Güldağ: Sıkıntı bir periyottan geçiyoruz. Hepimizi ziyadesiyle üzen, insanın adeta içinin çekildiğini hissettiği vakit içinderdayız. Can kayıpları, canlı kayıpları… Hepimizin içini yaktı. Sarsıldık. Nasıl oldu, bu canım ormanlar nasıl yandı? Nasıl bu kadar önlemsiz olabildik? Biz Talih Sohbetleri’nde iktisat konuşuyoruz fakat bu o denli bir şey ki, her şeyi etkiliyor…
Ağaoğlu: Sayın Güldağ sahiden basiretsizlik diyeceğim. Ve hatta amaçlanmamış bile olsa ihanet diyeceğim. Bu kadar sert bir yorumda bulunmam olağanda. Lakin bu yaşananları akılla nasıl izah edebilirsiniz? Ben 35 yıldır piyasalarda yöneticilik yapmış birisiyim. Bu yangını ben yönetiyor olsaydım 20 bin sefer beni işimden atarlardı.
Güldağ: Ne dünyada da yangınların olması, ne iklim değişikliği açıklamaları ne de uzmanların Akdeniz ve Ege’de bu tip yangınlar on binlerce yıldır oluyor demeleri içimizi soğutmadı. Havanın çok kuru ve sıcak gitmesi de yangınları büyüttü anlaşılan…
Ağaoğlu: Teröristler yaktı da denildi. Rant için yakılıyor da deniliyor. Fakat problem bu değil. Havanın sıcaklığı da değil. Onlar olacak. Teröristten ‘aman yakma’ talebinde mi bulunacaksınız? Siz o denli bir tedbir alırsınız ki, bir duman tüttüğü anda gerekli önlemi alıp ‘cos’ diye söndürdüğünüz andan itibaren kimse yakmaya da cüret edemez.
Güldağ: Temel olan her duruma hazırlıklı olmak. Nemin epeyce düştüğünü örneğin Miktat Kadıoğlu hoca söylüyordu. Aslında elde her türlü data var. Kimse söylemese de önlemini almanız lazım.
Ağaoğlu: Bu sıcak dalgasının geldiğini biliyorsunuz, global iklim değişikliğini biliyorsunuz, bununla ilgili bir plan yaptınız mı? Şayet ehil beşerler bunun planlamalarını yapmışsa uygulamayanları suçlamak lazım. Yapılmamışsa yapmayanları suçlamak lazım.
Güldağ: Öte yandan, herkes yardım için çabalıyor. Daha yangınlar sönmeden ‘fidan’ bağışları başladı. Tahminen de biraz beşerler ‘aman yanan yerlere kimse gelip çöreklenmeden biz buralara fidan dikip kurtaralım’ ivedisi arasındaler.
Ağaoğlu: Yardım için çabalayan binlerce insanımız var, hakikaten onlara müteşekkiriz. Ama öteki taraftan bakınca, birinci vakit içinderda akla IBAN mı gelir? Orman topraklarını turizme açacak yasa, tam da artık mi aklınıza gelir?
Güldağ: İşin ekonomik boyutunu tartışmak içimden gelmiyor bu kademede…
Ağaoğlu: Tersten de soralım: Bu çeşit afetlerde devrede bulunmasına alıştığımız Kızılay ve askerimizden daha fazla yaralanmak niye aklımıza gelmez?
Güldağ: Onu ormanlar yanmadan da yapıyoruz aslına bakarsanız. Geçen Ali Ekber Yıldırım’ın yazısında vardı. Son 10 yılda 99 bin hektar orman yanmış. Otoyol, tesis, altyapı yatırımları niçiniyle tahrip edilen orman alanı ise 700 bin hektar. Yangınla yok olanın 7 katı! Şu anda beklenti, yanan alanların muhafaza altına alınması. Yapılaşmaya gidilmemesi.
Ağaoğlu: Muğla’nın kıyıları dünyanın en hoş köşelerindendir. Antalya’mız da o denli. Yunan adaları deriz ancak oralar çıplaktır aslında. Orman alanı epeyce azdır. Ancak Türkiye’nin bu kıyıları hakikaten ormanlıktır ve örneğin yat turizmi için hayli değerli alanlardır. Çok boyutlu düşünmemiz gerekiyor.
