Polisan YK Lideri Mehmet Emin Bitlis: İtimat hala bizim en büyük rekabet avantajımız

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Bu hafta Polisan İdare Şurası Lideri Mehmet Emin Bitlis ile anılarında seyahate çıktık. Bitlis, büsbütün endüstrici bir altyapıya sahip olan Polisan’ın iniş ve çıkışlarla dolu öyküsünü anlatırken; “Her şey hayal etmekle başlar” diyerek Polisan’ı kuran babasıyla olan benzeri iniş ve çıkışlarını da içtenlikle paylaşıyor bizlerle. Bankaların şemsiyeyi kapattığı günlerde bayilerin itimadıyla ayakta kaldıklarını da hatırlatan Bitlis, “Aramızdaki bu itimat hala bizim en büyük rekabet avantajımızdır” diyor.

● Emin Beyefendi, iş hayatına nasıl başladınız?

Lise ve üniversite tahsilini Avusturya’da gördüm ve orada pek uzun bir süre kaldım. 1972 yılında gidip 1984 yılında döndüm. Viyana İşletme’de okudum. İkinci lisanım Almanca, üçüncü İngilizce’dir. Döner dönmez askerliğimi yapıp aile şirketinde işe başladım. Açıkçası öbür bir yerde profesyonel olarak çalışmadım. Şirkete 1984 Eylül ayının başında geldim. O devirde bizim şirketimiz natürel bugünkü boyutunda değildi. Bünyemizde boya şirketi çabucak hemen yoktu. Limanımız fazlaca daha küçük bir yapıdaydı. Kimya ve dokumacılık bölümlerinde faaliyetimiz vardı. Halka açık değildik.

birinci vakit içinderda ihracat, iç piyasa, eser geliştirme vs. alanlarında çalıştım. sonrasındasında lisan bildiğim için limanla ilgili müşterilerle ilgilenmeye başladım. daha sonra dediler ki; “Senin müşterilerle düzgün bir ait var. Biz bunlardan hammadde de alıyoruz. Holding’in satınalmasına da sen bak.” Pekala, ona da bakmaya başladım. Bir de o periyotta ihracat emelli iki gemi alınmıştı. “Bu iş bununla epey temaslı, o gemiler de sana bağlı olsun” dediler. 1980’lerin sonunu bu biçimde geçirdim. Polisan’a bakarsak, 1950’li senelerda dokumadan başlayarak 1960’lı yılların başında kimyaya uzanan, külliyen endüstrici bir altyapımız vardır. Turgut Özal’ın getirdiği vizyonla epey süratli yatırımlara girdik. 1984 yılında boyanın temelini atmıştık. 1985’te üretime geçtik. Boyaya en son bir eser bulunmasına karşın endüstrici mantığıyla girdik. Pazarlama bilmiyorduk, satış olarak bakıyorduk sisteme. Geriye dönüp kritik yapmak istemiyorum, kritik yapmak kolay. Büyük bedeller ödemiş olsak da onlardan aldığımız dersler hayli kıymetli. Yaptığımız yanılgılar ve süratli yatırımlar için aldığımız sendikasyon kredileri 1992 yılında başımıza bela oldu ve önemli bir finansal krize girdik. Bu 1999 yılına kadar sürdü. En sıkıntı yaşadığımız devir buydu. 1994 yılında dışarıya yansıtmamış olsak bile aile ortasında hayli önemli tartışmalar olmaya başladı. Babamla hayli farklı düşünüyorduk birtakım konularda. Ben bunu kendi etrafımda, öteki aile şirketlerinde de görüyorum; babayla çalışmak kolay değil. Oğullarım artık benimle çalışıyorlar lakin ben onlara hiç karışmıyorum.

“hiç bir yere gitmiyorum”

Bankalarla yaşadığınız bir zahmet size sıkıntı vakit içinder geçirtmişti…


1994 yılının sonlarına doğruydu. Güç durumdaydık, ödemeler yapılamıyordu. Bir finans yöneticisine muhtaçlığımız vardı. İlanla aramaya karar verdim, lakin ilanı verecek para dahi yoktu. Gülen Boya’nın logosunu bulan Cin Kapancı’yı aradım. Onun takviyesi ile ilanı verdim. İlan pazar günü çıktı.

