Mehmet KAYA – Merve YİĞİTCAN
Yatırım teşviklerine ‘yerli ve yeşil’ güncelleme geldi. Türkiye’de “uygun üretim kapasitesi bulunan” makine ve teçhizatlar ithal edilmesi halinde gümrük vergisi muafiyetinden yararlanamayacak. OSB’de yer bulamayan yatırımcılar için İstanbul özelinde OSB haricinde kalan yerlerdeki yatırımlar da teşvik kapsamına girecek. Ayrıyeten etraf yatırımlarının kapsamı genişletildi, data merkezi yatırımları da öncelikli yatırım kapsamına alındı. Bayan ve genç istihdamını desteklemek için sigorta prim dayanağı müddeti uzatıldı. Teşvikten yararlanmak için gerekli olan minimum sabit yatırım fiyatları bölgeler itibariyle farklılık göstermekle bir arada artırıldı. Pandemi periyodunda yatırımını tamamlayamayan sanayicilere teşvik evrakı müddetini ek olarak 2 yıl uzatma hakkı verildi. Özel kesim temsilcileri, yerli ve yabancı yatırımcıları ilgilendiren düzenlemelere olumlu reaksiyon verdiler. Bilhassa yerli makine üreticileri, ithalat önlemlerine yönelik düzenlemeden şad.
Etraf yatırımlarına TÜBİTAK onayı
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı sonucu Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna bakılırsa, etraf yatırımlarının kapsamı genişletildi ve tarifi da büsbütün değiştirildi. “Doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan, mevcut yahut gerçekleştirilecek tesislerin katı, sıvı yahut gaz üzere atıklarının temizlenmesine yahut yok edilmesine yönelik yatırımlardır” halindeki tarif, “TÜBİTAK MAM Etraf ve Pak Üretim Enstitüsünün vereceği proje onayında en az yüzde 15 oranında su tasarrufu yahut emisyon/atık azalımı sağlanabileceği tevsik edilen yatırımlar” olarak değiştirildi. Öte yandan uzun müddettir beklenen bilgi merkezi yatırımlarına yönelik de düzenleme geldi. Data merkez yatırımları, “öncelikli yatırımlar” kapsamına alındı, bu biçimdece data merkezi yatırımları daha yüksek oranlarda ve müddetlerde takviye alacak.
Makine ithalatına önlem
Teşvik sonucu olarak bilinen karara “Gümrük Vergisi Muafiyetinden Yararlanamayacak Makine ve Teçhizat Listesi” başlığıyla Ek-8 listesi eklendi. Bu listede GTİP numarası ayrıntısında 174 makine ve teçhizat sıralandı. Buna nazaran, yerli makine imalat endüstrisinin teşvik edilmesi gayesi gözetilerek Türkiye’de uygun üretim kapasitesi bulunan makine ve teçhizatlar, ithal edilmesi halinde, yatırım teşvik dokümanına dahil edilmekle bir arada gümrük vergisi muafiyetinden yararlandırılmayacak.
Ayrıyeten 8’inci hususun 2’nci fıkrasında yapılan değişiklikle, “bir yatırımın stratejik yatırım sayılabilmesi için gerekli koşullardan muafiyet emeliyle; Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) onayı ile yapılacak savunma sanayii yatırımlarında, yatırım kapasitesinin ithalattan az olması gerektiği kuralı ile toplam ithalatın 50 milyon doların üzerinde olması şartı” aranmayacak. İkinci el yahut yenilenmiş çimento, baskı, basım, dokumacılık ve konfeksiyon makinelerinin ithalatı teşvik kapsamında yapılamayacak.
Bu düzenlemeyle, yerli üretimin teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Minimum yatırım meblağı artırıldı
1 Ocak 2022’den itibaren geçerli olmak üzere, taban sabit yatırım fiyatları artırılarak, sabit yatırım fiyatlarının gerçek kıymetlerini müdafaası sağlanacak. Ayrıyeten finansal kiralamaya mevzu makine teçhizata ilişkin minimum toplam meblağlar her bir bölge için artırılarak gerçek bedeli korunacak. Yatırım takviyesi alabilmek için gerekli minimum sabit yatırım fiyatı, 1. ve 2. bölgelerde 1 milyon TL’den 3 milyon TL’ye; 3, 4, 5 ve 6. Bölge’de ise 1,5 milyon TL’ye yükseltildi. Finansal kiralama ile yapılan sabit yatırımlarda her bir finansal kiralama şirketi için 1, 2, 3 ve 4. Bölge için en az 500 bin TL olan fiyat 750 bin TL’ye; 5 ve 6. Bölge için ise 300 TL’den 500 bin TL’ye yükseltildi. Ayrıyeten, yapılan düzenlemeyle teşvik evrakı kapsamında yatırım harcanması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik dokümanında kayıtlı toplam sabit yatırım meblağının yüzde 25’ini aşamayacağı düzenlemesi yapıldı. Bu oran daha evvel yüzde 50’ydi.
