Sercan BAHADIR
Vergi denilince birinci akla Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi, Katma Kıymet Vergisi üzere Vergi Adap Kanunu (VUK) kapsamındaki vergiler geliyor. Buradan hareketle de temel vergi kuralları ve teorisi olarak VUK temel alınıyor. Lakin ithalat vergileri bu vergi uygulamalarından farklı olarak kendine has yol kuralları içeriyor, farklı bir kanun ve bu kanunda ithalat vergilerine mahsus yol kuralları barındırıyor. Her bir ithalat süreci ve bu sürece ait gümrük beyannamesi farklı bir gümrük yükümlülüğünü yani beyanı oluşturuyor. Beyan periyodu yerine ithalat süreci temel oluyor. Bu noktada yalnızca ithalat sürecine bahis olan eşyanın değeri değil, vergilemeyi hesaplamak için eşya tarifi (GTİP-Gümrük İstatistik Tarife Pozisyonu) ve menşei üzere tanımlar gerekiyor. Eşya bazlı bir vergileme yapılıyor ve bu bakış açısıyla temel vergi uygulamalarından ayrışıyor.
bir daha herkes tarafınca bilenen 4T (tarh, bildirim, tahakkuk ve tahsil) süreçleri en temel ayrışma olarak söylenebilir. Olağan vergilemede (Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi gibi) bu basamaklar hayli net ayrışırken ithalat vergilerinde gümrük beyannamesinin tescili ile tarh-tahakkuk-tebliğ tıpkı anda gerçekleşmiş oluyor. Bu niçinle de ithalat vergilerine ait beyan, düzeltme, ödeme, uzlaşma üzere konularda ithalat vergilerine ait biroldukça mevzuyu kendi ortasında kıymetlendirmek gerekiyor. Bu durum vakit zaman birtakım önemli meseleleri birlikteinde getiriyor. Minimum ceza uygulaması buna bir örnek olarak karşımıza çıkıyor.
Düzenleme ne diyor?
İthalatta vergileme, gümrük beyannamesi üzerinden yapılıyor. Tek bir kalem eşya olması durumunda bir beyanname bir eşyayı içeriyor. Fakat bir beyannamenin birden çok eşya içermesi durumunda her kaleme ait bilgiler başka beyan sayılıyor ve bir kalemin eksik yahut fazlası öbür kalemin fazla ve eksikliğinden mahsup edilemiyor. Bu noktada “kalem” kavramını sorabilirsiniz. Kalem, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tıpkı tarife durumunun alt açılımında bulunan ve birebir yasal yahut tercihli vergi oranına tabi olan eşya olarak tanımlanıyor. Her bir kalemin farklı ayrı kıymetlendirilmesi eksik değer fiyatının geriye dönük düzeltilmesi durumunda bir dağıtım (yani paylaştırma) yapılmasını zarurî kılıyor. Tabi bu dağıtımların da objektif ve objektif olması gerekiyor.
Diğer bir düzenleme ise eksik vergilemeye ait bir idari para cezası tatbik edildiğinde minimum ceza uygulaması. Bu fiyat Gümrük Kanunun 241/1 inci fıkrasında belirtilir ve 2022 yılı için fiyatı 235 TL’dir. İthalat vergilerine ait eksiklik gerek gümrük yönetimi ile tespit edilsin gerekse zaten bildirime bahis edilsin, idari para cezası fiyatının hiç bir suretle bu fiyatın altında olmaması gerekiyor.
Sorun nereden kaynaklanıyor?
Her bir kalem eşyanın başka bir süreç olarak kabul edilmesi ile taban idari para cezası uygulaması bir ortada değerlendirildiğinde maalesef önemli sorunları birlikteinde getirebiliyor. Bilhassa dönemsel bazlı ve gümrük değeri ile ilgili yapılan toplu ödemelerin (kalıp, royalti ve lisans ödemeleri gibi) her bir kalem eşyaya dağıtılması gerekiyor. Şayet epeyce fazla kalemli ithalat yapılıyorsa kalem başına düşen ek değer fiyatı çok düşük kalabiliyor. Örneğin; bir beyannameye tekabül eden 49,65 TL fiyatı tekabül etmiş ve 5 kalemli bir beyanname için aşağıdaki biçimde dağılım oluşmuştur. Bu dağılıma bakılırsa 1’inci kaleme tekabül eden 1,28 TL meblağının ek edilmesi gerekiyor. Buna göre 0,38 TL ek mali yükümlülük (EMY), 0,32 TL Ek Gümrük Vergisi (İGV), 0,40 TL Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve 0,43 TL Katma Bedel Vergisi (KDV) ödenmesi gerekiyor.
