Biri emtia muhteşem gücü, başkası ise memleketler arası güç üretimi ve geçiş rotalarının değerli bir oyuncusu olan Rusya ile Ukrayna içindeki kriz memleketler arası piyasalar tarafınca kaygıyla izleniyor.
Rusya’nın Ukrayna hududuna binlerce asker konuşlandırmasıyla iki ülke içinde tırmanan gerginlik emtia fiyatları için üst taraflı tehdit oluşturuyor. Rusya buğdaydan petrol ve doğalgaza, paladyumdan alüminyuma kadar biroldukça emtiada ‘süper güç’ pozisyonunda. Tıpkı biçimde Ukrayna hem tahıl ve güç birebir vakitte çelik üzere temel eserlerde esas üretim üslerinden biri. Bu da buğday, endüstriyel metal, doğalgaz fiyatlarının yükseleceği ve aslına bakarsan yükselişte olan global enflasyonu körükleyeceği manasına geliyor. ANZ Research analistleri bu ülkelerin içinde iplerin daha da gerilmesinin biroldukca piyasada hissedileceğini söylüyor. SP Küresel uzmanlar, mümkün bir çatışmanın ve Rusya’ya yönelik yaptırımların emtia tedarikini aksatabileceği ve meblağları yükselteceği uyarısı yapıyor. UBS, “Karadeniz bölgesinde son aylarda buğday fiyatlarını etkileyebilecek jeopolitik riskler artıyor” diyor.
Dünya’dan Evrim Küçük’ün haberine nazaran, emtia arzının bu krizden ne biçimde etkilenebileceği ve mümkün sonuçları şöyleki sıralanabilir:
DÜNYANIN BUĞDAY VE MISIR DEPOSU
-Rusya yıllık 85 milyon ton üretimiyle dünyanın buğday deposu olarak niteleniyor. 2020/21 döneminde Rusya 38.5 milyon tonla buğday ihracatında dünya önderi oldu. Rusya hem de kıymetli bir arpa, çavdar, mısır ve pirinç üreticisi.
-Ukrayna’nın 2021/22 devrinde toplam tahıl üretiminin 80.5 milyon tonu bulacağı iddia ediliyor. Ülkenin 2021/22 döneminde dünyanın en büyük üçüncü mısır ihracatçısı ve dördüncü en büyük buğday ihracatçısı olması bekleniyor. S&P Küresel tahıl ve yağlı tohum kısım lideri Peter Meyer’e nazaran, Ukrayna’nın cari pazarlama yılında 24 milyon tonla global buğday ihracatının yüzde 12’sini gerçekleştirmesi bekleniyor. Ülkenin mısır ihracatının da 32.5 milyon tonla global ihracatın yüzde 16’sını oluşturacağı hesaplanıyor.
-Mısır ve buğday fiyatları, Rusya 2014’te Kırım’ı ilhak ettiği periyotta büyük bir sıçrama yapmıştı. UBS stratejisti Dominic Schnider, “Karadeniz bölgesinde son aylarda buğday meblağlarını etkileyebilecek jeopolitik riskler artıyor” uyarısı yapıyor. Bölgenin tahıl akışında rastgele bir kesintinin besin enfl asyonunu daha fazla artıracağı belirtiliyor.
-Chicago’da buğday vadelileri şu sıralar arz telaşıyla kile başına 7.9 dolarla son 9 yılın tepesine yakın seyrediyor. Son 1 ayda yüzde 2,5 yükselen mısırın kile fiyatı da 6 doların üzerine yerleşmiş durumda.
PETROL VE DOĞALGAZDA YÜKSELİŞ GLOBAL GSYH’Yİ YÜZDE 0.9’A ÇEKEBİLİR
-Avrupa, doğal gazının yaklaşık yüzde 35’i için Rusya’ya güveniyor. Çoğunlukla Belarus ve Polonya’dan Almanya’ya giden boru çizgileri, direkt Almanya’ya giden Kuzey Akımı 1 ve Ukrayna üzerinden gelen çizgiler Avrupa’yı besliyor. Gerginliklerin çatışmaya dönüşmesi halinde güç piyasaları darbe alabilir.
-SEB emtia analisti Bjarne Schieldrop, yaptırımların devreye girmesi halinde Rusya’dan Batı Avrupa’ya doğal gaz ihracatının gerileyeceğin ve gaz meblağlarının, 2021’in son çeyreğindeki yüksek düzeylere geri döneceğini söylüyor.
-Petrol piyasaları da risk altında. Rusya günlük 10 milyon varilin üstündeki petrol üretimiyle en büyük tedarikçilerden. JPMorgan, tansiyonların petrol fiyatlarında “ciddi bir artış” riski taşıdığını söz ediyor. Kuruluş, meblağların varil başına 150 dolara yükselmenin, global GSYH büyümesini yılın birinci yarısında yıllık bazda yüzde 0,9 düzeyine kadar çekeceğini, enfl asyonu ise ikiye katlayarak yüzde 7,2’ye çıkaracağını kaydetti.