Faiz ve kar hissesi dayanağı
sonucun 11’inci hususunda yapılan değişiklikle, bölgesel ve stratejik yatırımlara verilen kar hissesi takviyesi oranlarında değişiklik yapıldı. Buna nazaran, öncelikli yatırımlar kapsamındaki yatırımlardan kimileri için kullanılan kredinin faizinin 7 puanı teşvik olarak verilebilecek. Unsurda yapılan değişiklikle ayrıyeten verilecek faiz takviyesinin meblağının yatırım yeri ve bölgesi ile öncelikli yatırım olup olmadığına bakılırsa üst limitleri de belirlendi.
İstanbul’da OSB dışına da teşvik
Yatırım teşviklerinde İstanbul’daki yatırımların daha az desteklendiğini düşünen sanayicileri de rahatlatacak karar alındı. Buna bakılırsa, İstanbul özelinde orta-üst teknolojili bir yatırım OSB yahut sanayi bölgelerinde taban 5 milyon, haricindeysa yatırım meblağı 10 milyon TL olmak kaydıyla 1’inci Bölge teşviklerinden yararlanabilecek. Bilhassa OSB’lerde yer bulmakta zorlanan endüstriciler için İstanbul özelinde alınan bu karar da sanayicilerce olumlu karşılandı.
Bayan istihdamına takviye mühleti uzatıldı
Bayan ve genç istihdam eden firmaların istihdam dayanaklarından yararlanabilme müddetleri de uzatılacak. Buna nazaran, teşvik evrakında bildirilen toplam çalışan sayısını geçmemek üzere, yatırım müddetince genç ve bayan çalışanların çalışma mühletleri 1 yılı geçmişse müracaata gerek kalmaksızın her 1 yıl için 1 ay ek teşvik verilecek. Bu düzenleme 29 Haziran ve daha sonrasında yapılan teşvik evrakı müracaatlarına uygulanacak. Dokumacılık ve hazır giysi dalında 1 yahut 2. Bölge’de olup da öteki bölgelere taşınan firmalara verilen teşvik için müracaat müddeti de 2021 sonuna uzatıldı.
Tamamlanamayan yatırıma ek mühlet
Değişikliklerde pandemide yatırımlarını tamamlamakta zorlanan yatırımcılar da unutulmadı. COVID-19 salgını olmak üzere çeşitli afet hallerinde yarım kalan ve tamamlanamayan yatırımların, yatırım teşviklerinden yararlanmaya devam ederek tamamlanabilmesi hedefiyle 11 Mart 2021’dilk evvel düzenlenen ve bu tarih prestijiyle mühleti devam eden yatırım teşvik evraklarına, başvurulması halinde 2 yıl ek mühlet uzatımı hakkı verilecek. Bu mühlet daha evvel bir yıldı. Kağıt üretimine yönelik plantasyon alanı yatırımları ve sentetik elyaf üretimine yönelik yatırımlar yatırım teşviklerinden yararlanabilecek.
Makineciler düzenlemeden mutlu: Cari açık probleminde nefes aldıracak
Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) İdare Heyeti Lideri Adnan Dalgakıran, Yatırımlarda Devlet Yardımı Hakkında Karar’da yapılan değişiklikleri kıymetlendirdi. Dalgakıran, bölümün bir müddetdir beklediği düzenlemenin hayata geçmesinden dolayı keyifli olduklarını belirterek, sonucun Türkiye’nin cari açık meselesinde bir ölçü nefes aldıracağına dikkat çekti. Yatırım malları üretmenin bir ülkenin en kıymetli stratejik bahislerinden biri olduğunu savunan Dalgakıran, şu sözleri kullandı: “Türkiye’de iki büyük açık var, güç ve yatırım malları. Biz bu yatırım mallarını üretemediğimiz için ithal etmiyoruz. Bilakis ithal edilenlerin yüzde 70’ini biz ürettiğimiz biçimde ithal ediyoruz. Öyleyse buna ‘dur’ demek lazım. Şayet petrol ve doğalgazı yoksa yatırım malları üretmeden büyük zenginlik elde etmiş bir ülke yok. ötürüsıyla Türkiye’nin bu alanını uygun geliştirmiş olması lazım. Kelam konusu önlemler bu manada hayli kıymetli.” Değişikliklerin kısa ve orta vadede iktisada biroldukça katkısının olacağını söyleyen Dalgakıran, “Bu düzenleme daha fazla yerli makine ve teçhizata yönelmeyi sağlayacaktır. Bu da cari açık meselesinde bir ölçü nefes aldıracaktır. Ayrıyeten yatırım yapanların daha düşük maliyetlerde yatırım yapmasını sağlayacaktır. beraberinde kesimin büyümesini sağlayacak, istihdamı artıracak, dalın ihracatını daha da kuvvetli hale getirecektir. Döviz dışarı gitmeyecek, Türkiye’de kalacak” diye konuştu.
