Oscar’da bizi ne bekliyor: Belfast

Suzan

New member
“Got to have a believin’/ Got to have belief in.

Bir inancın olmalı…”



“All the people cause the people are leaving…

Tüm beşerler, insanların gitmesine sebep oluyorlar.”


Efsane küme Boney M’in 1977′ deki efsane şarkısı… ”BELFAST”

Bir Alman kümesinin niye K.İrlanda hakkındaki problemlere eğilen bir modül yaptığını daima merak etmişimdir…

Kümenin ön vokali Marcia Barret, müziğin politik ve provokatif olmadığını tez etse de, müzik; Avrupa’nın ” Troubles” olarak isimlendirilen devri ile konjonktürel bir ahenk sağlıyordu.. Etnik milliyetçiliğin, Kuzey İrlanda’da ve vakit zaman da İngiltere’ den Kıta Avrupa’sına yayıldığı 60’ların sonu, ne yazık ki şiddete ve katliama mesken sahipliği yapıyordu…



Bu hafta BAFTA Ödüllerinde en âlâ İngiliz Sineması seçilen ve Oscar’a tam 7 kısımda aday olma muvaffakiyetini gösteren ”BELFAST’ı izledim.

SİNEMADA ANGLOFON VE SİR İMZASI!

Sinemaya geçmedilk evvelce biraz direktörden bahsetmek istiyorum. 1961 Kuzey İrlanda doğumlu direktör Kenneth Branagh çabucak hemen 23 yaşında, Merkezi Stratford ,İngiltere’de bulunan büyük bir İngiliz tiyatro topluluğu olan Royal Shakespeare Company ( RSC) de V. Henry ve Romeo rollerini oynama muvaffakiyetini göstermiş; 29 yaşına geldiğinde de en düzgün direktör oscar mükafatına aday gösterilmiş.. Bu satırları yazarken, iki gece daha sonra Dolby Tiyatrosu’ nda düzenlenecek olan 94. Oscar Ödül Merasiminde de ” en uygun direktör ” kategorisinde yarışacağını hatırlıyorum.

9 yaşından beri İngiltere’de yaşayan ve aslında kökeni ingiliz olan Branagh, Kuzey İrlanda’ daki mezhep çatışmalarından kaçıp, İrlanda aksanını Anglo Sakson kültürü ortasında,özellikle shakespeare ile tanışarak geliştirmiş bir aktör.. İngiliz külçeşidini direktör ve aktör olarak temsil eden ve tahminen de bu geleneği, bir ayağı Hollywood’ da bulunmasına karşın devam ettiren tek isim.

O kültüre ilişkin; bilhassa Agatha Christie romanlarından uyarladığı, Doğu Ekspresinde Cinayet ve çabucak hemen bir ay evvel seyredip epey başarılı bulduğum Nil’ de Vefat üzere sinemalara eğilmesi tesadüf değil.. bir daha, 2. Dünya Savaşının bahtını değiştiren bir ”İngiliz Mitolojisi’ olarak anlatılan ”Dunkerque Tahliyesinde başrolde izlemiştik onu. Klasik Shakespeare’ in aktörü ve direktörü Kenneth Branagh , her vakit doğduğu kentle düzgün bağlantılar ve uzun soluklu dostluklara dayalı çalışmalar yapmış bir isim.. Ulster Gençlik Tiyatro Festivali’ ne ve NİCVA ismini verdikleri Kuzey İrlanda’nın istekli yardım kuruluşlarına yaptığı bağışlar ile biliniyor.. 2012 yılında aldığı ”Sir” unvanı ile Anglofon dünyada bilinen en büyük aktörlerin başında gelen, Baron unvanlı Laurence Oliver’ın tahtına aday demek hiç de abartı olmaz..



DOĞDUĞU KENTE BORÇ: BELFAST

BELFAST Kenneth Branagh’ ın kendi çocukluğunun öyküsü bunu baştan söylemek gerek..

Sinemanın açılışını, bugün kültür- sanat ve sanayi kenti olan Belfast ile yapmış direktör.. Dünyanın en büyük tershanesine ve o batan meşhur Titanic’in inşa edildiği kıyılara çevirmiş kamerayı birinci.. Birdenbire siyah beyaz ekrana dönüşerek 15 Ağustos 1969′ a ışınlıyor bizi; bir personel mahallesine, üstelik katolik ve protestanların karışık oturduğu, yalnızca emekçi ve sınıf şuurunda olması gerekenlerin mahallesine..

