semaver
Active member
Personeller için besin kooperatifi kuruldu İnşaat İş, personel ve işçilere sağlıklı ve ekonomik besin temini maksadıyla kurduğu “Dayanışma Yaşatır Personel Kooperatifi”nde direkt üretici köylüden temin edilen temel besin eserleri var. Genel merkezi İstanbul Esenyurt’ta olan ancak kolektif bir ruh ile daha epey personel, işçiler aracılığıyla satış yapan kooperatifin tezgahında şu an 30’a yakın eser bulunuyor. Öyküsü 2006’ya uzanan ve dernek olarak yola çıkılan çabucak sonrasında teşebbüs ve son olarak 2014’te de sendika olan İnşaat İş’in üyeleri ile Kartal’da bulunan ofislerinde görüşüyorum.
KORONA İLE BAŞLADI
Kooperatifin temeli hepimizin ömrünü bir biçimde değiştiren pandemi sürecinin başına dayanıyor. Sendika yöneticilerinden Deniz Masraf (30) bu sürece ait, “Korona ile birlikte tüm alanlarda olduğu üzere inşaat dalında de işten çıkarmalar başladı. Yoksulluk daha da arttı. Bu görüntü karşısında biz de, ‘Dayanışma yaşatır’ ismiyle bir kampanya başlattık. Bir kısmı daha evvel irtibatta olduğumuz bir kısmı ise üyelerimizin yönlendirdiği, bir ekmek dahi alamayan, şimdi kimsenin yardım etmediği 400 aileye ulaştık. Ailelerin yarısına nakit, öbür yarısına da hazırladığımız besin kolilerini dağıtarak dokunmaya çalıştık. Kooperatif kurulduktan daha sonra da koli yardımına devam ediyoruz. Direnişçi emekçilere, Sinbo, Gebze Migros, Karaman’daki maden çalışanlarına koli götürdük” diyor. Sendikanın bir öbür yöneticisi olan Yunus Özgür’de (46), “Dayanışmayı başta inşaat çalışanları üzerinden düşünüyorduk, daha sonrasında iş metal, dokuma personellerine de, iş kazası geçirip çalışamayan ailelere kadar uzandı. Yardım ettiğimiz kesim, nitekim epey fakir, en tabandaki personel aileleri. Bu dayanışma, işten çıkarılmasına karşın 50 TL-100 TL dayanak olan çalışanların de yardımıyla oldu” tabirlerini kullanıyor.
‘MARKET ZİNCİRLERİNDEN DAHA UCUZ’
Kooperatifin 5 ay evvel resmi olarak kurulduğunu belirten Özgür, “Gittiğimiz ailelerin yoksulluğunu, büyük market zincirlerinde bilhassa biraz daha ucuz diye aldıkları sıhhatsiz besinlerle beslendiğini görür görmez kooperatif çalışmasına girdik. Bu bir gereksinimdi. Kooperatif işine girince büyük market zincirlerindeki mamüllerin ne kadar sıhhatsiz olduğunu daha epeyce anladık ve mamüllerin aslında değerli da olduğunu gördük. Zira eserlerimizin yüzde 90’ı, fiyat olarak en uygun bilinen market zincirlerinden daha ucuz” diyor.
ÜRETİCİYE DAYANAK
Sarfiyat, Türkiye’de faaliyet yürüten biroldukça kooperatif olduğunu ve mamüllerin organik olarak lanse edilse de Türkiye’de bu biçimde bir talihin epey güç olduğunu söylüyor. “Ve bu kooperatifler orta kısma hitap ediyor” diyen Masraf, “Biz, doğal eser diyoruz. Yüzde 90’ını gidip köylerden alıyoruz. Nohuttu Afyonkarahisar’da, fasulyeyi Konya’dan, balı Ergene Ovası’ndan, pekmezi Nevşehir’den, kuşburnu marmelatlını Sivas’dan, zeytinyağını Ayvalık’tan direkt üretici köylüden temin ediyoruz. Üreticiye de dayanak olmaya çalışıyoruz. Bir kısmını da kendimiz üretmeye başladık. Biber salçasını Adana’da istekli arkadaşlarla birlikte üretiyoruz. Zeytini de bahçeden kendimiz topluyoruz” dedi.
