semaver
Active member
Trablusgarp’tan Anadolu’ya, ‘Kemal’in çeteleri’ 15 Ekim 1911’de, Naci, Hakkı ve Yakup Cemil Beyefendiler ile bir arada, Gazeteci Mustafa Şerif ismine düzenlenmiş uydurma bir pasaportla İstanbul’dan yola çıktı. İstikamet, o günlerde hala Devlet-i Aliyye’nin bir sancağı olan Trablusgarp’tı; çabucak hemen yolda beş parasız kaldı…
Yol güzergahı üzerinde bulunan Mısır’da, tanınmamak için Arap kıyafetleri giydi, ancak yürüyüşü bir asker olduğunu ziyadesiyle ele vermekteydi. Bu yüzden iki kere tutuklanma tehlikesi geçirdi. İkincisinde bir gün müddetle gözaltında kaldı, fakat kuvvetli hitabeti yardımıyla kurtuldu. Bu sırada yakalandığı şiddetli hastalıktan kurtulması ise o kadar kolay olmadı; 15 gün boyunca İskenderiye’de bir hastanede müşahede altında kaldı.
İskenderiye, Mısır, 1911
Dört silahşor çöl sıcağı altında, deve sırtında tam bir hafta yol giderek Tobruk dolaylarındaki Türk karargahına ulaştı. misyonları, bölgede yaşayan Senusiler üzerinden bir direnç hareketi örgütleyerek, İtalyan işgaline ziyadesiyle açık olan Trablusgarp’ı savunmaktı.
çabucak hemen 24 yaşında bir kurmay yüzbaşıyken atandığı Suriye’nin başşehri Şam’da, “Hürriyet olmayan yerde mevt ve batmak vardır, tarih biz çocuklardan misyon beklemektedir” diyerek, ‘Vatan ve Hürriyet’ isimli ihtilalci örgütü kuran o genç subay için bu durum pek de yabancı değildi. Mekteb-i Erkân-ı Harbiye’de, Yarbay Nuri Beyefendi‘e sorduğu sualin peşinden ufuklara yürüyordu…
Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal silah arkadaşları ile – Şam, Suriye, 1906
Bağımsızlık yanlısı, laik ve yurtsever Türk ulusçuluğunun tarihi köklerini oluşturan Jön Türkler, 1860’lardan 1918’e kadar, işgallere karşı vatan müdaafasına yetişen halkı silahlandırarak özellikle Rumeli’de ağır bir uğraş yürütmüşlerdi. Üstelik, ‘Jön Türk’ kavramı bu özelliklerinden dolayı Batı lisanlarına, “Düzeni tesis etmek için radikal değişikliklere istekli genç kişilik” tanımlamasıyla girmişti.
Osmanlı Harp Akademi’sinde, bir Alman istihkam subayı olan Friedric Wilhelm Rustow‘un gerilla savaşı üzerine yazdığı La Petite Guerre (Küçük Savaş) isimli kitap okutuluyordu. 1865‘te ortaya çıkan Yeni Osmanlılar Cemiyeti, Fransız İhtilali’nin ortaya attığı, ‘Bütün milletin silahlandırılması’ fikrini benimsiyordu. 1908 İhtilali‘ni ilan eden ittihatçı subaylar, halk ortasında gerilla müfrezeleri tesis ederek, onlara önderlik etmiştiler. 1914 yılı Ağustos ayında, ülkenin daha kapsamlı bir işgal tehdidiyle karşı karşıya kalacağı öngörüsüyle kurulan Teşkilat-ı Mahsusa da bir daha İmparatorluğun dağılma tehlikesine karşı örgütlenmiş bir gerilla hareketiydi.
İşte, Kasım 1911‘de, Gazeteci Mustafa Şerif kimliği altında, memleketinden 5000 kilometre uzakta, lisanlarını bile pek az bildiği yiğit bedevilerle bir arada direniş örgütleyen Erkân-ı Harbiye Kolağası Mustafa Kemal de bu esaslı geleneğin tedrisatından geçmiş gözü pek bir sıra neferiydi.
