Cyrano de Bergerac, uzun burnu ile pinokyo usulü bir kurgu kahraman olarak bilinse de aslı katiyetle o denli değildi.
Feodalizmin eril olana yönelik değer atfettiği; kahramanlık, şan, erdem, onur ve savaşçı olmanın fazilet sayıldığı periyodun değerli bir figürüydü.
Tam ismiyle, Hercule Savinien de Cyrano de Bergerac; 1619 doğumlu asker, şair, düellocu ve oyun muharriri olan romantic bir adamdı. Kurgu olarak değil; mevcut varsıllığı ile bir periyoda damgasını vurmuş bir kişiselyetti.
Kendisinden yaklaşık 250 yıl daha sonra doğmuş neo romantizm akımının temsilcilerinden, bir daha Paris doğumlu bir şair ve oyun müellifi olan Edmond Eugene Alexis Rostand tarafınca hayatı kaleme alındı.
1897 yılının Aralık ayında, romantizm akımının ve kahramanlık öykülerinin ulus devletleri inşa etme yolunda değerli bir siyasi kilometre taşı olduğu senelerda ”Cyrano” sahneye taşındı. Ve olağan ki olay oldu.
V. Hugo’nun Hernani isimli ve tiyatro oyunu ile çağın en büyük devrimci sanatsal çıkışı olarak tarihe geçti.
Evvel 1950 yılında Michael Gordon tarafınca sinemaya uyarlandı; Jose Ferrer de Cyrano’yu canlandırdı. Yaşı 50 civarında olanların hatırladığı ,ikinci versiyon Cyrano’ yu ise, Jean Paul Rappeneau yönetmiş, Fransızların dev aktörü Gerard Depardieu da büyük bir ustalıkla canlandırmıştı. İkinci versiyonda sinema künye bazında ana vatanına dönmüştü diyebiliriz. Nahoş olduğu bilinen Cyrano, şu ana dek kurgu gereği uzun ve sivri bir burun ile karakterize edilmişti. Kılıcını ve kalemini konuşturmadaki ustalığı;ahlaki pahaları ve itiraf edemediği aşkıyla örnek bir kahraman olarak, sinemada ucubenin dışlanması manasına gelen bir ”Notre Dame’ın Kamburu” mitini de yıkmıştı.
Tiyatroların piri sayılan Broadway ise, 2019 yılında farklı ve ” Off Broadway olarak resmedilen bir tipi, Cyrano ile sahneye taşıdı. Bu sefer seyirci aykırı köşeye yatırıldı, kalıplar kırıldı,ezberler bozuldu; Cyrano uzun burunlu değil, uzunluğu kısa bir cüce olarak çıktı ortaya!
Game of Thrones dizisinin 1.35 ‘lik oyuncusu Peter Dinklage’ in sahnedeki başarısı, 32 yıl daha sonra farklı bir 21.yy bakış açısıyla sinema sineması olma yoluna hakikat ilerledi. Proje Joe Wright’ın önüne kondu. 2022 imali Cyrano’ nun değer arz eden birtakım yenilikleri var; yan karakterlerin ezici tartısından kurtulan bir metin olarak uyarlanması, Roxanne karakterinin bağımsızlığının vurgulanması ve de Roxanne’ in aşık olduğu Christian karakterinin siyahi bir karakterle betimlenerek ” güzelliğin beyaz ırka ilişkin olduğu” bağnazlığının kırılması.
KÜÇÜK ADAMIN BÜYÜK AŞKI
Hükümdarın muhafız alayını komuta eden Cyrano De Bergerac, cüce bulunmasına karşın pervasızca meydan okuyabilen; kılıçta olduğu kadar, hitabet sanatında da usta bir askerdir. Ağzından çıkan her kelam, nakış üzere incelip bayanların ruhuna dokunmaktadır.
Hoşlar hoşu saf Roxanne soylu bir geçmişe sahip,ama artık yoksulluğun tabanını görmüş genç bir bayandır. Yaşamak ve meskeninin kirasını ödemek konusunda çıkışı kalmamıştır. . Tahminen de tek yapması gereken,zengin birisiyle evlenip kendisini kurtarmasıdır. O hala beyaz atlı prensini arayan; yoksulluğunu sıkıntı etmeyen romantik ve ince ruhlu bir bayandır. Cyrano’ nun kendisine olan aşkının farkında değildir; zira Cyrano uzun uzunluklu bir bayanla bir cücenin yan yana gelemeyeceğini hayli güzel bilen onurlu ve akıllı bir adam olarak bu aşkı içine ve kağıtlara gömmüştür. Bu ortada birliğe gelen genç ve güzel asker Christian’ı goren Roxanne, birinci bakışta ona tutulur. Küçük yaştan beri tanıdığı Cyrano’ dan Christian ile arkadaş olup onu müdafaasını ve aşkı için aracı olmasını rica eder.
