Tahsilat sorunu piyasayı kilitliyor

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Merve YİĞİTCAN – İSTANBUL

■ Firmaların ortasında bulunduğu finansman darboğazı, piyasada tahsilat krizinin fitilini ateşledi. Ödemesini vadesinde gerçekleştiremeyen ve çeklerini erteletenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Gerçek dal temsilcileri, yılsonuna hakikat piyasadaki nakit kıtlığının daha da artacağını, son çeyreğin fazlaca daha sıkıntı geçeceğini belirtiyor.

■ Gerçek kesimi en hayli korkutan ise tahsilat krizinin büyüyerek iflasların başlaması… İktisat idaresinden piyasanın gereksinimlerine yönelik kuvvetli bir KGF paketi bekleyen iş dünyası, yeni gelecek paket için açıklanan 50 milyar TL’lik büyüklüğün epeyce az olduğunu, piyasanın 250-300 milyar TL’lik bir KGF takviyesi beklediğini belirtti.


Reel dalda kangrene dönüşen finansmana erişim sıkıntısında ikinci kademeye geçildi. Tahsilatların piyasayı kilitlemeye başladığını söyleyen bölüm temsilcileri, bu durumun devam etmesi halinde üçüncü basamak olan iflasların başlamasından telaşlı. Ticari kredilere erişimin düşmesi niçiniyle piyasa borçlarını da çeviremez olan bir fazlaca şirketin tasfiyeye gitme, tabela değiştirme, ya da konkordato seçeneklerini kullanmaya başladığı öğrenildi. Kapanan sermaye şirketi sayısında yılın sekiz ayında geçen yıla oranla yüzde 70 oranında yaşanan artış da piyasadaki gidişata ait kıymetli bir sinyal niteliği taşıyor. Bilhassa piyasada yaşanan nakit probleminin, kredi kapatma periyodunun yaklaşmasıyla daha da artması bekleniyor. İşletmeler darboğazdan çıkış ismine kuvvetli bir KGF paketinin hemen devreye girmesi gerektiğini belirtiyor.

Eroğlu: 15-20 yıldır hiç bu kadar artmamıştı

Pandemide artan hammadde ve lojistik maliyetlerinin piyasada fitilini ateşlediği finansman erişim sorunu, bilhassa 2021’in sonlarında yaşanan döviz krizi ile birlikte giderek derinleşmiş, ticari kredi büyümesinin giderek cılızlaşmasıyla artık birfazlaca işletme için idaresi imkansız hale dönüşmüş durumda. Şu sıralar bir fazlaca alacaklı borcunu tahsil etmekte büyük zorluklar yaşıyor. Bu noktada gerçek bölüm temsilcilerinin değerlendirmelerine başvurarak piyasanın son fotoğrafını çekmeye çalıştık. Hususla ilgili en önemli ikaz TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu’ndan geldi. Sanayicilerin en büyük sorununun finansmana erişim olduğunu, fakat şimdilerde piyasada ödeme kuvvetliklerinin baş gösterdiğini lisana getiren Eroğlu, “PAGEV’de geçtiğimiz günlerde hammadde tüccarları ile bir toplantı yaptık. Daima finansmana erişimde badire olduğunu söylüyorduk. Fakat artık o tüccarların söylemiş olduği, son 15-20 yıldır birinci kere bu vakitte ödeme çeklerini erteletenlerde, ödemesini vadesinde gerçekleştiremeyenlerde önemli artışlar var. Bu fazlaca önemli bir alarm” dedi.


“Vade kısıtlaması şart”

Finansman erişim meselesinde ikinci evreye geçilerek tahsilat sıkıntılarının artmaya başladığını kaydeden Eroğlu, üçüncü kademenin ise iflaslar olacağını, sürecin fazlaca tehlikeli bir yere hakikat gittiğine dikkat çekti. Bu sürecin daha berbata gitmesini engelleyen faktörün hammadde ve lojistik fiyatlarının düşmesi olduğunu vurgulayan Eroğlu, lakin bilhassa güç maliyetlerindeki artışın bu avantajın da kaybedilmesine yol açabileceği ikazında bulundu. Eroğlu, “Firmalara tek çıkış yolu ön ödemeli ya da peşin ödemeli ihracatla finansman yaratmak kalıyor. Öteki bir tahlil önerisi de başta perakende zincirleri olmak üzere büyük ölçekli firmaların, KOBİ’lere ödemeleri vade kısıtlı getirmektir. Örneğin büyük perakendecilere, KOBİ’lere azamî 60 gün ortasında ödeme yapma sonu getirilebilir” dedi.