Güldağ: Pekala bunları biraz da alevler söndükten daha sonra daha soğukanlı formda bir daha konuşalım. Tabir yerindeyse bir öteki husus daha var bir türlü söndüremediğimiz; enflasyon…
Ağaoğlu: Evet, mutfaktaki yangın o da… En son bıraktığımızda 14,5’teydi benim varsayımım. Çok uzun vakittir enflasyon kestiriminde bu kadar yanıldığımı hatırlamıyorum. Zira datalarla ilgili, bilgi güvenliğiyle ilgili düşünce görüyorum. Hala daha bu son sayılara da telaşla bakıyorum. Zira, 18.95 son derece sihirli bir biçimde yüzde 19 siyaset faizinin bir çıt altında geldi.
Güldağ: Temel ÜFE-TÜFE içinde yüzde 25’lik harikulade fark devam ediyor. Gerçi temmuzda, sepet kur geriledi epeydir birinci defa. Alaattin Aktaş da yazdı; “kurdaki bu gerileme anında üretici meblağlarını da etkiledi. Üretici fiyatlarında son beş ayın en düşük artışı görüldü” diye.
Ağaoğlu: Lakin hala fazlaca büyük bir fark var ikisi içinde. Buradan ya ifl aslar çıkar, ya karaborsa çıkar, ya ertelenmiş enflasyon çıkar. Biz o üretici fiyatlarındaki enflasyonu kesinlikle yaşayacağız.
Güldağ: Bu hammadde fiyatlarındaki artışlar kalıcı mı süreksiz mi? Zira ABD’de de enflasyon yükseliyor, Avrupa’da da, Çin’de de…
Ağaoğlu: Herkes bu enflasyonun koronavirüs niçiniyle süreksiz olacağını var iseyıyor. Bir seferlik artış mı diye bakıyor. Fakat üzgünüm. örneğin birtakım alanlarda yüzde 140 artmış olan fiyatlar zannetmiyorum ki, o kadar geri gelecek. Türkiye için daha önemli bir sorun bu, oradaki yangın kolay söndürülemeyecek, hele hele bu cari faiz siyaset ve yaklaşımlarıyla biz bu işi maalesef ertelenen enflasyon olarak yaşayacağız.
Güldağ: Kurların seyri de değerli. Bu ortada tebrik ederim. Geçen hafta, “TL üzerinde baskı azaldı 8.30’u görürüz” dedin, gördük. Öngöründe Mete Gazoz üzere tam isabet sağladın bir nevi. Fakat daha sonra yeniden yükselmeye başladı. Bu da dönüp dolaşıp enflasyonu vuruyor. Bu ortada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bundan bu biçimde enflasyonun daha üst çıkması mümkün değil. Ağustos ile birlikte enflasyonda da düşüş bakılırsaceğiz” kelamları değişik oldu. “Faizlerde de düşüşe geçiyoruz, yüksek faiz yok” diyor sayın Erdoğan. Bence neresinden bakarsan bak çok riskli kelamlar. Hele biraz evvel değindiğimiz üzere ÜFE ile TÜFE içindeki makas bu kadar açıkken. Kur da 8.50’nin üzerine gitti.
Ağaoğlu: Şu anda olması gereken şey faiz artışı. Faiz artışı olması gerekirken biz hala daha düşüş olmayacak biçiminde fiyatlıyoruz. Şu anda Merkez Bankası’nın indirmeyeceği artık büyük oranda fiyatlanmaya başlandı. Daha bir süre TL’deki baskı devam edecek. esasen ‘yarın öbür gün faiz indirirse Merkez elimizde döviz bulunsun, zira bu biçimde kur çıkar’ diyenlerin bir kısmının, ‘faiz inmeyecek’ diyerek döviz satmasına yol açmıştı. Zira bu faizi kaçırmak istemeyen de bir küme durum var.