Yazılım ve e-ticaret yatırımları için de takviye bekleniyor
PwC Dolaylı Vergi Hizmetleri Yöneticisi Yasemin Bekgöz, yatırımda devlet yardımlarına gelen yeni düzenlemelerin yatırımcılara olumlu katkıları olacağını söylemiş oldu. Bekgöz, bilhassa zorlayan sebep kapsamında yatırımların tamamlanması için ek mühlet verilmesinin yatırımcıyı rahatlatacağını söylerken, bayan ve genç istihdamına yönelik ek patron sigorta prim dayanağının kıymetine dikkat çekti. İstanbul’da orta yüksek teknolojiler için OSB haricinde da yatırımların da dayanak kapsamına alınmasının sevindirici olduğunu belirten Bekgöz, uzun müddettir yatırımcılar tarafınca beklenen data merkezleri yatırım takviyelerinin de bu düzenlemede getirilmesinin yatırımcıları şad edeceğini tabir etti. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yatırım teşviklerde daima güncellemeler yaparak yatırımcıya fırsatlar sunduğunu hatırlatan Bekgöz, “E-ticaret şirketleri önemli büyüme ortasında ve depo kurmak isteyen e-ticaret şirketleri teşvik bekliyordu, çabucak hemen bununla ilgili bir düzenleme yapılmadığı görülüyor. Yazılım yatırımlarıyla ilgili de beklentiler vardı. Bilhassa yabancı yatırımcılar bunu yakından takip ediyor. İlerleyen periyotta bu iki alanda da dayanaklar geleceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
Okumaya devam et...
Yatırım teşviklerine ‘yerli ve yeşil’ güncelleme geldi. Türkiye’de “uygun üretim kapasitesi bulunan” makine ve teçhizatlar ithal edilmesi halinde gümrük vergisi muafiyetinden yararlanamayacak. OSB’de yer bulamayan yatırımcılar için İstanbul özelinde OSB haricinde kalan yerlerdeki yatırımlar da teşvik kapsamına girecek. Ayrıyeten etraf yatırımlarının kapsamı genişletildi, data merkezi yatırımları da öncelikli yatırım kapsamına alındı. Bayan ve genç istihdamını desteklemek için sigorta prim dayanağı müddeti uzatıldı. Teşvikten yararlanmak için gerekli olan minimum sabit yatırım fiyatları bölgeler itibariyle farklılık göstermekle bir arada artırıldı. Pandemi periyodunda yatırımını tamamlayamayan sanayicilere teşvik evrakı müddetini ek olarak 2 yıl uzatma hakkı verildi. Özel kesim temsilcileri, yerli ve yabancı yatırımcıları ilgilendiren düzenlemelere olumlu reaksiyon verdiler. Bilhassa yerli makine üreticileri, ithalat önlemlerine yönelik düzenlemeden şad.
Etraf yatırımlarına TÜBİTAK onayı
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı sonucu Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna bakılırsa, etraf yatırımlarının kapsamı genişletildi ve tarifi da büsbütün değiştirildi. “Doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan, mevcut yahut gerçekleştirilecek tesislerin katı, sıvı yahut gaz üzere atıklarının temizlenmesine yahut yok edilmesine yönelik yatırımlardır” halindeki tarif, “TÜBİTAK MAM Etraf ve Pak Üretim Enstitüsünün vereceği proje onayında en az yüzde 15 oranında su tasarrufu yahut emisyon/atık azalımı sağlanabileceği tevsik edilen yatırımlar” olarak değiştirildi. Öte yandan uzun müddettir beklenen bilgi merkezi yatırımlarına yönelik de düzenleme geldi. Data merkez yatırımları, “öncelikli yatırımlar” kapsamına alındı, bu biçimdece data merkezi yatırımları daha yüksek oranlarda ve müddetlerde takviye alacak.