Son çeyrek daha da şiddetli geçecek

İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, birfazlaca firmanın hammaddeden çalışana kadar masraflarını kredi kullanıp çevirdiğini, lakin şimdilerde kredilerin kesilmesiyle her insanın açığa düştüğünü anlattı. Finansman meselesinin zincirleme bir tesir yarattığına değinen Önel, “Hammaddeciler bir daha peşine döndü, biroldukça dalda, kimse vadeli vermek istemiyor. bu vakitte konkordato alanlar, müracaat hazırlığı yapanlar, faaliyet durduranlar, hatta rakibiyle üretim yapanlar bile var” dedi. Şu an nakitte önemli yavaşlamanın kelam konusu olduğunu vurgulayan Önel, son çeyreğin daha da şiddetli geçeceğini, bilhassa yılsonunda yapılması gereken kredi kapatmaların bu durumu daha da güçleştireceğini lisana getirdi. KGF’nin bu noktada piyasayı rahatlatabileceğine dikkat çeken Önel, “Son KGF paketinin 50 milyar TL olacağı belirtildi, bu hayli düşük kaldı. bundan evvelki KGF 60 milyar TL idi ve birden fazla şirket kullanamamıştı, beklentimiz en 150 milyar TL’ye çıkarılması” dedi.

8 ayda kapanan şirket sayısı 14 bine dayandı

İşletmelerin ortasında bulunduğu mali problemlerin en kritik sonuçları, kapanan şirket istatistiklerinde görülebiliyor. TOBB tarafınca en son açıklanan Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri’ne nazaran, 8 ayda kurulan sermaye şirketi sayısı 87 bin 755 iken kapanan şirket sayısı 13 bin 798 adet olarak gerçekleşti. 2022’nin 8 ayında, 2021’in 8 ayına nazaran kapanan şirket sayısında yüzde 70,2; kapanan kooperatif sayısında yüzde 39, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında ise yüzde 6,1 artış yaşandı.

Firmaların finansmana erişimde aksayan en değerli bacak hiç elbet ticari krediler. Türkiye’de ortalama bir işletmenin ticari faaliyetlerinin büyük kısmını ticari kredilerle döndürdüğü herkesçe bilinen bir gerçek. Bundan hareketle ticari kredi büyümesinin enflasyonun altında seyretmesi yaşanan tıkanıklığı en düzgün tanım eden datalardan. TÜİK’in son deklare ettiğı enflasyon verisine nazaran, TÜFE Eylül 2022’de bundan evvelki yılın aralık ayına bakılırsa yüzde 52,40; bundan evvelki yılın birebir ayına bakılırsa yüzde 83,45 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 59,91 olarak gerçekleşti. beraberinde siyaset faizinin yüzde 12’ye kadar inmesine karşın, ticari kredilerdeki büyüme oranı eylülde yıllık bazda yüzde 19,4 olarak gerçekleşti.

Fayat: 250-300 milyar TL’lik KGF gelirse işler lakin yüzdürülebilir

TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölümü Meclis Lideri Gurur Fayat da, piyasadaki derdin fazlaca büyük olduğunu lisana getiren iş insanlarından. Piyasanın fazlaca fazla sıkışmış durumda olduğunu belirten Fayat, uygulanan siyasetlerinin sonuçlarının olması gerekenin tam aykırısı tarafında gerçekleştiğini lisana getirdi. Fayat, “Normalde faiz düştükçe piyasanın rahatlaması ve mali genişlemenin olması gerekirken, bizde niyeyse tam aykırısı oluyor. Her faiz indiriminde daha da sıkılaşma oluyor, kredi bulmak daha da zorlaşıyor. Bankacılık sistemine getirilen yeni şartlar da bunu artırıyor. Yalnızca özel değil kamu bankalarından da kredi almak zorlaşıyor, onlar da getirilen faiz hududunu aşmak için farklı masraflar getirerek faizi bu türlü üst çekiyor” dedi. Bu sıkışıklığın aşılması için kuvvetli bir KGF paketinin gerektiğini kaydeden Fayat, “50 milyar TL’lik KGF paketi tahminen de yalnızca hazır giysi bölümünün muhtaçlığı olan bir büyüklük. Hemen 250 – 300 milyar TL’lik bir paketin devreye girmesi gerekiyor. Lakin bu türlü gerçek kesim işlerini yüzdürebilir” diye konuştu.

