semaver
Active member
Hormon tedavisi “androjen deprivasyon terapisi (ADT)” yahut “androjen baskılama tedavisi” olarak da isimlendirilmektedir. Bu tedavideki gaye, androjenler olarak isimlendirilen erkeklik hormonlarının seviyelerini azaltmak, yahut bunların prostat kanseri hücrelerini etkilemesini durdurmaktır.
Androjenler, prostat kanseri hücrelerinin çoğalmasını ve yayılmasını tetikler. Bedenimizdeki ana androjenler testosteron ve dihidrotestosterondur. Androjenlerin büyük kısmı testisler tarafınca üretilmektedir, ama adrenal olarak isimlendirilen böbrek üstü bezlerinde de bir ölçü androjen üretilmektedir. Androjen düzeylerini azaltmak yahut prostat kanseri hücreleri tarafınca kullanılmalarını engellemek, sıklıkla bir müddet için prostat kanserlerinin küçülmesini yahut büyümelerinin yavaşlamasını sağlamaktadır. Ancak tek başına hormon tedavisi prostat kanserini büsbütün tedavi (kür) etmez.
Hormon tedavisi ne vakit kullanılır
Hormon terapisi aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
– Şayet prostat kanseri cerrahi yahut radyoterapi ile büsbütün tedavi edilemeyecek kadar fazlaca yayılmış ise, yahut çeşitli sebeplerle cerrahi yahut radyoterapi uygulanamayacaksa
– Şayet cerrahi yahut radyoterapi daha sonrası kanser yinelamışsa
– ışınım tedavisi ile bir arada; şayet tedavi daha sonrası hastalığın yenidenlama ihtimali yüksekse (Gleason skoru, yüksek PSA seviyesi, ve/veya kanserin prostat dışına yayılma durumuna bakılırsa hastalar düşük-orta-yüksek risk kümelerine ayrılır. Yüksek risk kümesindeki hastalarda, hastalığın yinelama ihtimali daha yüksektir.)
– Radyoterapi öncesi, kanseri daha da küçülterek tedavinin aktifliğini artırmak için
Hormon tedavisi tipleri
Prostat kanseri tedavisi için biroldukca hormon tedavisi tipi kullanılmaktadır.
Androjen seviyelerini azaltan tedaviler
Orşiektomi (cerrahi kastrasyon)
Testisler, androjenlerin en değerli deposudur. Bu cerrahi formülde testisler ameliyatla çıkarılmaktadır. bu biçimdelikle birfazlaca prostat kanserinde bir müddetliğine büyüme durur yahut küçülür. Günübirlik olarak uygulanan bir cerrahi yoldur ve hormon tedavisinin en sıradan ve ucuz tekniği olabilir.
LHRH agonistleri
Bu ilaçlar testislerde testosteron imalini azaltırlar. Bu ilaçlarla tedaviye kimi vakit kimyasal kastrasyon yahut tıbbi kastrasyon da denilmektedir, zira androjen seviyelerini orşiektomi kadar tesirli bir biçimde azaltmaktadırlar.
LHRH agonistleri sıklıkla ayda bir yahut 3 ayda bir enjeksiyon biçiminde uygulanmaktadır. Bu kümede ülkemizde en yaygın kullanılan ilaçlar Leuprolide (Eligard) ve Goserelindir (Zoladex).
LHRH agonistleri birinci verildiklerinde, testosteron düzeylerinde evvel süratli bir yükseliş daha sonra azalma gözlenir. Buna flare (parlama) tesiri denilmektedir. Bu tesirden korunmak için, LHRH agonistleri başlamadan birkaç hafta evvel anti-androjen denilen ilaçlar başlanmalıdır (bu ilaçlara bir daha sonraki yazımızda değineceğiz).
LHRH antagonistleri
Degarelix (Firmagon) bir LHRH antagonistidir. LHRH agonistleri üzere çalışır, ama testosteron seviyelerini daha süratli düşürür ve flare tesirine niye olmaz.
İleri evre prostat kanseri tedavisinde kullanılır. Aylık olarak cilt altı enjeksiyon halinde uygulanır.
CYP17 baskılayıcı
LHRH agonistleri ve antagonistleri testislerde androjen üretimini engellemeye çalışır. Lakin prostat kanseri bedene yayılmışsa, bu hücreler hala az da olsa kanser büyümesini tetikleyen androjen üretmeye devam ederler. Abiraterone (Zytiga) isimli ilaç CYP17 isimli enzimi maniler, bu biçimdelikle yalnızca testislerde değil, hem de böbrek üstü bezlerde yahut bedene yayılmış (metastaz yapmış) prostat kanseri hücrelerinde androjen üretimini bloke eder. Abirateron her gün alınan hap biçiminde bir ilaçtır ve ileri evre hormon tedavisine dirençli prostat kanseri tedavisinde kullanılmaktadır.