KENTTEN KÖYE
Satışların evvel mahalleleri dolaşan araçları üzerinden başladığını sonrasındasında kurdukları tezgahlarla devam ettiğini belirten Masraf, “Emekçi, fakir mahallelerde ve sanayi bölgelerinde tezgah açıyoruz. Örneğin Gebze’de fabrikaların ağır olduğu, emekçilerin geçtiği noktalara her hafta tezgah bırakıyoruz. Üreticiden ve köylüden tüketiciye direkt gdolayıyoruz. Bu güç lakin yapılabilir. Kâr maksadı gütmüyoruz. Emekçiler evvela tedirginlerdi. ‘Bu kadar ucuza besin mı olur?’ diyorlardı. Siparişler genelde toplu geliyor. Mahalleden sipariş veren abla, ‘yüklü gelin, herkes sizden alsın’ diyor. Şu ana kadar hiç kimseden olumsuz bir yorum almadık. Olağanda köyden kentte besin gönderilir lakin bizden alıp köye gönderen var. İşte yaratmak istediğimiz şey bu güven” diye konuştu.
KOLEKTİF RUHLA
Kooperatifin şu an faal olarak 4 kişi üzerinden yürüdüğünü ve bu noktada biraz zorlandıklarını belirten Özgür, kooperatifin işleyişine ait, “Ekonomik dayanak veren pek kimse yok. Kendi yağımızla kavrulmaya çalışıyoruz. Ancak epey da hoş takviyeler, gönüllüler var. Kimi yerlerde bize ‘Bu bahçeyi takım biçebilirsiniz’ dediler. Tabibinden, işsizine biroldukça bireyden dayanışma geldi. Bir avukat, hem maddi birebir vakitte paketleme konusunda dayanak oluyor. Gebze’de bir küme fabrika çalışanı bayan da salçalarımızı paketliyor. Mahallelerde doğal, yer olmayan satış noktaları yaratmaya çalışıyoruz. örneğin Sarıgazi’de Ayşe teyzemiz etrafından siparişleri toplayıp bizi arıyor. Kimi fabrikalarda da çalışanlar siparişleri toplayıp eser istiyor. Etraftaki esnaflarda buradaki emeği görüyor, her şeyi bizden alıyor” açıklamasında bulunuyor.
SİSTEMİN ÇARKINA YAĞ DAMLATMAMAK
Özgür ileriye dönük planlarına dair ise, “İlerleyen süreçlerde siparişlerin ağır olarak geldiği mahallere küçükte olsa yer açmaya çalışacağız. Eser çeşitliliğini artırmayı planlıyoruz. Eserleri kolektif olarak kendimiz üretmek istiyoruz. İşçi semtlerde, kendileri için de maddi bir dayanak olması ismine fakir konut bayanlarıyla mesela, reçeli, turşuyu üretmeyi hedefliyoruz” dedi. Özgür, son olarak şunları söylüyor: “Sendikal bakış açımız yalnızca çalışanların fiyat sorunu, iş cinayetleri, berbat çalışma şartlarında dönük değil. Çalışanların hayatını ilgilendiren her şeyi düşünüyoruz. Kooperatif bunun bir kesimi. Gayemiz tek başına Ayşe teyzeye ucuz besin sağlamak değil, bir ağ yaratmak, dayanışma oluşturmak, bu ruhunu güçlendirmek. Bizimki okyanusta bir dalga bile değil. Bunun artmasını istiyoruz.” Gider’de kooperatifin yaygınlaşmasını istediklerini vurgulayarak, “Hedefimiz personel, işçi mahallerde şubeleşmek. Yaptığımız şey sistemin çarkına yağ damlatmamak. Burada çalışmanın hangi noktasında olursa olsun istekli olmak isteyen insanları dayanışmaya bekliyoruz” diyor.
