Hüseyin GÖKÇE
Akaryakıtta uygulanan eşel taşınabilir sistemi kapsamında, artan maliyetlerin tüketicilere yansımaması için, kur ve petrol fiyat artışları ÖTV’den karşılanıyor. Fakat gerek kur gerekse petrol fiyatındaki çok artış, vergi oranlarında indirime yönelik marj bırakmadı. Yani akaryakıt mamüllerinden alınan ÖTV sıfır noktasına kadar geriledi. Bu durumda artan maliyetin vergi yoluyla karşılanmasının da sonuna gelinmiş oldu.
Şayet önümüzdeki periyotta kur ve petrol fiyatındaki artış devam ederse, her artış pompa fiyatına yansıyacak. Burada, LPG ve motorinde ÖTV sıfıra kadar inerken, akaryakıtta hala küçük bir marj bulunuyor.
Bu hususta vergialgi.net’te bir makale yayınlayan Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri Nazmi Karyağdı, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, sistemin şu ana kadar akaryakıt kaynaklı enflasyonun önlendiğini söylemiş oldu.
Eşel taşınabilir sistemden vaz geçilmesi halinde verginin fiyata eklenerek litre başına 2.5-3 lira içinde artırımın otomatik olarak pompa fiyatına yansıtılacağı manasına geldiğini bildirdi.
“En yüksek vergili ülkeden, en düşük vergili ülke haline geldik”
Eşel taşınabilir sistemine enfl asyonla çabada alınan önlemler kapsamında 14 Mayıs 2018’de geçildiğini hatırlatan Nazmi Karyağdı, bu tarihten itibaren memleketler arası petrol fiyatında ve döviz kurunda meydana gelen artışların halka yansımaması için artışların ÖTV’den karşılandığını kaydetti.
Diğer bir tabir ile akaryakıtta rafineri çıkış fiyatı artması halinde, perakende tarafa yüklenen vergiden bu artış kadar vazgeçildiğinin altını çizen Karyağdı, kısa müddet daha sonra vazgeçilen sistemin Nisan 2019’da bir daha devreye alındığını bildirdi.
Türkiye’nin yıllardır Avrupa’da akaryakıttan oransal olarak en çok vergi alan ülke pozisyonunda olduğunu lisana getiren Nazmi Karyağdı, bu oranın 2005 yılında kurşunsuz akaryakıtta yüzde 75’i, motorinde ise yüzde 65.09’u gördüğünü aktardı.
EPDK’nın deklare ettiğı son bilgilere nazaran Türkiye’nin 95 oktan akaryakıtın satış fiyatı ortasındaki yüzde 27.24 ile Avrupa’nın en düşük vergi alan ülkesi haline geldiğini söyleyen Karyağdı, bu oranın İtalya’da yüzde 62.06, AB ortalamasında ise yüzde 56.87 olduğunu belirtti.
Motorinde de Türkiye’nin vergi oranı yüzde 28.62 iken AB ortalamasının yüzde 52.36 olduğuna değinen Karyağdı, LPG’de ise Türkiye’deki vergi oranının yüzde 43.68 olduğunu vurguladı.
TL kıymetlendi, ÖTV geliri 10 milyar lira düştü
Nazmi Karyağdı, eşel taşınabilir sisteminin uygulama sürecinde, Türk Lirası’nın paha kazandığı devirlerde akaryakıt kaynaklı ÖTV gelirlerinde önemli azalma yaşandığı bilgisini verdi. Buna göre 2017 yılında 65 milyar 622 milyon lira olan ÖTV geliri, TL’nin kıymetlendiği 2018’de 55 milyar 593 milyar liraya geriledi. 2019’da 60.1 milyar lira olan ÖTV tahsilatı, 2020’de 69 milyar lirayı bulurken, bu yılın Ocak-Eylül devrindeki tahsilat 26 milyar 178 milyon lira oldu.
Enflasyonu düşürmeyi hedefleyen maliye siyasetinin aracı olarak uygulanan sistemin vergi gelirini azaltmasına rağmen, vatandaş ve işletmelerin fiyat artışına maruz kalmasını önlediğini vurgulayan Karyağdı, bunun maliyet enfl asyonunu değerli ölçüde azalttığını lisana getirdi.
ÖTV kaynaklı azalan vergi geliri için yeni kaynak arayışlarına girişildiğine değinen Nazmi Karyağdı, bunları, “Tütün ve alkol eserleri üstündeki ÖTV’nin artırılması, finansman sarfiyat kısıtlaması, araç masraflarının %70’inin sarfiyat yazılması, bu yıl %20’ye inmesi gereken kurumlar vergisi oranının %25’e çıkarılması vb. gibi” biçiminde sıraladı.
“Çözüm süreksiz ancak tesiri yıkıcı olabilir”
Azalan gelirin öbür vergiler üzerinden karşılanmasının süreksiz bir tahlil olduğuna vurgu yapan Karyağdı, bunun tesirlerinin kalıcı olabileceği ihtarında bulundu. Dolaylı vergilerin azaltılarak iktisadın sağlıklı bir patikaya yönlendirilmesine gerektiğine işaret eden Nazmi Karyağdı, tekliflerini 4 unsurda özetledi:
Akaryakıtta uygulanan eşel taşınabilir sistemi kapsamında, artan maliyetlerin tüketicilere yansımaması için, kur ve petrol fiyat artışları ÖTV’den karşılanıyor. Fakat gerek kur gerekse petrol fiyatındaki çok artış, vergi oranlarında indirime yönelik marj bırakmadı. Yani akaryakıt mamüllerinden alınan ÖTV sıfır noktasına kadar geriledi. Bu durumda artan maliyetin vergi yoluyla karşılanmasının da sonuna gelinmiş oldu.
