Burcu Göksüzoğlu / FİNANS SOHBETLERİ
• Bankaların sendikasyonlarında ne bekliyorsunuz?
Türkiye artık dış ticarette kıymetli ölçüde büyümüş bir ülke. Ülkenin dış ticaret hacmi arttıkça yabancı bankaları muhabir bankaları daha epey kullandıkça buradaki süreç limitleri bankacılık sisteminin doğal olarak artar. Son 1 yıla baktığımızda bilhassa ithalat ve ihracattaki artış aslında kağıt üzerinde bizim sendikasyon limitlerimizin ya da sendikasyonla çevireceğimiz ölçünün artmasını gerektiriyordu. Lakin hem dünya konjonktürü tıpkı vakitte içerideki bilhassa cari açığın, ülkenin reytinginin düşmesinin getirdiği birtakım risk ögeleri ve son periyotta tercih edilen düşük faiz siyasetinin sıcak parayı getirmeye yönelik özendiriciliklerden uzak olması ötürüsıyla birtakım dertler var. Yalnızca bankacılık kesitinin son 1 yılda dış borçlanma ile (Sendikasyon, repo, teminatı farklı değişik fonlar vs) aldığı sayı kaba bir hesapla 175 milyar dolardan 100 milyar dolara düştü. Bu ne demek? Aslında ülkenin reyting şartlarından ya da içerde uygulanan ekonomik siyaset kaynaklı olarak bankaları hayli fazla döviz tutmaya yöneltmemesi ötürüsıyla sendikasyonlar bir müddetdir tam çevrilmiyor. Türkiye’nin notu ne olursa olsun değerli bir dış ticaret potansiyeline sahip olan bir ülke olduğu için yabancı bankaların bizim bankacılık bölümüne bilhassa dış ticarete yönelik süreçlerde fon verme tarafında iştahı hiç bir vakit sıfırlanmaz. Türkiye’de iç şartlarından dolayı bir ölçü da yabancı para kaynak cinsinden kırılganlığı arttığı için önümüzdeki devirde sendikasyonların genel manada çevrilmesinde sorun beklememekle birlikte yüzde 75 ile yüzde 90 ortası bir oranda roll edilmesini beklemekteyim. Bunu yalnızca kaynağı verenlerin iştahsızlığı değil, aslında kaynağı talep edenlerin de iştahsızlığı tarafınca görmemiz gerekir. Realite Türk bankacılık sisteminde şu anda döviz borcu biriktirmesini gerektirecek bir durum yok.
• Türkiye’nin risk priminde yükseliş, not indirimi, sendikasyonların maliyetlerine nasıl yansıyacak?
Sendikasyon bankacılık sistemi için likidite özelliği haricinde fazlaca karlı bir borçlanma aracı değil. CDS’leri 700 ile 900 baz puan diye düşündüğünüzde ister istemez sendikasyonların fiyatlaması şöyle oluyor; ülkenin risk primi artı bir spread üzerinden gidiyor. Bir yıla yakın vadelerde, sendikasyon maliyetleri CDS’in düzeyi kadar artmış üzere gözüküyor, çift haneye hayli yakın. Giydirilmiş tüm maliyetlere baktığımızda sendikasyon piyasası çift haneli sayılara hayli yakın bir maliyette.
• Tahvil tutma mecburiliği banka bilançolarına nasıl yansıyacak?
Şu anda bir banka yöneticisi olmak istemezdim zira istediğiniz banka bilançosu idaresini şu anda yapamıyorsunuz. Bankacılarla konuştuğumda bilhassa bu bono uygulamasının getirdiği zaruret, yani yüzde 9-10 faizlerle 5-10 yıllık bonoların alınması zaruriliği bankacılık bölümünü son derece rahatsız eden bir yapıda. Bugün borsadaki performanslara baktığımızda bankalar fazlaca hoş performans gösteriyor diyoruz fakat bilhassa ortasında yabancı banka yöneticilerinin olduğu banka genel müdürlerinin sözleri şu: ‘Türkiye’de epeyce para kazandık diye günah keçisi oluyoruz, yüzde 9-10 üzere faizlerle bonoları almak zorunda bırakılıyoruz. Fakat yabancı ortağımızla da enflasyon muhasebesi daha sonrası döviz cinsinden bir performans göstermediğimiz için onlardan da dayak yiyoruz’ diyorlar. Bankacılık bilançolarının kısa periyotta karlılığı sürecek. Şayet faiz rejiminde bir değişiklik olma senaryosunu dikkate alıyorsanız yüzde 10-11 üzere düzeylerden alınmış 10 yıllık bonoların kağıt üzerinde yüzde 23 mevduatla ya da yüzde 30-40 enflasyona yakın bir düzeyde fonlandığını düşündüğümüzde aslında bâtın bir kurumlar vergisi var bankaların üzerinde. Ve önümüzdeki senelerda da bankalara sarfiyat olarak yansıyacak.
