semaver
Active member
Saatlerce paklık yapan, ellerini, saçlarını yıkayan, hayatını pak olmak üzerine kuran şahıslar, bu takıntı yüzünden çok sıkıntı bir hayat yaşıyor. Lakin bu takıntıdan kurtulmak sanıldığından daha kolay. Temizlik hastalığının tedavisinde birden fazla sefer psikoterapinin kâfi olduğunu söyleyen DoktorTakvimi uzmanlarından Psk. Didem Çengel paklık takıntısına ait merak edilenleri anlatıyor.
Sil, süpür, toparla hopp olmadı elleri tekrar yıka, kapının haricinde soyun ve koşa koşa banyoya git, tekrar sil, süpür silkele, toparla… Kirlenmiş midir rastgele bir yer? Mutfak da temizlensin tamam! Artık bir daha, bir, iki, üç, dört ve beş! Evet, beş kez yıkadık elleri… Üç kez şampuan yapmazsam kesin makûs bir şey olacak… Saatler süren, bir türlü bitmek bilmeyen, asla kâfi olduğuna inanılmayan paklık rutinleri… Pekala, pak olmak niye insanın ömrünü zorlaştırır? Bu sorunun karşılığını DoktorTakvimi uzmanlarından Psk. Didem Çengel veriyor.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin günlük hayat aktivitelerini bozacak biçimde yenidenlayan niyet ve davranış örüntüsüne girmesi olarak tanımlanıyor. Psk. Çengel, zihinde istemsiz bir biçimde beliren ve şahısta huzursuzluk yaratan niyetlere obsesyon (takıntı), bu obsesyonların yarattığı huzursuzluğa karşı kişinin rahatlamak için yaptığı davranışlara kompulsiyon yahut ritüel dendiğini anlatıyor. Paklık takıntısının bir obsesif kompulsif bozukluk olduğunu söyleyen Psk. Çengel, farklı niçinlerle ortaya çıkabilen hijyen takıntısının kökeninin ekseriyetle geçmiş ömür travmalarına dayandığına dikkat çekiyor. Çengel, şöyleki devam ediyor: “Aile içerisinde kurulan bağın niteliği, ebeveynlerin bir hayli davranışı, pis, kirli ya da berbat olarak değerlendirmesi, aile üyelerinin paklık hastalığı, cinselliğin günah, ayıp ve pis olarak kıymetlendirilmesi ve bastırılması, şiddete maruz kalmak, ilgi ve gereksinimlerinin karşılanamadığı bir ortamda yetişmek bu takıntıya niye olabiliyor. Ayrıyeten çevresel ve genetik faktörlerin tesirini de göz arkası etmemek gerekiyor.”
Paklık hastalığının belirtileri nelerdir?
“Bir kişinin günlük ömrünün akışını bozan, fonksiyonelliğine mani olduğunda, hayatın olağan akışı içerisinde devam etmekte zorlanmalar başladığında ya da etrafla bağlar etkilendiğinde paklık hastalığından kelam edilebilir” diyen Psk. Çengel, tüm bunların haricinde kişinin besbelli bir kirlilik ya da dağınıklık olmasa bile ağır bir paklık yapma isteği duymaya ve saatlerce bitmek bilmeyen biçimde paklık yapmaya başladığında bunun bir sorun haline dönüştüğünün altını çiziyor. Paklık hastaları için şahsi paklığın epeyce kıymetli olduğunu söyleyen Psk. Çengel, bu bireylerin duş alma müddetlerinin başkalarına bakılırsa daha uzun olduğunu ve ne kadar yıkansalar bile akıllarının bir köşesinde hala tam manasıyla temizlenmediğine dair soru işaretleri bulunduğunu söz ediyor.
Daima kirlenme dehşetiyle karşı karşıya kalan paklık hastalarının yinelayan bir biçimde el yıkama takıntısına sahip olduğunu hatırlatan Psk. Çengel, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor: “Bazı ileri olaylarda elleri sık sık ve kimi hijyen unsurlarıyla yıkamak kaynaklı yaralar ya da çatlaklar oluşabilir. Paklık yaparken 3, 5, 7 üzere yinelara gereksinim duyması da öteki bir davranış örüntüsüdür. Paklık hastaları bilhassa yaşadığı alana dışarıdan gelen her şeyi pis bulduğu için tekraren sefer yıkama ihtiyacı hissedebilir. Ne kadar paklık yapılırsa yapılsın kâfi gelmez, pis olduğu fikri devam eder, pislikten arınmadığını düşünür. Paklık hastalığı yaşayanlarda da kimi durumlara karşı takıntılı davranışlar görülebilir. Kimi hastalarda daima olarak kirli olma niyeti kendini gösterirken, birtakım paklık hastaları karşılaşılabilecek olumsuz durumlar ile yinelayan kanılara sahip olduğu davranışlarını kaçınmak gayeli bir dahaleyebilir. Örneğin; ellerimi üç sefer yıkamazsam, anneme bir şey olabilir.”