-ANZ analisti Daniel Hynes ve Soni Kumari, güç konusundaki yaptırımların, AB’ye bu yıl gidecek 30 milyar metrüküp gazı etkileyeceğini söylüyor. UBS de “Enerji meblağlarının yüksek kalmasını bekliyoruz. Bu yıl genel olarak güç talebinin kuvvetli olmasının da tesiriyle Brent petrolünün fiyatının ortalama 80-90 dolar içinde süreç bakılırsaceğini, piyasanın üst taraflı risklere açık olduğunu düşünüyoruz” diyor.
ENDÜSTRİYEL METAL ARZINI TEHDİT EDİYOR
-Alüminyum, nikel ve bakırda Rusya dünyanın en büyük üreticilerinden. Fed’in faiz artıracağı beklentisine rağmen jeopolitik tansiyonlar ve arz tasası niçiniyle endüstriyel metallerin fiyatı yılbaşından bu yana yükseliyor. LME Metal endeksi yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 6 artış gösterdi. SP Angel analisti John Meyer, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi halinde metallerin muhakkak reaksiyon vereceği ve meblağların daha da yükseleceğini belirtiyor.
-Nikelin tonu Londra’da son 1 ayda yüzde 21 artarak 24.350 dolara çıktı. Ülke 7 milyon tonun üzerinde bir sayıyla dünyanın 4’üncü büyük nikel rezervine sahip. Endonezya ve Filipinler’in akabinde üçüncü büyük üretici. Nornickel, yeşil güce geçişte kritik olan nikel ve platin kümesi metallerde en önemli üreticiler içinde. ING Economics bilgilerine nazaran Rusya şu anda global paladyum arzının yüzde 43’ünü sağlıyor.
-Alüminyumun tonu yılbaşından bu yana yüzde 8 artarak 3 bin tonu aştı. Rus şirketleri global alüminyum arzının yüzde 6’sını gerçekleştiriyor. Çin’in akabinde ikinci büyük alüminyum üreticisi olan ülkenin tedarikinin 2018 yaptırımlarında olduğu üzere düşmesi, aslına bakarsan açık veren piyasada fiyatları cidde oranda üst itebilir.
-Üç ay vadeli bakırın fiyatı da yüzde 3’ten çok primle 10 bin dolara yaklaştı. Rusya dünya bakır rezervlerinin yüzde 10’una sahip.
-Ukrayna’da metal piyasalarında değerli bir oyuncu. Ülke demir cevheri ve çelik üretiminde üst sıralarda. Ukrayna’nın yıllık çelik üretimi 20 milyon tonun üzerinde.
Rusya’nın Ukrayna hududuna binlerce asker konuşlandırmasıyla iki ülke içinde tırmanan gerginlik emtia fiyatları için üst taraflı tehdit oluşturuyor. Rusya buğdaydan petrol ve doğalgaza, paladyumdan alüminyuma kadar biroldukça emtiada ‘süper güç’ pozisyonunda. Tıpkı biçimde Ukrayna hem tahıl ve güç birebir vakitte çelik üzere temel eserlerde esas üretim üslerinden biri. Bu da buğday, endüstriyel metal, doğalgaz fiyatlarının yükseleceği ve aslına bakarsan yükselişte olan global enflasyonu körükleyeceği manasına geliyor. ANZ Research analistleri bu ülkelerin içinde iplerin daha da gerilmesinin biroldukca piyasada hissedileceğini söylüyor. SP Küresel uzmanlar, mümkün bir çatışmanın ve Rusya’ya yönelik yaptırımların emtia tedarikini aksatabileceği ve meblağları yükselteceği uyarısı yapıyor. UBS, “Karadeniz bölgesinde son aylarda buğday fiyatlarını etkileyebilecek jeopolitik riskler artıyor” diyor.
Dünya’dan Evrim Küçük’ün haberine nazaran, emtia arzının bu krizden ne biçimde etkilenebileceği ve mümkün sonuçları şöyleki sıralanabilir:
DÜNYANIN BUĞDAY VE MISIR DEPOSU
-Rusya yıllık 85 milyon ton üretimiyle dünyanın buğday deposu olarak niteleniyor. 2020/21 döneminde Rusya 38.5 milyon tonla buğday ihracatında dünya önderi oldu. Rusya hem de kıymetli bir arpa, çavdar, mısır ve pirinç üreticisi.
-Ukrayna’nın 2021/22 devrinde toplam tahıl üretiminin 80.5 milyon tonu bulacağı iddia ediliyor. Ülkenin 2021/22 döneminde dünyanın en büyük üçüncü mısır ihracatçısı ve dördüncü en büyük buğday ihracatçısı olması bekleniyor. S&P Küresel tahıl ve yağlı tohum kısım lideri Peter Meyer’e nazaran, Ukrayna’nın cari pazarlama yılında 24 milyon tonla global buğday ihracatının yüzde 12’sini gerçekleştirmesi bekleniyor. Ülkenin mısır ihracatının da 32.5 milyon tonla global ihracatın yüzde 16’sını oluşturacağı hesaplanıyor.