Küçük adamın kesimlere bölündüğü andır bu; aşık olduğu hanımın aşkını korumak!. Bu ortada De Guiche Kontu- yani hükümdardan daha sonra, ülkenin ve kentin en büyük siyasi gücü- olan bir adamın da Roxanne’ e talip olduğunu görüyoruz. Parasızlığından istifade ederek satın almaya çalıştığı, aslında aşktan hayli bedenen sahip olma isteğiyle; bencilce bir tutkuyla Roxanne’in peşinde dolaşmaktadır.!
Bir düelloda De Guiche Kontu’nun sağ kolunu öldüren Cyrano da, Kont’un düşmanları ortasına girer.
Bu ortada Christian’ın da aşık olduğu ancak; bu ince ruhlu, sanattan ve hitabetten hoşlanan bayanın kalbine nasıl gireceğini bilemediği anlarda Cyrano’dan yardım istemesi, onun mektupları ve ruhu ile ilan-ı aşk ettiği sahnelerin, izleyiciye üçlü bir aşk içinde his düellosu yaşattığına şahit oluyoruz.
Roxanne kime aşık? Kelamları yazana mı? Christian’ın güzelliğine mı? Zalim Kontla evlenip esir mi olacaktır? Yoksa daima dik ve onurlu bir bayan olarak mı yaşayacaktır?
Aşkın tabiatını merkez yapan; yüzü boyalı, kurdeleli, fiyonklu, soylu ve bencil erkeklerle; faziletli, onurlu silahşörlerin dünyasından inanılmaz hoş bir Cyrano versiyonu izlemek isteyenler için tavsiye ettiğim fim, silahşörlerin kılıç talimlerini dahi müzik ve dans eşliğinde görsel bir şiire çevirirken, yeni kurgusu ve oyunculukları ile tam not almayı hak ediyor.
Peter Dinklage, Haley Bennett, Kelvin Harrison, Ben Mendelshon’ un, olağanüstü dramaturji,reji ve harika oyunculukları ile bu haftanın en uygun sineması.
Uygun seyirler.
Hasret Kalkan
Feodalizmin eril olana yönelik değer atfettiği; kahramanlık, şan, erdem, onur ve savaşçı olmanın fazilet sayıldığı periyodun değerli bir figürüydü.
Tam ismiyle, Hercule Savinien de Cyrano de Bergerac; 1619 doğumlu asker, şair, düellocu ve oyun muharriri olan romantic bir adamdı. Kurgu olarak değil; mevcut varsıllığı ile bir periyoda damgasını vurmuş bir kişiselyetti.
Kendisinden yaklaşık 250 yıl daha sonra doğmuş neo romantizm akımının temsilcilerinden, bir daha Paris doğumlu bir şair ve oyun müellifi olan Edmond Eugene Alexis Rostand tarafınca hayatı kaleme alındı.
1897 yılının Aralık ayında, romantizm akımının ve kahramanlık öykülerinin ulus devletleri inşa etme yolunda değerli bir siyasi kilometre taşı olduğu senelerda ”Cyrano” sahneye taşındı. Ve olağan ki olay oldu.
V. Hugo’nun Hernani isimli ve tiyatro oyunu ile çağın en büyük devrimci sanatsal çıkışı olarak tarihe geçti.
Evvel 1950 yılında Michael Gordon tarafınca sinemaya uyarlandı; Jose Ferrer de Cyrano’yu canlandırdı. Yaşı 50 civarında olanların hatırladığı ,ikinci versiyon Cyrano’ yu ise, Jean Paul Rappeneau yönetmiş, Fransızların dev aktörü Gerard Depardieu da büyük bir ustalıkla canlandırmıştı. İkinci versiyonda sinema künye bazında ana vatanına dönmüştü diyebiliriz. Nahoş olduğu bilinen Cyrano, şu ana dek kurgu gereği uzun ve sivri bir burun ile karakterize edilmişti. Kılıcını ve kalemini konuşturmadaki ustalığı;ahlaki pahaları ve itiraf edemediği aşkıyla örnek bir kahraman olarak, sinemada ucubenin dışlanması manasına gelen bir ”Notre Dame’ın Kamburu” mitini de yıkmıştı.
