Taliban başkanlarının bir tablonun önünde poz vermesi olay oldu…
E, hani İslam’da fotoğraf yasaktı diyebilirsiniz?
Aslında İslam’da fotoğraf yasak filan değil; fakat birtakım koyu fırkaların katı uygulamalarıyla bu biçimde bir algı oluştu…
olağan olarak Taliban’ın da tesiriyle…
BUDDHA HEYKELLERİNİ PATLATTILAR
2001…
Taliban, Bamyan vadisindeki iki devasa Buddha heykellerini dinamitle patlattı.
Bu heykeller 6. yüzyılda inşa edildi; dev kayalara oyularak… Petra üzere düşünün, ya da kaya mezarları…
Yerle bir oldu…
Geride kalan kızıl kumtaşı ve balçıktan bir buluttu…
Açıklamaları şuydu: “Kâfirlik bu” dediler…
Evet… Pakistan’daki “deobandi” medreselerinde yetiştirilen talebelere fotoğrafın günah olduğu öğretildi; fotoğraf yapmak yasaktı.
Keza, futbol oynamak, uçurtma uçurmak bile…
Ancak Taliban, Afganistan’da karar sürdükleri senelerda ekseriyetle “kadın” fotoğraflarına karşı oldular.
Hatta bugün, kimi hoşluk merkezlerindeki fotoğraflar bile ne olur ne olmaz diyerek çabucak hemen bir yasak çıkmamasına karşın duvarlardaki “kadın” fotoğraflarını kaldırıyor…
İşverenler temkinli mi desek?
her neyse… Devlet Televizyonu’nda bayan spikerler de hala nazaranvinin başında…
Artık…
Sahiden de “Taliban” otuz yılın akabinde bir gelişim gösterdi mi yoksa katı uygulamalara dönecek de vaktini mı bekliyor bilmiyoruz…
Ancak pozisyon o değil…
Fotoğraftaki temel bildiri ne? Dahası o adam kim?
Ahmed Han Abdali…
O tablo da Şir-i Sorh’daki taç giyme merasimini simgeleyen bir gravür…
Bu ortada, “Şir-i Sorh” kızıl aslan demek…
O başkan nasıl seçildi derseniz?
Evvelki başkan Ender Şah bir “Afşar Türkü”ydü… Katledildi; çabucak ardından bir kurultay düzenlendi ve Kâbil’li Pir Sabır Şah kurultaya hakem tayin edildi. Kelamı dinlenen, hürmet gösterilen bir dervişti…
Tartıştılar, anlattılar…
Bir nevi seçimdi; ve sonunda Pir Sabır Şah içlerinde başkan olmaya en layık kişi olarak Ahmed Han’ı seçti.
Evet, oy birliğiyle kabul edildi…
SEÇİMLE BAŞA GELDİ
çabucak hemen yirmi beş yaşındaydı…
Pir Sabır Şah, “Bu şahlımızın tahtıdır” diyerek onu yüksek bir makama oturttu; eline aldığı bir avuç buğday tanelerini başına saçtı: “Bu da şahlığımızın ilanıdır. Artık sen Padişâh Dürr-i Dürrân’sın”
“Dürr-i Dürrân” inciler incisi demek! (Ahmed Şah Dürrâni ismi buradan gelir)
Bunlar daima eski Türk gelenekleridir dikkat ediniz: Tahta oturtma, saçı saçma vs.
Bitmedi…
Ahmed Han, Cirke’de “Şah” seçildikten daha sonra Kandahar’a hareket etti.
Ekim 1747…
Kandahar’da bir mescitte bir merasim daha yapıldı. Bu kere dini bir başkan eline bir avuç buğday alıp başına saçtı; dualar edildi…
Şah’a hilat giydirildi; başına sorguçlu taç takıldı, beline kılıç kuşatıldı.
Uzatmayayım…
Ahmed Şah…
Merasimler, tayinler derken dokuz Afgan kabilesinin önderlerinden bir konsey oluşturdu. Toprak ıslahatı gerçekleştirdi. Vergi düzenlemeleri hatta.
O periyot yeni tımar sahiplerinin muhtemel savaşlara katılmaları durumunda askeri unvanlar verildi.
Ne deseniz bu unvanların en meşhuru?
-Serdar!
Ve…
bir daha Kızılbaş ve Özbekler’den seçilen atlı birliklerle “kapıkulu ocağını” kurdu.
TURAN TAKTİĞİ
1761…
3.Panipat savaşında düşmanı ezdi geçtiler. Ahmed Şah’ın ordusu “Klasik Türk Ordusu” sistemindeydi.
Yani…
Leşkeri-kalb – Merkez
Meymene- Sağ kanat
Meysere- Sol kanat
Pişdar- Öncü
Saka- Artçı
özetlemek gerekirse: Turan taktiği…
Ahmed Han tek oğluna ne isim verdi derseniz?
-Timur han…
Ki kendisinden daha sonra tahta geçti…
Artık…
Taliban başkanları kendilerine Ahmed Han’ı örnek alıyor, onun fotoğrafının önünde poz veriyorlar filan da, Afganistan’ı birleştirebilecekler mi hiç bilemiyoruz…
Islahatlar gerçekleştirebilecekler mi ya da Ahmed Han üzere?
Adil olabilecekler mi?
Vakit hakem olsun, ne diyelim?