Güldağ: Artık Merkez Bankası açısından kritik bir durum ortaya çıktı. Önümüzdeki Para Siyaseti Şurası’nda ne artırım ne indirim bekleniyordu. Ancak artık işler karıştı.
Ağaoğlu: esasen şu anda kalıcı bir değişikliğe yol açacak hiçbir politik adım görmüyorum. Ufak tefek hareketler bunlar. Bunlara bakarak büyük resmi haklı çıkarmaya çalışmak fazlaca yanlışsız olmaz.
Güldağ: Sıkıntı bir müddetç olacağı kesin lakin… Hani aşağısı sakal, üstü bıyık misali. Bence faizde indirim ihtimali de artırım ihtimali de düşük.
Euro, 1.1740 düzeyini yine test edip, istikamet sonucunı orada verebilir
Güldağ: Parite önümüzdeki süreçte TL’nin durumunu, ötürüsıyla enflasyonu da etkileyecek…
Ağaoğlu: Paritede 1.1740 üzere teknik olarak değerli bir düzey vardı. Orayı aşağı hakikat kıramadı. Kıramadığı vakit da düzeltmeye başlar fiyatlar. Şu anda oradayız. Artık 1.1950-1.200 bandı var. Oraya kadar da bir yükseliş olur fakat aşamadığı takdirde ben tekrar Euro’nun 1.1740’ı da bir test edeceğini, orada bir karar vereceğini düşünüyorum. Şayet aşağıya giderse 1.1500-1.1550 bandı var.
Güldağ: Bir çok dalgalı görünüyor…
Ağaoğlu: Açıkçası bu yıl sonu varsayımım 1.2350-1.2550’ydi. 1.1750, 1.1740’ların tutacağını daha sonrasında üst gideceğini düşünüyorum. Artık bu dolar endeksinin bir kesim gevşemesi demek. Temel burada kritik olan ABD 10 yıllık tahvil getirilerindeki düşüştü. O düşüş devam ediyor. Gerisindeki temel beklenti de bu enflasyonun bir seferlik olacağı beklentisi.
Güldağ: 10 yıllık tahvillerdeki o düşüş aksiye dönebilir mi? Zira bir orta 2’ye hakikat gideceği bekleniyordu…
Ağaoğlu: 2’ye gitmesi enflasyonla ilgiliydi. enflasyondaki kalıcı süreksiz tartışmasında bir seferlik mi yoksa kalıcı mı olacak tartışmasında bir seferlik mi yoksa kalıcı mı olacak tartışması. Şayet kalıcı olacak beklentisi hakim olsaydı 2’ye gidecekti diye düşünüyorum.
Güldağ: Lakin piyasalar şimdilik pek o denli kalıcı olacağı fikrinde değil üzere…
Ağaoğlu: Evet, enflasyon süreksiz ve kısa vadeli olacak o yüzden de yeniden biz daralan bir iktisatla uğraşacağız diye düşünüyorsanız, istihdam artmıyor, maaşlar artmıyor ise yaklaşımınız farklı olur. Zira bu yeni bir talep enflasyonu yaratmayacak, arz şokundan meydana gelen bir enflasyondur.
Güldağ: Hayat normalleştiğinde işler de olağanlaşacak diye düşünüyorsanız…
Ağaoğlu: bu biçimde ABD 10 yıllık getiriler aşağı düşüyor. Hakikaten, 1,17-1,20’lere geri geldik. Şu andaki piyasa algılaması bu istikamette. Bunu destekleyen öbür faktörler de var. Pahalı metaller, altın, gümüş vesaire onlar olağanda enflasyona karşı korunma hedefli kullanılan enstrümanlardı, orada da kıymetli bir yükseliş olmuyor. Bu demektir ki genel olarak piyasa mutabakatı bu enflasyonun tek seferlik, arz taraflı olduğu ve ileriye bir yansıması olmayacağı var iseyımı var. Ben epeyce fazla katılmamakla bir arada şu andaki fiyatlamalara o istikamette ve o yüzden de doğrusunu istersen kur tarafındaki düşüş gelişen ülke piyasalarına bir çeşit rehavet getirdi. Önümüzdeki birkaç hafta yaz tatilinin tesiriyle yine sakin sarfiyat piyasalar diye düşünüyorum. Ağustos ayının sonlarına hakikat daha net bir fotoğraf ortaya çıkacak.
