semaver
Active member
Osteoartrit Nedir?
Osteoartrit, orta ve ileri yaşlardaki şahısların birçoklarını etkileyen bir eklem hastalığıdır. Halk içinde ‘eklemlerin aşınması’ yahut ‘kireçlenmesi’ olarak da bilinir. Yaşlılarda daha sık olmakla bir arada; kimi spor faydalanmalarında yahut mesleksel travmalar daha sonrası eklemlerde aşınmayla bir arada, daha erken yaşlarda da osteoartrit gelişebilir. Ekseriyetle orta yaştan, yaşlıya hakikat görülme sıklığı artar.
Osteoartrit nasıl oluşur?
Yavaş seyirlidir. Yaşlanmaya bağlı eklemin kıkırdak yapısı değişir. Fazla kilolu olmak, düşme yahut öbür kimi mekanik travmalara bağlı kıkırdakta parçalanma, akabinde menüsküs ve bağlarda zedelenme, eklem aralığında daralma ve yeni kemik oluşumuyla masraf. Gut yahut romatoid artrit üzere eklemi tutan ve aşındıran hastalıklarda, osteoartrit daha kolay gelişir. Osteoartrit en sık omurga (bel ve boyun), diz, kalça ve el eklemlerini meblağ; daha az oranlarda omuz ve ayak bileği tutulur. Osteoartrit, eklem ağrısı, tutukluk, eklem üzerinde sert şişlik (kemik yapısının büyümesine bağlı), eklemin hareketiyle kütleme yahut takılma hissi, eklem hareket açıklığında azalma üzere yakınmalara yol açar.
Osteoartrit kimleri meblağ?
Osteoartrit, yaşlılarda en sık görülen ve en çok sakatlık sebebi olan bir eklem hastalığıdır. Direkt röntgen sinemalarında, 70 yaş üzerindekilerin %70’inde osteoartrit bulgusu vardır. Yapılan bir çalışmaya nazaran, bir bireyde tüm ömrü boyunca diz osteoartriti gelişme riski yaklaşık %46; kalça osteoartriti gelişme riski ise %25’tir.
Osteoartrit yaşlılarda
Ailesinde osteoartrit bulunanlarda (özellikle birinci derece akrabalarda-anne, baba ve kardeşlerde)
Şişmanlarda
Eklem faydalanması yahut eklemlerin yenidenlayan çok kullanmasına bağlı faydalanması
Eklem deformitesi (bacak uzunluğunun eşit olmaması, menisküsün erken yaşta çıkartılması, gibi)
Osteoartrit tanısı nasıl konur?
Hastanın hikayesinde; istirahatte değil hareketle oluşan eklem ağrısı, eklemde takılma hissi ve dinlenme daha sonrası harekete başlarken eklemde kısa vadeli tutukluk hissi; muayene bulguları (eklemde iltihap bulguları olmaksızın hareketlerinde kısıtlılık, kemik yapıda büyüme gibi) ve görüntüleme formları ile teşhis konur. Direkt grafiler (röntgen) yahut kimi vakit daha ileri görüntüleme için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılır.
Osteoartrit nasıl tedavi edilir?
Osteoartrite bağlı eklem hasarı geliştikten daha sonra, bunu geriye çevirecek bir tedavi yoktur. Tedavinin emeli, ağrıyı azaltmak ve tutulan eklemin hareketlerini güzelleştirmektir. Fizik tedavi ve ilaç tedavisi ekseriyetle bir arada kullanılır; kimi vakit cerrahi tedavi yapılır.
Fizikî Tedaviler:
Eklemi yoracak hareketlerden kaçınmak en değerli adım olmalıdır. Örneğin dizlerinde eklem kireçlenmesi olan kişi; ayakta iken dizlerine yük vererek çömelip kalkmak, namaz kılmak (oturarak kılması önerilir), yokuş ve merdiven inip çıkmak (asansör kullanımı önerilir), oturduğu sandalyeden kalkmak (kolları olan koltuk yahut sandalye kullanımı ve buradan takviye alarak, dize fazla yük vermeden kalkması önerilir) üzere. El eklemlerinde kireçlenmesi olan hastalara; şişe kapağı, kavanoz kapağı açarak zorlamamaları, makas ve bıçak kullanırken zorlamamaları önerilir. Bu gayeli geliştirilebilecek ergonomik aletler vardır ve siz de kendiniz için tasarlayabilirsiniz. Bıçak yerine pizza kesici rulo bıçaklar önerilebilir, uzun müddetli kalem yahut fırça tutuyorsanız bunlara yumuşak süngerler sararak eklemi rahatlatabilirsiniz.
