Güldağ: bir daha pek ‘sıcak’ bir günde program gerçekleştiriyoruz. Merkez Bankası siyaset faizini 100 baz puan daha indirdi. “Acaba pas geçer mi” diye düşünenler de vardı…
Ağaoğlu: Ben ‘500 baz puan artırır’ diye düşünüyordum. “Dalga mı geçiyorsun” diye soran arkadaşlara cevabım; “Ben başlatmadım ki” oldu.
Güldağ: Sonuç itibariyle sürpriz bir karar değil. Fakat PPK metninde dikkat çeken tabirler gördük. Merkez Bankası diyor ki, “Alınmış kararların birikimli tesirleri 2022 yılının birinci çeyreğinde takip edilecek. Ve bu vakitte fiyat istikrarının sürdürülebilir bir yerde bir daha şekillendirilmesi gayesiyle geniş kapsamlı siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci yürütülecek” Bu kısım net olarak anlaşılmadı diye düşünüyorum. Sen nasıl okudun ‘ilk çeyrek’ iletisini?
Ağaoğlu: Türkçeyi 58 yılımın 55 yılında kullanıyorum. Ben bu açıklamayı anlamadım. Metinde senin dikkat çektiğinden bundan evvelki paragrafı da enteresan. “Enflasyonda kasım ayında görülen yükselişte döviz kuru gelişmeleri global besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışlar ile tedarik sürecindeki aksaklıklar üzere arz istikametli ögeler ve talep gelişmeleri tesirli olmaktadır.” Çok hoş bir cümle; yarısı gerçek yarısına da katılmıyorum, lakin değerli değil. daha sonrasında gelen “Politika faizinin 100 baz puan indirilerek arz istikametli ve para siyaseti tesir alanı haricinde arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu süreksiz tesirlerin ima ettiği alanın kullanmasının tamamlanmasına karar vermiştir”… Buradan anladığım yanılmıyorsam faiz indirimlerinin sonuna geldik diye bir ima var. bu biçimde olduğunu zannediyorum. Bir metin bu kadar karışık olmamalı. Türkçesini anlamakta zorluk çektiğimiz şu iki cümle bütün açıklamanın ana paragrafını oluşturuyor. Faiz indiriminin sonuna geldik deniyor. “2022 yılının birinci çeyreğinde yakından takip edilecek fiyat istikrarının bir daha şekillenmesi…” burası da sorunlu. Biz paralel bir fiyat istikrarı cihanında mi yaşayacağız, nasıl bir şekillendirme olacak? Bizim ortasında bulunduğumuz cihan öteki bir taban de, bu yeni siyaset öbür bir yerde mi oluşacak? Orada kendi halinde istikrarlı mı olacak, ‘biz burada ne yaparsak yapalım mı’ olacak? Çok anlamıyorum.
Güldağ: Merkez Bankası ile piyasa öbür sayfalarda, kitapta buluşamamış üzere görünüyor. Üstü kapalı bir bildiri mı söz ediyor bu?
Ağaoğlu: niye bu kadar üstü kapalı bildiriye muhtaçlık var. Ben anlamadım, siz de anlamadınız ki benden daha yeterli bir Türkçe okur ve yazarısın. İleti net olmalı. Piyasa buna bakılırsa kendine istikamet biçer. Anlamadığınız bir politikayı yorumlayacaksınız, ya piyasa yanlış yorumlarsa?
Güldağ: Faiz sonucu öncesinde kur 15 düzeyini aşmıştı, karar daha sonrası da yükselişin sürdüğünü gördük. Günlük yüzde 5’i aşan artış yaşandı…
Ağaoğlu: Kurdaki artış fazlaca önemli oranda. İş günü bazında konuşacağım; 220 iş günü bazında olması kaydıyla buradaki faizi tabir etmekte zorlanıyorum. Yani bir günlük devalüasyonu 220 iş gününde yaşadığımızda yüzde 13 binli bir sayı, faiz çıkıyor. Bu hesaba can dayanmaz. Buna meydan verilmemesi lazımdı. Kur 15,65’i aştı. Japon konut bayanlarını hatırlar mısın o fiyatlara geliyorduk, o fiyatı o kapılara nakşetmeyeceksiniz.
Güldağ: Piyasanın hissettiği de bu, “ne yapacağız” diyorlar. Çekler masanın üzerinde duruyor, pahasının aylar daha sonra ne olacağını kimse bilmiyor. 31 Aralık beklentini de soracağım…
Ağaoğlu: Bir şey beklemiyorum. hiç bir şey telaff uz edecek talihim kalmadı.
Güldağ: Maalesef bir şey hesap edemiyoruz. 2022’yi konuşalım diyoruz lakin sene sonunu bile bilmiyoruz. Birinci faiz indiriminden daha sonra Merkez çekirdek enflasyona bakacağım demişti. daha sonrasında cari istikrara hakikat yelkeni kırdı. Birinci çeyrekte farklı bir rota mı bakılırsaceğiz?