Okumaya devam et...
Ağaoğlu: Sayın Güldağ sahiden basiretsizlik diyeceğim. Ve hatta amaçlanmamış bile olsa ihanet diyeceğim. Bu kadar sert bir yorumda bulunmam olağanda. Lakin bu yaşananları akılla nasıl izah edebilirsiniz? Ben 35 yıldır piyasalarda yöneticilik yapmış birisiyim. Bu yangını ben yönetiyor olsaydım 20 bin sefer beni işimden atarlardı.
Güldağ: Ne dünyada da yangınların olması, ne iklim değişikliği açıklamaları ne de uzmanların Akdeniz ve Ege’de bu tip yangınlar on binlerce yıldır oluyor demeleri içimizi soğutmadı. Havanın çok kuru ve sıcak gitmesi de yangınları büyüttü anlaşılan…
Ağaoğlu: Teröristler yaktı da denildi. Rant için yakılıyor da deniliyor. Fakat problem bu değil. Havanın sıcaklığı da değil. Onlar olacak. Teröristten ‘aman yakma’ talebinde mi bulunacaksınız? Siz o denli bir tedbir alırsınız ki, bir duman tüttüğü anda gerekli önlemi alıp ‘cos’ diye söndürdüğünüz andan itibaren kimse yakmaya da cüret edemez.
Güldağ: Temel olan her duruma hazırlıklı olmak. Nemin epeyce düştüğünü örneğin Miktat Kadıoğlu hoca söylüyordu. Aslında elde her türlü data var. Kimse söylemese de önlemini almanız lazım.
Ağaoğlu: Bu sıcak dalgasının geldiğini biliyorsunuz, global iklim değişikliğini biliyorsunuz, bununla ilgili bir plan yaptınız mı? Şayet ehil beşerler bunun planlamalarını yapmışsa uygulamayanları suçlamak lazım. Yapılmamışsa yapmayanları suçlamak lazım.
Güldağ: Öte yandan, herkes yardım için çabalıyor. Daha yangınlar sönmeden ‘fidan’ bağışları başladı. Tahminen de biraz beşerler ‘aman yanan yerlere kimse gelip çöreklenmeden biz buralara fidan dikip kurtaralım’ ivedisi arasındaler.
Ağaoğlu: Yardım için çabalayan binlerce insanımız var, hakikaten onlara müteşekkiriz. Ama öteki taraftan bakınca, birinci vakit içinderda akla IBAN mı gelir? Orman topraklarını turizme açacak yasa, tam da artık mi aklınıza gelir?
Güldağ: İşin ekonomik boyutunu tartışmak içimden gelmiyor bu kademede…
Ağaoğlu: Tersten de soralım: Bu çeşit afetlerde devrede bulunmasına alıştığımız Kızılay ve askerimizden daha fazla yaralanmak niye aklımıza gelmez?
Güldağ: Onu ormanlar yanmadan da yapıyoruz aslına bakarsanız. Geçen Ali Ekber Yıldırım’ın yazısında vardı. Son 10 yılda 99 bin hektar orman yanmış. Otoyol, tesis, altyapı yatırımları niçiniyle tahrip edilen orman alanı ise 700 bin hektar. Yangınla yok olanın 7 katı! Şu anda beklenti, yanan alanların muhafaza altına alınması. Yapılaşmaya gidilmemesi.
Ağaoğlu: Muğla’nın kıyıları dünyanın en hoş köşelerindendir. Antalya’mız da o denli. Yunan adaları deriz ancak oralar çıplaktır aslında. Orman alanı epeyce azdır. Ancak Türkiye’nin bu kıyıları hakikaten ormanlıktır ve örneğin yat turizmi için hayli değerli alanlardır. Çok boyutlu düşünmemiz gerekiyor.
