Aysel YÜCEL
Orta Asya’ya ihracat taşımalarında transit ülke pozisyonundaki Kazakistan ile yeni bir kriz yaşandı. Sonlu sayıda verilen transit geçiş evrakları tükendiği için Türk nakliyeciler, haftalardır Kazakistan üzerinden Orta Asya’ya taşıma yapamıyor. Son olarak geçen hafta İstanbul’da iki ülke içinde yapılan Kara Ulaştırması Karma Kurul (KUKK) toplantısı da bir muahede sağlanamadan sonuçlandı. Transit geçişlerde karşılaştıkları maniler niçiniyle ihracatta navlun gelirinin büyük bir kısmını bir daha yabancı kaptıran nakliyeciler, bu pazarda daha fazla kan kaybetmemek için Türkmenistan kapısının ivedilikle açılmasını istiyor.
Orta Asya Türkiye’nin değerli ihracat pazarlarından biri pozisyonunda. Özbekistan başta olmak üzere Kırgızistan, Tacikistan ve Kazakistan’a yıllık 40 bine yakın ihracat seferi yapılıyor. Bu taşımaların yarıdan fazlası da ticari alakaların giderek geliştiği Özbekistan’a yapılıyor. Pandemi öncesinde Türk nakliyeciler Orta Asya seferlerinin yüzde 90’ını İran üzerinden Türkmenistan’a, oradan da öbür ülkelere geçerek yapıyordu. Lakin salgın niçiniyle Türkmenistan tüm dünyaya transit geçişi kapattı. Bu gelişme daha sonrası Türk nakliyeciler için Orta Asya’ya ulaşmak için yalnızca iki seçenek kaldı. Alternatif en kısa yol Gürcistan- Azerbaycan rotası oldu. Lakin Azerbaycan, araç başına 500 dolardan fazla ek fiyat aldığı için nakliyeciler sıklıkla Gürcistan-Rusya-Kazakistan üzerinden Orta Asya’ya geçmeyi tercih ediyor. Kazakistan’dan 30 bin transit geçiş dokümanına muhtaçlık duyulurken, yalnızca birkaç bin adetlik doküman verilmesi bu rotada da meşakkatlerin başlamasına niye oldu.
UND yetkilileri, Orta Asya’ya yapılan ihracat taşımalarını geçiş dokümanı vermeyerek engelleyen Kazakistan’ı protesto maksadıyla haziran sonunda Kazakistan Büyükelçiliği önüne “Türk Kazak Kardeşliği İsmine Üzgünüz” yazılı siyah çelenk bırakmıştı. Yıllık 26 bin taşımanın engellendiğini, 3 milyar dolarlık ihracatın bu niçinle yapılamadığını belirten UND yetkilileri, transit geçişlerin önünü açılmasını ve Ro-Ro ile ülkeye gitme kuralının kaldırmasını talep etmişti.
‘Müjde’ heyecanı kısa sürdü
Aslında geçtiğimiz haftalarda hem Azeri tıpkı vakitte Kazak yetkililerden geçiş sıkıntılarına yönelik tahlil sinyalleri gelmişti. Azerbaycan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, haziran sonunda İstanbul’da yapılan Türkiye- Azerbaycan KUKK toplantısında geçiş kotalarının artırılacağını ve Türk nakliyecilerden hiç bir desteği olmadan alınan ek fiyatların birçoğunun kaldırılacağı muştusunu vermişti. Lakin bunun için yasa değişikliği yapılaması ve parlamentonun onayı gerekiyor. Meclis tatilde olduğu için de Ekim ayından evvel bu mevzuda bir sonuç beklenmiyor. Öte yandan, Kazakistan’ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly’den de lojistik dalına müjdeli haber gelmiş 4 bin yeni geçiş evrakı daha verileceği açıklanmıştı.
“Türkmenistan ivedilikle açılmalı”
DÜNYA’ya konuşan UND İcra Konseyi Lideri Alper Özel, Kazakistan’la yaşanan sıkıntıların tahlile kavuşmadığını, bir krize gerçek gittiklerini lisana getirerek, “Kazakistan’a yapılan KUKK toplantısında birtakım kısımların kendi menfaatleri için bu pürüzleri çıkardığını anladık. Türkiye şu anda Orta Asya’ya ulaşmada büyük zorluk yaşıyor. Kazakistan buna mahzur koyuyor” dedi. Özel, Kazakistan’la transit geçiş krizinin büyümesi niçiniyle alternatif tahlillere odaklandıklarını belirterek, nakliyeciler olarak problemlerin başlangıç niçini olan Türkmenistan kapısının bir daha açılması talepleri olduğunu söylemiş oldu. Nakliyeciler ayrıyeten, Kazakistan’a mecbur kalmamak için Kırgızistan ile bağları güçlendirmeyi hedefl iyor. Kırgızistan üzerinden Orta Asya ve Çin’e ulaşılması hedefl eniyor. Lakin bunun için de Türkmenistan kapısının açılması gerekiyor.
