Elif KARACA
Commerzbank FX Araştırma Kısım Lideri Ulrich Leuchtmann Türkiye’de enflasyonun aşağı çekilebilmesi ya da daha fazla yükselmesinin önlenebilmesi için TCMB’nin siyasetini değiştirmesi gerektiğini söylemiş oldu. Global enflasyon görünümü ve fiyat artışlarında Türkiye’deki mevcut durumla ilgili olarak DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Leuchtmann, gerek kamuoyunun gerekse para piyasalarını izleyenlerin büyük kısmının, TCMB’nin hükümetin ağır tesiri altında olduğunu düşündüğünü ve bu tesirin enflasyonla sürdürülebilir bir uğraşa pürüz olduğunu belirtti. Enflasyondaki yükselişin hızlanması ihtimaline dikkat çekerken, artan besin meblağlarının da zorlayıcı düzeylere geldiğini, lakin yükselen akaryakıt fiyatlarının enflasyon için daha tehlikeli olduğunu belirten Leuchtmann, TCMB gerektiği üzere uğraş etmezse Türkiye’de enflasyonun hayli devasa yükseklikte düzeyleri görme riski bulunduğunu söylemiş oldu.
Enflasyon global iktisadın en değerli problemlerinden biri olmaya devam ediyor. Ukrayna’daki savaşın tesirleri ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar göz önüne alındığında, dünyadaki enflasyon görünümü hakkında neler söylersiniz?
Global enflasyonun yükselmesinin temel niçinlerini Covid-19 ve Ukrayna’da yaşanan savaş olarak gösterebiliriz. AB’den gelecek ilave yaptırımlar ya da Rusya’nın mümkün karşı yaptırımları petrol fiyatlarını daha da yükselterek tüketici meblağlarında yeni artışlara niye olabilir. Lakin orta vadede meblağların yüksek düzeylerde istikrara kavuşmasını bekliyoruz, bu da enflasyonun yani meblağların artış suratının düşmesi gerektiğini gösteriyor. Uygulanan daha sıkı para siyasetleri ve ek yaptırımlara ait risklerin azalması enflasyon baskısını aşağı çekecektir. Bu tesir hayli uzun sürmeyebilir, lakin yakın gelecekte birtakım çeyrek periyotlar için nispeten düşük enflasyon beklenebilir.
Sizce ABD ve AB resesyona niye olmadan enflasyonu denetim altına alabilecekmi? ABD’deki son büyüme bilgileri telaş verici. Gelişmiş ekonomiler için gerçek bir stagflasyon riski var mı?
ECB’nin resesyona niye olacak kadar sıkı bir para siyaseti izlemesini beklemiyoruz. ECB’nin sıkılaştırma konusunda daha yavaş davranması beklenebilir ve bankanın siyaset faizinin euro bölgesi enflasyonunun altında yer almaya devam edeceğini düşünüyorum. Euro bölgesindeki resesyon riskleri büyük ölçüde Rusya’dan gelen güç arzındaki mümkün kesintilerden kaynaklanmaktadır.
ABD için durum daha farklı. Orada Fed, faiz oranlarını nötr oranlara yahut daha yükseğe, yani enflasyon oranının üzerine çıkarmak niyetinde. Bunun tam manasıyla bir resesyonla sonuçlanıp sonuçlanmayacağını varsayım etmek sıkıntı. Lakin ABD iktisadı için en azından büyümede hayli bariz bir yavaşlama beklenmelidir. birebir vakitte, ABD iktisadı üstündeki olumsuz tesir epey ondan sonrasında, muhtemelen 2023’te ortaya çıkacaktır. Q1/22022 için negatif büyüme sayısı, muhtemelen stoklardaki değişimin yalnızca kısa vadeli bir etkisiydi ve çabucak hemen ABD için uzun müddetli bir yavaş büyüme periyodunun başlangıcı değildi.
Türkiye’de enflasyon yüzde 70’e yaklaştı. Enflasyonla uğraşta nasıl bir strateji izlemeli? TCMB’nin adımları enflasyonu düşürmek için kâfi mi?