İlknur Altıntaş
E, hani İslam’da fotoğraf yasaktı diyebilirsiniz?
Aslında İslam’da fotoğraf yasak filan değil; fakat birtakım koyu fırkaların katı uygulamalarıyla bu biçimde bir algı oluştu…
olağan olarak Taliban’ın da tesiriyle…
BUDDHA HEYKELLERİNİ PATLATTILAR
2001…
Taliban, Bamyan vadisindeki iki devasa Buddha heykellerini dinamitle patlattı.
Bu heykeller 6. yüzyılda inşa edildi; dev kayalara oyularak… Petra üzere düşünün, ya da kaya mezarları…
Yerle bir oldu…
Geride kalan kızıl kumtaşı ve balçıktan bir buluttu…
Açıklamaları şuydu: “Kâfirlik bu” dediler…
Evet… Pakistan’daki “deobandi” medreselerinde yetiştirilen talebelere fotoğrafın günah olduğu öğretildi; fotoğraf yapmak yasaktı.
Keza, futbol oynamak, uçurtma uçurmak bile…
Ancak Taliban, Afganistan’da karar sürdükleri senelerda ekseriyetle “kadın” fotoğraflarına karşı oldular.
Hatta bugün, kimi hoşluk merkezlerindeki fotoğraflar bile ne olur ne olmaz diyerek çabucak hemen bir yasak çıkmamasına karşın duvarlardaki “kadın” fotoğraflarını kaldırıyor…
İşverenler temkinli mi desek?
her neyse… Devlet Televizyonu’nda bayan spikerler de hala nazaranvinin başında…
Artık…
Sahiden de “Taliban” otuz yılın akabinde bir gelişim gösterdi mi yoksa katı uygulamalara dönecek de vaktini mı bekliyor bilmiyoruz…
Ancak pozisyon o değil…
Fotoğraftaki temel bildiri ne? Dahası o adam kim?
Ahmed Han Abdali…
O tablo da Şir-i Sorh’daki taç giyme merasimini simgeleyen bir gravür…
Bu ortada, “Şir-i Sorh” kızıl aslan demek…
O başkan nasıl seçildi derseniz?
Evvelki başkan Ender Şah bir “Afşar Türkü”ydü… Katledildi; çabucak ardından bir kurultay düzenlendi ve Kâbil’li Pir Sabır Şah kurultaya hakem tayin edildi. Kelamı dinlenen, hürmet gösterilen bir dervişti…
Tartıştılar, anlattılar…
Bir nevi seçimdi; ve sonunda Pir Sabır Şah içlerinde başkan olmaya en layık kişi olarak Ahmed Han’ı seçti.
Evet, oy birliğiyle kabul edildi…
SEÇİMLE BAŞA GELDİ
çabucak hemen yirmi beş yaşındaydı…
Pir Sabır Şah, “Bu şahlımızın tahtıdır” diyerek onu yüksek bir makama oturttu; eline aldığı bir avuç buğday tanelerini başına saçtı: “Bu da şahlığımızın ilanıdır. Artık sen Padişâh Dürr-i Dürrân’sın”
“Dürr-i Dürrân” inciler incisi demek! (Ahmed Şah Dürrâni ismi buradan gelir)
Bunlar daima eski Türk gelenekleridir dikkat ediniz: Tahta oturtma, saçı saçma vs.
Bitmedi…
Ahmed Han, Cirke’de “Şah” seçildikten daha sonra Kandahar’a hareket etti.
Ekim 1747…
Kandahar’da bir mescitte bir merasim daha yapıldı. Bu kere dini bir başkan eline bir avuç buğday alıp başına saçtı; dualar edildi…
Şah’a hilat giydirildi; başına sorguçlu taç takıldı, beline kılıç kuşatıldı.
Uzatmayayım…
Ahmed Şah…
Merasimler, tayinler derken dokuz Afgan kabilesinin önderlerinden bir konsey oluşturdu. Toprak ıslahatı gerçekleştirdi. Vergi düzenlemeleri hatta.
O periyot yeni tımar sahiplerinin muhtemel savaşlara katılmaları durumunda askeri unvanlar verildi.
Ne deseniz bu unvanların en meşhuru?
-Serdar!
Ve…
bir daha Kızılbaş ve Özbekler’den seçilen atlı birliklerle “kapıkulu ocağını” kurdu.
TURAN TAKTİĞİ
1761…
3.Panipat savaşında düşmanı ezdi geçtiler. Ahmed Şah’ın ordusu “Klasik Türk Ordusu” sistemindeydi.
Yani…
Leşkeri-kalb – Merkez
Meymene- Sağ kanat
Meysere- Sol kanat
Pişdar- Öncü
Saka- Artçı
özetlemek gerekirse: Turan taktiği…
Ahmed Han tek oğluna ne isim verdi derseniz?
-Timur han…
Ki kendisinden daha sonra tahta geçti…
Artık…
Taliban başkanları kendilerine Ahmed Han’ı örnek alıyor, onun fotoğrafının önünde poz veriyorlar filan da, Afganistan’ı birleştirebilecekler mi hiç bilemiyoruz…
Islahatlar gerçekleştirebilecekler mi ya da Ahmed Han üzere?
Adil olabilecekler mi?
Vakit hakem olsun, ne diyelim?
İlknur Altıntaş