Psikoterapiyle tedavi mümkün
DoktorTakvimi uzmanlarından Psk. Çengel, paklık hastalığının tedavisinde bazı olaylarda ilaç tedavisi ve psikoterapi önerilirken, birden fazla sefer psikoterapinin kâfi olduğunu söylüyor. OKB ve takıntıların tedavisinde kullanılan en aktif usulün bilişsel davranışçı terapi metodu olduğunu anlatan Psk. Çengel, “Aslında paklık hastalarıyla tedavi sürecinde en kıymetli etap bilişsel bir daha yapılandırma yapabilmektir. Zihnimiz aksiye odaklanma eğilimindedir. Takıntı ise zihnin olumsuz filtresine daima odaklanıp, tuzağa düşüren ve sizi daima esir üzere hayata yerden bakmanıza niye olan, yenidenlara sahiptir. Bilişsel terapiyle yapılan bir daha çerçeveleme, kişinin çarpıtılmış fikirleriyle çalışır. Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse; hayli ağır paklık takıntısı yaşıyorsanız hakikaten neyi temizlemeye çalıştığınıza bakın, elleriniz ya da konutunuz değil temizlemeye çalıştığınız aslında fikirleriniz. 50 kere yıkadığınız şey, fikirler ve kaygınız…”
Tüm yinelayan davranışların fikirler ve onun yarattığı korkuyu giderebilmek için gerçekleştiğini belirten Psk. Çengel, dünyaya niyetlerle bakarsak dertlerin peşimizi bırakmayacağını söylüyor. Niyetler algısal olduğunu, algıların ise kimi vakit kişiyi yanıltabileceğini hatırlatan Psk. Çengel, zihnin olumsuz öykülere odaklanma eğiliminde olduğunu anlatıyor. Çengel, şöyleki devam ediyor: “Eğer bu olumsuz kıssalarda kaybolursanız elinizi de konutunuzu de temizler durursunuz. Bunun için her fikrin akış halinde olduğunu ve konuk olduğunu kabul etmek gerekiyor. Aile ve etraf dayanağı unutulmadan bir uzman eşliğinde bu fikirleri keşfedebilirsiniz. Kirlenmekten kaçmak için temizlemek yerine kirlenebilme ihtimalini kabul edebilir, yinelayan kanıları rahatlatmak için yapılan döngüsel davranışları gorebilirsiniz.”
Hibya Haber Ajansı
Sil, süpür, toparla hopp olmadı elleri tekrar yıka, kapının haricinde soyun ve koşa koşa banyoya git, tekrar sil, süpür silkele, toparla… Kirlenmiş midir rastgele bir yer? Mutfak da temizlensin tamam! Artık bir daha, bir, iki, üç, dört ve beş! Evet, beş kez yıkadık elleri… Üç kez şampuan yapmazsam kesin makûs bir şey olacak… Saatler süren, bir türlü bitmek bilmeyen, asla kâfi olduğuna inanılmayan paklık rutinleri… Pekala, pak olmak niye insanın ömrünü zorlaştırır? Bu sorunun karşılığını DoktorTakvimi uzmanlarından Psk. Didem Çengel veriyor.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin günlük hayat aktivitelerini bozacak biçimde yenidenlayan niyet ve davranış örüntüsüne girmesi olarak tanımlanıyor. Psk. Çengel, zihinde istemsiz bir biçimde beliren ve şahısta huzursuzluk yaratan niyetlere obsesyon (takıntı), bu obsesyonların yarattığı huzursuzluğa karşı kişinin rahatlamak için yaptığı davranışlara kompulsiyon yahut ritüel dendiğini anlatıyor. Paklık takıntısının bir obsesif kompulsif bozukluk olduğunu söyleyen Psk. Çengel, farklı niçinlerle ortaya çıkabilen hijyen takıntısının kökeninin ekseriyetle geçmiş ömür travmalarına dayandığına dikkat çekiyor. Çengel, şöyleki devam ediyor: “Aile içerisinde kurulan bağın niteliği, ebeveynlerin bir hayli davranışı, pis, kirli ya da berbat olarak değerlendirmesi, aile üyelerinin paklık hastalığı, cinselliğin günah, ayıp ve pis olarak kıymetlendirilmesi ve bastırılması, şiddete maruz kalmak, ilgi ve gereksinimlerinin karşılanamadığı bir ortamda yetişmek bu takıntıya niye olabiliyor. Ayrıyeten çevresel ve genetik faktörlerin tesirini de göz arkası etmemek gerekiyor.”
