Aysel YÜCEL
Rusya-Ukrayna savaşının nakliyecilik kesimine faturası ağırlaşıyor. Ukrayna’ya yönelik taşımaların büsbütün durmasının akabinde, Rusya çizgisinde da büyük ıstıraplar başladı. Türkiye’den Rusya’ya Ukrayna üzerinden gidemeyen TIR’lar, Gürcistan sınırına yöneldi. Lakin kapasite sonlu olduğu için Gürcistan- Rusya hududunda 20 km kuyruk oluştu. Güvenlik telaşıyla Rusya’ya gitmek istemeyen nakliyeciler de olunca ihracatçı kamyon bulamaz hale geldi. Navlunda ise şimdiden yüzde 50’ye yakın artış olduğunu belirtiyor. Batı’nın Rusya’ya yaptırımları artırması, hava ve denizyolunda da meseleleri büyütüyor.
Türkiye’den çıkışta da 7 km TIR kuyruğu var
Türkiye’den Rusya’ya yapılan ihracat taşımalarının yüzde 50’den çoksı karayolu ile yapılıyor. Türkiye’den Rusya’ya yıllık yaklaşık 40 bin TIR seferi yapılıyor. Bu taşımaların da yüzde 60’a yakını Ukrayna üzerinden gerçekleştiriliyordu. Savaş daha sonrası Ukrayna sınırı kapanınca hacmin neredeyse tamamı alternatif bir güzergah olan Gürcistan sınırına yönelmişti. Memleketler arası Nakliyeciler Derneği’nden (UND) alınan bilgilere göre; bu sınırın kapasitesi sonlu olduğu ve Rusya’ya girişler eskisi kadar kolay olmadığı için Gürcistan- Rusya hududu olan Verhniy Lars Kapısı’nda 20 km’den çok kuyruk oluştu. Ve bu kuyruk giderek uzuyor. 20 km kuyruk, binden çok TIR’ın beklemesi manasına geliyor. Bekleyen araçların yarıdan fazlasının Türkiye’den giden TIR’lar olduğu belirtiliyor. Hudutta bekleyen araçların Rusya’ya girişi günler alıyor. Türkiye’den Gürcistan’a çıkış kapısı olan Sarp Hudut Kapısı’nda da 7 km’ye yakın TIR kuyruğu oluştu. 450’den çok Türk TIR’ı da Ukrayna ve Rusya’da mahsur kalmış durumda. Öte yandan, Türkiye’deki birfazlaca nakliyeci de bu bölgeye gitmeye çekiniyor.
İhracatçı, lojistik krizinin genişlemesinden kaygılı
Tüm bu gelişmelerin kararı olarak, ihracatçının tabiri ile kamyon ‘karaborsaya’ düşmüş durumda. Mobilya ve Yatak Sanayicileri Derneği (MhalbukiD) Lider Yardımcısı Davut Doğan’ın yanı sıra TOBB Konfeksiyon ve Hazırgiyim Sanayi Meclis Lideri Gurur Fayat, İstanbul Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Melisa Tokgoz Keyifli da Rusya’ya mal gönderecek kamyon bulmakta zorlandıklarını, navlunun da artışa geçtiğini söylüyor.
TOBB Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu da kesim olarak emsal meseleleri yaşadıklarını belirtirken, öteki taşıma modlarındaki külfetlere ve lojistik krizinin öteki rotalara sıçramasına yönelik kaygılardan bahsetti. Eroğlu, “Özellikle son altı ayda Çin’den Avrupa’ya giden 20’lik konteynerler, Rusya demiryolu üzerinden gidiyordu. ötürüsıyla onunla ilgili de önemli dert olma ihtimali var. Havayolunda da Asya-Avrupa üzeri taşımalar Rusya’dan yapılıyordu. Yaptırımlar niçiniyle hava alanı karşılıklı kapanınca Asya-Avrupa hava kargo taşımaları Ortadoğu hava alanı üzerinden yapılmaya başladı. Bu da hem maliyetleri artırdı birebir vakitte gecikmelere niye oluyor. Görünen o ki, bu durum devam ederse lojistik maliyetlerinde fazlaca önemli artışlar olacak. Bu yalnızca Rusya’yı ilgilendiren bir durum olmaktan çıkıp Avrupa-Uzakdoğu çizgisinde da sorun olacak” diye konuştu.
İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister de kimya firmalarının lojistikte yaşanan sıkıntıların büyümesinden telaş ettiklerini aktardı. İhracatçılar, pandemiyle bir arada ortaya çıkan konteyner krizi niçiniyle bilhassa geçen yıl lojistik tarafında büyük sorunlar hayatıştı.
Rusya sınırında lojistik hizmeti veren Türk şirketlerden Mark Multimodal Genel Müdürü Onur İnançlar, hudut kapılarında yaşanan beklemeler ve uzayan TIR kuyrukları niçiniyle, araç bulmanın fazlaca sıkıntı olduğunu, 4 bin dolar olan Türkiye- Rusya karayolu navlunun 6 bin dolara çıktığını söylemiş oldu.
Nakliyeciler, uzun vakittir Rusya’ya direkt bir Ro-Ro çizgisi kurulmasını talep ediyordu. UND, geçen hafta yaptığı açıklamada Rusya’ya direkt Ro-Ro sınırı kurulmasının aciliyet kazandığını vurgulamıştı. Fakat kimi bölüm temsilcilerine göre; bu bahiste Rusya ile masaya oturmak şu periyotta kolay olmayacağından, yakın vadede bir Ro-Ro sınırı kurulması pek muhtemel görünmüyor. İhracatçıların yerli nakliyeci bulamayınca Rus taşımacı arayışına girdiği belirtiliyor. Rus taşımacıların kendi ülkelerine gitmesi daha kolay olduğu üzere, daha rekabetçi bir navlun sunabiliyor. 2021 yılında Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı 5.7 milyar dolar olmuştu. Geçen yıl Rusya’dan Türkiye’ye 20 milyar dolar ithalat yapıldı.
Havada azalan kapasite ve uzayan rota navlunu artıracak
Rusya ile Türkiye ortası hava kargoda hem ihracat birebir vakitte ithalat taşımalarının hissesi yüzde 2. Ukrayna hava alanı kapalı. Havayolu ile ilgili Ukrayna çıkış ve varışlı hiç bir operasyon yapılmıyor. Uçuş rotaları Ukrayna hava alanından geçmeyecek biçimde değiştirildi. AB, Rus uçaklarına yasak koydu. Rusya’da kendisine yasak koyan ülkelere hava alanını kapattı. Asya-Avrupa hava kargo taşımaları Ortadoğu hava alanı üzerinden yapılmaya başladı. Türkiye ile Rusya içindeki havayolu yük ve yolcu nakliyatı devam ediyor. THY, Rus Havayolları, Azeri ve İran havayolları Rusya’ya hava kargoya devam eden şirketler içinde. Lakin kapasite azaldığından ve öbür taşıma modlarından havaya kayma olabileceğinden navlunda artış bekleniyor. Petrol fiyatlarındaki artış da navlunu yükseltecek bir başka etken olacak.
Savaş daha sonrası bölgeye giden gemi sigortasız olacak
Rusya ve Ukrayna’ya yönelik taşımaların riskli olması, sigorta konusunu da gündeme getirdi. KOSDER yetkilileri, savaş başlamadan evvel bölgeye giden ve şu anda bölgede olan gemiler için sigortaların geçerli olduğunu belirtti. Lakin savaştan daha sonra bölgeye giden gemiler için sigorta kapsam dışı tutuldu. Novorosisky üzere çatışma bölgesinden uzak bir liman için bile gemi pahasının yüzde 1’i üzere yüksek savaş sigortası primleri isteniyor. Gemi sahipleri teminat verilmeyen yerlere riski kendi üzerlerine alarak gitmekle gitmemek içinde bocalarken, Novorosisky’ye giden gemiler , yüksek ek sigorta primlerini navlunlara ekleyebilmeye çalışıyor. Memleketler arası nakliyeciler de UND öncülüğünde pazartesi bir toplantı yaparak, sigorta konusunu masaya yatıracak.