Türkiye’de yüzde 14’lük bir faiz oranı, yüzde 70 düzeyindeki enflasyonla gayret etmek için yetersiz. Enflasyonu düşürmek yahut en azından daha da yükselmesini önlemek için TCMB’nin siyasetini değiştirmesi, siyaset faizinin epey daha yüksek düzeylere çıkarılması gerekiyor. Daha da değerlisi, TCMB’nin enflasyon riskleri devam ettiği sürece sıkı para siyasetine bağlı kalacağı konusunda kamuoyunu ikna etmesi gerekecek. 2018’de yaşanan lira krizinden daha sonra TCMB faizleri epey erken ve fazlaca fazla indirdi. TCMB’nin tıpkı yanılgıyı tekrar yapmayacağına kamuoyunu ikna etmesi lazım. Ayrıyeten, gerek kamuoyu gerekse para piyasalarını izleyenlerin büyük kısmı TCMB’nin hükümetin ağır tesiri altında olduğunu düşünüyor. TCMB üstündeki bu tesir enflasyonla sürdürülebilir bir gayrete mani oluyor. Enflasyonun sürdürülebilir bir biçimde tahlile kavuşması için bu durumun değişmesi gerekiyor.
Türkiye’de enflasyona ait üst istikametli riskler hangileri?
Türkiye akaryakıt ithalatına çok bağımlı ve global akaryakıt piyasasında fiyat kabullenen taraf durumunda. Türkiye’de yükselen besin meblağları da fazlaca zorlayıcı boyutlarda, lakin akaryakıt meblağları TCMB’nin denetiminde olmadığı için daha tehlikeli. Türkiye, üstte bahsetmiş olduğum para siyasetindeki kıymetli değişikliği gerçekleştiremezse enflasyondaki yükselişi hızlandırma mümkünlüğü ile karşı karşıya. TCMB enflasyonla gerektiği üzere gayret etmediği sürece Türkiye’de enflasyonun epeyce çok yüksek düzeyleri görme riski bulunduğunu düşünüyorum.
ABD ve AB resesyona girerse, bu Türkiye’yi ve öteki gelişmekte olan ülkeleri nasıl tesirler?
bu biçimde bir senaryoda Türkiye dahil gelişmekte olan ülkelerin büyüme oranları darbe alacak. Bunun birinci sebebi; 2008’deki global sakinliğin tersine, Çin iktisadı şu anda sıfır Covid stratejisinin neticelerindan muzdarip olduğundan, Çin’den gelen talep pek tesirli olmayabilir. İkincisi, gelişmekte olan pazarlarda yüksek faiz oranlarının eşlik ettiği bir resesyon daha büyük bir risk.
Okumaya devam et...
Commerzbank FX Araştırma Kısım Lideri Ulrich Leuchtmann Türkiye’de enflasyonun aşağı çekilebilmesi ya da daha fazla yükselmesinin önlenebilmesi için TCMB’nin siyasetini değiştirmesi gerektiğini söylemiş oldu. Global enflasyon görünümü ve fiyat artışlarında Türkiye’deki mevcut durumla ilgili olarak DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Leuchtmann, gerek kamuoyunun gerekse para piyasalarını izleyenlerin büyük kısmının, TCMB’nin hükümetin ağır tesiri altında olduğunu düşündüğünü ve bu tesirin enflasyonla sürdürülebilir bir uğraşa pürüz olduğunu belirtti. Enflasyondaki yükselişin hızlanması ihtimaline dikkat çekerken, artan besin meblağlarının da zorlayıcı düzeylere geldiğini, lakin yükselen akaryakıt fiyatlarının enflasyon için daha tehlikeli olduğunu belirten Leuchtmann, TCMB gerektiği üzere uğraş etmezse Türkiye’de enflasyonun hayli devasa yükseklikte düzeyleri görme riski bulunduğunu söylemiş oldu.
Enflasyon global iktisadın en değerli problemlerinden biri olmaya devam ediyor. Ukrayna’daki savaşın tesirleri ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar göz önüne alındığında, dünyadaki enflasyon görünümü hakkında neler söylersiniz?
Global enflasyonun yükselmesinin temel niçinlerini Covid-19 ve Ukrayna’da yaşanan savaş olarak gösterebiliriz. AB’den gelecek ilave yaptırımlar ya da Rusya’nın mümkün karşı yaptırımları petrol fiyatlarını daha da yükselterek tüketici meblağlarında yeni artışlara niye olabilir. Lakin orta vadede meblağların yüksek düzeylerde istikrara kavuşmasını bekliyoruz, bu da enflasyonun yani meblağların artış suratının düşmesi gerektiğini gösteriyor. Uygulanan daha sıkı para siyasetleri ve ek yaptırımlara ait risklerin azalması enflasyon baskısını aşağı çekecektir. Bu tesir hayli uzun sürmeyebilir, lakin yakın gelecekte birtakım çeyrek periyotlar için nispeten düşük enflasyon beklenebilir.