Kazak yetkililer İstanbul’a geldi fakat muahede sağlanamadı
Türkiye ile Kazakistan içinde Kara Ulaştırması Karma Komite (KUKK) Toplantısı, 10-11 Ağustos tarihleri içinde İstanbul’da gerçekleştirildi. Toplantıya iki ülkenin ulaştırma bakan yardımcılarının yanı sıra UND ve Kazakistan nakliyat kesimini temsil eden KazLogistics Derneği temsilcileri katıldı. görüşmede iki ülke içindeki transit geçiş sorunu masaya yatırıldı. Fakat görüşmede rastgele bir mutabakat sağlanamadı. Toplantının detaylarını DÜNYA’ya aktaran UND İcra Konseyi Lideri Alper Özel, “Bilindiği üzere, Kazakistan transit sorunu tahlili için son aylarda birfazlaca üst seviyede değerli teşebbüsler yapıldı. Taleplerimiz her seviyede lisana getirildi. Son olarak geçen hafta yapılan KUKK görüşmede taleplerimizi bir daha Kazak yetkililere aktardık. Transit taşımalarda Kazak tarafının anlamsız engellemeleri tüm boyutlarıyla ele alındı ve memleketler arası mutabakatlardan kaynaklı haklarımıza vurgu yapıldı. Lakin, yapılan görüşmelerde, Kazak tarafının kendi araçlarının daha epeyce yüklenmesi için transit geçişi bir pazarlık aracı olarak kullandıkları anlaşıldı. Ayrıyeten transit geçişlerin Hazar üzerinden olması ısrarı da Kazak tarafından sürdürüldü. Bu doğrultuda, muahede sağlanamadığı için rastgele bir protokol yahut tutanak imzalanmadı” açıklamasını yaptı. Özel, kazak yetkililerin, Türkiye’den Orta Asya’ya giden yüklerin yüzde 26’nın Kazak araçlar tarafınca yapılması kuralı ile istenilen sayıda transit geçiş evrakı vereceğini aktararak, “Transit geçiş bir coğrafik sorumluluktur. Bunu şantaj olarak kullanmak yanlışsız değil. Hele ki kardeş bir ülkenin bunu yapması epeyce üzücü. Kazakistan tarafı Türk taşımacıların kota talebini karşılamazken, Kazakistan’ı transit geçmek için Türk taşımacıları Hazar Denizi’nden geçen güzergâhı kullanmaya mecburî kılması, Türk taşımacılarının ve ötürüsıyla Türk ihraç mallarının maliyetini artırıyor” biçiminde konuştu.
“Kazakların tavrı hukuka da kardeşliğe de aykırı”
UND idaresi, Doğu-Batı içindeki mal ticaretinin hızlanması ve bir daha canlandırılan İpekyolu ile Kazakistan’ın lojistikteki stratejik değerinin arttığı belirterek, transit geçiş mahzurlarının bugüne kadar Kazakistan ve Türkiye’nin taraf oldukları memleketler arası ticaretin global kuralları ve konvansiyonlarına karşıt olduğu lisana getirildi. Yetkililer, “Kazakistan, Orta Asya’da kilit bir transit güzergâh olup bilhassa Türkmenistan’ın pandemi niçiniyle sonlarını kapatmasından daha sonra, Türk ve Orta Asya karayolu taşımacıları ve hudutlar ortası tedarik zincirleri için kritik değer kazandı. Lakin, Kazakistan’ın Türk taşımacılar tarafınca bu topraklar üzerinden transit olarak gerçekleştirilen yük taşımalarına karşı takındığı yapan olmayan tavır, global ticaret dünyası ismine tayin edilmiş olan bu kritik rol ve sorumluluğun gereğinin yerine getirilmesi ile kuvvetli bir tezat oluşturuyor. Kazakistan 29 Nisan 2016’da Astana Kenti’nde imzalanan en son Türk-Kazak Kara Ulaştırması Karma Komite Toplantısı Protokolü’nde yer alan taahhütlerini yerine getirmedi. Bahse husus Protokol uyarınca; Türk tarafı 2016 yılı için, Türk taşımacıların Türkiye’den Kazakistan’a yaptığı taşıma sayısının en az yüzde 26’sı kadar Kazak taşıtını yükleyecekleriyle ilgili teminat verdi. Türk tarafının 2016 yılından beri bu taahhüdü yerine getirdiği resmi istatistiklerle teyit ediliyor. 