Androjenler, prostat kanseri hücrelerinin çoğalmasını ve yayılmasını tetikler. Bedenimizdeki ana androjenler testosteron ve dihidrotestosterondur. Androjenlerin büyük kısmı testisler tarafınca üretilmektedir, ama adrenal olarak isimlendirilen böbrek üstü bezlerinde de bir ölçü androjen üretilmektedir. Androjen düzeylerini azaltmak yahut prostat kanseri hücreleri tarafınca kullanılmalarını engellemek, sıklıkla bir müddet için prostat kanserlerinin küçülmesini yahut büyümelerinin yavaşlamasını sağlamaktadır. Ancak tek başına hormon tedavisi prostat kanserini büsbütün tedavi (kür) etmez.
Hormon tedavisi ne vakit kullanılır
Hormon terapisi aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
– Şayet prostat kanseri cerrahi yahut radyoterapi ile büsbütün tedavi edilemeyecek kadar fazlaca yayılmış ise, yahut çeşitli sebeplerle cerrahi yahut radyoterapi uygulanamayacaksa
– Şayet cerrahi yahut radyoterapi daha sonrası kanser yinelamışsa
– ışınım tedavisi ile bir arada; şayet tedavi daha sonrası hastalığın yenidenlama ihtimali yüksekse (Gleason skoru, yüksek PSA seviyesi, ve/veya kanserin prostat dışına yayılma durumuna bakılırsa hastalar düşük-orta-yüksek risk kümelerine ayrılır. Yüksek risk kümesindeki hastalarda, hastalığın yinelama ihtimali daha yüksektir.)
– Radyoterapi öncesi, kanseri daha da küçülterek tedavinin aktifliğini artırmak için
Hormon tedavisi tipleri
Prostat kanseri tedavisi için biroldukca hormon tedavisi tipi kullanılmaktadır.
Androjen seviyelerini azaltan tedaviler
Orşiektomi (cerrahi kastrasyon)
Testisler, androjenlerin en değerli deposudur. Bu cerrahi formülde testisler ameliyatla çıkarılmaktadır. bu biçimdelikle birfazlaca prostat kanserinde bir müddetliğine büyüme durur yahut küçülür. Günübirlik olarak uygulanan bir cerrahi yoldur ve hormon tedavisinin en sıradan ve ucuz tekniği olabilir.
LHRH agonistleri
Bu ilaçlar testislerde testosteron imalini azaltırlar. Bu ilaçlarla tedaviye kimi vakit kimyasal kastrasyon yahut tıbbi kastrasyon da denilmektedir, zira androjen seviyelerini orşiektomi kadar tesirli bir biçimde azaltmaktadırlar.
LHRH agonistleri sıklıkla ayda bir yahut 3 ayda bir enjeksiyon biçiminde uygulanmaktadır. Bu kümede ülkemizde en yaygın kullanılan ilaçlar Leuprolide (Eligard) ve Goserelindir (Zoladex).
LHRH agonistleri birinci verildiklerinde, testosteron düzeylerinde evvel süratli bir yükseliş daha sonra azalma gözlenir. Buna flare (parlama) tesiri denilmektedir. Bu tesirden korunmak için, LHRH agonistleri başlamadan birkaç hafta evvel anti-androjen denilen ilaçlar başlanmalıdır (bu ilaçlara bir daha sonraki yazımızda değineceğiz).
LHRH antagonistleri
Degarelix (Firmagon) bir LHRH antagonistidir. LHRH agonistleri üzere çalışır, ama testosteron seviyelerini daha süratli düşürür ve flare tesirine niye olmaz.
İleri evre prostat kanseri tedavisinde kullanılır. Aylık olarak cilt altı enjeksiyon halinde uygulanır.
CYP17 baskılayıcı
LHRH agonistleri ve antagonistleri testislerde androjen üretimini engellemeye çalışır. Lakin prostat kanseri bedene yayılmışsa, bu hücreler hala az da olsa kanser büyümesini tetikleyen androjen üretmeye devam ederler. Abiraterone (Zytiga) isimli ilaç CYP17 isimli enzimi maniler, bu biçimdelikle yalnızca testislerde değil, hem de böbrek üstü bezlerde yahut bedene yayılmış (metastaz yapmış) prostat kanseri hücrelerinde androjen üretimini bloke eder. Abirateron her gün alınan hap biçiminde bir ilaçtır ve ileri evre hormon tedavisine dirençli prostat kanseri tedavisinde kullanılmaktadır.