Tiyatroların piri sayılan Broadway ise, 2019 yılında farklı ve ” Off Broadway olarak resmedilen bir tipi, Cyrano ile sahneye taşıdı. Bu sefer seyirci aykırı köşeye yatırıldı, kalıplar kırıldı,ezberler bozuldu; Cyrano uzun burunlu değil, uzunluğu kısa bir cüce olarak çıktı ortaya!
Game of Thrones dizisinin 1.35 ‘lik oyuncusu Peter Dinklage’ in sahnedeki başarısı, 32 yıl daha sonra farklı bir 21.yy bakış açısıyla sinema sineması olma yoluna hakikat ilerledi. Proje Joe Wright’ın önüne kondu. 2022 imali Cyrano’ nun değer arz eden birtakım yenilikleri var; yan karakterlerin ezici tartısından kurtulan bir metin olarak uyarlanması, Roxanne karakterinin bağımsızlığının vurgulanması ve de Roxanne’ in aşık olduğu Christian karakterinin siyahi bir karakterle betimlenerek ” güzelliğin beyaz ırka ilişkin olduğu” bağnazlığının kırılması.
KÜÇÜK ADAMIN BÜYÜK AŞKI
Hükümdarın muhafız alayını komuta eden Cyrano De Bergerac, cüce bulunmasına karşın pervasızca meydan okuyabilen; kılıçta olduğu kadar, hitabet sanatında da usta bir askerdir. Ağzından çıkan her kelam, nakış üzere incelip bayanların ruhuna dokunmaktadır.
Hoşlar hoşu saf Roxanne soylu bir geçmişe sahip,ama artık yoksulluğun tabanını görmüş genç bir bayandır. Yaşamak ve meskeninin kirasını ödemek konusunda çıkışı kalmamıştır. . Tahminen de tek yapması gereken,zengin birisiyle evlenip kendisini kurtarmasıdır. O hala beyaz atlı prensini arayan; yoksulluğunu sıkıntı etmeyen romantik ve ince ruhlu bir bayandır. Cyrano’ nun kendisine olan aşkının farkında değildir; zira Cyrano uzun uzunluklu bir bayanla bir cücenin yan yana gelemeyeceğini hayli güzel bilen onurlu ve akıllı bir adam olarak bu aşkı içine ve kağıtlara gömmüştür. Bu ortada birliğe gelen genç ve güzel asker Christian’ı goren Roxanne, birinci bakışta ona tutulur. Küçük yaştan beri tanıdığı Cyrano’ dan Christian ile arkadaş olup onu müdafaasını ve aşkı için aracı olmasını rica eder.
Küçük adamın kesimlere bölündüğü andır bu; aşık olduğu hanımın aşkını korumak!. Bu ortada De Guiche Kontu- yani hükümdardan daha sonra, ülkenin ve kentin en büyük siyasi gücü- olan bir adamın da Roxanne’ e talip olduğunu görüyoruz. Parasızlığından istifade ederek satın almaya çalıştığı, aslında aşktan hayli bedenen sahip olma isteğiyle; bencilce bir tutkuyla Roxanne’in peşinde dolaşmaktadır.!
Bir düelloda De Guiche Kontu’nun sağ kolunu öldüren Cyrano da, Kont’un düşmanları ortasına girer.
Bu ortada Christian’ın da aşık olduğu ancak; bu ince ruhlu, sanattan ve hitabetten hoşlanan bayanın kalbine nasıl gireceğini bilemediği anlarda Cyrano’dan yardım istemesi, onun mektupları ve ruhu ile ilan-ı aşk ettiği sahnelerin, izleyiciye üçlü bir aşk içinde his düellosu yaşattığına şahit oluyoruz.
Roxanne kime aşık? Kelamları yazana mı? Christian’ın güzelliğine mı? Zalim Kontla evlenip esir mi olacaktır? Yoksa daima dik ve onurlu bir bayan olarak mı yaşayacaktır?
Aşkın tabiatını merkez yapan; yüzü boyalı, kurdeleli, fiyonklu, soylu ve bencil erkeklerle; faziletli, onurlu silahşörlerin dünyasından inanılmaz hoş bir Cyrano versiyonu izlemek isteyenler için tavsiye ettiğim fim, silahşörlerin kılıç talimlerini dahi müzik ve dans eşliğinde görsel bir şiire çevirirken, yeni kurgusu ve oyunculukları ile tam not almayı hak ediyor.
Peter Dinklage, Haley Bennett, Kelvin Harrison, Ben Mendelshon’ un, olağanüstü dramaturji,reji ve harika oyunculukları ile bu haftanın en uygun sineması.
Uygun seyirler.
Hasret Kalkan