Makine ithalatına önlem
Teşvik sonucu olarak bilinen karara “Gümrük Vergisi Muafiyetinden Yararlanamayacak Makine ve Teçhizat Listesi” başlığıyla Ek-8 listesi eklendi. Bu listede GTİP numarası ayrıntısında 174 makine ve teçhizat sıralandı. Buna nazaran, yerli makine imalat endüstrisinin teşvik edilmesi gayesi gözetilerek Türkiye’de uygun üretim kapasitesi bulunan makine ve teçhizatlar, ithal edilmesi halinde, yatırım teşvik dokümanına dahil edilmekle bir arada gümrük vergisi muafiyetinden yararlandırılmayacak.
Ayrıyeten 8’inci hususun 2’nci fıkrasında yapılan değişiklikle, “bir yatırımın stratejik yatırım sayılabilmesi için gerekli koşullardan muafiyet emeliyle; Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) onayı ile yapılacak savunma sanayii yatırımlarında, yatırım kapasitesinin ithalattan az olması gerektiği kuralı ile toplam ithalatın 50 milyon doların üzerinde olması şartı” aranmayacak. İkinci el yahut yenilenmiş çimento, baskı, basım, dokumacılık ve konfeksiyon makinelerinin ithalatı teşvik kapsamında yapılamayacak.
Bu düzenlemeyle, yerli üretimin teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Minimum yatırım meblağı artırıldı
1 Ocak 2022’den itibaren geçerli olmak üzere, taban sabit yatırım fiyatları artırılarak, sabit yatırım fiyatlarının gerçek kıymetlerini müdafaası sağlanacak. Ayrıyeten finansal kiralamaya mevzu makine teçhizata ilişkin minimum toplam meblağlar her bir bölge için artırılarak gerçek bedeli korunacak. Yatırım takviyesi alabilmek için gerekli minimum sabit yatırım fiyatı, 1. ve 2. bölgelerde 1 milyon TL’den 3 milyon TL’ye; 3, 4, 5 ve 6. Bölge’de ise 1,5 milyon TL’ye yükseltildi. Finansal kiralama ile yapılan sabit yatırımlarda her bir finansal kiralama şirketi için 1, 2, 3 ve 4. Bölge için en az 500 bin TL olan fiyat 750 bin TL’ye; 5 ve 6. Bölge için ise 300 TL’den 500 bin TL’ye yükseltildi. Ayrıyeten, yapılan düzenlemeyle teşvik evrakı kapsamında yatırım harcanması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik dokümanında kayıtlı toplam sabit yatırım meblağının yüzde 25’ini aşamayacağı düzenlemesi yapıldı. Bu oran daha evvel yüzde 50’ydi.
Faiz ve kar hissesi dayanağı
sonucun 11’inci hususunda yapılan değişiklikle, bölgesel ve stratejik yatırımlara verilen kar hissesi takviyesi oranlarında değişiklik yapıldı. Buna nazaran, öncelikli yatırımlar kapsamındaki yatırımlardan kimileri için kullanılan kredinin faizinin 7 puanı teşvik olarak verilebilecek. Unsurda yapılan değişiklikle ayrıyeten verilecek faiz takviyesinin meblağının yatırım yeri ve bölgesi ile öncelikli yatırım olup olmadığına bakılırsa üst limitleri de belirlendi.
İstanbul’da OSB dışına da teşvik
Yatırım teşviklerinde İstanbul’daki yatırımların daha az desteklendiğini düşünen sanayicileri de rahatlatacak karar alındı. Buna bakılırsa, İstanbul özelinde orta-üst teknolojili bir yatırım OSB yahut sanayi bölgelerinde taban 5 milyon, haricindeysa yatırım meblağı 10 milyon TL olmak kaydıyla 1’inci Bölge teşviklerinden yararlanabilecek. Bilhassa OSB’lerde yer bulmakta zorlanan endüstriciler için İstanbul özelinde alınan bu karar da sanayicilerce olumlu karşılandı.
Bayan istihdamına takviye mühleti uzatıldı
Bayan ve genç istihdam eden firmaların istihdam dayanaklarından yararlanabilme müddetleri de uzatılacak. Buna nazaran, teşvik evrakında bildirilen toplam çalışan sayısını geçmemek üzere, yatırım müddetince genç ve bayan çalışanların çalışma mühletleri 1 yılı geçmişse müracaata gerek kalmaksızın her 1 yıl için 1 ay ek teşvik verilecek. Bu düzenleme 29 Haziran ve daha sonrasında yapılan teşvik evrakı müracaatlarına uygulanacak. Dokumacılık ve hazır giysi dalında 1 yahut 2. Bölge’de olup da öteki bölgelere taşınan firmalara verilen teşvik için müracaat müddeti de 2021 sonuna uzatıldı.