Sizce ABD ve AB resesyona niye olmadan enflasyonu denetim altına alabilecekmi? ABD’deki son büyüme bilgileri telaş verici. Gelişmiş ekonomiler için gerçek bir stagflasyon riski var mı?
ECB’nin resesyona niye olacak kadar sıkı bir para siyaseti izlemesini beklemiyoruz. ECB’nin sıkılaştırma konusunda daha yavaş davranması beklenebilir ve bankanın siyaset faizinin euro bölgesi enflasyonunun altında yer almaya devam edeceğini düşünüyorum. Euro bölgesindeki resesyon riskleri büyük ölçüde Rusya’dan gelen güç arzındaki mümkün kesintilerden kaynaklanmaktadır.
ABD için durum daha farklı. Orada Fed, faiz oranlarını nötr oranlara yahut daha yükseğe, yani enflasyon oranının üzerine çıkarmak niyetinde. Bunun tam manasıyla bir resesyonla sonuçlanıp sonuçlanmayacağını varsayım etmek sıkıntı. Lakin ABD iktisadı için en azından büyümede hayli bariz bir yavaşlama beklenmelidir. birebir vakitte, ABD iktisadı üstündeki olumsuz tesir epey ondan sonrasında, muhtemelen 2023’te ortaya çıkacaktır. Q1/22022 için negatif büyüme sayısı, muhtemelen stoklardaki değişimin yalnızca kısa vadeli bir etkisiydi ve çabucak hemen ABD için uzun müddetli bir yavaş büyüme periyodunun başlangıcı değildi.
Türkiye’de enflasyon yüzde 70’e yaklaştı. Enflasyonla uğraşta nasıl bir strateji izlemeli? TCMB’nin adımları enflasyonu düşürmek için kâfi mi?
Türkiye’de yüzde 14’lük bir faiz oranı, yüzde 70 düzeyindeki enflasyonla gayret etmek için yetersiz. Enflasyonu düşürmek yahut en azından daha da yükselmesini önlemek için TCMB’nin siyasetini değiştirmesi, siyaset faizinin epey daha yüksek düzeylere çıkarılması gerekiyor. Daha da değerlisi, TCMB’nin enflasyon riskleri devam ettiği sürece sıkı para siyasetine bağlı kalacağı konusunda kamuoyunu ikna etmesi gerekecek. 2018’de yaşanan lira krizinden daha sonra TCMB faizleri epey erken ve fazlaca fazla indirdi. TCMB’nin tıpkı yanılgıyı tekrar yapmayacağına kamuoyunu ikna etmesi lazım. Ayrıyeten, gerek kamuoyu gerekse para piyasalarını izleyenlerin büyük kısmı TCMB’nin hükümetin ağır tesiri altında olduğunu düşünüyor. TCMB üstündeki bu tesir enflasyonla sürdürülebilir bir gayrete mani oluyor. Enflasyonun sürdürülebilir bir biçimde tahlile kavuşması için bu durumun değişmesi gerekiyor.
Türkiye’de enflasyona ait üst istikametli riskler hangileri?
Türkiye akaryakıt ithalatına çok bağımlı ve global akaryakıt piyasasında fiyat kabullenen taraf durumunda. Türkiye’de yükselen besin meblağları da fazlaca zorlayıcı boyutlarda, lakin akaryakıt meblağları TCMB’nin denetiminde olmadığı için daha tehlikeli. Türkiye, üstte bahsetmiş olduğum para siyasetindeki kıymetli değişikliği gerçekleştiremezse enflasyondaki yükselişi hızlandırma mümkünlüğü ile karşı karşıya. TCMB enflasyonla gerektiği üzere gayret etmediği sürece Türkiye’de enflasyonun epeyce çok yüksek düzeyleri görme riski bulunduğunu düşünüyorum.
ABD ve AB resesyona girerse, bu Türkiye’yi ve öteki gelişmekte olan ülkeleri nasıl tesirler?
bu biçimde bir senaryoda Türkiye dahil gelişmekte olan ülkelerin büyüme oranları darbe alacak. Bunun birinci sebebi; 2008’deki global sakinliğin tersine, Çin iktisadı şu anda sıfır Covid stratejisinin neticelerindan muzdarip olduğundan, Çin’den gelen talep pek tesirli olmayabilir. İkincisi, gelişmekte olan pazarlarda yüksek faiz oranlarının eşlik ettiği bir resesyon daha büyük bir risk.
Okumaya devam et...