Seçime kadar KKM’de hava devam edebilir
• KKM’nin getirisi de düşüyor. Orda da bir çözülme olur mu?
Evet KKM’den birden çok çıkma senaryosu var. KKM’den neden çıkarsınız? Yarın öbür gün o dövizi bulamam senaryosu epeyce hakim olursa. Bu risk var mı, var. KKM’deki 100 milyar dolarlık büyüklüğün, Merkez Bankası’nda rezerv tarafında karşılığı şu anda yok. ötürüsıyla bu bir risk olarak kenarda duruyor. Bir de getiri gözüyle bakmak lazım. KKM çıktığından bu yana bu ay hariç 10 aydır KKM’deki paraların hepsi dövizin artışından faydalanarak dolar bazında paralarının düzeylerini korudular. Baktığımızda faizi yüzde 3-4 almış olsa bile KKM’nin üstünde getiride şu anda DTH sahipleri. Türkiye’deki mevduat faizi son düşüşten daha sonra 10,5’tan daha sonra 13,5’a geldi KKM’deki spread. Bu da caydırma ögesi olarak karşımıza çıkıyor. KKM’de kalanlar birinci sefer bu ay dövizin çıkmamasından kaynaklı gelir elde ediyorlar. Lakin önümüzdeki aylarda bu bu biçimde devam eder mi? O yüzden benim derdim KKM’de bulunanları panik etmek değil. TL enstrümanların içerisinde şu anda en cazip enstrümanlardan bir tanesi gözüküyor. Borsa haricinde ikinci sırada KKM geliyor zira TL’niz var ise yandınız. Tek deva borsa ve KKM üzere duruyor lakin KKM’nin cazibesi gün geçtikçe azalıyor. bir daha seçim vadesini işaret edeceğim. Seçimi mayıs ya da haziran düşündüğümüzde KKM’de olanların tahminen şubat, mart, nisanda seçim sonuçlarını nasıl yorumlarlarsa ona nazaran atak yapmaları lazım. Fakat birkaç ay daha orada hava devam edecek.
Krediyi bulabiliyorsanız almak için hakikat zaman
• Kredi almak isteyenler siyaset faizinin tek haneye inmesini mi beklemeli?
Doğru vakit ne vakit? Kredi almak için en gerçek vakit, niye? Zira enflasyonun 80, beklenen enflasyon 40-50 olduğu bir periyotta bırakalım tek haneli faizi 15 ile 16’yla bir kredi bulabiliyorsanız tüketime gitmesi haricindeki her türlü senaryoda enflasyonun altında maliyetle borçlanmanız manasına geliyor. Önümüz seçim, hükümet siyasetlerini görüyoruz ki seçim iktisadı diyebileceğimiz sinyaller var. Kredi bulabiliyorsanız, kişisel olarak da ticari olarak da gerçek vakit bu vakit. Olağan kurallarda düz bir piyasada kredi bulmak için kredibilitenizin yetmesi gerekiyor. bu biçimde piyasalar, seçim öncesi piyasalar genelde indirimli satışlar diyelim hani faizlerin sübvanse edildiği hükümet tarafınca sübvanse edildiği devirler olur, en azından bu periyot o denli gözüküyor. Bir sefer esnafların bu yüzde 7,5 ödenen faizi bulması halinde hiç kaçırmadan, imkanları ne kadarsa almaları lazım. Önümüzde bir dünya resesyonu senaryosu varken işletme sermayesi muhtaçlıkları artabilir, ek sermaye muhtaçlığı önümüzdeki periyot daha da artabilir. Konut tarafına, ferdi tarafa dönelim. Bilhassa kamu bankaları bu bahiste muhabir banka oluyor, özel bölüm bankalarının katılacağını hiç zannetmiyorum. 5 yıla 10 yıla 80 enflasyonun olduğu bir yerde kimse 10 ile 11’le kredi vermez. Seçim öncesi başta kamu bankaları olmak üzere özel paketler varsa bu fırsatın kaçırılmaması lazım.