Şayet önümüzdeki periyotta kur ve petrol fiyatındaki artış devam ederse, her artış pompa fiyatına yansıyacak. Burada, LPG ve motorinde ÖTV sıfıra kadar inerken, akaryakıtta hala küçük bir marj bulunuyor.
Bu hususta vergialgi.net’te bir makale yayınlayan Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri Nazmi Karyağdı, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, sistemin şu ana kadar akaryakıt kaynaklı enflasyonun önlendiğini söylemiş oldu.
Eşel taşınabilir sistemden vaz geçilmesi halinde verginin fiyata eklenerek litre başına 2.5-3 lira içinde artırımın otomatik olarak pompa fiyatına yansıtılacağı manasına geldiğini bildirdi.
“En yüksek vergili ülkeden, en düşük vergili ülke haline geldik”
Eşel taşınabilir sistemine enfl asyonla çabada alınan önlemler kapsamında 14 Mayıs 2018’de geçildiğini hatırlatan Nazmi Karyağdı, bu tarihten itibaren memleketler arası petrol fiyatında ve döviz kurunda meydana gelen artışların halka yansımaması için artışların ÖTV’den karşılandığını kaydetti.
Diğer bir tabir ile akaryakıtta rafineri çıkış fiyatı artması halinde, perakende tarafa yüklenen vergiden bu artış kadar vazgeçildiğinin altını çizen Karyağdı, kısa müddet daha sonra vazgeçilen sistemin Nisan 2019’da bir daha devreye alındığını bildirdi.
Türkiye’nin yıllardır Avrupa’da akaryakıttan oransal olarak en çok vergi alan ülke pozisyonunda olduğunu lisana getiren Nazmi Karyağdı, bu oranın 2005 yılında kurşunsuz akaryakıtta yüzde 75’i, motorinde ise yüzde 65.09’u gördüğünü aktardı.
EPDK’nın deklare ettiğı son bilgilere nazaran Türkiye’nin 95 oktan akaryakıtın satış fiyatı ortasındaki yüzde 27.24 ile Avrupa’nın en düşük vergi alan ülkesi haline geldiğini söyleyen Karyağdı, bu oranın İtalya’da yüzde 62.06, AB ortalamasında ise yüzde 56.87 olduğunu belirtti.
Motorinde de Türkiye’nin vergi oranı yüzde 28.62 iken AB ortalamasının yüzde 52.36 olduğuna değinen Karyağdı, LPG’de ise Türkiye’deki vergi oranının yüzde 43.68 olduğunu vurguladı.
TL kıymetlendi, ÖTV geliri 10 milyar lira düştü
Nazmi Karyağdı, eşel taşınabilir sisteminin uygulama sürecinde, Türk Lirası’nın paha kazandığı devirlerde akaryakıt kaynaklı ÖTV gelirlerinde önemli azalma yaşandığı bilgisini verdi. Buna göre 2017 yılında 65 milyar 622 milyon lira olan ÖTV geliri, TL’nin kıymetlendiği 2018’de 55 milyar 593 milyar liraya geriledi. 2019’da 60.1 milyar lira olan ÖTV tahsilatı, 2020’de 69 milyar lirayı bulurken, bu yılın Ocak-Eylül devrindeki tahsilat 26 milyar 178 milyon lira oldu.
Enflasyonu düşürmeyi hedefleyen maliye siyasetinin aracı olarak uygulanan sistemin vergi gelirini azaltmasına rağmen, vatandaş ve işletmelerin fiyat artışına maruz kalmasını önlediğini vurgulayan Karyağdı, bunun maliyet enfl asyonunu değerli ölçüde azalttığını lisana getirdi.
ÖTV kaynaklı azalan vergi geliri için yeni kaynak arayışlarına girişildiğine değinen Nazmi Karyağdı, bunları, “Tütün ve alkol eserleri üstündeki ÖTV’nin artırılması, finansman sarfiyat kısıtlaması, araç masraflarının %70’inin sarfiyat yazılması, bu yıl %20’ye inmesi gereken kurumlar vergisi oranının %25’e çıkarılması vb. gibi” biçiminde sıraladı.
“Çözüm süreksiz ancak tesiri yıkıcı olabilir”
Azalan gelirin öbür vergiler üzerinden karşılanmasının süreksiz bir tahlil olduğuna vurgu yapan Karyağdı, bunun tesirlerinin kalıcı olabileceği ihtarında bulundu. Dolaylı vergilerin azaltılarak iktisadın sağlıklı bir patikaya yönlendirilmesine gerektiğine işaret eden Nazmi Karyağdı, tekliflerini 4 unsurda özetledi:
- Gelir Yönetiminin, aktifliğini artırmaya yönelik 2005’te başlatmış olduğu çalışmaları bir daha gündemine alması ve süratle dönüşüm sürecini tamamlaması,
- Kayıt dışılığı teşvik eden mevzuat düzenlemelerinin ortadan kaldırılması ve siyasi olarak bu gayretin öncelikli bahis olarak desteklenmesi,
- Ülke ortasından transfer fiyatlandırması biçimleriyle çıkar aktarılmasının kontrol ve uygulama ile önlenmesi,
- Harcama ve tasarrufa kaynak olan her türlü gelirin verginin konusuna girmesi. tıpkı vakitte hem düzenleme tıpkı vakitte uygulama olarak adil bir vergi sisteminin bir daha inşa edilmesi.