Sözcü gazetesi müellifi Ege Cansen “Yoksa Erdoğan haklı mı” başlıklı dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yüksek faiz sebep, enflasyon sonuçtur” ve “Raflardaki fahiş fiyatları durduracağız” kelamlarından yola çıkan Cansen, “Erdoğan’ın İslamist bir yaklaşımla ‘faize karşı’ olduğu, bu yüzden “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” dediği söylenebilir. Ben buna katılmıyorum. Erdoğan, yükseltilen faizle enflasyonun düşeceğine, İslami değil iktisadi açıdan inanmıyor olabilir. Ben de birebir düşüncedeyim” dedi.
Ege Cansen’in yazısı şöyle:
“Başkan R. T. Erdoğan “Yüksek faiz sebep, enflasyon sonuçtur”; iktisatçılar da “Hayır, yüksek enflasyonun niçini yüksek faiz değildir; tam tersine yüksek faiz enflasyonu düşürür” diyor. Lider Erdoğan, sav ettiği üzere bir uzman iktisatçı olmayabilir lakin kendisi, “enflasyonu bir türlü düşmeyen” bir ülkeyi 19 yıldır yönetmektedir. O da enflasyonun gelişmiş ülkeler düzebir daha inmesini istemektedir. Ancak takımıyla bir arada bunu bir türlü yapamamaktadır. Haksızlık edilmesin. Unutulmasın ki; bu ülkenin yüksek enflasyonu AKP devrine ilişkin bir sorun değildir. İki kere iktidara gelen ve AKP’nin zıddı bir dünya görüşüne sahip Ecevit vaktinde enflasyon, tam manasıyla şaha kalkmıştır. 1979 Ecevit hükümetinden 1980’e devreden enflasyon yüzde 100’ün üstündeydi. Hakeza enflasyonun yüzde 70’e yükseldiği 2001 krizi de Ecevit başbakanken çıkmıştı. Düz mantıkla Lider Erdoğan’ın İslamist bir yaklaşımla “faize karşı” olduğu, bu yüzden “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” dediği söylenebilir. Ben buna katılmıyorum. Erdoğan, yükseltilen faizle enflasyonun düşeceğine, İslami değil iktisadi açıdan inanmıyor olabilir. Ben de tıpkı kanıdayım. Türkiye’de “Yükselt faizi, bak nasıl düşüyor enflasyon” formülü işlemez. Daha doğrusu, bu formül evvel düşürür, daha sonra yükseltir. Zira yüksek faiz hem “dış açığı” hem “iç açığı” büyütür. Bu da finansal istikrarsızlıktır. Finansal istikrarsızlık, günün sonunda bırakın enflasyonu yükseltmeyi, azdırır.
TÜRKİYE’DE FAİZ YÜKSELTEREK ENFLASYON DÜŞÜRÜLEMEZ
Evvel birtakım tespitler yapalım. Türkiye, gelişmiş ülkeler üzere “tek paralı” değil “çift paralı” bir ülkedir. İspatı ortadadır.
1. Yurtiçi yerleşiklerin tasarruf mevduatının yarıdan fazlası dövize natıktır.
2. Türk devleti iç borçlanmayı kısmen dövizle yapar.
3. Kamu ihaleleri dövizle yapılır. 3. köprü geçiş fiyatları ve turistik otel fiyatları dövizle belirlenir.
Hal bu biçimdeyken faiz artırımı yalnızca TL için önerilmektedir. İkinci olarak, epeyce uzun müddettir devam ettiği için enflasyonunun atalet momenti büyümüştür. Üçüncüsü, Türkiye artık enflasyonda “enflasyonun enflasyon yarattığı” faza geçmiştir. Bu ortamda “TL faizi yükselterek ve de uzun bir süre yüksek tutarak” enflasyon düşürülemez. Pekala nasıl düşürülür? Bunun iki yolu vardır. Birincisi, TL’den vazgeçip, “para kurulu” (currency board) sistemiyle Euro’ya geçmektir. Bu metot, iktisatta dayanılmaz bir sakinlik yaratır. Tavsiye etmem. İkincisi, yapışkan enflasyonun “kök niçini” olan cari açığı (Draghi üzere söylemek gerekirse) “ne kıymetine olursa olsun” (whatever it takes) kapamaktır.
RAFLARDAKİ FAHİŞ FİYATLARI DURDURACAĞIZ
Lider Erdoğan, bir açılış merasiminde “Raflardaki fahiş fiyatları (ben bunu kontrol ve cezalarla diye yorumladım) durduracağız” diye kükreyerek, enflasyonla uğraşta en yanlış yola sapacağının sinyalini vermiş oldu. Görünen o ki; Erdoğan’ın hükümranlık devri bitmektedir. Kendisinin şahsen kurduğu “astığı astık, kestiği kestik” bir cumhurbaşkanının halk tarafınca direkt seçilme adabı, Erdoğan için aslında tam bir tuzaktır. Birinci tıpta seçilemezse, ikinci tıpta seçilme talihi sıfıra yakındır. Bunun kararında Millet İttifakı iktidara gelecektir. Ben artık müstakbel liderin enflasyonu nasıl düşüreceğini öğrenmek istiyorum. Benim görüşüme nazaran Erdoğan’ın yaptıklarının aykırısını yapınca, enflasyon zaten düşmez.
