.5 milyar dolar düzeyinde direkt satım müdahalesi gelmişti. Pazartesi günü yapılan müdahale Merkez Bankası’nın aralık ayı boyunca dördüncüsünü gerçekleştirdiği en yüksek montanlı müdahale olmuştu. Toplamda 4 müdahalenin toplam büyüklüğünün ise 5 milyar dolara ulaştığı kaydedildi. Merkez Bankası’nın swap hariç memleketler arası net rezervlerinin eksi olması müdahalelerin büyüklüğünün ve sürdürülülebilirliğinin tartışılmasına niye oluyor.
Dolara talep yerellerden geldi
Lakin dün pazartesi günü müdahalenin geldiği düzeyler bile aşıldı. Analistler bugünkü PPK kararına kadar kurda dalgalanmanın devam edeceğini belirtiyor. sebebini ise piyasa 100 baz puan indirim beklese de 200 baz puan indirim önbakılırsan hatta pas geçme ihtimali olduğunu bile söyleyen ekonomistlerin bulunması ve seçeneklerin fazlalığı niçiniyle kurun sakinleşmediğine bağlıyor. Fakat yerellerin dolar talebi dikkat çekiyor. Pazartesi günü de müdahale öncesinde yerellerin ağır alımı kuru yeni rekorlara taşınken müdahale ile gerileyen kurda yabancı talebi de yaşanmıştı. Dün ise bir daha yerellerden, ferdî ve kurumsaldan talebinin dolar/TL’yi yeni rekor düzeylere Merkez Bankası Para Poltkası Heyeti 2021 boyunca değernn yüzde 50’sn kaybeden Türk Lrası’nın gölgesnde bugün poltka faz sonucunı verecek. Dün kur 14.81 lranın üzerne çıkarak karar önces rekorlarını sürdürürken beklent faz ndrmlernn devam etmes istikametinde. taşıdığı belirtiliyor.
Bugün bir daha kritik bir PPK yapılacak. Anketler analistlerin 100 baz puan indirimle siyaset faizinin yüzde 14’e çekilmesini öngörüyor. Fakat 200 baz puan yahut pas geçme ihtimali de dillendiriliyor. Her ne kadar Credit Suisse geçen hafta Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun aralık ayında indirim ihtimalinin azaldığını lisana getirdiğini yazsa da hem yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüksek faiz devrinin bitmiş olduğini sık sık vurguluyor. Bu da bugün faiz indirimlerinin süreceği ihtimalini artırıyor.
10 yıllık gösterge tahvilde 2.5 yılın tepesi
Türkiye’nin 10 yıllık gösterge tahvil faizi de dün gün ortasında yüzde 22,12 düzeyine gelerek 13 Ağustos 2018’de gördüğü yüzde 22,69’dan daha sonraki en yüksek düzeyine yükseldi. 2 yıllık gösterge tahvil faizi de yüzde 21,95 düzeyine kadar çıktı.
Öte yandan yüksek enflasyon riski de 2022’nin birinci çeyreğini fazlaca daha fazla etkileyecek üzere görünüyor. Analistlerin hesaplamalarına bakılırsa 2022’de tüketici enflasyonunun yüzde 30’ları aşması öngörülüyor. Siyaset faizinin yüzde 14 yahut daha altına çekilmesi Türkiye’ni en yüksek negatif gerçek faiz getirisi veren ülkeler ortasına da sokuyor.
