Sabancı Üniversitesi, tedavisi olmayan gece körlüğüne deva arıyor

semaver

Active member
Sabancı Üniversitesi, yürütücülüğünü üstlendiği bir projeyle, halk içinde ‘Gece Körlüğü ya da Tavuk Karası’ olarak bilinen ve çabucak hemen bir tedavisi bulunmayan hastalık için ilaç geliştirecek. Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Cavit Ağca, yürüttükleri çalışmalarla, tıp biliminde “Retinitis Pigmentosa” olarak tanımlanan ve her 3 bin şahıstan 1’inde görülen hastalığın kararı olarak yaşanan körlüğe deva bulmayı hedeflediklerini söylemiş oldu. Türkiye’den de hastaların klinik çalışmalara katılabileceğini vurgulayan Ağca, klinik çalışmalar tamamlandıktan daha sonra, hastalarda genel bir ilaç tedavisine başlamanın mümkün olabileceğini kaydetti.

Sabancı Üniversitesi, Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Cavit Ağca’nın yürüttüğü “cGMP Analoglarının Retinitis Pigmentoza (RP) Tedavisine Dönüştürülmesi” projesiyle, kelam konusu hastalık niçiniyle körlük yaşayan hastaların ilaçla tedavisini mümkün kılabilmek için çalışmalar yapıyor.

Avrupa Birliği Ender Hastalıklar Proje Çalışması kapsamında konsorsiyum projesi olarak yürütülen çalışmanın öteki yürütücüleri ise, Italya’nın UNIMORE Üniversitesi’nden Valeria Marigo (ana yürütücü), Careggi Üniversite Hastanesi AOUC’den Vittoria Murro, İsveç Araştırma Enstitüleri RISE’dan Nicolaas Schipper, Almanya’nın Mireca Medicines şirketinden Francois Paquet-Durand, Hannover Klinik Araştırma Merkezi HCTC’den Heiko von der Leyen ve Doğu Finlandiya Üniversitesi’nden Arto Urtti. Projede birinci amaç klinik ön çalışmaların tamamlanması. Kelam konusu çalışmalar, formülasyonun geliştirilmesi, farmakokinetik ve toksisite testleri ile klinik dizaynının tamamlanması üzere, modellemeler, klinik beklentiler, hastaların tanımlanması ve doz rejimleri üzere süreçlerden oluşuyor. Projenin bu etabının tamamlanmasına paralel olarak ise klinik çalışmalara başlanması planlanıyor.

PROJENİN ESERE DÖNÜŞMESİNDE DEĞERLİ ETAP

Retinada rastlanan Retinitis Pigmentosa (RP) ya da halk içinde kullanıldığı üzere Gece Körlüğü yahut Tavuk Karası hastalığı sebebiyle oluşan körlüğü durdurmak yahut yavaşlatmak emeliyle yürüttükleri projede, hayvan testlerine başladıkları bilgisini veren Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Cavit Ağca, şunları söylemiş oldu:

“Klinik deneylerde hayvan testlerine geçişle bir arada projenin esere dönüşmesi manasında kıymetli bir etaba geldik. Gayemiz, 3 yılın sonunda birinci faz çalışmalarına başlamak ve çabucak sonrasındaki senelerda klinik fazlar kapsamında hastalarda tedaviye başlamak; klinik deneyler tamamlandıktan daha sonra da RP’ye karşı genel bir ilaç tedavisi olarak kullanmak.”

TÜRKİYE’DEN HASTALAR DA KLİNİK ARAŞTIRMALARA KATILABİLECEK

Klinik araştırmalarına katılacak hastaların seçiminde, Türkiye’den hastaların katılması için de bir planlama yapmayı planladıklarını aktaran Ağca, şöyleki devam etti:

“Retinitis pigmentosa, kalıtsal bir göz hastalığı ve vakit içinde retina hasarına ve ağır görme kaybına sebep oluyor. Retinada ışığı algılayıp görme sinyallerini oluşturan fotoreseptör hücreleri bulunur. RP’nin erken evrelerinde, çubuk fotoreseptorler, koni fotoresepetorlerden daha önemli biçimde etkilenir. Çubuklar öldükçe de beşerler, gece körlüğü ve görme alanında ilerleyici bir kayıp yaşarlar. RP’nin geç evrelerinde ise beşerler daha fazla görüş alanını kaybetmeye ve tünel görüşü geliştirmeye başlar. Bu da okuma, otomobil kullanma, yardımsız yürüme yahut yüzlerle objeleri tanıma üzere, günlük hayatın temel nazaranvlerini yerine getirmekte zorlanmalarına sebep olur.”

HER 3 BİN ŞAHISTAN 1’İNDE GÖRÜLÜYOR

RP’nin, dünyadaki her 3 bin ila 4 bin bireyden 1’ini etkilediğini kaydeden Ağca, “2020 yılında 7,7 milyarın üzerinde olduğu iddia edilen dünya nüfusunda, yaklaşık 1,9 ila 2,5 milyon insanın, RP bozukluğuna sahip olduğu varsayım edilebilir. Bu oran, yaklaşık 83 milyon nüfuslu Türkiye’de, 20 bin ila 27 bin kişinin RP’ye sahip olduğu manasına geliyor. Son senelerda hastalığa bizim laboratuvarımızda da ağır olarak çalışılan neroprotektif gen terapi, optogenetik, çip teknolojisi ve fotoreseptor transplantasyonu üzere tedaviler, hala geliştirilme etabında. Maalesef günümüzde bu hastalığın güzelleşmesini sağlayacak yahut ilerlemesini durduracak bir tedavi yok. Onun yerine görmeyi daha verimli hale getiren aygıtlar ve metodlar, yani geriye kalan görme yetisinin daha tesirli kullanılabilmesi için özel gözlük ve büyüteçler kullanılıyor” diye konuştu.

HEDEFLERDEN BİRİ DE KOLAY TANI

RP’ye 90’dan fazla farklı gendeki mutasyonların niye olabileceğine, farklı mutasyonlara sahip hastaların ise tıpkı tedaviden yararlanabilmesi için ortak süreçleri hedeflemenin değerine dikkat çeken Ağca, şunları söylemiş oldu:

“Bu projenin hedefi, aslında, farklı RP biçimleri için bir ilaç ve tedavi protokolünün geliştirilmesi. Bu bağlamda şu ana dek proje kapsamında lipozomal bir formulasyon kullanarak, hücre fotoreseptor mevtini önleyen bir tedavi prosedürü geliştirildi. Bu formulasyon, şu ana kadar RP’ye niye olan 3 farklı hayvan mutasyonunda muvaffakiyet sağladı. 4. mutasyon için de Sabancı Üniversitesi’nde çalışmalara başladık. Projenin öbür bir emeli ise, kolay teşhis sağlamak için belirteçler bulmak ve bu belirteçleri kullanarak tedavi sırasında hastaların tedaviye verdiği karşılıkları süratli bir biçimde yorumlamak. Proje şu an hayli ileri bir düzeyde ve umut verici.”

Hibya Haber Ajansı