Kilo vermek ve antrenman en değerli iki söz. Fazla kilolardan kurtulmak; diz, kalça ve bele binen yükü azaltacağından, kimi vakit tek başına da rahatlama sağlar. Vereceğiniz her 10 kg ile dizlerinize binecek 40 kiloyu azaltmış olacağınızı unutmayınız.
İdman, kas gücünü artırır, eklem ağrısı ve tutuklukta azalma sağlar.
Ayrıyeten günlük aktiviteleri için yardımcı ‘wolker’ denilen bir yürüteç yahut baston kullanmak, o ekleme binen yükü azaltacak ve dengeyi sağlamaya yardımcı olacaktır. Sıcak yahut soğuk (sadece inflamasyon olduğunda) uygulama, kısa bir süre için osteoartrit belirtilerini hafifçeletebilir.
Spa (sıcak küvet), masaj, akupunktur üzere kimi alternatif tedaviler, kısa bir süre için ağrıyı hafifçeletmeye yardımcıdır. Lakin, değerli ve yenidenlayan tedaviler gerektirebilir. Ayrıyeten, alternatif tedavileri (kimi vakit tamamlayıcı ya da bütünleyici olarak adlandırılır) uzun vadeli faydaları kanıtlanmamış fakat hastalarda kimi vakit süreksiz yeterlilik sağlayabilir.
İlaç Tedavileri:
İlaç tedavisinin topikal, oral (ağız yoluyla) ve enjeksiyon formları vardır. Direkt etkilenen eklemlerin üstündeki deriye, topikal ilaçlar uygulanır. Bu ilaçlar kapsaisin krem, lidokain ve diklofenak jel üzere. Asetaminofen (parasetamol) üzere ağızdan alınan ağrı kesiciler, yaygın olarak kullanılan en epey önerilen ağrı gidercilerdir. Mideye dokunmaz, böbreklere ziyan vermez. Günde 4 tableti (yani 2000mg) geçmedikçe karaciğere de dokunmaz. İnflamasyon (sıcaklık, su toplanması ve şişme varlığında) varlığında, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (genellikle NSAİİ denir: naprosyn, diklofenak, ibuprofen, indometazin gibi) kullanılır. Fakat bu ilaçlar parasetamolün bilakis mideye dokunur, böbreklerden kan akımını azaltır su ve tuz tutulumuna niye olarak tansiyonda yükselmeye, inme ve felç üzere hastalıklarda risk artışına yol açar. Uzun müddetli kullanmasında yeniden karaciğer ve böbrek testlerinde bozulmaya yol açar. Bu ilaçlar (nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar) yaşlı, altta yatan kalp, karaciğer ve böbrek hastalığı bulunanlarda kullanılmaz.
Eklem içi enjeksiyonlar; kortikosteroidler (kortizon) ağır inflamasyon bulguları olanlarda kullanılabilir. Hiyalüronik asit denilen yağlayıcı bir form ile yapılabilir. Birtakım hastalarda birkaç yıl, diz protezinde gecikmeye yardımcı olabilir.
Cerrahi:
Cerrahi, şiddetli olgular için bir tedavi seçeneğidir. Eklemde önemli hasar, ya da tıbbi tedavinin ağrıyı gideremediği durumlarda yahut önemli fonksiyon kaybı var ise, tercih edilir. Cerrahi olarak, diz yahut kalça eklem replasmanı (protez) yahut daralan spinal kanalda hudut basısını gideren müdahaleler gerekebilir.