Türkiye’de satın alma gücü AB ortalamasının yüzde 38 altında
Yılın sonuna yanlışsız TL’de sert kıymet kayıpları yaşarken 2020 yılında da Türkiye’de satın alım gücünün Avrupa Birliği ortalamasının yüzde 38 altında kaldığı belirtildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun bilgilerine nazaran Türkiye’nin Satın Alma Gücü Paritesi gayrisafi yurt içi hasıla endeksi 62 ile Avrupa Birliği ortalamasının yüzde 38 altına kaldı. GSYH endeksi en yüksek ülke 263 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 30 ile Arnavutluk oldu. Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafınca açıklanan Satın Alma Gücü Paritesi’ne nazaran kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2020 yılı neticelerina göre 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu paha Türkiye için 62 oldu ve AB ortalamasının yüzde 38 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke içinde SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 263 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 30 ile Arnavutluk oldu. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının yüzde 163 üzerinde, Arnavutluk ise yüzde 70 altında kıymete sahip oldu. Kişi başına fiili kişisel tüketim seviyesi 27 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 68 oldu ve AB ortalamasının yüzde 32 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke içinde kişi başına fiili kişisel tüketim bedeli en yüksek ülke 145 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 39 ile Arnavutluk oldu. Türkiye’nin fiili ferdî tüketime ait fiyat seviyesi endeksi, 2020 yılı neticelerina nazaran 38 oldu. Bu paha, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan tıpkı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 38 Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
Gerçek faiz oranı emsallerin epeyce altında
Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan hazırladığı raporda bugün TCMB’nin 25 baz puan ile arka arda üçüncü sefer faiz indirimi yapmasını beklediklerini kaydederek “Söz konusu karara ait beklentimizi ekonomik kaideler dahilinde değil, şimdiki yönlendirmeler ve iktisat siyasetlerinin doğrultusunda oluşturduğumuzu belirtmek isteriz” dedi. Erkan, Merkez Bankası’nın siyaset faizini 400 baz puan indirerek yüzde 15’e çektiğini ve liranın bu mühlet ortasında bedelinin neredeyse 3’te birini kaybettiğini hatırlatarak şöyleki devam etti: “Birfazlaca ülke faiz artırıyor, fakat TCMB’nin yaptığı indirimler ve enflasyondaki mevcut artışla birlikte faiz-enflasyon farkı 630 baz puana yükseldi. Enflasyona göre ayarlandığında, Türkiye’nin faiz oranları gerçek olarak düşük kalmaktadır. Bunu öbür ülkelerle yan yana koyduğumuzda açık orta en derin negatif gerçek getiriyi Türkiye’nin sunduğu görülmektedir. Önümüzdeki aylarda siyaset faizinin daha da düşmesi ve enflasyonun daha da artması negatif gerçek faiz oranlarını olağandışı düzeylere getirecektir. Faiz indirimlerinin aralığını kestirim etmek kolay değil zira iktisat yaklaşımını modele oturtma noktasında daha fazlaca doneye muhtaçlık olduğu görülüyor. Bu ortamda kurun gidebileceği düzeyler de net değil.”
Okumaya devam et...
Türk Lirası yılın son Merkez Bankası Para Siyaseti Heyeti toplantısı öncesinde yeni doruklarını görürken analistler yüksek enflasyon ve kurdaki sert kıymet kaybına karşın bugün PPK’dan 100 baz puanlık indirim beklentisinde. Merkez Bankası eylül ayından bu yana siyaset faizinde 4 puanlık indirim yaptı ve yüzde 19 düzeyinden yüzde 15’e indirdi siyaset faizini. Dün dolar/TL 14.81 lirayı aşarak rekor tazelerken 2020 sonundan bugüne doların TL karşısındaki bedel kazanımı yüzde 99’a geldi yani neredeyse iki katına yaklaştı. TL’nin ise yılbaşından bu yana dolar karşısındaki bedel kaybı yüzde 50’ye dayandı. Türkiye’nin 5 yıllık iflas risk primi CDS’leri 525 baz puana yükseldi.
Haftanın birinci süreç günü dolar/ TL 14.6’nın üzerine çıkmış Merkez Bankası’ndan piyasanın hesabına bakılırsa 2.5 milyar dolar düzeyinde direkt satım müdahalesi gelmişti. Pazartesi günü yapılan müdahale Merkez Bankası’nın aralık ayı boyunca dördüncüsünü gerçekleştirdiği en yüksek montanlı müdahale olmuştu. Toplamda 4 müdahalenin toplam büyüklüğünün ise 5 milyar dolara ulaştığı kaydedildi. Merkez Bankası’nın swap hariç memleketler arası net rezervlerinin eksi olması müdahalelerin büyüklüğünün ve sürdürülülebilirliğinin tartışılmasına niye oluyor.
Dolara talep yerellerden geldi
Lakin dün pazartesi günü müdahalenin geldiği düzeyler bile aşıldı. Analistler bugünkü PPK kararına kadar kurda dalgalanmanın devam edeceğini belirtiyor. sebebini ise piyasa 100 baz puan indirim beklese de 200 baz puan indirim önbakılırsan hatta pas geçme ihtimali olduğunu bile söyleyen ekonomistlerin bulunması ve seçeneklerin fazlalığı niçiniyle kurun sakinleşmediğine bağlıyor. Fakat yerellerin dolar talebi dikkat çekiyor. Pazartesi günü de müdahale öncesinde yerellerin ağır alımı kuru yeni rekorlara taşınken müdahale ile gerileyen kurda yabancı talebi de yaşanmıştı. Dün ise bir daha yerellerden, ferdî ve kurumsaldan talebinin dolar/TL’yi yeni rekor düzeylere Merkez Bankası Para Poltkası Heyeti 2021 boyunca değernn yüzde 50’sn kaybeden Türk Lrası’nın gölgesnde bugün poltka faz sonucunı verecek. Dün kur 14.81 lranın üzerne çıkarak karar önces rekorlarını sürdürürken beklent faz ndrmlernn devam etmes istikametinde. taşıdığı belirtiliyor.