Tamamlanamayan yatırıma ek mühlet
Değişikliklerde pandemide yatırımlarını tamamlamakta zorlanan yatırımcılar da unutulmadı. COVID-19 salgını olmak üzere çeşitli afet hallerinde yarım kalan ve tamamlanamayan yatırımların, yatırım teşviklerinden yararlanmaya devam ederek tamamlanabilmesi hedefiyle 11 Mart 2021’dilk evvel düzenlenen ve bu tarih prestijiyle mühleti devam eden yatırım teşvik evraklarına, başvurulması halinde 2 yıl ek mühlet uzatımı hakkı verilecek. Bu mühlet daha evvel bir yıldı. Kağıt üretimine yönelik plantasyon alanı yatırımları ve sentetik elyaf üretimine yönelik yatırımlar yatırım teşviklerinden yararlanabilecek.
Makineciler düzenlemeden mutlu: Cari açık probleminde nefes aldıracak
Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) İdare Heyeti Lideri Adnan Dalgakıran, Yatırımlarda Devlet Yardımı Hakkında Karar’da yapılan değişiklikleri kıymetlendirdi. Dalgakıran, bölümün bir müddetdir beklediği düzenlemenin hayata geçmesinden dolayı keyifli olduklarını belirterek, sonucun Türkiye’nin cari açık meselesinde bir ölçü nefes aldıracağına dikkat çekti. Yatırım malları üretmenin bir ülkenin en kıymetli stratejik bahislerinden biri olduğunu savunan Dalgakıran, şu sözleri kullandı: “Türkiye’de iki büyük açık var, güç ve yatırım malları. Biz bu yatırım mallarını üretemediğimiz için ithal etmiyoruz. Bilakis ithal edilenlerin yüzde 70’ini biz ürettiğimiz biçimde ithal ediyoruz. Öyleyse buna ‘dur’ demek lazım. Şayet petrol ve doğalgazı yoksa yatırım malları üretmeden büyük zenginlik elde etmiş bir ülke yok. ötürüsıyla Türkiye’nin bu alanını uygun geliştirmiş olması lazım. Kelam konusu önlemler bu manada hayli kıymetli.” Değişikliklerin kısa ve orta vadede iktisada biroldukça katkısının olacağını söyleyen Dalgakıran, “Bu düzenleme daha fazla yerli makine ve teçhizata yönelmeyi sağlayacaktır. Bu da cari açık meselesinde bir ölçü nefes aldıracaktır. Ayrıyeten yatırım yapanların daha düşük maliyetlerde yatırım yapmasını sağlayacaktır. beraberinde kesimin büyümesini sağlayacak, istihdamı artıracak, dalın ihracatını daha da kuvvetli hale getirecektir. Döviz dışarı gitmeyecek, Türkiye’de kalacak” diye konuştu.
Yazılım ve e-ticaret yatırımları için de takviye bekleniyor
PwC Dolaylı Vergi Hizmetleri Yöneticisi Yasemin Bekgöz, yatırımda devlet yardımlarına gelen yeni düzenlemelerin yatırımcılara olumlu katkıları olacağını söylemiş oldu. Bekgöz, bilhassa zorlayan sebep kapsamında yatırımların tamamlanması için ek mühlet verilmesinin yatırımcıyı rahatlatacağını söylerken, bayan ve genç istihdamına yönelik ek patron sigorta prim dayanağının kıymetine dikkat çekti. İstanbul’da orta yüksek teknolojiler için OSB haricinde da yatırımların da dayanak kapsamına alınmasının sevindirici olduğunu belirten Bekgöz, uzun müddettir yatırımcılar tarafınca beklenen data merkezleri yatırım takviyelerinin de bu düzenlemede getirilmesinin yatırımcıları şad edeceğini tabir etti. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yatırım teşviklerde daima güncellemeler yaparak yatırımcıya fırsatlar sunduğunu hatırlatan Bekgöz, “E-ticaret şirketleri önemli büyüme ortasında ve depo kurmak isteyen e-ticaret şirketleri teşvik bekliyordu, çabucak hemen bununla ilgili bir düzenleme yapılmadığı görülüyor. Yazılım yatırımlarıyla ilgili de beklentiler vardı. Bilhassa yabancı yatırımcılar bunu yakından takip ediyor. İlerleyen periyotta bu iki alanda da dayanaklar geleceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
Okumaya devam et...