Endüstriyel Toksikoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Engin Tutkun, son günlerde Ankara ve İstanbul’da sis olarak görülen hava olayların aslında smog diye tabir edilen olgular olduğunu söz etti. Tutkun, smog olayının geçmişteki bilimsel çalışmalara da husus olduğunu belirterek “Son günlerde başta Ankara ve İstanbul olmak üzere ağır sis varlığına dair haberlerin basınımıza yansıdığını görmekteyiz. Bunun aslında sis olmayıp ‘smog’ olarak isimlendirilen, toplum sıhhati açısından risk oluşturan bir olgu olduğunu hatırlamamız gerekiyor. Bu, meteorolojik bir müddetç olmakla birlikte hava kirliliği ile birleştiğinde hayli sayıda sıhhat problemine yol açtığı geçmişte yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konmuş durumda” dedi.
Bu hususta en hayli bilinen örneklerin; 5 Aralık 1930’da Belçika Meuse Valley’de, 27-30 Ekim 1948’de ABD Donora kentinde, 5-9 Aralık 1952’de İngiltere Londra’da görüldüğünü hatırlatan Tutkun, “Kavramsal olarak ‘smog’; sıcaklık inversiyonu (meteorolojik antisiklonik inversiyon) ile oluşan bir olay fakat toksik sanayi emisyonlarının varlığında, etkilediği alanlarda, başta teneffüs yolları olmak üzere sıhhati olumsuz etkilemekte. Sıcaklık inversiyonu üstteki hava katmanlarının yere yakın hava katmanlarından daha sıcak olması durumuna denir. Sıcaklık yükseldikçe azalması gerekirken artıyordur. bu biçimde bir durumda hava kütlesi üst hakikat değil aşağı yanlışsız hareket eder ve taşıdığı tüm kirleticiler insanların soluma arasında yer almaya başlar. İleri yaşlarındakiler başta olmak üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik bronşial astım, teneffüs yolu komplikasyonları ile seyreden kronik hastalığı olanlarda hastalığı şiddetlendirebildiği üzere erken ölümlere de yol açabiliyor. Bu havanın solunmasıyla bir arada sülfür dioksit, sülfirik asit dumanı, karbondioksit, karbonmonoksit, florid gazları başta olmak üzere biroldukca toksik kimyasala maruz kalma riski mevcut bulunuyor” sözlerini kullandı.
‘FARKINDALIĞIN ARTTIRILMASI HALK SIHHATİ AÇISINDAN KIYMET ARZ ETMEKTE’
Tutkun, smog sıkıntısının pandemi ile yakından alakası oldugunu aktararak “Bu sorunun, yaşadığımız pandemi ile de yakından alakası olduğunu vurgulamak gerekiyor. 1952’de Londra’da yaşandığında birebir periyotta bir influenza epidemisi olduğu ve smog varlığının, bu epidemiden beklenen vefat ve hastalık suratlarını fazlaca manalı bir biçimde artırdığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiş durumda. 1952’de Londra’da olan smogda 12 bin kişinin öldüğü bilimsel araştırma kararı olarak karşımıza çıkıyor. ötürüsıyla Covid-19 pandemisinin oluşturduğu hastalık yüküne bir de bu durumun eklenmiş olmasının; muhtemel vefat ve hastalık suratını fazlaca önemli bir biçimde artıracağı; hastane müracaat sayılarında ve Acil Servis-Yoğun Bakım yatış oranlarındaki yükselişin sıhhat sisteminde zorlanmalar oluşturacağından hareketle faal tedbirler alınması epeyce değerli hale gelmektedir” formunda konuştu.