Destekleyici Tedaviler:
Biroldukca beslenme destekleri osteoartrit tedavisi için kullanılmaktadır. Bunların birden fazla, aktiflik ve güvenirlikle ilgili datalardan mahrumdur. En yaygın kullanılanlar içinde Glucosamine / Chondroitin sülfat’tır. Ağızdan kullanmasının, osteoartritte aktifliği plasebodan (yalancı ilaç) farksızdır. İtimatla kullanmak ve ilaç etkileşimlerini önlemek için, bu desteklerden rastgele birini kullanmadan evvel, lütfen hekiminize danışın. Bu ilaçların su ve tuz tutarak ödem, tansiyonunuzda yükselme üzere istenmeyen yan tesirleri vardır. PRP yahut ozon tedavileri üzere öbür uygulamaların, çabucak hemen ACR (Amerikan Romatoloji Cemiyeti) yahut EULAR (Avrupa Romatoloji Cemiyeti) teklifleri içinde yer almamaktadır.
Osteoartritli Hastalara Teklifler:
Osteoartritin tedavisi yoktur, lakin bunun sizin hayatınızı nasıl etkileyeceğini yönetebilirsiniz. Birtakım ipuçları şunlardır:
Otururken yahut uyurken boyun ve sırtı düzgün pozisyonlandırmak ve desteklemek.
Bir yere uzanırken sandalye kullanması yahut klozet kullanılması üzere günlük eklemleri zorlamayacak yaklaşımlar da bulunun.
Bükme üzere eklemi zorlayan yenidenlayan hareketlerden kaçının.
Çok kilolu iseniz kilo verin. Ağrıyı azaltabilir ve osteoartritin ilerlemesini yavaşlatır. Hatta beden kitle indeksi 35 ve üstündeki eklem kireçlenmesi (bel, kalça ve bilhassa diz) olanlarda, ACR tarafınca zayıflatma cerrahisi önerilmektedir.
Her gün antrenman yapın.
Günlük aktivitelerinizde, takviye aygıtları kullanın.
Size en uygun idmanları öğrenmek ve yardımcı aygıtları seçmek için bir fizyoterapist yahut mesleksel terapist ile çalışabilirsiniz.
Osteoartrit Tedavisinde Romatoloğun Rolü:
Romatoloji hekimi, osteoartritin teşhis ve tedavisinde değerli rolü olmakla birlikte; ekseriyetle multidisipliner (diğer kısımlarla ortak) çalışmayı gerektiren bir hastalıktır. Bu niçinle, fizik tedavi, ortopedi yahut beyin cerrahisi tabiplerinin da bu hastalığın tedavisinde kıymetli vazifeleri vardır.
Osteoartrit, orta ve ileri yaşlardaki şahısların birçoklarını etkileyen bir eklem hastalığıdır. Halk içinde ‘eklemlerin aşınması’ yahut ‘kireçlenmesi’ olarak da bilinir. Yaşlılarda daha sık olmakla bir arada; kimi spor faydalanmalarında yahut mesleksel travmalar daha sonrası eklemlerde aşınmayla bir arada, daha erken yaşlarda da osteoartrit gelişebilir. Ekseriyetle orta yaştan, yaşlıya hakikat görülme sıklığı artar.
Osteoartrit nasıl oluşur?
Yavaş seyirlidir. Yaşlanmaya bağlı eklemin kıkırdak yapısı değişir. Fazla kilolu olmak, düşme yahut öbür kimi mekanik travmalara bağlı kıkırdakta parçalanma, akabinde menüsküs ve bağlarda zedelenme, eklem aralığında daralma ve yeni kemik oluşumuyla masraf. Gut yahut romatoid artrit üzere eklemi tutan ve aşındıran hastalıklarda, osteoartrit daha kolay gelişir. Osteoartrit en sık omurga (bel ve boyun), diz, kalça ve el eklemlerini meblağ; daha az oranlarda omuz ve ayak bileği tutulur. Osteoartrit, eklem ağrısı, tutukluk, eklem üzerinde sert şişlik (kemik yapısının büyümesine bağlı), eklemin hareketiyle kütleme yahut takılma hissi, eklem hareket açıklığında azalma üzere yakınmalara yol açar.
Osteoartrit kimleri meblağ?
Osteoartrit, yaşlılarda en sık görülen ve en çok sakatlık sebebi olan bir eklem hastalığıdır. Direkt röntgen sinemalarında, 70 yaş üzerindekilerin %70’inde osteoartrit bulgusu vardır. Yapılan bir çalışmaya nazaran, bir bireyde tüm ömrü boyunca diz osteoartriti gelişme riski yaklaşık %46; kalça osteoartriti gelişme riski ise %25’tir.