Asıl keder seçim daha sonrası iktisat politikaları
• Önümüzdeki devir, Türkiye’nin dış borcunun çevrilmesinde bir kasvet yaşanır mı?
Türkiye’nin toplam dış borcu yüksek, toplam baktığınızda çevrilme senaryosunda her vakit bir risk kenarda duruyor lakin bunun ortasındaki kamunun hissesi nispeten düşük. Bankacılık kesitinin yabancı para yükümlülükleri nispeten düşüyor lakin gerçek bölümün yabancı para yükümlülükleri artıyor. Kamu borçlanmıyorsa, bankacılık kısmı borçlanmıyorsa bu riski özel dal alıyor. ötürüsıyla bundan daha sonra özel bölümün borcunu çevirip, çevirememe riski… Özel kesim borçlarını çeviremediğinde bu bir ticari risktir. Ben seçime giden bir yapıda Türkiye’nin notu ne olursa olsun, yabancı para cinsinden line’larımızın bilhassa gerçek kesime kısılacağı kanaatinde değilim. Bu risk, bu kırılganlık var onu söyleyeyim. O notumuza da yansımış vaziyette. Ekonomik tarafta risk devam etmekle birlikte, seçime giden yapıda seçim daha sonrası periyotta tedbiri alınabilir var iseyımıyla kreditörler seçim öncesi bu riski epeyce fazla kat etmezler. Asıl keder seçimden daha sonra oluşacak iktisat siyasetleri. Şayet benzeri günü kurtaran ya da 2-3 aylık süreç varsayım edilebilen iktisat seti devam ederse, bu biçimde kırılganlığımız realize olmaya başlar. Yani seçime kadar epeyce çok riskli olduğunu düşünmüyorum burasının.
Okumaya devam et...
• Bankaların sendikasyonlarında ne bekliyorsunuz?
Türkiye artık dış ticarette kıymetli ölçüde büyümüş bir ülke. Ülkenin dış ticaret hacmi arttıkça yabancı bankaları muhabir bankaları daha epey kullandıkça buradaki süreç limitleri bankacılık sisteminin doğal olarak artar. Son 1 yıla baktığımızda bilhassa ithalat ve ihracattaki artış aslında kağıt üzerinde bizim sendikasyon limitlerimizin ya da sendikasyonla çevireceğimiz ölçünün artmasını gerektiriyordu. Lakin hem dünya konjonktürü tıpkı vakitte içerideki bilhassa cari açığın, ülkenin reytinginin düşmesinin getirdiği birtakım risk ögeleri ve son periyotta tercih edilen düşük faiz siyasetinin sıcak parayı getirmeye yönelik özendiriciliklerden uzak olması ötürüsıyla birtakım dertler var. Yalnızca bankacılık kesitinin son 1 yılda dış borçlanma ile (Sendikasyon, repo, teminatı farklı değişik fonlar vs) aldığı sayı kaba bir hesapla 175 milyar dolardan 100 milyar dolara düştü. Bu ne demek? Aslında ülkenin reyting şartlarından ya da içerde uygulanan ekonomik siyaset kaynaklı olarak bankaları hayli fazla döviz tutmaya yöneltmemesi ötürüsıyla sendikasyonlar bir müddetdir tam çevrilmiyor. Türkiye’nin notu ne olursa olsun değerli bir dış ticaret potansiyeline sahip olan bir ülke olduğu için yabancı bankaların bizim bankacılık bölümüne bilhassa dış ticarete yönelik süreçlerde fon verme tarafında iştahı hiç bir vakit sıfırlanmaz. Türkiye’de iç şartlarından dolayı bir ölçü da yabancı para kaynak cinsinden kırılganlığı arttığı için önümüzdeki devirde sendikasyonların genel manada çevrilmesinde sorun beklememekle birlikte yüzde 75 ile yüzde 90 ortası bir oranda roll edilmesini beklemekteyim. Bunu yalnızca kaynağı verenlerin iştahsızlığı değil, aslında kaynağı talep edenlerin de iştahsızlığı tarafınca görmemiz gerekir. Realite Türk bankacılık sisteminde şu anda döviz borcu biriktirmesini gerektirecek bir durum yok.