Erkân-ı Harbiye Kolağası Mustafa Kemal, Trablusgarp, 1911
Takvim yaprakları kışın eşikte olduğunu haber vermekteydi. Senusi direnişçilerin tüm bedenlerini saran mütevazı beyaz kumaş, yüzlerini kum fırtınalarına siper etmekteydi. Mustafa Kemal, aşiret reisleri ve toplum başkanlarıyla günlerce toplantılar yaptı. O ve üç arkadaşının uğraşlarıyla Trablusgarp’ta yakılan ateş bütün mevzileri sardı. Senusilerin yanı sıra başka Arap kabileleri de ihtilalci saflarda tüfek kuşandı.
2 Aralık’ta, seyahatin başladığı günden tam 70 gün daha sonra Tobruk’ta birinci başarılı muharebesini yaptı. 16 Ocak‘ta Derne’de gözünden yaralandı; 1 Aylık tedavinin akabinde, çabucak hemen güzelleşmeden hastaniçin ayrıldı. 4 Mart‘ta hastalığı nüksetti; 15 gün daha hastanede kalmak zorunda kaldı ve tam bu sırada Derne’deki gerilla birliklerinin kumandanlığına atandı.
Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta binbaşı rütbesine yükseldi fakat daha da değerlisi; o, orada ‘harb-ı sağir’ yani gayr-i nizami harbi; bugünkü ismiyle ‘gerilla savaşı‘nın inceliklerini öğrendi. Anadolu ihtilalinin patlamaya hazır tohumlarını, ketumiyetle sırlanmış yüreğinde, palmiye ağaçlarının gölgelediği Trablusgarp’tan Ankara’ya getirdi…
Tarihler 1920 yılını gösterdiğinde, Libyalı Senusilerin önderi, Mustafa Kemal’in yoldaşı Pir Ahmed Senusi de Ulusal Çaba’ya dayanak vermek maksadıyla Anadolu’ya geldi. nazaranvi: “Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki Müslümanları emperyalist işgale karşı harekete geçirmek; birebir coğrafyadaki anti-emperyalist hareketlerin yanı sıra Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki Kürtleri de Andolu ihtilalinin saflarına çekmekti”. Senusi, karış karış dolaştı Anadolu topraklarını; pek hayli Kürt aşiret reisini o kattı ulusal uğraş saflarına.
Mustafa Kemal’in sol yanında, lokal kıyafetler ortasında Ulusal Uğraş’ın Libyalı kahramanı Pir Ahmed Eş-Şerif Es-Senûsî görülmektedir.
12 Temmuz 1920‘de, İznik’in Yunanlılar tarafınca işgal edildiği gün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı bir konuşmada şunları söylüyordu kumandan:
“Efendiler, bu biçimde küçük küçük müfrezelerin başında subay bulundurmakla bedene getirilen teşkilat, harb-ı sağir teşkilatıdır… Uzun süre çarpışabilmek ve savaş şevkini ayakta tutmak için harb-ı sağir yapacağız…”
Bu konuşmadan tam 2 gün daha sonra, İstanbul Divan-ı Harbi, Mustafa Kemal Paşa ile bir arada hareket eden subayları idama mahkum etti. Fakat, tarihe birinci defa o günlerde, Batı basınının, ‘Kemal’in çeteleri’ kavramıyla bir arada söylem ettiği ‘Kemalistler’ sözcüğüyle geçen o subaylar, 18 Temmuz 1920’de, Mustafa Kemal’in önderliğinde, kardeş milletlerin hudud-u ulusalı, ‘Misak-i Ulusal‘ üzerine ant içti.
Mustafa Kemal Ankara’da, 30 Ekim 1920
19. yüzyılın yetiştirdiği en büyük gerilla taktisyeni olarak anılan Mustafa Kemal, evvel vatansever güçlerden teşekkül gerilla müfrezeleriyle direnişin temel örgütlerini oluşturdu. Akabinde, Sevr Antlaşması’yla dağıtılmış olan nizamlı orduyu, bir daha kurdu.