Güldağ: Pekala bunları biraz da alevler söndükten daha sonra daha soğukanlı formda bir daha konuşalım. Tabir yerindeyse bir öteki husus daha var bir türlü söndüremediğimiz; enflasyon…
Ağaoğlu: Evet, mutfaktaki yangın o da… En son bıraktığımızda 14,5’teydi benim varsayımım. Çok uzun vakittir enflasyon kestiriminde bu kadar yanıldığımı hatırlamıyorum. Zira datalarla ilgili, bilgi güvenliğiyle ilgili düşünce görüyorum. Hala daha bu son sayılara da telaşla bakıyorum. Zira, 18.95 son derece sihirli bir biçimde yüzde 19 siyaset faizinin bir çıt altında geldi.
Güldağ: Temel ÜFE-TÜFE içinde yüzde 25’lik harikulade fark devam ediyor. Gerçi temmuzda, sepet kur geriledi epeydir birinci defa. Alaattin Aktaş da yazdı; “kurdaki bu gerileme anında üretici meblağlarını da etkiledi. Üretici fiyatlarında son beş ayın en düşük artışı görüldü” diye.
Ağaoğlu: Lakin hala fazlaca büyük bir fark var ikisi içinde. Buradan ya ifl aslar çıkar, ya karaborsa çıkar, ya ertelenmiş enflasyon çıkar. Biz o üretici fiyatlarındaki enflasyonu kesinlikle yaşayacağız.
Güldağ: Bu hammadde fiyatlarındaki artışlar kalıcı mı süreksiz mi? Zira ABD’de de enflasyon yükseliyor, Avrupa’da da, Çin’de de…
Ağaoğlu: Herkes bu enflasyonun koronavirüs niçiniyle süreksiz olacağını var iseyıyor. Bir seferlik artış mı diye bakıyor. Fakat üzgünüm. örneğin birtakım alanlarda yüzde 140 artmış olan fiyatlar zannetmiyorum ki, o kadar geri gelecek. Türkiye için daha önemli bir sorun bu, oradaki yangın kolay söndürülemeyecek, hele hele bu cari faiz siyaset ve yaklaşımlarıyla biz bu işi maalesef ertelenen enflasyon olarak yaşayacağız.
Güldağ: Kurların seyri de değerli. Bu ortada tebrik ederim. Geçen hafta, “TL üzerinde baskı azaldı 8.30’u görürüz” dedin, gördük. Öngöründe Mete Gazoz üzere tam isabet sağladın bir nevi. Fakat daha sonra yeniden yükselmeye başladı. Bu da dönüp dolaşıp enflasyonu vuruyor. Bu ortada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bundan bu biçimde enflasyonun daha üst çıkması mümkün değil. Ağustos ile birlikte enflasyonda da düşüş bakılırsaceğiz” kelamları değişik oldu. “Faizlerde de düşüşe geçiyoruz, yüksek faiz yok” diyor sayın Erdoğan. Bence neresinden bakarsan bak çok riskli kelamlar. Hele biraz evvel değindiğimiz üzere ÜFE ile TÜFE içindeki makas bu kadar açıkken. Kur da 8.50’nin üzerine gitti.
Ağaoğlu: Şu anda olması gereken şey faiz artışı. Faiz artışı olması gerekirken biz hala daha düşüş olmayacak biçiminde fiyatlıyoruz. Şu anda Merkez Bankası’nın indirmeyeceği artık büyük oranda fiyatlanmaya başlandı. Daha bir süre TL’deki baskı devam edecek. esasen ‘yarın öbür gün faiz indirirse Merkez elimizde döviz bulunsun, zira bu biçimde kur çıkar’ diyenlerin bir kısmının, ‘faiz inmeyecek’ diyerek döviz satmasına yol açmıştı. Zira bu faizi kaçırmak istemeyen de bir küme durum var.
Güldağ: Artık Merkez Bankası açısından kritik bir durum ortaya çıktı. Önümüzdeki Para Siyaseti Şurası’nda ne artırım ne indirim bekleniyordu. Ancak artık işler karıştı.