Rus demiryolu, yaptırım listesine girdi, taşımalar sonlu yapılıyor
Rusya ile Türkiye içinde yönelik taşımalarında demiryolunun hissesi iki tarafta de yüzde 1’i geçmiyor. Çok az sayıda firma Türkiye-Rusya’ya demiryolu taşıması yapıyordu. Fakat Batı’nın yaptırım listesinde Rus demiryolu şirketinin de olması ve bölgedeki güvenlik sorunu niçiniyle şu anda Türkiye ile Rusya içinde demiryolu taşıması yapılmıyor.
Savaş bölgesinde 30, Boğaz’da 120 gemi bekliyor
Türkiye ile Rusya içindeki taşımalarda ihracat tarafında denizyolunun hissesi yüzde 45 iken, ithalatta ise bu oran yüzde 94. Bu hatta taşımalar koster gemileri ile yapılıyor. Lakin savaş niçiniyle gemi seferleri de durma noktasına geldi. Ukrayna limanları büsbütün kapalı. Rusya’ya tarafında ise Azak Denizi kapalı olduğu için bu bölgeye gidilmiyor fakat Doğu’da Novorossiysk üzere limanlara gidiliyor. Fakat birden fazla armatör risk almak istemediği için gitmiyor. Öte yandan yapılan yük temaslarında epeyce sayıda iptal de var. Koster armatörleri nakliyat tarafında bölgedeki gelişmelerden en çok etkilen kesim oldu.
DÜNYA’nın Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği’nden (KOSDER) aldığı bilgilere nazaran; 10’larca gemi de savaş bölgesinde mahsur kalmış durumda. Bugün prestijiyle Ukrayna limanlarında Türk sahipli 27 gemi bekliyor. Rusya’da bekleyen gemilerle bir arada bu sayı 30’u geçiyor. Bu gemilerin geri dönmesine çabucak hemen müsaade verilmiyor. Kimileri yükünü almış bekliyor, kimileri yükü almaktan vazgeçmiş durumda. Bu gemilerde yaklaşık 400 işçi var. Birçok sığınaklarda bekliyor. Bilhassa Ukrayna’daki gemilerin ne vakit dönüşe geçeceği bilinmiyor. Yakıt ve kumanya sorunu olanlar olacak. Bir ateşkes durumu kelam konusu olursa dönme ihtimalleri var lakin kimi limanlarda mayınlar döşeli olduğu için o süreç daha uzun olabilir. Bakanlık süreci yakından takip ediyor. Öncelik oradaki işçisi tahliye etmek.
Öbür yandan, İstanbul Boğazı’nda da Rusya ve Ukrayna’ya gitmek üzere yola çıkan lakin, beklemeye geçen 120’ye yakın gemi olduğu öğrenildi. Sürecin uzaması ile büyük kayıp yaşamaktan telaş eden koster armatörlerinin alternatif pazarlara yöneleceği öngörülüyor. Koster piyasası haricinde Batı’nın yaptırımları artırması, Maersk’ten daha sonra MSC ve CMA CGM’nin de Rusya’ya taşımaları durduracak olması ve limanlarda beklemelerin artması global denizcilik piyasalarında da dengelerin bozulacağı ve büyük tonajda navlunun bir daha artışa geçeceğinin sinyallerini veriyor.
Yerli armatörlük şirketi Medkon’un CEO’su Mahmut Işık, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada geçen hafta planlanan Ukrayna ofisinin açılışını ertelediklerini, mart ayı için yapılması planlanan Rusya çizgisi açılışını askıya aldıklarını söylemiş oldu.