Osteoartrit yaşlılarda
Ailesinde osteoartrit bulunanlarda (özellikle birinci derece akrabalarda-anne, baba ve kardeşlerde)
Şişmanlarda
Eklem faydalanması yahut eklemlerin yenidenlayan çok kullanmasına bağlı faydalanması
Eklem deformitesi (bacak uzunluğunun eşit olmaması, menisküsün erken yaşta çıkartılması, gibi)
Osteoartrit tanısı nasıl konur?
Hastanın hikayesinde; istirahatte değil hareketle oluşan eklem ağrısı, eklemde takılma hissi ve dinlenme daha sonrası harekete başlarken eklemde kısa vadeli tutukluk hissi; muayene bulguları (eklemde iltihap bulguları olmaksızın hareketlerinde kısıtlılık, kemik yapıda büyüme gibi) ve görüntüleme formları ile teşhis konur. Direkt grafiler (röntgen) yahut kimi vakit daha ileri görüntüleme için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılır.
Osteoartrit nasıl tedavi edilir?
Osteoartrite bağlı eklem hasarı geliştikten daha sonra, bunu geriye çevirecek bir tedavi yoktur. Tedavinin emeli, ağrıyı azaltmak ve tutulan eklemin hareketlerini güzelleştirmektir. Fizik tedavi ve ilaç tedavisi ekseriyetle bir arada kullanılır; kimi vakit cerrahi tedavi yapılır.
Fizikî Tedaviler:
Eklemi yoracak hareketlerden kaçınmak en değerli adım olmalıdır. Örneğin dizlerinde eklem kireçlenmesi olan kişi; ayakta iken dizlerine yük vererek çömelip kalkmak, namaz kılmak (oturarak kılması önerilir), yokuş ve merdiven inip çıkmak (asansör kullanımı önerilir), oturduğu sandalyeden kalkmak (kolları olan koltuk yahut sandalye kullanımı ve buradan takviye alarak, dize fazla yük vermeden kalkması önerilir) üzere. El eklemlerinde kireçlenmesi olan hastalara; şişe kapağı, kavanoz kapağı açarak zorlamamaları, makas ve bıçak kullanırken zorlamamaları önerilir. Bu gayeli geliştirilebilecek ergonomik aletler vardır ve siz de kendiniz için tasarlayabilirsiniz. Bıçak yerine pizza kesici rulo bıçaklar önerilebilir, uzun müddetli kalem yahut fırça tutuyorsanız bunlara yumuşak süngerler sararak eklemi rahatlatabilirsiniz.
Kilo vermek ve antrenman en değerli iki söz. Fazla kilolardan kurtulmak; diz, kalça ve bele binen yükü azaltacağından, kimi vakit tek başına da rahatlama sağlar. Vereceğiniz her 10 kg ile dizlerinize binecek 40 kiloyu azaltmış olacağınızı unutmayınız.
İdman, kas gücünü artırır, eklem ağrısı ve tutuklukta azalma sağlar.
Ayrıyeten günlük aktiviteleri için yardımcı ‘wolker’ denilen bir yürüteç yahut baston kullanmak, o ekleme binen yükü azaltacak ve dengeyi sağlamaya yardımcı olacaktır. Sıcak yahut soğuk (sadece inflamasyon olduğunda) uygulama, kısa bir süre için osteoartrit belirtilerini hafifçeletebilir.
Spa (sıcak küvet), masaj, akupunktur üzere kimi alternatif tedaviler, kısa bir süre için ağrıyı hafifçeletmeye yardımcıdır. Lakin, değerli ve yenidenlayan tedaviler gerektirebilir. Ayrıyeten, alternatif tedavileri (kimi vakit tamamlayıcı ya da bütünleyici olarak adlandırılır) uzun vadeli faydaları kanıtlanmamış fakat hastalarda kimi vakit süreksiz yeterlilik sağlayabilir.