Ağaoğlu: “Cari fazla vererek kapatacağız” demişti lakin yılın son ayında o da olmayacak.
Güldağ: Sanki 2022’nin birinci çeyreğinde faiz indirimlerine devam edecekse farklı bir tabir benimseyeceğini mi bize anlatıyor?
Ağaoğlu: Benim şu anda gördüğüm, artık faiz indirimlerinin sonuna geldik.
Güldağ: Ben o denli anlamıyorum. Mevcut çerçevede faiz indirimlerinin sonuna geldik, yeni bir çerçeve ortaya çıkarsa onun devam edebilir üzere anlıyorum.
Ağaoğlu: Bu açıklamaya bu biçimde bir şey koyduysam; “bir beklerim” demeye çalışıyorum. O yeni çerçeve dediğim şey de beklediğim vakit da ne olup bittiğini anlayayım da ona nazaran karar vereyim siyasetine emsal bir şey.
Güldağ: İzah etmesi sıkıntı bir durum. Piyasanın net olarak anlayıp değerlendirememesi de fiyatlandı. Yani belirsizlik niçiniyle kurda üst taraflı hareketin sürdüğünü gördük.
Ağaoğlu: Bu belirsizlikler risk primini de artırıyor. Risk primi fiyatlara yansıyor, fiyatlar fiyatlama davranışlarını bozuyor. Geçen hafta cuma günü 13,80 olan kur bugün 15,60’lara geldi. 2 lira artış az buz bir şey değil. Yüzde 12’den bahsediyoruz.
Güldağ: Bu bile tek başına devalüasyon. Fakat biz bunun sonuna geldik mi onu da bilmiyorum. Sana daha evvel sormuştum; sanki devalüasyonun başında mıyız; yoksa daha üstleri görür müyüz? Sen de “Dur bakalım, onlar vahim günler” halinde bir cevap vermiştin. Lakin güya oralara gerçek gidiyoruz.
Ağaoğlu: Bu bir devalüasyon süreci. Pek tabi ki dalgalı kurda fiyatlar yavaş yavaş bir yerlerde dengelenir lakin 6 ay ortasında tek istikametli bir hareketle geliyoruz. Çok önemli oranlara geldik. Sohbetimiz esnasında gördüğümüz en yüksek düzey olan 15,64’e nazaran ele alacak olursam; yılbaşından bu yana yüzde 112,93, daha berbatı en düşük gördüğümüz şubat ayının sonlarına yanlışsız 6,8977’ye nazaran yüzde 126,7 artış yaşanmış. Bu tek başına devalüatif bir müddetç, dalgalı kur falan değil. En hızlandığı periyot de aslında bakarsan 9,20’lerden bu yana olan periyot. Onu da okuyucular hesaplayabilirler.
“Asgari fiyat umarım çalışma barışını bozmaz”
Güldağ: Merakla beklenen minimum fiyat 4,250 TL olarak belirtildi. Yaklaşık yüzde 50’lik bir artış kelam konusu.
Ağaoğlu: Hatırlarsan onu da 3 bin 850 -4 bin ortası konuşuyorduk. Bu son hareketler bile bir artışı gerektirdi diye düşünüyorum. Zira geçtiğimiz enflasyonun bir kısmını karşılıyor fakat yeni gelecek enflasyona da bir kesim önden yükleme yapılmış. Lakin benim iddiam 1-2 ay ortasında onun tesiri de kalkar. Taban fiyatın yansımaları ve kurdan gelecek tesirle birlikte, TÜİK enflasyonunda muhtemelen birinci çeyrekte yüzde 30’un üzerini görürüz.
Güldağ: Ek olarak gelir ve damga vergisinin kaldırılmış olmasını da unutmayalım. Önemli enflasyonist bir ortama hakikat gidiyoruz.
Ağaoğlu: Ben tek kaygımı paylaşayım; çalışma barışını bozmayacak bir artıştır umarım bu. Üretim tarafında dilerim kesinti ve aksamalar olmaz. meblağların yansıtılması bir iş, fakat bu meblağların yansıtılmadığı durumlarda üretimin aksaması kimi mal ve hizmetlerin yokluğunun hissedilmesi hayat kalitemizi olumsuz tesirler. Umarım o noktaya gelmeyiz. Fiyatlama davranışlarının bozulması onu da birlikteinde getirecek bir şey.
Güldağ: Birtakım şeyler bulunmamaya başladı bile. Rahatsız edici bir boyutta değil şu an için. Antalya’da katıldığım bir görüşmede çiftçinin gübre atamadığı ve tarım ile besinde kimi yoklukların yaşanabileceği açıklandı. Detaylarını bir daha sonraki programımızda konuşuruz.