Okumaya devam et...
Rusya-Ukrayna savaşının nakliyecilik kesimine faturası ağırlaşıyor. Ukrayna’ya yönelik taşımaların büsbütün durmasının akabinde, Rusya çizgisinde da büyük ıstıraplar başladı. Türkiye’den Rusya’ya Ukrayna üzerinden gidemeyen TIR’lar, Gürcistan sınırına yöneldi. Lakin kapasite sonlu olduğu için Gürcistan- Rusya hududunda 20 km kuyruk oluştu. Güvenlik telaşıyla Rusya’ya gitmek istemeyen nakliyeciler de olunca ihracatçı kamyon bulamaz hale geldi. Navlunda ise şimdiden yüzde 50’ye yakın artış olduğunu belirtiyor. Batı’nın Rusya’ya yaptırımları artırması, hava ve denizyolunda da meseleleri büyütüyor.
Türkiye’den çıkışta da 7 km TIR kuyruğu var
Türkiye’den Rusya’ya yapılan ihracat taşımalarının yüzde 50’den çoksı karayolu ile yapılıyor. Türkiye’den Rusya’ya yıllık yaklaşık 40 bin TIR seferi yapılıyor. Bu taşımaların da yüzde 60’a yakını Ukrayna üzerinden gerçekleştiriliyordu. Savaş daha sonrası Ukrayna sınırı kapanınca hacmin neredeyse tamamı alternatif bir güzergah olan Gürcistan sınırına yönelmişti. Memleketler arası Nakliyeciler Derneği’nden (UND) alınan bilgilere göre; bu sınırın kapasitesi sonlu olduğu ve Rusya’ya girişler eskisi kadar kolay olmadığı için Gürcistan- Rusya hududu olan Verhniy Lars Kapısı’nda 20 km’den çok kuyruk oluştu. Ve bu kuyruk giderek uzuyor. 20 km kuyruk, binden çok TIR’ın beklemesi manasına geliyor. Bekleyen araçların yarıdan fazlasının Türkiye’den giden TIR’lar olduğu belirtiliyor. Hudutta bekleyen araçların Rusya’ya girişi günler alıyor. Türkiye’den Gürcistan’a çıkış kapısı olan Sarp Hudut Kapısı’nda da 7 km’ye yakın TIR kuyruğu oluştu. 450’den çok Türk TIR’ı da Ukrayna ve Rusya’da mahsur kalmış durumda. Öte yandan, Türkiye’deki birfazlaca nakliyeci de bu bölgeye gitmeye çekiniyor.
İhracatçı, lojistik krizinin genişlemesinden kaygılı
Tüm bu gelişmelerin kararı olarak, ihracatçının tabiri ile kamyon ‘karaborsaya’ düşmüş durumda. Mobilya ve Yatak Sanayicileri Derneği (MhalbukiD) Lider Yardımcısı Davut Doğan’ın yanı sıra TOBB Konfeksiyon ve Hazırgiyim Sanayi Meclis Lideri Gurur Fayat, İstanbul Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Melisa Tokgoz Keyifli da Rusya’ya mal gönderecek kamyon bulmakta zorlandıklarını, navlunun da artışa geçtiğini söylüyor.
TOBB Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu da kesim olarak emsal meseleleri yaşadıklarını belirtirken, öteki taşıma modlarındaki külfetlere ve lojistik krizinin öteki rotalara sıçramasına yönelik kaygılardan bahsetti. Eroğlu, “Özellikle son altı ayda Çin’den Avrupa’ya giden 20’lik konteynerler, Rusya demiryolu üzerinden gidiyordu. ötürüsıyla onunla ilgili de önemli dert olma ihtimali var. Havayolunda da Asya-Avrupa üzeri taşımalar Rusya’dan yapılıyordu. Yaptırımlar niçiniyle hava alanı karşılıklı kapanınca Asya-Avrupa hava kargo taşımaları Ortadoğu hava alanı üzerinden yapılmaya başladı. Bu da hem maliyetleri artırdı birebir vakitte gecikmelere niye oluyor. Görünen o ki, bu durum devam ederse lojistik maliyetlerinde fazlaca önemli artışlar olacak. Bu yalnızca Rusya’yı ilgilendiren bir durum olmaktan çıkıp Avrupa-Uzakdoğu çizgisinde da sorun olacak” diye konuştu.
İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister de kimya firmalarının lojistikte yaşanan sıkıntıların büyümesinden telaş ettiklerini aktardı. İhracatçılar, pandemiyle bir arada ortaya çıkan konteyner krizi niçiniyle bilhassa geçen yıl lojistik tarafında büyük sorunlar hayatıştı.
Rusya sınırında lojistik hizmeti veren Türk şirketlerden Mark Multimodal Genel Müdürü Onur İnançlar, hudut kapılarında yaşanan beklemeler ve uzayan TIR kuyrukları niçiniyle, araç bulmanın fazlaca sıkıntı olduğunu, 4 bin dolar olan Türkiye- Rusya karayolu navlunun 6 bin dolara çıktığını söylemiş oldu.
Nakliyeciler, uzun vakittir Rusya’ya direkt bir Ro-Ro çizgisi kurulmasını talep ediyordu. UND, geçen hafta yaptığı açıklamada Rusya’ya direkt Ro-Ro sınırı kurulmasının aciliyet kazandığını vurgulamıştı. Fakat kimi bölüm temsilcilerine göre; bu bahiste Rusya ile masaya oturmak şu periyotta kolay olmayacağından, yakın vadede bir Ro-Ro sınırı kurulması pek muhtemel görünmüyor. İhracatçıların yerli nakliyeci bulamayınca Rus taşımacı arayışına girdiği belirtiliyor. Rus taşımacıların kendi ülkelerine gitmesi daha kolay olduğu üzere, daha rekabetçi bir navlun sunabiliyor. 2021 yılında Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı 5.7 milyar dolar olmuştu. Geçen yıl Rusya’dan Türkiye’ye 20 milyar dolar ithalat yapıldı.
Havada azalan kapasite ve uzayan rota navlunu artıracak
Rusya ile Türkiye ortası hava kargoda hem ihracat birebir vakitte ithalat taşımalarının hissesi yüzde 2. Ukrayna hava alanı kapalı. Havayolu ile ilgili Ukrayna çıkış ve varışlı hiç bir operasyon yapılmıyor. Uçuş rotaları Ukrayna hava alanından geçmeyecek biçimde değiştirildi. AB, Rus uçaklarına yasak koydu. Rusya’da kendisine yasak koyan ülkelere hava alanını kapattı. Asya-Avrupa hava kargo taşımaları Ortadoğu hava alanı üzerinden yapılmaya başladı. Türkiye ile Rusya içindeki havayolu yük ve yolcu nakliyatı devam ediyor. THY, Rus Havayolları, Azeri ve İran havayolları Rusya’ya hava kargoya devam eden şirketler içinde. Lakin kapasite azaldığından ve öbür taşıma modlarından havaya kayma olabileceğinden navlunda artış bekleniyor. Petrol fiyatlarındaki artış da navlunu yükseltecek bir başka etken olacak.
Savaş daha sonrası bölgeye giden gemi sigortasız olacak
Rusya ve Ukrayna’ya yönelik taşımaların riskli olması, sigorta konusunu da gündeme getirdi. KOSDER yetkilileri, savaş başlamadan evvel bölgeye giden ve şu anda bölgede olan gemiler için sigortaların geçerli olduğunu belirtti. Lakin savaştan daha sonra bölgeye giden gemiler için sigorta kapsam dışı tutuldu. Novorosisky üzere çatışma bölgesinden uzak bir liman için bile gemi pahasının yüzde 1’i üzere yüksek savaş sigortası primleri isteniyor. Gemi sahipleri teminat verilmeyen yerlere riski kendi üzerlerine alarak gitmekle gitmemek içinde bocalarken, Novorosisky’ye giden gemiler , yüksek ek sigorta primlerini navlunlara ekleyebilmeye çalışıyor. Memleketler arası nakliyeciler de UND öncülüğünde pazartesi bir toplantı yaparak, sigorta konusunu masaya yatıracak.