Ancak bu eksikliğin gümrük yönetimi tarafınca tespit edilmesi durumunda, eksik vergilerin 3 katı oranında idari para cezası uygulanıyor ya da bu eksikliğin bizatihi bildirim yapılması durumunda toplam ceza meblağının %10’u oranında indirimli idari para cezası tatbik ediliyor. Üstteki düzelemeye göre bu iki durumda da oluşan idari para cezası GK 241/1. fıkrasında belirtilen usulsüzlük cezasının altında olamıyor ve bu durum her bir kalem için dikkate alınıyor. Sonuçta, toplamda 1,53 TL eksik vergi için 235 TL fiyatında idari para cezası tatbik ediliyor. Verginin yaklaşık 154 katı. kimi vakit vergi başına bu ceza meblağının tatbik edildiği uygulamalarla da karşılaşılıyor. bu biçimde da 3 katı olması gereken oran 767’i katına çıkıyor.
Ne yapmalı?
Gümrük süreçlerinin daha süratli ve inançta gerçekleşmesi tarafında gümrük uygulamalarında epeyce önemli çalışmalar yapıldı. Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) ile gümrük süreçleri önemli manada kolaylıkları kurumsal olarak uygular hale gelindi. Yerinde gümrükleme süreçleriyle neredeyse her bir fabrika bir gümrük yönetimi haline dönüştürüldü. Bu dönüşüm ile klâsik gümrükleme uygulamaları yerine beyana dayalı mükellef asıllı çağdaş bir gümrükleme sürecine geçildi. Bu noktada gümrük kanunundaki ceza uygulamalarının da misal bir yaklaşım ile gözden geçirilmesi ehemmiyet arz ediyor.
İthalat vergilerinde yanlışsız değer beyanı temel. İthal anında her vakit değer ögelerine tam olarak vakıf olunamayabilir ve ithalat daha sonrasında ithalat ile ilgili lisans, fiyat farkları üzere ek değerler ortaya çıkabilir. kimi vakit gelen fiyat fazlaca düşük olabilir. Bu noktada meblağdan epeyce, kaç beyanname, kaç kalem eşya bahislerine odaklanılması gerekir. Çok sayıda sürece tekabül ettiği durumlarda üstteki örnekler ile müsabaka ihtimali kelam konusu olabilir. Bu durum ile karşılaşmamak için tahlilin “istisnai değer uygulaması” olduğunu söylememiz gerekiyor. Bu uygulamada yalnızca vergi ödendiği için idari para cezası tatbik edilmiyor. Lakin bu uygulama kapsamında olmayan ek tahakkuklar için bu durum ile her vakit karşılaşılabilir.
Okumaya devam et...
Vergi denilince birinci akla Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi, Katma Kıymet Vergisi üzere Vergi Adap Kanunu (VUK) kapsamındaki vergiler geliyor. Buradan hareketle de temel vergi kuralları ve teorisi olarak VUK temel alınıyor. Lakin ithalat vergileri bu vergi uygulamalarından farklı olarak kendine has yol kuralları içeriyor, farklı bir kanun ve bu kanunda ithalat vergilerine mahsus yol kuralları barındırıyor. Her bir ithalat süreci ve bu sürece ait gümrük beyannamesi farklı bir gümrük yükümlülüğünü yani beyanı oluşturuyor. Beyan periyodu yerine ithalat süreci temel oluyor. Bu noktada yalnızca ithalat sürecine bahis olan eşyanın değeri değil, vergilemeyi hesaplamak için eşya tarifi (GTİP-Gümrük İstatistik Tarife Pozisyonu) ve menşei üzere tanımlar gerekiyor. Eşya bazlı bir vergileme yapılıyor ve bu bakış açısıyla temel vergi uygulamalarından ayrışıyor.
bir daha herkes tarafınca bilenen 4T (tarh, bildirim, tahakkuk ve tahsil) süreçleri en temel ayrışma olarak söylenebilir. Olağan vergilemede (Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi gibi) bu basamaklar hayli net ayrışırken ithalat vergilerinde gümrük beyannamesinin tescili ile tarh-tahakkuk-tebliğ tıpkı anda gerçekleşmiş oluyor. Bu niçinle de ithalat vergilerine ait beyan, düzeltme, ödeme, uzlaşma üzere konularda ithalat vergilerine ait biroldukça mevzuyu kendi ortasında kıymetlendirmek gerekiyor. Bu durum vakit zaman birtakım önemli meseleleri birlikteinde getiriyor. Minimum ceza uygulaması buna bir örnek olarak karşımıza çıkıyor.
Düzenleme ne diyor?
İthalatta vergileme, gümrük beyannamesi üzerinden yapılıyor. Tek bir kalem eşya olması durumunda bir beyanname bir eşyayı içeriyor. Fakat bir beyannamenin birden çok eşya içermesi durumunda her kaleme ait bilgiler başka beyan sayılıyor ve bir kalemin eksik yahut fazlası öbür kalemin fazla ve eksikliğinden mahsup edilemiyor. Bu noktada “kalem” kavramını sorabilirsiniz. Kalem, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tıpkı tarife durumunun alt açılımında bulunan ve birebir yasal yahut tercihli vergi oranına tabi olan eşya olarak tanımlanıyor. Her bir kalemin farklı ayrı kıymetlendirilmesi eksik değer fiyatının geriye dönük düzeltilmesi durumunda bir dağıtım (yani paylaştırma) yapılmasını zarurî kılıyor. Tabi bu dağıtımların da objektif ve objektif olması gerekiyor.