Okumaya devam et...
Ağaoğlu: Ben ‘500 baz puan artırır’ diye düşünüyordum. “Dalga mı geçiyorsun” diye soran arkadaşlara cevabım; “Ben başlatmadım ki” oldu.
Güldağ: Sonuç itibariyle sürpriz bir karar değil. Fakat PPK metninde dikkat çeken tabirler gördük. Merkez Bankası diyor ki, “Alınmış kararların birikimli tesirleri 2022 yılının birinci çeyreğinde takip edilecek. Ve bu vakitte fiyat istikrarının sürdürülebilir bir yerde bir daha şekillendirilmesi gayesiyle geniş kapsamlı siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci yürütülecek” Bu kısım net olarak anlaşılmadı diye düşünüyorum. Sen nasıl okudun ‘ilk çeyrek’ iletisini?
Ağaoğlu: Türkçeyi 58 yılımın 55 yılında kullanıyorum. Ben bu açıklamayı anlamadım. Metinde senin dikkat çektiğinden bundan evvelki paragrafı da enteresan. “Enflasyonda kasım ayında görülen yükselişte döviz kuru gelişmeleri global besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışlar ile tedarik sürecindeki aksaklıklar üzere arz istikametli ögeler ve talep gelişmeleri tesirli olmaktadır.” Çok hoş bir cümle; yarısı gerçek yarısına da katılmıyorum, lakin değerli değil. daha sonrasında gelen “Politika faizinin 100 baz puan indirilerek arz istikametli ve para siyaseti tesir alanı haricinde arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu süreksiz tesirlerin ima ettiği alanın kullanmasının tamamlanmasına karar vermiştir”… Buradan anladığım yanılmıyorsam faiz indirimlerinin sonuna geldik diye bir ima var. bu biçimde olduğunu zannediyorum. Bir metin bu kadar karışık olmamalı. Türkçesini anlamakta zorluk çektiğimiz şu iki cümle bütün açıklamanın ana paragrafını oluşturuyor. Faiz indiriminin sonuna geldik deniyor. “2022 yılının birinci çeyreğinde yakından takip edilecek fiyat istikrarının bir daha şekillenmesi…” burası da sorunlu. Biz paralel bir fiyat istikrarı cihanında mi yaşayacağız, nasıl bir şekillendirme olacak? Bizim ortasında bulunduğumuz cihan öteki bir taban de, bu yeni siyaset öbür bir yerde mi oluşacak? Orada kendi halinde istikrarlı mı olacak, ‘biz burada ne yaparsak yapalım mı’ olacak? Çok anlamıyorum.
Güldağ: Merkez Bankası ile piyasa öbür sayfalarda, kitapta buluşamamış üzere görünüyor. Üstü kapalı bir bildiri mı söz ediyor bu?
Ağaoğlu: niye bu kadar üstü kapalı bildiriye muhtaçlık var. Ben anlamadım, siz de anlamadınız ki benden daha yeterli bir Türkçe okur ve yazarısın. İleti net olmalı. Piyasa buna bakılırsa kendine istikamet biçer. Anlamadığınız bir politikayı yorumlayacaksınız, ya piyasa yanlış yorumlarsa?
Güldağ: Faiz sonucu öncesinde kur 15 düzeyini aşmıştı, karar daha sonrası da yükselişin sürdüğünü gördük. Günlük yüzde 5’i aşan artış yaşandı…
Ağaoğlu: Kurdaki artış fazlaca önemli oranda. İş günü bazında konuşacağım; 220 iş günü bazında olması kaydıyla buradaki faizi tabir etmekte zorlanıyorum. Yani bir günlük devalüasyonu 220 iş gününde yaşadığımızda yüzde 13 binli bir sayı, faiz çıkıyor. Bu hesaba can dayanmaz. Buna meydan verilmemesi lazımdı. Kur 15,65’i aştı. Japon konut bayanlarını hatırlar mısın o fiyatlara geliyorduk, o fiyatı o kapılara nakşetmeyeceksiniz.
Güldağ: Piyasanın hissettiği de bu, “ne yapacağız” diyorlar. Çekler masanın üzerinde duruyor, pahasının aylar daha sonra ne olacağını kimse bilmiyor. 31 Aralık beklentini de soracağım…
Ağaoğlu: Bir şey beklemiyorum. hiç bir şey telaff uz edecek talihim kalmadı.
Güldağ: Maalesef bir şey hesap edemiyoruz. 2022’yi konuşalım diyoruz lakin sene sonunu bile bilmiyoruz. Birinci faiz indiriminden daha sonra Merkez çekirdek enflasyona bakacağım demişti. daha sonrasında cari istikrara hakikat yelkeni kırdı. Birinci çeyrekte farklı bir rota mı bakılırsaceğiz?