Ağaoğlu: esasen şu anda kalıcı bir değişikliğe yol açacak hiçbir politik adım görmüyorum. Ufak tefek hareketler bunlar. Bunlara bakarak büyük resmi haklı çıkarmaya çalışmak fazlaca yanlışsız olmaz.
Güldağ: Sıkıntı bir müddetç olacağı kesin lakin… Hani aşağısı sakal, üstü bıyık misali. Bence faizde indirim ihtimali de artırım ihtimali de düşük.
Euro, 1.1740 düzeyini yine test edip, istikamet sonucunı orada verebilir
Güldağ: Parite önümüzdeki süreçte TL’nin durumunu, ötürüsıyla enflasyonu da etkileyecek…
Ağaoğlu: Paritede 1.1740 üzere teknik olarak değerli bir düzey vardı. Orayı aşağı hakikat kıramadı. Kıramadığı vakit da düzeltmeye başlar fiyatlar. Şu anda oradayız. Artık 1.1950-1.200 bandı var. Oraya kadar da bir yükseliş olur fakat aşamadığı takdirde ben tekrar Euro’nun 1.1740’ı da bir test edeceğini, orada bir karar vereceğini düşünüyorum. Şayet aşağıya giderse 1.1500-1.1550 bandı var.
Güldağ: Bir çok dalgalı görünüyor…
Ağaoğlu: Açıkçası bu yıl sonu varsayımım 1.2350-1.2550’ydi. 1.1750, 1.1740’ların tutacağını daha sonrasında üst gideceğini düşünüyorum. Artık bu dolar endeksinin bir kesim gevşemesi demek. Temel burada kritik olan ABD 10 yıllık tahvil getirilerindeki düşüştü. O düşüş devam ediyor. Gerisindeki temel beklenti de bu enflasyonun bir seferlik olacağı beklentisi.
Güldağ: 10 yıllık tahvillerdeki o düşüş aksiye dönebilir mi? Zira bir orta 2’ye hakikat gideceği bekleniyordu…
Ağaoğlu: 2’ye gitmesi enflasyonla ilgiliydi. enflasyondaki kalıcı süreksiz tartışmasında bir seferlik mi yoksa kalıcı mı olacak tartışmasında bir seferlik mi yoksa kalıcı mı olacak tartışması. Şayet kalıcı olacak beklentisi hakim olsaydı 2’ye gidecekti diye düşünüyorum.
Güldağ: Lakin piyasalar şimdilik pek o denli kalıcı olacağı fikrinde değil üzere…
Ağaoğlu: Evet, enflasyon süreksiz ve kısa vadeli olacak o yüzden de yeniden biz daralan bir iktisatla uğraşacağız diye düşünüyorsanız, istihdam artmıyor, maaşlar artmıyor ise yaklaşımınız farklı olur. Zira bu yeni bir talep enflasyonu yaratmayacak, arz şokundan meydana gelen bir enflasyondur.
Güldağ: Hayat normalleştiğinde işler de olağanlaşacak diye düşünüyorsanız…
Ağaoğlu: bu biçimde ABD 10 yıllık getiriler aşağı düşüyor. Hakikaten, 1,17-1,20’lere geri geldik. Şu andaki piyasa algılaması bu istikamette. Bunu destekleyen öbür faktörler de var. Pahalı metaller, altın, gümüş vesaire onlar olağanda enflasyona karşı korunma hedefli kullanılan enstrümanlardı, orada da kıymetli bir yükseliş olmuyor. Bu demektir ki genel olarak piyasa mutabakatı bu enflasyonun tek seferlik, arz taraflı olduğu ve ileriye bir yansıması olmayacağı var iseyımı var. Ben epeyce fazla katılmamakla bir arada şu andaki fiyatlamalara o istikamette ve o yüzden de doğrusunu istersen kur tarafındaki düşüş gelişen ülke piyasalarına bir çeşit rehavet getirdi. Önümüzdeki birkaç hafta yaz tatilinin tesiriyle yine sakin sarfiyat piyasalar diye düşünüyorum. Ağustos ayının sonlarına hakikat daha net bir fotoğraf ortaya çıkacak.
Okumaya devam et...