Eserlerden kimilerinin fiyatı
(Kooperatif / market)
Kırmızı mercimek (1 kg): 9 TL – 15.90 TL
Pirinç (1 kg): 9 TL – 12.50
Bulgur (1 kg): 4.70 TL – 5.25 TL
Fasulye (1 kg): 13 TL – 13.75 TL
Nohut (1 kg): 8 TL – 8.90 TL
Zeytinyağı (1 lt): 25 TL -33.50 TL
Siyah zeytin (700 gr): 18 TL – 23.25 TL
Pekmez (640 gr): 12.95 TL – 20.72 TL
Toz şeker (1 kg): 4.50 TL – 5.37 TL
KORONA İLE BAŞLADI
Kooperatifin temeli hepimizin ömrünü bir biçimde değiştiren pandemi sürecinin başına dayanıyor. Sendika yöneticilerinden Deniz Masraf (30) bu sürece ait, “Korona ile birlikte tüm alanlarda olduğu üzere inşaat dalında de işten çıkarmalar başladı. Yoksulluk daha da arttı. Bu görüntü karşısında biz de, ‘Dayanışma yaşatır’ ismiyle bir kampanya başlattık. Bir kısmı daha evvel irtibatta olduğumuz bir kısmı ise üyelerimizin yönlendirdiği, bir ekmek dahi alamayan, şimdi kimsenin yardım etmediği 400 aileye ulaştık. Ailelerin yarısına nakit, öbür yarısına da hazırladığımız besin kolilerini dağıtarak dokunmaya çalıştık. Kooperatif kurulduktan daha sonra da koli yardımına devam ediyoruz. Direnişçi emekçilere, Sinbo, Gebze Migros, Karaman’daki maden çalışanlarına koli götürdük” diyor. Sendikanın bir öbür yöneticisi olan Yunus Özgür’de (46), “Dayanışmayı başta inşaat çalışanları üzerinden düşünüyorduk, daha sonrasında iş metal, dokuma personellerine de, iş kazası geçirip çalışamayan ailelere kadar uzandı. Yardım ettiğimiz kesim, nitekim epey fakir, en tabandaki personel aileleri. Bu dayanışma, işten çıkarılmasına karşın 50 TL-100 TL dayanak olan çalışanların de yardımıyla oldu” tabirlerini kullanıyor.
‘MARKET ZİNCİRLERİNDEN DAHA UCUZ’
Kooperatifin 5 ay evvel resmi olarak kurulduğunu belirten Özgür, “Gittiğimiz ailelerin yoksulluğunu, büyük market zincirlerinde bilhassa biraz daha ucuz diye aldıkları sıhhatsiz besinlerle beslendiğini görür görmez kooperatif çalışmasına girdik. Bu bir gereksinimdi. Kooperatif işine girince büyük market zincirlerindeki mamüllerin ne kadar sıhhatsiz olduğunu daha epeyce anladık ve mamüllerin aslında değerli da olduğunu gördük. Zira eserlerimizin yüzde 90’ı, fiyat olarak en uygun bilinen market zincirlerinden daha ucuz” diyor.
ÜRETİCİYE DAYANAK
Sarfiyat, Türkiye’de faaliyet yürüten biroldukça kooperatif olduğunu ve mamüllerin organik olarak lanse edilse de Türkiye’de bu biçimde bir talihin epey güç olduğunu söylüyor. “Ve bu kooperatifler orta kısma hitap ediyor” diyen Masraf, “Biz, doğal eser diyoruz. Yüzde 90’ını gidip köylerden alıyoruz. Nohuttu Afyonkarahisar’da, fasulyeyi Konya’dan, balı Ergene Ovası’ndan, pekmezi Nevşehir’den, kuşburnu marmelatlını Sivas’dan, zeytinyağını Ayvalık’tan direkt üretici köylüden temin ediyoruz. Üreticiye de dayanak olmaya çalışıyoruz. Bir kısmını da kendimiz üretmeye başladık. Biber salçasını Adana’da istekli arkadaşlarla birlikte üretiyoruz. Zeytini de bahçeden kendimiz topluyoruz” dedi.