Bugün bir daha kritik bir PPK yapılacak. Anketler analistlerin 100 baz puan indirimle siyaset faizinin yüzde 14’e çekilmesini öngörüyor. Fakat 200 baz puan yahut pas geçme ihtimali de dillendiriliyor. Her ne kadar Credit Suisse geçen hafta Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun aralık ayında indirim ihtimalinin azaldığını lisana getirdiğini yazsa da hem yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüksek faiz devrinin bitmiş olduğini sık sık vurguluyor. Bu da bugün faiz indirimlerinin süreceği ihtimalini artırıyor.
10 yıllık gösterge tahvilde 2.5 yılın tepesi
Türkiye’nin 10 yıllık gösterge tahvil faizi de dün gün ortasında yüzde 22,12 düzeyine gelerek 13 Ağustos 2018’de gördüğü yüzde 22,69’dan daha sonraki en yüksek düzeyine yükseldi. 2 yıllık gösterge tahvil faizi de yüzde 21,95 düzeyine kadar çıktı.
Öte yandan yüksek enflasyon riski de 2022’nin birinci çeyreğini fazlaca daha fazla etkileyecek üzere görünüyor. Analistlerin hesaplamalarına bakılırsa 2022’de tüketici enflasyonunun yüzde 30’ları aşması öngörülüyor. Siyaset faizinin yüzde 14 yahut daha altına çekilmesi Türkiye’ni en yüksek negatif gerçek faiz getirisi veren ülkeler ortasına da sokuyor.
Türkiye’de satın alma gücü AB ortalamasının yüzde 38 altında
Yılın sonuna yanlışsız TL’de sert kıymet kayıpları yaşarken 2020 yılında da Türkiye’de satın alım gücünün Avrupa Birliği ortalamasının yüzde 38 altında kaldığı belirtildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun bilgilerine nazaran Türkiye’nin Satın Alma Gücü Paritesi gayrisafi yurt içi hasıla endeksi 62 ile Avrupa Birliği ortalamasının yüzde 38 altına kaldı. GSYH endeksi en yüksek ülke 263 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 30 ile Arnavutluk oldu. Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafınca açıklanan Satın Alma Gücü Paritesi’ne nazaran kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2020 yılı neticelerina göre 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu paha Türkiye için 62 oldu ve AB ortalamasının yüzde 38 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke içinde SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 263 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 30 ile Arnavutluk oldu. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının yüzde 163 üzerinde, Arnavutluk ise yüzde 70 altında kıymete sahip oldu. Kişi başına fiili kişisel tüketim seviyesi 27 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 68 oldu ve AB ortalamasının yüzde 32 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke içinde kişi başına fiili kişisel tüketim bedeli en yüksek ülke 145 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 39 ile Arnavutluk oldu. Türkiye’nin fiili ferdî tüketime ait fiyat seviyesi endeksi, 2020 yılı neticelerina nazaran 38 oldu. Bu paha, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan tıpkı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 38 Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
Gerçek faiz oranı emsallerin epeyce altında
Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan hazırladığı raporda bugün TCMB’nin 25 baz puan ile arka arda üçüncü sefer faiz indirimi yapmasını beklediklerini kaydederek “Söz konusu karara ait beklentimizi ekonomik kaideler dahilinde değil, şimdiki yönlendirmeler ve iktisat siyasetlerinin doğrultusunda oluşturduğumuzu belirtmek isteriz” dedi. Erkan, Merkez Bankası’nın siyaset faizini 400 baz puan indirerek yüzde 15’e çektiğini ve liranın bu mühlet ortasında bedelinin neredeyse 3’te birini kaybettiğini hatırlatarak şöyleki devam etti: “Birfazlaca ülke faiz artırıyor, fakat TCMB’nin yaptığı indirimler ve enflasyondaki mevcut artışla birlikte faiz-enflasyon farkı 630 baz puana yükseldi. Enflasyona göre ayarlandığında, Türkiye’nin faiz oranları gerçek olarak düşük kalmaktadır. Bunu öbür ülkelerle yan yana koyduğumuzda açık orta en derin negatif gerçek getiriyi Türkiye’nin sunduğu görülmektedir. Önümüzdeki aylarda siyaset faizinin daha da düşmesi ve enflasyonun daha da artması negatif gerçek faiz oranlarını olağandışı düzeylere getirecektir. Faiz indirimlerinin aralığını kestirim etmek kolay değil zira iktisat yaklaşımını modele oturtma noktasında daha fazlaca doneye muhtaçlık olduğu görülüyor. Bu ortamda kurun gidebileceği düzeyler de net değil.”
Okumaya devam et...