• Türkiye’nin risk priminde yükseliş, not indirimi, sendikasyonların maliyetlerine nasıl yansıyacak?
Sendikasyon bankacılık sistemi için likidite özelliği haricinde fazlaca karlı bir borçlanma aracı değil. CDS’leri 700 ile 900 baz puan diye düşündüğünüzde ister istemez sendikasyonların fiyatlaması şöyle oluyor; ülkenin risk primi artı bir spread üzerinden gidiyor. Bir yıla yakın vadelerde, sendikasyon maliyetleri CDS’in düzeyi kadar artmış üzere gözüküyor, çift haneye hayli yakın. Giydirilmiş tüm maliyetlere baktığımızda sendikasyon piyasası çift haneli sayılara hayli yakın bir maliyette.
• Tahvil tutma mecburiliği banka bilançolarına nasıl yansıyacak?
Şu anda bir banka yöneticisi olmak istemezdim zira istediğiniz banka bilançosu idaresini şu anda yapamıyorsunuz. Bankacılarla konuştuğumda bilhassa bu bono uygulamasının getirdiği zaruret, yani yüzde 9-10 faizlerle 5-10 yıllık bonoların alınması zaruriliği bankacılık bölümünü son derece rahatsız eden bir yapıda. Bugün borsadaki performanslara baktığımızda bankalar fazlaca hoş performans gösteriyor diyoruz fakat bilhassa ortasında yabancı banka yöneticilerinin olduğu banka genel müdürlerinin sözleri şu: ‘Türkiye’de epeyce para kazandık diye günah keçisi oluyoruz, yüzde 9-10 üzere faizlerle bonoları almak zorunda bırakılıyoruz. Fakat yabancı ortağımızla da enflasyon muhasebesi daha sonrası döviz cinsinden bir performans göstermediğimiz için onlardan da dayak yiyoruz’ diyorlar. Bankacılık bilançolarının kısa periyotta karlılığı sürecek. Şayet faiz rejiminde bir değişiklik olma senaryosunu dikkate alıyorsanız yüzde 10-11 üzere düzeylerden alınmış 10 yıllık bonoların kağıt üzerinde yüzde 23 mevduatla ya da yüzde 30-40 enflasyona yakın bir düzeyde fonlandığını düşündüğümüzde aslında bâtın bir kurumlar vergisi var bankaların üzerinde. Ve önümüzdeki senelerda da bankalara sarfiyat olarak yansıyacak.
Seçime kadar KKM’de hava devam edebilir
• KKM’nin getirisi de düşüyor. Orda da bir çözülme olur mu?
Evet KKM’den birden çok çıkma senaryosu var. KKM’den neden çıkarsınız? Yarın öbür gün o dövizi bulamam senaryosu epeyce hakim olursa. Bu risk var mı, var. KKM’deki 100 milyar dolarlık büyüklüğün, Merkez Bankası’nda rezerv tarafında karşılığı şu anda yok. ötürüsıyla bu bir risk olarak kenarda duruyor. Bir de getiri gözüyle bakmak lazım. KKM çıktığından bu yana bu ay hariç 10 aydır KKM’deki paraların hepsi dövizin artışından faydalanarak dolar bazında paralarının düzeylerini korudular. Baktığımızda faizi yüzde 3-4 almış olsa bile KKM’nin üstünde getiride şu anda DTH sahipleri. Türkiye’deki mevduat faizi son düşüşten daha sonra 10,5’tan daha sonra 13,5’a geldi KKM’deki spread. Bu da caydırma ögesi olarak karşımıza çıkıyor. KKM’de kalanlar birinci sefer bu ay dövizin çıkmamasından kaynaklı gelir elde ediyorlar. Lakin önümüzdeki aylarda bu bu biçimde devam eder mi? O yüzden benim derdim KKM’de bulunanları panik etmek değil. TL enstrümanların içerisinde şu anda en cazip enstrümanlardan bir tanesi gözüküyor. Borsa haricinde ikinci sırada KKM geliyor zira TL’niz var ise yandınız. Tek deva borsa ve KKM üzere duruyor lakin KKM’nin cazibesi gün geçtikçe azalıyor. bir daha seçim vadesini işaret edeceğim. Seçimi mayıs ya da haziran düşündüğümüzde KKM’de olanların tahminen şubat, mart, nisanda seçim sonuçlarını nasıl yorumlarlarsa ona nazaran atak yapmaları lazım. Fakat birkaç ay daha orada hava devam edecek.