2021 Ocak-Haziran Türkiye’den Kazakistan’a yönelik taşımalar için yüklenen Kazak taşıtlarının oranı yüzde 35 oldu. Bu oran ile Türk tarafı, taahhüt ve sorumluluklarını tam manasıyla yerine getirdi. Tıpkı Protokolde, Kazakistan’ın da Türk tarafına “daha az kısıtlayıcı” bir yaklaşımı sergilemesi gerektiğine yönelik sözler yer alıyor. Kazakistan tarafı, Türk tarafına makul talepleri doğrultusunda transit geçiş evrakı verileceğini teminat altına aldı. Türkmenistan tüm dünya ülkelerinin transit geçişine hudut kapılarını kapatmış olması makul bir sebeptir. Lakin Kazak tarafı, bilhassa COVID-19 pandemisinin yarattığı şartlara dayanan son derece makul münasebetlere dayanılarak talep edilmesine karşın, Türk tarafına talep ettiği ek transit evrakları, mod dayatmasıyla birlikte kısmen ve gereksinimin fazlaca altında vererek, bu taahhütlerini yerine getirmiyor. Kazakistan’ın Türk taşımacılara yönelik ısrarlı ve ayrımcı transit kısıtlamaları Türkiye’nin Orta Asya bölgesi ile ticaretine, bilhassa de ana ticaret ortağı Özbekistan’a ihracatına büyük ziyanlar veriyor. Kazakistan’ın “transit konusundaki” mevcut siyaseti, Kurucu Lider Sayın Nursultan Nazarbayev’in, ortaya koyduğu ‘Nurlu Yolu İnşa Etme’ vizyonu ile büsbütün aykırı” açıklamasını yaptı.
“Çin seferi için Kırgızistan seçeneğine yoğunlaştık”
Orta Asya ihracat taşımalarında yaşanan sorunlar Türkiye-Çin içinde başlaması planlanan karayolu seferleri için de risk oluşturuyor. Türkiye ile Çin hükümetleri içinde 13 Mayıs 2017 tarihinde Pekin’de Karayoluyla Milletlerarası Yük ve Yolcu Nakliyatı Mutabakatı imzalanmıştı. Mevzuatlarla ilgili süreç tamamlanmadığı için yasal düzenlemeye ait karar lakin geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girebildi. Bu mutabakat ile Türk taşımacılar Çin’e yıllık gidiş-dönüş 30 bin sefer yapabilecek. Alper Özel, iki devlet liderinin imzaları atmasının üzerinden 4 yıl geçmesine karşın çabucak hemen tek bir TIR’ın bile Çin’e gidemediğini lisana getirerek, bu seferler başlasa bile transit geçiş evrakı sıkıntıları niçiniyle bu ülkeye karayoluyla istenilen oranda ihracat yapılamayacağının altını çizdi. Özel, “Çin’e 30 bin seferden bahsediyoruz lakin, bu noktada Kazakistan geçiş dokümanlarına muhtaçlık olacak. Kazakistan şu anda yıllık yalnızca 2 bin transit geçiş dokümanı veriyor. Biz Çin de devreye girdiği için Kazakistan’dan en az 50 bin adet transit geçiş evrakı verilmesini talep etmiştik” dedi. Alper Özel, Çin’e yönelik taşımalarda Kazaklara mecbur kalmamak için Kırgızistan alternatifine ağırlaştıklarını belirterek, “Kazakların Uzlaşmaz bir hali var. Tahlil sağlayamıyoruz. Lakin uzun vadeli kalıcı bir Orta Asya ve Çin’e ulaşım stratejisi belirlemeliyiz. Çin pazarında Türkiye için hayli büyük fırsatlar var. Havayolu ile Çin’e 60 bin dolara ya da deniz yoluyla 45 günde taşınan 20 ton yükü biz karayolu ile bu ülkeye 10 bin dolara ve 10 günde götürebiliriz. Kırgısiztan üzerinden bu taşımaları yapmak istiyoruz” diye konuştu.