Pazartesi günü sabah şirkete geldim. Bir baktım babamın arabası kapıda bekliyor. Bekçi geldi, “Babanız sizi üstte bekliyor” dedi. Kimse yok daha şirkette. Beni gördü. Kapısı açıktı. Sonlu bir sesle beni şirketten kovdu. Fakat ‘hiç bir yere gitmiyorum’ dedim, geçtim yerime oturdum. Özgeçmişler gelmeye başladı. Kırk civarında özgeçmiş geldi ancak ortasından nasıl çıkacaktık. Bir arkadaşım yardımcı oldu. “Bu iş bu biçimde olmaz, referansla olur” dedi. Birisini önerdi, görüştüm. daha sonra babamla da görüştürdüm ve anlaştık. Yanında birisini de getirdi ve babam bu biçimde geriye çekildi sahiden. daha sonrasında bankaları yapılandırmayı konuşmak için ofise çağırdık. Lakin ofisi kapatmıştık, bina bomboştu, biz fabrikaya taşınmıştık. her neyse toplantıya 19 banka geldi, lakin 20. banka yetkilisi ortada yoktu. Gelmese konu ortada kalacaktı.

Finans yöneticimiz son bankacının beklememize karşın gelmediğini görür görmez sonlandı ve bankacılara sert çıktı. Onların arayıp onu getirmesini istedi. 20-25 dakikalık bir beklemeden daha sonra bankacı geldi ve mutabakata varıldı.

● Sendikasyon kredisi haricinde o dertli devri nasıl aştınız?

Bütün meskenleri sattık. Kiraya taşındık. Paraları koyduk cebimize. Babam, paraları şirkete koymamızı istedi. Aşikâr kurallarla koyacağımızı söylemiş olduk. On tane husus yazdık. Bir, aile bireylerinin gelirleri düzenlenecek. Merhum babam dahil. Verimsiz çalışan ISIMAK makine üretimi kapatılacak. Sanayi boyaları üretimi duracak. Ziyan eden ihracat sebebiyle gemiler satılacak. Bütün bu hususları yazdık. Bütün aile, en küçük hissedara kadar bunun altına imza atsın. Parayı koyacağız şirkete. Aşikâr yatırımlar duracak. O periyotta 865 kişi vardı şirkette. Bunlar yapıldığı vakit mevcut 470 şahsa düşüyordu. 1998 yılı Kasım sonuydu.

Natürel babam itiraz etti. Lakin Pamukbank’ta üçüncü temerrüde düşmek üzereydik. Düşseydik her şey bitecekti. Bir hafta kala babam attı imzayı. Biz de elimizdeki parayı şirkete
sermaye olarak aktardık.

“Her şey hayal etmekle başlar”

● 2001 krizini nasıl yaşadınız?


2000 yılında düze çıkmıştık. İnanılmaz tasarruf önlemleri uygulamıştık. Bunu kendi özel hayatımıza da yansıttık. Hatta o devirde boyada en büyük rakiplerimizden biri, “Necmi Beyefendi, sen bu gidişle batarsın, 5 milyon dolar teklif ediyorum sana ver şu boyayı bana” dedi. Babam adamı kovaladı. En büyük firmalardan birinin sahibiydi.

O periyotta babamın davranışları yumuşamaya başlamıştı. Buna karşın şöyleki de bir durum vardı; biz 20 kişi havuzun bu tarafınca ipi çekiyoruz, babam tek başına öbür taraftan bir çekiyor. 20 kişi birden suda. bu biçimdeydi. (Gülüyor)

2001’de epey önemli ezalar yaşamadık. Kardeşim Ertuğrul’un takviyesiyle gücümüzü kurumsallaşma çalışmalarına yönlendirdik. Mevcut idare anlayışıyla gidemeyeceğimizi anlamıştık. 4 sene çalıştık 2005’e kadar. O günkü belgeler hala duruyor. Bugün ne yapıyorsak birebirleri var ortasında aşağı üst.

bir daha babamla niyet olarak başka düştüğüm bir periyotta on sene bir tekne alıp gezdim. Fakat yüzde yüz kopmadım şirketten. Bir de o periyotta bu biçimdesi bir kurumsal çalışma yapmak büyük bir hafıza yarattı. 2017 yılına geldiğimizde ise “Her şey hayal etmekle başlar” diyerek Polisan Holding’in temellerini atan babamızı kaybettik.

Rakiplerle ve bayilerle ilgileriniz nasıl? Boyaya başlarken piyasanın aksine gitmeye çalıştık. Jotun’un teknolojisiyle, “kendin yap” üslubu boyalarla girdik. Türkiye buna hazır değildi. Fakat 2001 krizi devrinde en büyük iki rakipten bir tanesi epey kıymetli bir karar alarak peşin satışa geçti, yabancı olduğu için korkmuştu kur hareketinden. Biz bu fırsatı düzgün değerlendirdik. Evvelki krizden gelen bağışıklığımız ile eserlerimizi toparlamış, yeni eserler geliştirmiştik. O devirde boyada büyüdük.