Krediyi bulabiliyorsanız almak için hakikat zaman
• Kredi almak isteyenler siyaset faizinin tek haneye inmesini mi beklemeli?
Doğru vakit ne vakit? Kredi almak için en gerçek vakit, niye? Zira enflasyonun 80, beklenen enflasyon 40-50 olduğu bir periyotta bırakalım tek haneli faizi 15 ile 16’yla bir kredi bulabiliyorsanız tüketime gitmesi haricindeki her türlü senaryoda enflasyonun altında maliyetle borçlanmanız manasına geliyor. Önümüz seçim, hükümet siyasetlerini görüyoruz ki seçim iktisadı diyebileceğimiz sinyaller var. Kredi bulabiliyorsanız, kişisel olarak da ticari olarak da gerçek vakit bu vakit. Olağan kurallarda düz bir piyasada kredi bulmak için kredibilitenizin yetmesi gerekiyor. bu biçimde piyasalar, seçim öncesi piyasalar genelde indirimli satışlar diyelim hani faizlerin sübvanse edildiği hükümet tarafınca sübvanse edildiği devirler olur, en azından bu periyot o denli gözüküyor. Bir sefer esnafların bu yüzde 7,5 ödenen faizi bulması halinde hiç kaçırmadan, imkanları ne kadarsa almaları lazım. Önümüzde bir dünya resesyonu senaryosu varken işletme sermayesi muhtaçlıkları artabilir, ek sermaye muhtaçlığı önümüzdeki periyot daha da artabilir. Konut tarafına, ferdi tarafa dönelim. Bilhassa kamu bankaları bu bahiste muhabir banka oluyor, özel bölüm bankalarının katılacağını hiç zannetmiyorum. 5 yıla 10 yıla 80 enflasyonun olduğu bir yerde kimse 10 ile 11’le kredi vermez. Seçim öncesi başta kamu bankaları olmak üzere özel paketler varsa bu fırsatın kaçırılmaması lazım.
Asıl keder seçim daha sonrası iktisat politikaları
• Önümüzdeki devir, Türkiye’nin dış borcunun çevrilmesinde bir kasvet yaşanır mı?
Türkiye’nin toplam dış borcu yüksek, toplam baktığınızda çevrilme senaryosunda her vakit bir risk kenarda duruyor lakin bunun ortasındaki kamunun hissesi nispeten düşük. Bankacılık kesitinin yabancı para yükümlülükleri nispeten düşüyor lakin gerçek bölümün yabancı para yükümlülükleri artıyor. Kamu borçlanmıyorsa, bankacılık kısmı borçlanmıyorsa bu riski özel dal alıyor. ötürüsıyla bundan daha sonra özel bölümün borcunu çevirip, çevirememe riski… Özel kesim borçlarını çeviremediğinde bu bir ticari risktir. Ben seçime giden bir yapıda Türkiye’nin notu ne olursa olsun, yabancı para cinsinden line’larımızın bilhassa gerçek kesime kısılacağı kanaatinde değilim. Bu risk, bu kırılganlık var onu söyleyeyim. O notumuza da yansımış vaziyette. Ekonomik tarafta risk devam etmekle birlikte, seçime giden yapıda seçim daha sonrası periyotta tedbiri alınabilir var iseyımıyla kreditörler seçim öncesi bu riski epeyce fazla kat etmezler. Asıl keder seçimden daha sonra oluşacak iktisat siyasetleri. Şayet benzeri günü kurtaran ya da 2-3 aylık süreç varsayım edilebilen iktisat seti devam ederse, bu biçimde kırılganlığımız realize olmaya başlar. Yani seçime kadar epeyce çok riskli olduğunu düşünmüyorum burasının.
Okumaya devam et...