1937 yılının Ocak ayı başında Hatay sorunu gündeme geldiğinde; sadece 9 ay daha sonra cenazesinde kumandan olarak tayin edilecek olan Orgeneral Fahrettin Altay’a şu biçimde diyordu:
“Paşa biliyor musun, ben Cumhurbaşkanlığını bırakıp Hatay’a çete reisi olacağım…”
Yol güzergahı üzerinde bulunan Mısır’da, tanınmamak için Arap kıyafetleri giydi, ancak yürüyüşü bir asker olduğunu ziyadesiyle ele vermekteydi. Bu yüzden iki kere tutuklanma tehlikesi geçirdi. İkincisinde bir gün müddetle gözaltında kaldı, fakat kuvvetli hitabeti yardımıyla kurtuldu. Bu sırada yakalandığı şiddetli hastalıktan kurtulması ise o kadar kolay olmadı; 15 gün boyunca İskenderiye’de bir hastanede müşahede altında kaldı.
İskenderiye, Mısır, 1911
Dört silahşor çöl sıcağı altında, deve sırtında tam bir hafta yol giderek Tobruk dolaylarındaki Türk karargahına ulaştı. misyonları, bölgede yaşayan Senusiler üzerinden bir direnç hareketi örgütleyerek, İtalyan işgaline ziyadesiyle açık olan Trablusgarp’ı savunmaktı.
çabucak hemen 24 yaşında bir kurmay yüzbaşıyken atandığı Suriye’nin başşehri Şam’da, “Hürriyet olmayan yerde mevt ve batmak vardır, tarih biz çocuklardan misyon beklemektedir” diyerek, ‘Vatan ve Hürriyet’ isimli ihtilalci örgütü kuran o genç subay için bu durum pek de yabancı değildi. Mekteb-i Erkân-ı Harbiye’de, Yarbay Nuri Beyefendi‘e sorduğu sualin peşinden ufuklara yürüyordu…
Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal silah arkadaşları ile – Şam, Suriye, 1906
Bağımsızlık yanlısı, laik ve yurtsever Türk ulusçuluğunun tarihi köklerini oluşturan Jön Türkler, 1860’lardan 1918’e kadar, işgallere karşı vatan müdaafasına yetişen halkı silahlandırarak özellikle Rumeli’de ağır bir uğraş yürütmüşlerdi. Üstelik, ‘Jön Türk’ kavramı bu özelliklerinden dolayı Batı lisanlarına, “Düzeni tesis etmek için radikal değişikliklere istekli genç kişilik” tanımlamasıyla girmişti.
Osmanlı Harp Akademi’sinde, bir Alman istihkam subayı olan Friedric Wilhelm Rustow‘un gerilla savaşı üzerine yazdığı La Petite Guerre (Küçük Savaş) isimli kitap okutuluyordu. 1865‘te ortaya çıkan Yeni Osmanlılar Cemiyeti, Fransız İhtilali’nin ortaya attığı, ‘Bütün milletin silahlandırılması’ fikrini benimsiyordu. 1908 İhtilali‘ni ilan eden ittihatçı subaylar, halk ortasında gerilla müfrezeleri tesis ederek, onlara önderlik etmiştiler. 1914 yılı Ağustos ayında, ülkenin daha kapsamlı bir işgal tehdidiyle karşı karşıya kalacağı öngörüsüyle kurulan Teşkilat-ı Mahsusa da bir daha İmparatorluğun dağılma tehlikesine karşı örgütlenmiş bir gerilla hareketiydi.
İşte, Kasım 1911‘de, Gazeteci Mustafa Şerif kimliği altında, memleketinden 5000 kilometre uzakta, lisanlarını bile pek az bildiği yiğit bedevilerle bir arada direniş örgütleyen Erkân-ı Harbiye Kolağası Mustafa Kemal de bu esaslı geleneğin tedrisatından geçmiş gözü pek bir sıra neferiydi.
