Pasaportlardaki çip eksik kaldı, teslimat mühleti uzadı

semaver

Active member
Pasaportlardaki çip eksik kaldı, teslimat mühleti uzadı Türkiye’deki pasaport talebi ekim ayında ansızın arttı, en çok 7 gün olan teslimat müddeti 20 günü aştı. Gecikme niçiniyle mağdur olan fazlaca sayıda yurttaş şikâyette bulundu. Teze bakılırsa, “global çip krizi” biyometrik pasaport üretimi yapan Darphane’yi de etkiledi. Hollanda’daki tedarikçi firma gereğince çip göndermeyince talebi karşılayacak ölçüde üretim yapılamadı. Darphanenin üretim sayıları dört yıl önceye bakılırsa yaklaşık beşte teğe düşerken, yurttaşın pasaporta erişim müddeti ise üçe katlandı. Krizin çipli kimlik kartı üretimini de etkileyebileceği uyarısı yapılıyor.

Pasaportlardaki gecikme niçiniyle internet platformları ve toplumsal medyadan seslerini duyurmaya çalışan yurttaşlar, “uçak biletlerinin yandığını” belirtirken, eğitim için yurtdışına gitmek isteyen öğrenciler de “kayıt müddetlerini kaçırdıklarını” lisana getiriyor.

İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün (NVİ) ilçe müdürlükleri üzerinden pasaport başvurusu gerçekleştiren yurttaşlar, en geç 7 gün içerisinde teslimat beklerken ortadan haftalar geçmesine rağmen, “Başvurunuz basım öncesi denetim aşamasındadır” bildirisi ile karşılaşıyor. NVİ’nin 199 numaralı davet merkezini arayıp bilgi almak isteyenler de “Aciliyetiniz var ise bu durumu sisteme işleyelim. Sorun bizden kaynaklanmıyor. Bunun haricinde bilgi veremiyoruz” cevabını alıyor.

‘TEDARİK YAVAŞ’ TEZİ

Cumhuriyet, yurttaşı mağdur eden gecikmelerin öne sürülen nedenini araştırdı. Argümanlara bakılırsa, dünya genelinde salgın ile bir arada tepe yapan “global çip krizi”, Türkiye’nin biyometrik pasaport üretimini de olumsuz etkiledi. NVİ’nin “şahsileştirme” süreçlerini yürüttüğü pasaport defterleri Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nce üretiliyor. Milletlerarası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) belirdiği standartlara göre imal edilen defterlerde biyometrik dataların yüklendiği özel çipler kullanılıyor. Türkiye bu çipleri Hollanda’daki bir firmadan temin ediyor. Edinilen bilgiye nazaran, dünya genelinde otomotivden elektroniğe birfazlaca bölümde üretimi durma noktasına getiren “çip krizi” Türkiye’nin pasaport çipi tedarikini de olumsuz etkiliyor. Hollanda’dan kâfi sayıda çip gelmediği için Türkiye’de talebi karşılayacak sayıda pasaport defteri üretilemiyor. Tüm bunların kararında, zincirin son halkası olan Türkiye Cumhuriyeti yurttaşları, pasaportlarını gecikmeli olarak teslim alabiliyor.

TALEP BİRDENBİRE ARTTI

Edinilen bilgiye bakılırsa, çip krizinin yanı sıra ekim ayında Türkiye’de pasaport talebinde de ani yükseliş yaşandı. ABD’nin “elektronik çeşitlilik vize programı” olan “green card çekilişi” için getirdiği “pasaport” kuralı yoğunluğun münasebetlerinden biri oldu. 6 Ekim’de başlayıp 9 Kasım’da sona eren green card müracaat takvimine yetişmek isteyen hayli sayıda yurttaş ekim başından itibaren pasaport müracaatında bulundu. Öte yandan son birkaç ay içerisinde biroldukca ülke, salgın tedbirleri kapsamında başlatmış olduğu “giriş karantinası” uygulamasına son verdi. Bu durum da yaklaşık 1.5 yıllık salgın sürecinde erteledikleri milletlerarası seyahatleri yapma fırsatı bulan yurttaşların pasaport müracaatlarını artırdı. Ayrıyeten yurtharicindeki eğitim kurumlarından kabul alan öğrencilerin kayıt periyotları de müracaat yoğunluğuna sebep oldu. Cumhuriyet’in savları sorduğu Darphane ve Hollanda’daki çip tedarikçisi firma ortadan geçen 5 günlük müddette cevap vermedi.

‘SORUMLULUK ALIN’ DAVETİ

Ortalarında Türkiye’nin tedarikçi firmasının da bulunduğu Avrupalı kimlik sistemi sağlayıcılarından oluşan Paris merkezli İnançlı Kimlik İttifakı (SIA), geçen temmuz ayında yaptığı açıklamada, çip kıtlığının pasaport ve kimlik kartı üzere çip içeren kimlik dokümanlarının üretimini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekmişti. İttifak, yurttaşlarına çipli kimlik veren hükümetlere “sorumluluk almaları” davetinde bulunarak, “Kimlik evraklarını düzenleyen makamlar, önümüzdeki birkaç yıl için muhtaçlıklarını varsayım etmeli ve sanayi ortaklarıyla alaka kurmalı” tabirine yer verilmişti.

DATALARA DE YANSIDI

Türkiye’nin pasaport talebindeki artış Darphane’nin üretim istatistiklerine de yansıdı. Kurum tarafınca açıklanan datalara bakılırsa, 2021’in birinci beş ayında Darphane hiç pasaport defteri üretmedi. Haziran ayında salgın tedbirlerinin gevşetilmesi ile eşzamanlı olarak 41 bin adet defter üretimi yapıldı. Temmuzda bu sayı 10 binde kalırken, ağustosta 28 bin 800 oldu. Eylül ayında 69 bin 120 adet pasaport defteri imal eden Darphane, ekim ayında yaşanan yoğunluğun tesiriyle 153 bin 700 adede ulaştı.