Ağaoğlu: “Cari fazla vererek kapatacağız” demişti lakin yılın son ayında o da olmayacak.
Güldağ: Sanki 2022’nin birinci çeyreğinde faiz indirimlerine devam edecekse farklı bir tabir benimseyeceğini mi bize anlatıyor?
Ağaoğlu: Benim şu anda gördüğüm, artık faiz indirimlerinin sonuna geldik.
Güldağ: Ben o denli anlamıyorum. Mevcut çerçevede faiz indirimlerinin sonuna geldik, yeni bir çerçeve ortaya çıkarsa onun devam edebilir üzere anlıyorum.
Ağaoğlu: Bu açıklamaya bu biçimde bir şey koyduysam; “bir beklerim” demeye çalışıyorum. O yeni çerçeve dediğim şey de beklediğim vakit da ne olup bittiğini anlayayım da ona nazaran karar vereyim siyasetine emsal bir şey.
Güldağ: İzah etmesi sıkıntı bir durum. Piyasanın net olarak anlayıp değerlendirememesi de fiyatlandı. Yani belirsizlik niçiniyle kurda üst taraflı hareketin sürdüğünü gördük.
Ağaoğlu: Bu belirsizlikler risk primini de artırıyor. Risk primi fiyatlara yansıyor, fiyatlar fiyatlama davranışlarını bozuyor. Geçen hafta cuma günü 13,80 olan kur bugün 15,60’lara geldi. 2 lira artış az buz bir şey değil. Yüzde 12’den bahsediyoruz.
Güldağ: Bu bile tek başına devalüasyon. Fakat biz bunun sonuna geldik mi onu da bilmiyorum. Sana daha evvel sormuştum; sanki devalüasyonun başında mıyız; yoksa daha üstleri görür müyüz? Sen de “Dur bakalım, onlar vahim günler” halinde bir cevap vermiştin. Lakin güya oralara gerçek gidiyoruz.
Ağaoğlu: Bu bir devalüasyon süreci. Pek tabi ki dalgalı kurda fiyatlar yavaş yavaş bir yerlerde dengelenir lakin 6 ay ortasında tek istikametli bir hareketle geliyoruz. Çok önemli oranlara geldik. Sohbetimiz esnasında gördüğümüz en yüksek düzey olan 15,64’e nazaran ele alacak olursam; yılbaşından bu yana yüzde 112,93, daha berbatı en düşük gördüğümüz şubat ayının sonlarına yanlışsız 6,8977’ye nazaran yüzde 126,7 artış yaşanmış. Bu tek başına devalüatif bir müddetç, dalgalı kur falan değil. En hızlandığı periyot de aslında bakarsan 9,20’lerden bu yana olan periyot. Onu da okuyucular hesaplayabilirler.
“Asgari fiyat umarım çalışma barışını bozmaz”
Güldağ: Merakla beklenen minimum fiyat 4,250 TL olarak belirtildi. Yaklaşık yüzde 50’lik bir artış kelam konusu.
Ağaoğlu: Hatırlarsan onu da 3 bin 850 -4 bin ortası konuşuyorduk. Bu son hareketler bile bir artışı gerektirdi diye düşünüyorum. Zira geçtiğimiz enflasyonun bir kısmını karşılıyor fakat yeni gelecek enflasyona da bir kesim önden yükleme yapılmış. Lakin benim iddiam 1-2 ay ortasında onun tesiri de kalkar. Taban fiyatın yansımaları ve kurdan gelecek tesirle birlikte, TÜİK enflasyonunda muhtemelen birinci çeyrekte yüzde 30’un üzerini görürüz.
Güldağ: Ek olarak gelir ve damga vergisinin kaldırılmış olmasını da unutmayalım. Önemli enflasyonist bir ortama hakikat gidiyoruz.
Ağaoğlu: Ben tek kaygımı paylaşayım; çalışma barışını bozmayacak bir artıştır umarım bu. Üretim tarafında dilerim kesinti ve aksamalar olmaz. meblağların yansıtılması bir iş, fakat bu meblağların yansıtılmadığı durumlarda üretimin aksaması kimi mal ve hizmetlerin yokluğunun hissedilmesi hayat kalitemizi olumsuz tesirler. Umarım o noktaya gelmeyiz. Fiyatlama davranışlarının bozulması onu da birlikteinde getirecek bir şey.
Güldağ: Birtakım şeyler bulunmamaya başladı bile. Rahatsız edici bir boyutta değil şu an için. Antalya’da katıldığım bir görüşmede çiftçinin gübre atamadığı ve tarım ile besinde kimi yoklukların yaşanabileceği açıklandı. Detaylarını bir daha sonraki programımızda konuşuruz.
Okumaya devam et...