-Mısır ve buğday fiyatları, Rusya 2014’te Kırım’ı ilhak ettiği periyotta büyük bir sıçrama yapmıştı. UBS stratejisti Dominic Schnider, “Karadeniz bölgesinde son aylarda buğday meblağlarını etkileyebilecek jeopolitik riskler artıyor” uyarısı yapıyor. Bölgenin tahıl akışında rastgele bir kesintinin besin enfl asyonunu daha fazla artıracağı belirtiliyor.
-Chicago’da buğday vadelileri şu sıralar arz telaşıyla kile başına 7.9 dolarla son 9 yılın tepesine yakın seyrediyor. Son 1 ayda yüzde 2,5 yükselen mısırın kile fiyatı da 6 doların üzerine yerleşmiş durumda.
PETROL VE DOĞALGAZDA YÜKSELİŞ GLOBAL GSYH’Yİ YÜZDE 0.9’A ÇEKEBİLİR
-Avrupa, doğal gazının yaklaşık yüzde 35’i için Rusya’ya güveniyor. Çoğunlukla Belarus ve Polonya’dan Almanya’ya giden boru çizgileri, direkt Almanya’ya giden Kuzey Akımı 1 ve Ukrayna üzerinden gelen çizgiler Avrupa’yı besliyor. Gerginliklerin çatışmaya dönüşmesi halinde güç piyasaları darbe alabilir.
-SEB emtia analisti Bjarne Schieldrop, yaptırımların devreye girmesi halinde Rusya’dan Batı Avrupa’ya doğal gaz ihracatının gerileyeceğin ve gaz meblağlarının, 2021’in son çeyreğindeki yüksek düzeylere geri döneceğini söylüyor.
-Petrol piyasaları da risk altında. Rusya günlük 10 milyon varilin üstündeki petrol üretimiyle en büyük tedarikçilerden. JPMorgan, tansiyonların petrol fiyatlarında “ciddi bir artış” riski taşıdığını söz ediyor. Kuruluş, meblağların varil başına 150 dolara yükselmenin, global GSYH büyümesini yılın birinci yarısında yıllık bazda yüzde 0,9 düzeyine kadar çekeceğini, enfl asyonu ise ikiye katlayarak yüzde 7,2’ye çıkaracağını kaydetti.
-ANZ analisti Daniel Hynes ve Soni Kumari, güç konusundaki yaptırımların, AB’ye bu yıl gidecek 30 milyar metrüküp gazı etkileyeceğini söylüyor. UBS de “Enerji meblağlarının yüksek kalmasını bekliyoruz. Bu yıl genel olarak güç talebinin kuvvetli olmasının da tesiriyle Brent petrolünün fiyatının ortalama 80-90 dolar içinde süreç bakılırsaceğini, piyasanın üst taraflı risklere açık olduğunu düşünüyoruz” diyor.
ENDÜSTRİYEL METAL ARZINI TEHDİT EDİYOR
-Alüminyum, nikel ve bakırda Rusya dünyanın en büyük üreticilerinden. Fed’in faiz artıracağı beklentisine rağmen jeopolitik tansiyonlar ve arz tasası niçiniyle endüstriyel metallerin fiyatı yılbaşından bu yana yükseliyor. LME Metal endeksi yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 6 artış gösterdi. SP Angel analisti John Meyer, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi halinde metallerin muhakkak reaksiyon vereceği ve meblağların daha da yükseleceğini belirtiyor.
-Nikelin tonu Londra’da son 1 ayda yüzde 21 artarak 24.350 dolara çıktı. Ülke 7 milyon tonun üzerinde bir sayıyla dünyanın 4’üncü büyük nikel rezervine sahip. Endonezya ve Filipinler’in akabinde üçüncü büyük üretici. Nornickel, yeşil güce geçişte kritik olan nikel ve platin kümesi metallerde en önemli üreticiler içinde. ING Economics bilgilerine nazaran Rusya şu anda global paladyum arzının yüzde 43’ünü sağlıyor.
-Alüminyumun tonu yılbaşından bu yana yüzde 8 artarak 3 bin tonu aştı. Rus şirketleri global alüminyum arzının yüzde 6’sını gerçekleştiriyor. Çin’in akabinde ikinci büyük alüminyum üreticisi olan ülkenin tedarikinin 2018 yaptırımlarında olduğu üzere düşmesi, aslına bakarsan açık veren piyasada fiyatları cidde oranda üst itebilir.
-Üç ay vadeli bakırın fiyatı da yüzde 3’ten çok primle 10 bin dolara yaklaştı. Rusya dünya bakır rezervlerinin yüzde 10’una sahip.
-Ukrayna’da metal piyasalarında değerli bir oyuncu. Ülke demir cevheri ve çelik üretiminde üst sıralarda. Ukrayna’nın yıllık çelik üretimi 20 milyon tonun üzerinde.