Son kelam: Cari açık çok, enflasyon ebediyen sürecektir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yüksek faiz sebep, enflasyon sonuçtur” ve “Raflardaki fahiş fiyatları durduracağız” kelamlarından yola çıkan Cansen, “Erdoğan’ın İslamist bir yaklaşımla ‘faize karşı’ olduğu, bu yüzden “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” dediği söylenebilir. Ben buna katılmıyorum. Erdoğan, yükseltilen faizle enflasyonun düşeceğine, İslami değil iktisadi açıdan inanmıyor olabilir. Ben de birebir düşüncedeyim” dedi.
Ege Cansen’in yazısı şöyle:
“Başkan R. T. Erdoğan “Yüksek faiz sebep, enflasyon sonuçtur”; iktisatçılar da “Hayır, yüksek enflasyonun niçini yüksek faiz değildir; tam tersine yüksek faiz enflasyonu düşürür” diyor. Lider Erdoğan, sav ettiği üzere bir uzman iktisatçı olmayabilir lakin kendisi, “enflasyonu bir türlü düşmeyen” bir ülkeyi 19 yıldır yönetmektedir. O da enflasyonun gelişmiş ülkeler düzebir daha inmesini istemektedir. Ancak takımıyla bir arada bunu bir türlü yapamamaktadır. Haksızlık edilmesin. Unutulmasın ki; bu ülkenin yüksek enflasyonu AKP devrine ilişkin bir sorun değildir. İki kere iktidara gelen ve AKP’nin zıddı bir dünya görüşüne sahip Ecevit vaktinde enflasyon, tam manasıyla şaha kalkmıştır. 1979 Ecevit hükümetinden 1980’e devreden enflasyon yüzde 100’ün üstündeydi. Hakeza enflasyonun yüzde 70’e yükseldiği 2001 krizi de Ecevit başbakanken çıkmıştı. Düz mantıkla Lider Erdoğan’ın İslamist bir yaklaşımla “faize karşı” olduğu, bu yüzden “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” dediği söylenebilir. Ben buna katılmıyorum. Erdoğan, yükseltilen faizle enflasyonun düşeceğine, İslami değil iktisadi açıdan inanmıyor olabilir. Ben de tıpkı kanıdayım. Türkiye’de “Yükselt faizi, bak nasıl düşüyor enflasyon” formülü işlemez. Daha doğrusu, bu formül evvel düşürür, daha sonra yükseltir. Zira yüksek faiz hem “dış açığı” hem “iç açığı” büyütür. Bu da finansal istikrarsızlıktır. Finansal istikrarsızlık, günün sonunda bırakın enflasyonu yükseltmeyi, azdırır.
TÜRKİYE’DE FAİZ YÜKSELTEREK ENFLASYON DÜŞÜRÜLEMEZ
Evvel birtakım tespitler yapalım. Türkiye, gelişmiş ülkeler üzere “tek paralı” değil “çift paralı” bir ülkedir. İspatı ortadadır.
1. Yurtiçi yerleşiklerin tasarruf mevduatının yarıdan fazlası dövize natıktır.
2. Türk devleti iç borçlanmayı kısmen dövizle yapar.
3. Kamu ihaleleri dövizle yapılır. 3. köprü geçiş fiyatları ve turistik otel fiyatları dövizle belirlenir.
Hal bu biçimdeyken faiz artırımı yalnızca TL için önerilmektedir. İkinci olarak, epeyce uzun müddettir devam ettiği için enflasyonunun atalet momenti büyümüştür. Üçüncüsü, Türkiye artık enflasyonda “enflasyonun enflasyon yarattığı” faza geçmiştir. Bu ortamda “TL faizi yükselterek ve de uzun bir süre yüksek tutarak” enflasyon düşürülemez. Pekala nasıl düşürülür? Bunun iki yolu vardır. Birincisi, TL’den vazgeçip, “para kurulu” (currency board) sistemiyle Euro’ya geçmektir. Bu metot, iktisatta dayanılmaz bir sakinlik yaratır. Tavsiye etmem. İkincisi, yapışkan enflasyonun “kök niçini” olan cari açığı (Draghi üzere söylemek gerekirse) “ne kıymetine olursa olsun” (whatever it takes) kapamaktır.
RAFLARDAKİ FAHİŞ FİYATLARI DURDURACAĞIZ
Lider Erdoğan, bir açılış merasiminde “Raflardaki fahiş fiyatları (ben bunu kontrol ve cezalarla diye yorumladım) durduracağız” diye kükreyerek, enflasyonla uğraşta en yanlış yola sapacağının sinyalini vermiş oldu. Görünen o ki; Erdoğan’ın hükümranlık devri bitmektedir. Kendisinin şahsen kurduğu “astığı astık, kestiği kestik” bir cumhurbaşkanının halk tarafınca direkt seçilme adabı, Erdoğan için aslında tam bir tuzaktır. Birinci tıpta seçilemezse, ikinci tıpta seçilme talihi sıfıra yakındır. Bunun kararında Millet İttifakı iktidara gelecektir. Ben artık müstakbel liderin enflasyonu nasıl düşüreceğini öğrenmek istiyorum. Benim görüşüme nazaran Erdoğan’ın yaptıklarının aykırısını yapınca, enflasyon zaten düşmez.
Son kelam: Cari açık çok, enflasyon ebediyen sürecektir.”