Finansal kriz yaşadığımız 90’ların ikinci yarısında da aleyhimize telaffuzlarla zayıflatılmaya çalışıldık. Fakat evvelce gelen yapıdan dolayı o denli bir itimat vardı ki bayilerimiz getirip çeklerini bize teslim ediyorlardı. Bankalar şemsiyeyi kapatmışlardı lakin bayilerimizin inancı bizi kurtardı. Bayilerimiz tüm çeklerini bize geri verdiler. Aramızdaki bu itimat hala bizim en büyük rekabet avantajımızdır.

HOLDİNG BATIYORDU ANCAK O ŞİRKET ÇOK ÂLÂ DURUMDAYDI

● Yurt haricinde iştiraklerinizde yaşadığınız enteresan bir anınız var mı?


Polisan Holding kıymetli alanlarda yaptığı yatırımlarla, Türkiye’de çabucak hemen gelişmemiş kesimlerin önünü açtı. Kusurlardan ders çıkarıp daha güzelini yerine koyarak bugünlere geldik. Yurt dışı maceramız da o denli. Hollanda’da bir şirketimiz vardı. Poliken BV isminde. Gemilerin tertibi, limanın müşterileri vs. oradan yönetim ediliyordu. 80’lerin başında kurulmuştu. Schiphol havaalanına yakın, hayli lüks bir binaydı. Değerli elemanlar çalıştırıyorduk, holding batıyordu fakat o şirket epeyce uygun durumdaydı. (Gülüyor) 94’te şirketi kapatmaya gittim. Başında da İngiliz bir hanım vardı Kristin diye. Evvelce her ay gidip geliyordum, Christin de beni havaalanından almaya geliyordu. Birinci kez beni almaya gelmedi, biliyordu niçin gittiğimi. Gittiğimde orada bir motelde ucuz bir odada kaldım. Sonraki gün sabah 10’da randevu almasını istemiştim. Çalıştığımız Boekel De Nerée avukatlık ofisinden. Hollanda’nın en kıymetli avukatlık ofisiydi. Dediğim üzere orada para oldukcatu. her neyse hukuk ofisinin merdivenlerini çıkarken birden durdu Christin. “Ben yarı maaşıma çalışmaya razıyım. Burayı kapatmayalım” dedi. “Christin yürü!” dedim.

Daha kuvvetli bir Polisan olarak yolumuza devam ediyoruz

Kansai’nin yeni lideri ile tanışmaya Osaka’ya gittik. Uzun bir müddetdir ortak olmamıza karşın tanıştırılmıyorduk. Bizim de bağlı bulunduğumuz bölge sorumlumuz bizi bilhassa uzak tutuyordu. O günkü CEO’muz yazışmaları yaptı, her şey ayarlandı. Çeviriyi bölge sorumlumuzun yapacağı söylenince, “Ona güvenmiyorum, öbür birini bulalım” dedim. 91’den beri Türkiye’de yaşayan bir Japon tercüman bulundu. Çok profesyoneldi. Gidene kadar uçakta ana kontratımızı çalışmış. Sabah liderle buluştuk, Bay Mouri. Evvel lider konuştu, yaklaşık yirmi dakika. Yazdığımız mektuplar vardı. Onlbazı bazıdan bir karşılık verdi. Olağan satır ortalarında muhakkak bildiriler vardı. Ben de beş dakika kadar konuşarak gerekli bildirisi verdim. Liderle görüşmemiz iki saat sürdü. Sonraki gün Bay Mouri’ye bir teşekkür mektubu gönderdik. Kendisinden karşılık beklediğimizi belirttik. Gelen karşılık: “Tepe idaresi ile ilgili çabucak aksiyon alın” diyordu. Bu kadar süratli aksiyon alınmasından dayanılmaz etkilendik. daha sonrasında biz birfazlaca üst seviye yöneticiyi bakılırsavden aldık. Değişim başlamıştı. Holding genelinde de 23 üst seviye yöneticiden 21’i ile yollarımızı ayırdık. Bugün merhum babam kalksa gelse şirketi tanıyamaz. Yeni bir tertip ve yeni bir vizyonla geleceğe inanan, işbirliği ortasında olan çalışanlarımız ile daha kuvvetli bir Polisan olarak yolumuza devam ediyoruz.

Okumaya devam et...