Erkân-ı Harbiye Kolağası Mustafa Kemal, Trablusgarp, 1911
Takvim yaprakları kışın eşikte olduğunu haber vermekteydi. Senusi direnişçilerin tüm bedenlerini saran mütevazı beyaz kumaş, yüzlerini kum fırtınalarına siper etmekteydi. Mustafa Kemal, aşiret reisleri ve toplum başkanlarıyla günlerce toplantılar yaptı. O ve üç arkadaşının uğraşlarıyla Trablusgarp’ta yakılan ateş bütün mevzileri sardı. Senusilerin yanı sıra başka Arap kabileleri de ihtilalci saflarda tüfek kuşandı.
2 Aralık’ta, seyahatin başladığı günden tam 70 gün daha sonra Tobruk’ta birinci başarılı muharebesini yaptı. 16 Ocak‘ta Derne’de gözünden yaralandı; 1 Aylık tedavinin akabinde, çabucak hemen güzelleşmeden hastaniçin ayrıldı. 4 Mart‘ta hastalığı nüksetti; 15 gün daha hastanede kalmak zorunda kaldı ve tam bu sırada Derne’deki gerilla birliklerinin kumandanlığına atandı.
Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta binbaşı rütbesine yükseldi fakat daha da değerlisi; o, orada ‘harb-ı sağir’ yani gayr-i nizami harbi; bugünkü ismiyle ‘gerilla savaşı‘nın inceliklerini öğrendi. Anadolu ihtilalinin patlamaya hazır tohumlarını, ketumiyetle sırlanmış yüreğinde, palmiye ağaçlarının gölgelediği Trablusgarp’tan Ankara’ya getirdi…
Tarihler 1920 yılını gösterdiğinde, Libyalı Senusilerin önderi, Mustafa Kemal’in yoldaşı Pir Ahmed Senusi de Ulusal Çaba’ya dayanak vermek maksadıyla Anadolu’ya geldi. nazaranvi: “Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki Müslümanları emperyalist işgale karşı harekete geçirmek; birebir coğrafyadaki anti-emperyalist hareketlerin yanı sıra Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki Kürtleri de Andolu ihtilalinin saflarına çekmekti”. Senusi, karış karış dolaştı Anadolu topraklarını; pek hayli Kürt aşiret reisini o kattı ulusal uğraş saflarına.
Mustafa Kemal’in sol yanında, lokal kıyafetler ortasında Ulusal Uğraş’ın Libyalı kahramanı Pir Ahmed Eş-Şerif Es-Senûsî görülmektedir.
12 Temmuz 1920‘de, İznik’in Yunanlılar tarafınca işgal edildiği gün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı bir konuşmada şunları söylüyordu kumandan:
“Efendiler, bu biçimde küçük küçük müfrezelerin başında subay bulundurmakla bedene getirilen teşkilat, harb-ı sağir teşkilatıdır… Uzun süre çarpışabilmek ve savaş şevkini ayakta tutmak için harb-ı sağir yapacağız…”
Bu konuşmadan tam 2 gün daha sonra, İstanbul Divan-ı Harbi, Mustafa Kemal Paşa ile bir arada hareket eden subayları idama mahkum etti. Fakat, tarihe birinci defa o günlerde, Batı basınının, ‘Kemal’in çeteleri’ kavramıyla bir arada söylem ettiği ‘Kemalistler’ sözcüğüyle geçen o subaylar, 18 Temmuz 1920’de, Mustafa Kemal’in önderliğinde, kardeş milletlerin hudud-u ulusalı, ‘Misak-i Ulusal‘ üzerine ant içti.
Mustafa Kemal Ankara’da, 30 Ekim 1920
19. yüzyılın yetiştirdiği en büyük gerilla taktisyeni olarak anılan Mustafa Kemal, evvel vatansever güçlerden teşekkül gerilla müfrezeleriyle direnişin temel örgütlerini oluşturdu. Akabinde, Sevr Antlaşması’yla dağıtılmış olan nizamlı orduyu, bir daha kurdu.
1937 yılının Ocak ayı başında Hatay sorunu gündeme geldiğinde; sadece 9 ay daha sonra cenazesinde kumandan olarak tayin edilecek olan Orgeneral Fahrettin Altay’a şu biçimde diyordu:
“Paşa biliyor musun, ben Cumhurbaşkanlığını bırakıp Hatay’a çete reisi olacağım…”