Türk nakliyecilerin hissesini yabancı araçlar kapıyor
Kazakistan ve Azerbaycan ile transit geçiş problemini çözemeyen nakliyeciler, Orta Asya’ya yönelik taşımalarda pazar hissesinde değerli oranda düşüşler yaşıyor. En büyük kayıp ise Türkiye’nin bölgedeki en değerli ihracat ülkesi olan Özbekistan taşımalarında yaşanıyor. 2019 yılında yalnızca 146 seferi yabancılar taşırken, yaklaşık 20 bin taşımanın yapıldığı 2020’de bu sayı 6 binlere kadar çıktı. Pazar kaybı 2021’de de devam etti. UND’nin bilgilerine göre, yıllık yaklaşık 22 bin seferin yapıldığı Özbekistan’a yönelik taşımalarda Türk araçların hissesi pandeminin başlangıcından bu yana yüzde 99’dan yüzde 63’e geriledi. Orta Asya’ya yapılan ihracat taşımalarının toplamında da Türk araçların taşıma sayıları yüzde 11 gerilerken, yabancı araçların sefer sayılarında yüzde 25 artış oldu.
Okumaya devam et...
Orta Asya’ya ihracat taşımalarında transit ülke pozisyonundaki Kazakistan ile yeni bir kriz yaşandı. Sonlu sayıda verilen transit geçiş evrakları tükendiği için Türk nakliyeciler, haftalardır Kazakistan üzerinden Orta Asya’ya taşıma yapamıyor. Son olarak geçen hafta İstanbul’da iki ülke içinde yapılan Kara Ulaştırması Karma Kurul (KUKK) toplantısı da bir muahede sağlanamadan sonuçlandı. Transit geçişlerde karşılaştıkları maniler niçiniyle ihracatta navlun gelirinin büyük bir kısmını bir daha yabancı kaptıran nakliyeciler, bu pazarda daha fazla kan kaybetmemek için Türkmenistan kapısının ivedilikle açılmasını istiyor.
Orta Asya Türkiye’nin değerli ihracat pazarlarından biri pozisyonunda. Özbekistan başta olmak üzere Kırgızistan, Tacikistan ve Kazakistan’a yıllık 40 bine yakın ihracat seferi yapılıyor. Bu taşımaların yarıdan fazlası da ticari alakaların giderek geliştiği Özbekistan’a yapılıyor. Pandemi öncesinde Türk nakliyeciler Orta Asya seferlerinin yüzde 90’ını İran üzerinden Türkmenistan’a, oradan da öbür ülkelere geçerek yapıyordu. Lakin salgın niçiniyle Türkmenistan tüm dünyaya transit geçişi kapattı. Bu gelişme daha sonrası Türk nakliyeciler için Orta Asya’ya ulaşmak için yalnızca iki seçenek kaldı. Alternatif en kısa yol Gürcistan- Azerbaycan rotası oldu. Lakin Azerbaycan, araç başına 500 dolardan fazla ek fiyat aldığı için nakliyeciler sıklıkla Gürcistan-Rusya-Kazakistan üzerinden Orta Asya’ya geçmeyi tercih ediyor. Kazakistan’dan 30 bin transit geçiş dokümanına muhtaçlık duyulurken, yalnızca birkaç bin adetlik doküman verilmesi bu rotada da meşakkatlerin başlamasına niye oldu.
UND yetkilileri, Orta Asya’ya yapılan ihracat taşımalarını geçiş dokümanı vermeyerek engelleyen Kazakistan’ı protesto maksadıyla haziran sonunda Kazakistan Büyükelçiliği önüne “Türk Kazak Kardeşliği İsmine Üzgünüz” yazılı siyah çelenk bırakmıştı. Yıllık 26 bin taşımanın engellendiğini, 3 milyar dolarlık ihracatın bu niçinle yapılamadığını belirten UND yetkilileri, transit geçişlerin önünü açılmasını ve Ro-Ro ile ülkeye gitme kuralının kaldırmasını talep etmişti.
‘Müjde’ heyecanı kısa sürdü
Aslında geçtiğimiz haftalarda hem Azeri tıpkı vakitte Kazak yetkililerden geçiş sıkıntılarına yönelik tahlil sinyalleri gelmişti. Azerbaycan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, haziran sonunda İstanbul’da yapılan Türkiye- Azerbaycan KUKK toplantısında geçiş kotalarının artırılacağını ve Türk nakliyecilerden hiç bir desteği olmadan alınan ek fiyatların birçoğunun kaldırılacağı muştusunu vermişti. Lakin bunun için yasa değişikliği yapılaması ve parlamentonun onayı gerekiyor. Meclis tatilde olduğu için de Ekim ayından evvel bu mevzuda bir sonuç beklenmiyor. Öte yandan, Kazakistan’ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly’den de lojistik dalına müjdeli haber gelmiş 4 bin yeni geçiş evrakı daha verileceği açıklanmıştı.