‘SOLUNUM GÖZETİCİ MASKELER KULLANMALARI ÖNERİLEBİLİR’
Prof. Dr. Tutkun; açıklamasının devamında ise şunları lisana getirdi:
“Sağlık Bakanlığı, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, hatta İçişleri ve Çalışma Bakanlıklarının, acilen bu durumun yaşandığı bölgelere özel tedbirler alması ve toplumun bu bahiste eğitim ve farkındalığının artırılması halk sıhhati açısından kıymet ve öncelik arz etmektedir. Hassas popülasyonların ve kronik hastalığı olanlar başta olmak üzere hassas kümelerin sokağa çıkmaması, sağlıklı bireylerin açık havada spor yapmamaları, sokağa çıkmak zorunda kalan her insanın bu süreçte sokakta geçirecekleri mühlet konusunda dikkatli olması, teneffüs gözetici maskeler kullanmaları önerilebilir. İlgili kentlerde mahallî idarelerin kalorifer ve sobaların yanma derecesi ile ilgili kararlar almaları ve duyurmaları bu sürecin daha kolay atlatılabilmesine yardımcı olacaktır. Vatandaşların kalorifer ve sobalarını daima lakin düşük sıcaklıklarda yakmaları, araçların egzoz kirliliğinin etkisinin önlenebilmesi için mümkün olduğunca toplu taşıma kullanılması tavsiye edilebilir.” (DHA)
Bu hususta en hayli bilinen örneklerin; 5 Aralık 1930’da Belçika Meuse Valley’de, 27-30 Ekim 1948’de ABD Donora kentinde, 5-9 Aralık 1952’de İngiltere Londra’da görüldüğünü hatırlatan Tutkun, “Kavramsal olarak ‘smog’; sıcaklık inversiyonu (meteorolojik antisiklonik inversiyon) ile oluşan bir olay fakat toksik sanayi emisyonlarının varlığında, etkilediği alanlarda, başta teneffüs yolları olmak üzere sıhhati olumsuz etkilemekte. Sıcaklık inversiyonu üstteki hava katmanlarının yere yakın hava katmanlarından daha sıcak olması durumuna denir. Sıcaklık yükseldikçe azalması gerekirken artıyordur. bu biçimde bir durumda hava kütlesi üst hakikat değil aşağı yanlışsız hareket eder ve taşıdığı tüm kirleticiler insanların soluma arasında yer almaya başlar. İleri yaşlarındakiler başta olmak üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik bronşial astım, teneffüs yolu komplikasyonları ile seyreden kronik hastalığı olanlarda hastalığı şiddetlendirebildiği üzere erken ölümlere de yol açabiliyor. Bu havanın solunmasıyla bir arada sülfür dioksit, sülfirik asit dumanı, karbondioksit, karbonmonoksit, florid gazları başta olmak üzere biroldukca toksik kimyasala maruz kalma riski mevcut bulunuyor” sözlerini kullandı.
‘FARKINDALIĞIN ARTTIRILMASI HALK SIHHATİ AÇISINDAN KIYMET ARZ ETMEKTE’
Tutkun, smog sıkıntısının pandemi ile yakından alakası oldugunu aktararak “Bu sorunun, yaşadığımız pandemi ile de yakından alakası olduğunu vurgulamak gerekiyor. 1952’de Londra’da yaşandığında birebir periyotta bir influenza epidemisi olduğu ve smog varlığının, bu epidemiden beklenen vefat ve hastalık suratlarını fazlaca manalı bir biçimde artırdığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiş durumda. 1952’de Londra’da olan smogda 12 bin kişinin öldüğü bilimsel araştırma kararı olarak karşımıza çıkıyor. ötürüsıyla Covid-19 pandemisinin oluşturduğu hastalık yüküne bir de bu durumun eklenmiş olmasının; muhtemel vefat ve hastalık suratını fazlaca önemli bir biçimde artıracağı; hastane müracaat sayılarında ve Acil Servis-Yoğun Bakım yatış oranlarındaki yükselişin sıhhat sisteminde zorlanmalar oluşturacağından hareketle faal tedbirler alınması epeyce değerli hale gelmektedir” formunda konuştu.
‘SOLUNUM GÖZETİCİ MASKELER KULLANMALARI ÖNERİLEBİLİR’
Prof. Dr. Tutkun; açıklamasının devamında ise şunları lisana getirdi:
“Sağlık Bakanlığı, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, hatta İçişleri ve Çalışma Bakanlıklarının, acilen bu durumun yaşandığı bölgelere özel tedbirler alması ve toplumun bu bahiste eğitim ve farkındalığının artırılması halk sıhhati açısından kıymet ve öncelik arz etmektedir. Hassas popülasyonların ve kronik hastalığı olanlar başta olmak üzere hassas kümelerin sokağa çıkmaması, sağlıklı bireylerin açık havada spor yapmamaları, sokağa çıkmak zorunda kalan her insanın bu süreçte sokakta geçirecekleri mühlet konusunda dikkatli olması, teneffüs gözetici maskeler kullanmaları önerilebilir. İlgili kentlerde mahallî idarelerin kalorifer ve sobaların yanma derecesi ile ilgili kararlar almaları ve duyurmaları bu sürecin daha kolay atlatılabilmesine yardımcı olacaktır. Vatandaşların kalorifer ve sobalarını daima lakin düşük sıcaklıklarda yakmaları, araçların egzoz kirliliğinin etkisinin önlenebilmesi için mümkün olduğunca toplu taşıma kullanılması tavsiye edilebilir.” (DHA)