KONKORDATO KOMİSERİ DR. TÜRKAY ÖZDEMİR:
Konkordato maliyetli, fesih ve tasfiyelerde artış daha fazla


Konkordato komiserliği ve konkordato avukatlığı yapan İstanbul Üniversitesi Öğretim vazifelisi Dr. Türkay Özdemir, DÜNYA’ya finansman sorunu yaşayan şirketlerin son durumunu ve başvurdukları biçimleri anlattı. 2018’de şirketleri konkordatoya koşturan sebebin döviz krizi olduğunu hatırlatan Özdemir, fakat 2021’in sonunda patlak veren döviz krizine karşın konkordatolarda artış olmadığını, bilakis bir düşüş gözlemlendiğini kaydetti. Konkordato sürecinin hayli maliyetli olduğunu belirten Özdemir, “Ortalama bir işletmede konkordato projesinin hazırlanması 500 bin TL’den az değil, üzerine avukatlığı, vekilliği, komiser fiyatları, harçları derken bir konkordato sürecinin yönetilmesi ortalama 3 milyon TL’yi buluyor. Benim gözlemimle söylüyorum, konkordato ile kurtulanların oranı yüzde 50’dir” dedi. Pekala konkordato maliyeti yüksek gelen işletmeler ne yapıyor? Özdemir, bu mevzuyu şöyle deklare etti: “böyleki firmaların büyük kısmı ‘En yeterlisi bir yeni tabela asayım’ diyor, o şirketi kurtarmaktansa bir yakını üzerine yeni bir şirket kurup devam etmeyi tercih ediyor. Firmalar, mümkün mertebe finansal bir daha yapılandırmayla bankalardaki meselelerini çözebiliyorsa çözüyor, çözemiyorsa şirketten vazgeçmeyi, yeni alternatif şirket kurmayı tercih ediyorlar. bu vakitte şirket kapanışlarında, fesih ve tasfiye süreçlerinde daha fazla artış olacaktır. Ki olmaya da başladı. Ben oralarda da kayyumluk yapıyorum. Tasfiye memuru bakılırsavlendirilmesi ya da temsil kayyumunda artışlar var.”

FOYDER LİDERİ HASAN TENGİZ:
Konkordatodan düzgün çıkan şirket kara listeden kaçamıyor


Finansal ve Operasyonel Yapılandırma Profesyonelleri Derneği (FOYDER) Lideri Hasan Tengiz, DÜNYA’ya finansal olarak sıkıntı durumda olan firmaların önündeki seçenekleri anlattı. “Şu anda piyasada bir sıkışıklık olduğu her insanın malumu” diyen Tengiz, “Kredi hacminde bir büyüme var lakin enflasyonun altında kaldığı için şirketlerin gereksinimlerini kaldırmaktan uzak kalıyor. Şirketlerin ağır biçimde bir daha yapılandırma arayışı ortasında olduğunu biliyoruz” dedi. Bugün zorlanan işletmelerin başvurduğu 3 metodu paylaşan Tengiz, şöyleki devam etti: “Yöntemlerden biri tek tek bütün finansal kurumlara ortasında bulunduğu durumu anlatıp yapılandırma istemek… Bunda vakit zaman olumlu sonuç alındığı oluyor, lakin genelde uygulamada hayli fazla çalışmıyor bu prosedür. Öteki formül ise zordaki firma gidip finansal bir daha yapılandırma için başvuracak, bir önder banka bulacak kendine. Bunun da olumlu örneklerini gördük. Fakat bu durumda bankaların fazlaca istekli davrandıklarını söylemek sıkıntı. Başka sistem ise konkordato… Lakin konkordato fazlaca uzun bir müddetç, yaklaşık 23-24 ay sürüyor ve çok masraflı. Bir de bu yola giden bir şirket süreçten düzgün çıksa da kimi vakit açık, kimi vakit kapalı kara listeye alınmaktan kaçamıyor. Biz burada AB direktifleri paralelinde biroldukça AB ülkesinin maddelerini çıkardığı ve uygulamaya başladığı önleyici bir daha yapılandırma süreçlerini kıymetli buluyoruz. Doğal 3-5 ayda bunun kamu tarafında uygulanması güç fakat bir taraftan artık uygulanması gerektiğini düşünüyoruz. Tahminen de başlamak için o devir bu periyottur.”

Okumaya devam et...