O denli olmadığını ve suların berrak akmayacağını anlıyoruz az daha sonra.

Sıcacık bir mahallede; işine gidip gelen adamların, komşuluk bağları ortasındaki bayanların ve sokakta oynayan çocukların içindeyız ve 9 yaşındaki Buddy’ nin artık konuta girmesi için ona annesinin sesiyle dağılıyor pembe bulutlar.



Eli silahlı, taşlı ve sopalı bir kümenin mahallenin üzerinden dozer üzere geçmesiyle başlayan şiddet sahneleri yüreğimizi dağlayıp geçiyor. Üzerine ”Katolikler dışarı!” diye bağıran bir kümenin, bir daha protestan olanların konutuna çarpı koymasıyla ve tehditleriyle bitiyor; alışılmış şimdilik.

Sahneleri seyrederken aklımızda 1978 Çorum ve Maraş olayları; 1955 Eylül’ü ve gayrimüslimlerle, alevilerin kapısına konan işaretler geliyor. Her coğrafya etnik ve mezhepsel çatışmadan nasibini alıyor diyoruz; acı ancak ne yazık ki gerçek.

Londra’da marangozluk yapan ve konutuna maddi telaşlardan dolayı seyrek gelebilen sorumsuz bir baba Pa; çocuklarıyla konutun yükünü üstlenmiş, karar noktasında çırpınan bir anne modeli Ma ve 14 yaşındaki sakin yaradılışlı ağabeyi Will’in bilakis hareketli ve zeki bir çocuk olan Buddy’ den oluşan aile bir savaşın ortasındadır. Mahalleden fazla ülkedeki herkes üzere onlar da köşe başlarında öldürülen çocuklardan ve bu iç savaştan yana dertlidirler.

İRA’ nın başlangıcı sayılacak ve o yüzyıla daha sonradan damgasını vuracak olan olaylar zincirinin ortasında, siyasi olarak saf değiştirmesi için zorlanan bir baba olan Pa kararsızdır. Bu ortada din denilen şey de her iki mezhep için, papazlar ve kilise eliyle birer canavara dönmüştür.

Sinemada İrlandalıların yazgısının altını çizen direktör ”İrlandalılar gitmek için doğmuştur” derken, 9 yaşındaki Buddy’ nin birinci aşkını ve çocuk saflığını, konutunda kalabilmek için çırpınışını da sinemaya yediriyor. Olağan bunda kıssanın ve küçük oyuncu Jude Hill’ in hissesi büyük. Onu yakın ve uzak planlarla dayanılmaz çeken imaj direktörü Lambarloukos’u da alkışlamak gerekiyor.



Branagh’ın konuta dönüş seyahati olan sineması sinemadan fazla bir tiyatro havasında geçiyor.. Oyunculuklar teatral; dekor ve atmosfer de o denli.

Branagh, teknik olarak geniş ekran çalışmasıyla ve (65mm/70mm film), sinemalarında müzisyen Patrick Doyle’un yarattığı klasik sinema müziğini oldukçaça tercih etmesiyle tanınır. Belfast’ ta Morisson VAN’ ı tercih etmiş. VAN’ ın müzik partisyonu hem devir atmosferini yansıtmada tıpkı vakitte en trajik sahneleri ve en gülümseten anların altını doldurmakta epey başarılı. Bu ortada Morrison’un da Belfast doğumlu,Grammy ödüllü ve Şövalyelik Nişanı sahibi bir müzisyen olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Oyuncularının da tamamını anglofon dünyasının başarılı isimlerinden seçerek bir İngiliz sineması yapmış Kenneth.

”Gidenler için,kalanlar için ve kalıp da acı çekenler için yapılmış bu sinema, acı ayrılıklara zarurî kalanların kıssası.

Hepinize düzgün seyirler.

Direktör / Senaryo : Kenneth Branagh



İmaj Direktörü : Haris Zambarloukas

Kurgu : Una Ni Dhonghaile

MüzİK : Van Morisson

Oynayanlar : Jude Hill, Jamie Dornan, Caitriona Balfe, Judi Dench, Lewis McAskie, Ciaran Hinds, Josie Walker, Freya Yates


Hasret Kalkan