Diğer bir düzenleme ise eksik vergilemeye ait bir idari para cezası tatbik edildiğinde minimum ceza uygulaması. Bu fiyat Gümrük Kanunun 241/1 inci fıkrasında belirtilir ve 2022 yılı için fiyatı 235 TL’dir. İthalat vergilerine ait eksiklik gerek gümrük yönetimi ile tespit edilsin gerekse zaten bildirime bahis edilsin, idari para cezası fiyatının hiç bir suretle bu fiyatın altında olmaması gerekiyor.
Sorun nereden kaynaklanıyor?
Her bir kalem eşyanın başka bir süreç olarak kabul edilmesi ile taban idari para cezası uygulaması bir ortada değerlendirildiğinde maalesef önemli sorunları birlikteinde getirebiliyor. Bilhassa dönemsel bazlı ve gümrük değeri ile ilgili yapılan toplu ödemelerin (kalıp, royalti ve lisans ödemeleri gibi) her bir kalem eşyaya dağıtılması gerekiyor. Şayet epeyce fazla kalemli ithalat yapılıyorsa kalem başına düşen ek değer fiyatı çok düşük kalabiliyor. Örneğin; bir beyannameye tekabül eden 49,65 TL fiyatı tekabül etmiş ve 5 kalemli bir beyanname için aşağıdaki biçimde dağılım oluşmuştur. Bu dağılıma bakılırsa 1’inci kaleme tekabül eden 1,28 TL meblağının ek edilmesi gerekiyor. Buna göre 0,38 TL ek mali yükümlülük (EMY), 0,32 TL Ek Gümrük Vergisi (İGV), 0,40 TL Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve 0,43 TL Katma Bedel Vergisi (KDV) ödenmesi gerekiyor.
Ancak bu eksikliğin gümrük yönetimi tarafınca tespit edilmesi durumunda, eksik vergilerin 3 katı oranında idari para cezası uygulanıyor ya da bu eksikliğin bizatihi bildirim yapılması durumunda toplam ceza meblağının %10’u oranında indirimli idari para cezası tatbik ediliyor. Üstteki düzelemeye göre bu iki durumda da oluşan idari para cezası GK 241/1. fıkrasında belirtilen usulsüzlük cezasının altında olamıyor ve bu durum her bir kalem için dikkate alınıyor. Sonuçta, toplamda 1,53 TL eksik vergi için 235 TL fiyatında idari para cezası tatbik ediliyor. Verginin yaklaşık 154 katı. kimi vakit vergi başına bu ceza meblağının tatbik edildiği uygulamalarla da karşılaşılıyor. bu biçimde da 3 katı olması gereken oran 767’i katına çıkıyor.
Ne yapmalı?
Gümrük süreçlerinin daha süratli ve inançta gerçekleşmesi tarafında gümrük uygulamalarında epeyce önemli çalışmalar yapıldı. Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) ile gümrük süreçleri önemli manada kolaylıkları kurumsal olarak uygular hale gelindi. Yerinde gümrükleme süreçleriyle neredeyse her bir fabrika bir gümrük yönetimi haline dönüştürüldü. Bu dönüşüm ile klâsik gümrükleme uygulamaları yerine beyana dayalı mükellef asıllı çağdaş bir gümrükleme sürecine geçildi. Bu noktada gümrük kanunundaki ceza uygulamalarının da misal bir yaklaşım ile gözden geçirilmesi ehemmiyet arz ediyor.
İthalat vergilerinde yanlışsız değer beyanı temel. İthal anında her vakit değer ögelerine tam olarak vakıf olunamayabilir ve ithalat daha sonrasında ithalat ile ilgili lisans, fiyat farkları üzere ek değerler ortaya çıkabilir. kimi vakit gelen fiyat fazlaca düşük olabilir. Bu noktada meblağdan epeyce, kaç beyanname, kaç kalem eşya bahislerine odaklanılması gerekir. Çok sayıda sürece tekabül ettiği durumlarda üstteki örnekler ile müsabaka ihtimali kelam konusu olabilir. Bu durum ile karşılaşmamak için tahlilin “istisnai değer uygulaması” olduğunu söylememiz gerekiyor. Bu uygulamada yalnızca vergi ödendiği için idari para cezası tatbik edilmiyor. Lakin bu uygulama kapsamında olmayan ek tahakkuklar için bu durum ile her vakit karşılaşılabilir.
Okumaya devam et...