Paklık hastalığının belirtileri nelerdir?
“Bir kişinin günlük ömrünün akışını bozan, fonksiyonelliğine mani olduğunda, hayatın olağan akışı içerisinde devam etmekte zorlanmalar başladığında ya da etrafla bağlar etkilendiğinde paklık hastalığından kelam edilebilir” diyen Psk. Çengel, tüm bunların haricinde kişinin besbelli bir kirlilik ya da dağınıklık olmasa bile ağır bir paklık yapma isteği duymaya ve saatlerce bitmek bilmeyen biçimde paklık yapmaya başladığında bunun bir sorun haline dönüştüğünün altını çiziyor. Paklık hastaları için şahsi paklığın epeyce kıymetli olduğunu söyleyen Psk. Çengel, bu bireylerin duş alma müddetlerinin başkalarına bakılırsa daha uzun olduğunu ve ne kadar yıkansalar bile akıllarının bir köşesinde hala tam manasıyla temizlenmediğine dair soru işaretleri bulunduğunu söz ediyor.
Daima kirlenme dehşetiyle karşı karşıya kalan paklık hastalarının yinelayan bir biçimde el yıkama takıntısına sahip olduğunu hatırlatan Psk. Çengel, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor: “Bazı ileri olaylarda elleri sık sık ve kimi hijyen unsurlarıyla yıkamak kaynaklı yaralar ya da çatlaklar oluşabilir. Paklık yaparken 3, 5, 7 üzere yinelara gereksinim duyması da öteki bir davranış örüntüsüdür. Paklık hastaları bilhassa yaşadığı alana dışarıdan gelen her şeyi pis bulduğu için tekraren sefer yıkama ihtiyacı hissedebilir. Ne kadar paklık yapılırsa yapılsın kâfi gelmez, pis olduğu fikri devam eder, pislikten arınmadığını düşünür. Paklık hastalığı yaşayanlarda da kimi durumlara karşı takıntılı davranışlar görülebilir. Kimi hastalarda daima olarak kirli olma niyeti kendini gösterirken, birtakım paklık hastaları karşılaşılabilecek olumsuz durumlar ile yinelayan kanılara sahip olduğu davranışlarını kaçınmak gayeli bir dahaleyebilir. Örneğin; ellerimi üç sefer yıkamazsam, anneme bir şey olabilir.”
Psikoterapiyle tedavi mümkün
DoktorTakvimi uzmanlarından Psk. Çengel, paklık hastalığının tedavisinde bazı olaylarda ilaç tedavisi ve psikoterapi önerilirken, birden fazla sefer psikoterapinin kâfi olduğunu söylüyor. OKB ve takıntıların tedavisinde kullanılan en aktif usulün bilişsel davranışçı terapi metodu olduğunu anlatan Psk. Çengel, “Aslında paklık hastalarıyla tedavi sürecinde en kıymetli etap bilişsel bir daha yapılandırma yapabilmektir. Zihnimiz aksiye odaklanma eğilimindedir. Takıntı ise zihnin olumsuz filtresine daima odaklanıp, tuzağa düşüren ve sizi daima esir üzere hayata yerden bakmanıza niye olan, yenidenlara sahiptir. Bilişsel terapiyle yapılan bir daha çerçeveleme, kişinin çarpıtılmış fikirleriyle çalışır. Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse; hayli ağır paklık takıntısı yaşıyorsanız hakikaten neyi temizlemeye çalıştığınıza bakın, elleriniz ya da konutunuz değil temizlemeye çalıştığınız aslında fikirleriniz. 50 kere yıkadığınız şey, fikirler ve kaygınız…”
Tüm yinelayan davranışların fikirler ve onun yarattığı korkuyu giderebilmek için gerçekleştiğini belirten Psk. Çengel, dünyaya niyetlerle bakarsak dertlerin peşimizi bırakmayacağını söylüyor. Niyetler algısal olduğunu, algıların ise kimi vakit kişiyi yanıltabileceğini hatırlatan Psk. Çengel, zihnin olumsuz öykülere odaklanma eğiliminde olduğunu anlatıyor. Çengel, şöyleki devam ediyor: “Eğer bu olumsuz kıssalarda kaybolursanız elinizi de konutunuzu de temizler durursunuz. Bunun için her fikrin akış halinde olduğunu ve konuk olduğunu kabul etmek gerekiyor. Aile ve etraf dayanağı unutulmadan bir uzman eşliğinde bu fikirleri keşfedebilirsiniz. Kirlenmekten kaçmak için temizlemek yerine kirlenebilme ihtimalini kabul edebilir, yinelayan kanıları rahatlatmak için yapılan döngüsel davranışları gorebilirsiniz.”
Hibya Haber Ajansı