KENTTEN KÖYE
Satışların evvel mahalleleri dolaşan araçları üzerinden başladığını sonrasındasında kurdukları tezgahlarla devam ettiğini belirten Masraf, “Emekçi, fakir mahallelerde ve sanayi bölgelerinde tezgah açıyoruz. Örneğin Gebze’de fabrikaların ağır olduğu, emekçilerin geçtiği noktalara her hafta tezgah bırakıyoruz. Üreticiden ve köylüden tüketiciye direkt gdolayıyoruz. Bu güç lakin yapılabilir. Kâr maksadı gütmüyoruz. Emekçiler evvela tedirginlerdi. ‘Bu kadar ucuza besin mı olur?’ diyorlardı. Siparişler genelde toplu geliyor. Mahalleden sipariş veren abla, ‘yüklü gelin, herkes sizden alsın’ diyor. Şu ana kadar hiç kimseden olumsuz bir yorum almadık. Olağanda köyden kentte besin gönderilir lakin bizden alıp köye gönderen var. İşte yaratmak istediğimiz şey bu güven” diye konuştu.
KOLEKTİF RUHLA
Kooperatifin şu an faal olarak 4 kişi üzerinden yürüdüğünü ve bu noktada biraz zorlandıklarını belirten Özgür, kooperatifin işleyişine ait, “Ekonomik dayanak veren pek kimse yok. Kendi yağımızla kavrulmaya çalışıyoruz. Ancak epey da hoş takviyeler, gönüllüler var. Kimi yerlerde bize ‘Bu bahçeyi takım biçebilirsiniz’ dediler. Tabibinden, işsizine biroldukça bireyden dayanışma geldi. Bir avukat, hem maddi birebir vakitte paketleme konusunda dayanak oluyor. Gebze’de bir küme fabrika çalışanı bayan da salçalarımızı paketliyor. Mahallelerde doğal, yer olmayan satış noktaları yaratmaya çalışıyoruz. örneğin Sarıgazi’de Ayşe teyzemiz etrafından siparişleri toplayıp bizi arıyor. Kimi fabrikalarda da çalışanlar siparişleri toplayıp eser istiyor. Etraftaki esnaflarda buradaki emeği görüyor, her şeyi bizden alıyor” açıklamasında bulunuyor.
SİSTEMİN ÇARKINA YAĞ DAMLATMAMAK
Özgür ileriye dönük planlarına dair ise, “İlerleyen süreçlerde siparişlerin ağır olarak geldiği mahallere küçükte olsa yer açmaya çalışacağız. Eser çeşitliliğini artırmayı planlıyoruz. Eserleri kolektif olarak kendimiz üretmek istiyoruz. İşçi semtlerde, kendileri için de maddi bir dayanak olması ismine fakir konut bayanlarıyla mesela, reçeli, turşuyu üretmeyi hedefliyoruz” dedi. Özgür, son olarak şunları söylüyor: “Sendikal bakış açımız yalnızca çalışanların fiyat sorunu, iş cinayetleri, berbat çalışma şartlarında dönük değil. Çalışanların hayatını ilgilendiren her şeyi düşünüyoruz. Kooperatif bunun bir kesimi. Gayemiz tek başına Ayşe teyzeye ucuz besin sağlamak değil, bir ağ yaratmak, dayanışma oluşturmak, bu ruhunu güçlendirmek. Bizimki okyanusta bir dalga bile değil. Bunun artmasını istiyoruz.” Gider’de kooperatifin yaygınlaşmasını istediklerini vurgulayarak, “Hedefimiz personel, işçi mahallerde şubeleşmek. Yaptığımız şey sistemin çarkına yağ damlatmamak. Burada çalışmanın hangi noktasında olursa olsun istekli olmak isteyen insanları dayanışmaya bekliyoruz” diyor.
Eserlerden kimilerinin fiyatı
(Kooperatif / market)
Kırmızı mercimek (1 kg): 9 TL – 15.90 TL
Pirinç (1 kg): 9 TL – 12.50
Bulgur (1 kg): 4.70 TL – 5.25 TL
Fasulye (1 kg): 13 TL – 13.75 TL
Nohut (1 kg): 8 TL – 8.90 TL
Zeytinyağı (1 lt): 25 TL -33.50 TL
Siyah zeytin (700 gr): 18 TL – 23.25 TL
Pekmez (640 gr): 12.95 TL – 20.72 TL
Toz şeker (1 kg): 4.50 TL – 5.37 TL