Rus demiryolu, yaptırım listesine girdi, taşımalar sonlu yapılıyor
Rusya ile Türkiye içinde yönelik taşımalarında demiryolunun hissesi iki tarafta de yüzde 1’i geçmiyor. Çok az sayıda firma Türkiye-Rusya’ya demiryolu taşıması yapıyordu. Fakat Batı’nın yaptırım listesinde Rus demiryolu şirketinin de olması ve bölgedeki güvenlik sorunu niçiniyle şu anda Türkiye ile Rusya içinde demiryolu taşıması yapılmıyor.
Savaş bölgesinde 30, Boğaz’da 120 gemi bekliyor
Türkiye ile Rusya içindeki taşımalarda ihracat tarafında denizyolunun hissesi yüzde 45 iken, ithalatta ise bu oran yüzde 94. Bu hatta taşımalar koster gemileri ile yapılıyor. Lakin savaş niçiniyle gemi seferleri de durma noktasına geldi. Ukrayna limanları büsbütün kapalı. Rusya’ya tarafında ise Azak Denizi kapalı olduğu için bu bölgeye gidilmiyor fakat Doğu’da Novorossiysk üzere limanlara gidiliyor. Fakat birden fazla armatör risk almak istemediği için gitmiyor. Öte yandan yapılan yük temaslarında epeyce sayıda iptal de var. Koster armatörleri nakliyat tarafında bölgedeki gelişmelerden en çok etkilen kesim oldu.
DÜNYA’nın Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği’nden (KOSDER) aldığı bilgilere nazaran; 10’larca gemi de savaş bölgesinde mahsur kalmış durumda. Bugün prestijiyle Ukrayna limanlarında Türk sahipli 27 gemi bekliyor. Rusya’da bekleyen gemilerle bir arada bu sayı 30’u geçiyor. Bu gemilerin geri dönmesine çabucak hemen müsaade verilmiyor. Kimileri yükünü almış bekliyor, kimileri yükü almaktan vazgeçmiş durumda. Bu gemilerde yaklaşık 400 işçi var. Birçok sığınaklarda bekliyor. Bilhassa Ukrayna’daki gemilerin ne vakit dönüşe geçeceği bilinmiyor. Yakıt ve kumanya sorunu olanlar olacak. Bir ateşkes durumu kelam konusu olursa dönme ihtimalleri var lakin kimi limanlarda mayınlar döşeli olduğu için o süreç daha uzun olabilir. Bakanlık süreci yakından takip ediyor. Öncelik oradaki işçisi tahliye etmek.
Öbür yandan, İstanbul Boğazı’nda da Rusya ve Ukrayna’ya gitmek üzere yola çıkan lakin, beklemeye geçen 120’ye yakın gemi olduğu öğrenildi. Sürecin uzaması ile büyük kayıp yaşamaktan telaş eden koster armatörlerinin alternatif pazarlara yöneleceği öngörülüyor. Koster piyasası haricinde Batı’nın yaptırımları artırması, Maersk’ten daha sonra MSC ve CMA CGM’nin de Rusya’ya taşımaları durduracak olması ve limanlarda beklemelerin artması global denizcilik piyasalarında da dengelerin bozulacağı ve büyük tonajda navlunun bir daha artışa geçeceğinin sinyallerini veriyor.
Yerli armatörlük şirketi Medkon’un CEO’su Mahmut Işık, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada geçen hafta planlanan Ukrayna ofisinin açılışını ertelediklerini, mart ayı için yapılması planlanan Rusya çizgisi açılışını askıya aldıklarını söylemiş oldu.
Okumaya devam et...