İlaç Tedavileri:
İlaç tedavisinin topikal, oral (ağız yoluyla) ve enjeksiyon formları vardır. Direkt etkilenen eklemlerin üstündeki deriye, topikal ilaçlar uygulanır. Bu ilaçlar kapsaisin krem, lidokain ve diklofenak jel üzere. Asetaminofen (parasetamol) üzere ağızdan alınan ağrı kesiciler, yaygın olarak kullanılan en epey önerilen ağrı gidercilerdir. Mideye dokunmaz, böbreklere ziyan vermez. Günde 4 tableti (yani 2000mg) geçmedikçe karaciğere de dokunmaz. İnflamasyon (sıcaklık, su toplanması ve şişme varlığında) varlığında, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (genellikle NSAİİ denir: naprosyn, diklofenak, ibuprofen, indometazin gibi) kullanılır. Fakat bu ilaçlar parasetamolün bilakis mideye dokunur, böbreklerden kan akımını azaltır su ve tuz tutulumuna niye olarak tansiyonda yükselmeye, inme ve felç üzere hastalıklarda risk artışına yol açar. Uzun müddetli kullanmasında yeniden karaciğer ve böbrek testlerinde bozulmaya yol açar. Bu ilaçlar (nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar) yaşlı, altta yatan kalp, karaciğer ve böbrek hastalığı bulunanlarda kullanılmaz.
Eklem içi enjeksiyonlar; kortikosteroidler (kortizon) ağır inflamasyon bulguları olanlarda kullanılabilir. Hiyalüronik asit denilen yağlayıcı bir form ile yapılabilir. Birtakım hastalarda birkaç yıl, diz protezinde gecikmeye yardımcı olabilir.
Cerrahi:
Cerrahi, şiddetli olgular için bir tedavi seçeneğidir. Eklemde önemli hasar, ya da tıbbi tedavinin ağrıyı gideremediği durumlarda yahut önemli fonksiyon kaybı var ise, tercih edilir. Cerrahi olarak, diz yahut kalça eklem replasmanı (protez) yahut daralan spinal kanalda hudut basısını gideren müdahaleler gerekebilir.
Destekleyici Tedaviler:
Biroldukca beslenme destekleri osteoartrit tedavisi için kullanılmaktadır. Bunların birden fazla, aktiflik ve güvenirlikle ilgili datalardan mahrumdur. En yaygın kullanılanlar içinde Glucosamine / Chondroitin sülfat’tır. Ağızdan kullanmasının, osteoartritte aktifliği plasebodan (yalancı ilaç) farksızdır. İtimatla kullanmak ve ilaç etkileşimlerini önlemek için, bu desteklerden rastgele birini kullanmadan evvel, lütfen hekiminize danışın. Bu ilaçların su ve tuz tutarak ödem, tansiyonunuzda yükselme üzere istenmeyen yan tesirleri vardır. PRP yahut ozon tedavileri üzere öbür uygulamaların, çabucak hemen ACR (Amerikan Romatoloji Cemiyeti) yahut EULAR (Avrupa Romatoloji Cemiyeti) teklifleri içinde yer almamaktadır.
Osteoartritli Hastalara Teklifler:
Osteoartritin tedavisi yoktur, lakin bunun sizin hayatınızı nasıl etkileyeceğini yönetebilirsiniz. Birtakım ipuçları şunlardır:
Otururken yahut uyurken boyun ve sırtı düzgün pozisyonlandırmak ve desteklemek.
Bir yere uzanırken sandalye kullanması yahut klozet kullanılması üzere günlük eklemleri zorlamayacak yaklaşımlar da bulunun.
Bükme üzere eklemi zorlayan yenidenlayan hareketlerden kaçının.
Çok kilolu iseniz kilo verin. Ağrıyı azaltabilir ve osteoartritin ilerlemesini yavaşlatır. Hatta beden kitle indeksi 35 ve üstündeki eklem kireçlenmesi (bel, kalça ve bilhassa diz) olanlarda, ACR tarafınca zayıflatma cerrahisi önerilmektedir.
Her gün antrenman yapın.
Günlük aktivitelerinizde, takviye aygıtları kullanın.
Size en uygun idmanları öğrenmek ve yardımcı aygıtları seçmek için bir fizyoterapist yahut mesleksel terapist ile çalışabilirsiniz.
Osteoartrit Tedavisinde Romatoloğun Rolü:
Romatoloji hekimi, osteoartritin teşhis ve tedavisinde değerli rolü olmakla birlikte; ekseriyetle multidisipliner (diğer kısımlarla ortak) çalışmayı gerektiren bir hastalıktır. Bu niçinle, fizik tedavi, ortopedi yahut beyin cerrahisi tabiplerinin da bu hastalığın tedavisinde kıymetli vazifeleri vardır.