“Türkmenistan ivedilikle açılmalı”
DÜNYA’ya konuşan UND İcra Konseyi Lideri Alper Özel, Kazakistan’la yaşanan sıkıntıların tahlile kavuşmadığını, bir krize gerçek gittiklerini lisana getirerek, “Kazakistan’a yapılan KUKK toplantısında birtakım kısımların kendi menfaatleri için bu pürüzleri çıkardığını anladık. Türkiye şu anda Orta Asya’ya ulaşmada büyük zorluk yaşıyor. Kazakistan buna mahzur koyuyor” dedi. Özel, Kazakistan’la transit geçiş krizinin büyümesi niçiniyle alternatif tahlillere odaklandıklarını belirterek, nakliyeciler olarak problemlerin başlangıç niçini olan Türkmenistan kapısının bir daha açılması talepleri olduğunu söylemiş oldu. Nakliyeciler ayrıyeten, Kazakistan’a mecbur kalmamak için Kırgızistan ile bağları güçlendirmeyi hedefl iyor. Kırgızistan üzerinden Orta Asya ve Çin’e ulaşılması hedefl eniyor. Lakin bunun için de Türkmenistan kapısının açılması gerekiyor.
Kazak yetkililer İstanbul’a geldi fakat muahede sağlanamadı
Türkiye ile Kazakistan içinde Kara Ulaştırması Karma Komite (KUKK) Toplantısı, 10-11 Ağustos tarihleri içinde İstanbul’da gerçekleştirildi. Toplantıya iki ülkenin ulaştırma bakan yardımcılarının yanı sıra UND ve Kazakistan nakliyat kesimini temsil eden KazLogistics Derneği temsilcileri katıldı. görüşmede iki ülke içindeki transit geçiş sorunu masaya yatırıldı. Fakat görüşmede rastgele bir mutabakat sağlanamadı. Toplantının detaylarını DÜNYA’ya aktaran UND İcra Konseyi Lideri Alper Özel, “Bilindiği üzere, Kazakistan transit sorunu tahlili için son aylarda birfazlaca üst seviyede değerli teşebbüsler yapıldı. Taleplerimiz her seviyede lisana getirildi. Son olarak geçen hafta yapılan KUKK görüşmede taleplerimizi bir daha Kazak yetkililere aktardık. Transit taşımalarda Kazak tarafının anlamsız engellemeleri tüm boyutlarıyla ele alındı ve memleketler arası mutabakatlardan kaynaklı haklarımıza vurgu yapıldı. Lakin, yapılan görüşmelerde, Kazak tarafının kendi araçlarının daha epeyce yüklenmesi için transit geçişi bir pazarlık aracı olarak kullandıkları anlaşıldı. Ayrıyeten transit geçişlerin Hazar üzerinden olması ısrarı da Kazak tarafından sürdürüldü. Bu doğrultuda, muahede sağlanamadığı için rastgele bir protokol yahut tutanak imzalanmadı” açıklamasını yaptı. Özel, kazak yetkililerin, Türkiye’den Orta Asya’ya giden yüklerin yüzde 26’nın Kazak araçlar tarafınca yapılması kuralı ile istenilen sayıda transit geçiş evrakı vereceğini aktararak, “Transit geçiş bir coğrafik sorumluluktur. Bunu şantaj olarak kullanmak yanlışsız değil. Hele ki kardeş bir ülkenin bunu yapması epeyce üzücü. Kazakistan tarafı Türk taşımacıların kota talebini karşılamazken, Kazakistan’ı transit geçmek için Türk taşımacıları Hazar Denizi’nden geçen güzergâhı kullanmaya mecburî kılması, Türk taşımacılarının ve ötürüsıyla Türk ihraç mallarının maliyetini artırıyor” biçiminde konuştu.
“Kazakların tavrı hukuka da kardeşliğe de aykırı”
UND idaresi, Doğu-Batı içindeki mal ticaretinin hızlanması ve bir daha canlandırılan İpekyolu ile Kazakistan’ın lojistikteki stratejik değerinin arttığı belirterek, transit geçiş mahzurlarının bugüne kadar Kazakistan ve Türkiye’nin taraf oldukları memleketler arası ticaretin global kuralları ve konvansiyonlarına karşıt olduğu lisana getirildi. Yetkililer, “Kazakistan, Orta Asya’da kilit bir transit güzergâh olup bilhassa Türkmenistan’ın pandemi niçiniyle sonlarını kapatmasından daha sonra, Türk ve Orta Asya karayolu taşımacıları ve hudutlar ortası tedarik zincirleri için kritik değer kazandı. Lakin, Kazakistan’ın Türk taşımacılar tarafınca bu topraklar üzerinden transit olarak gerçekleştirilen yük taşımalarına karşı takındığı yapan olmayan tavır, global ticaret dünyası ismine tayin edilmiş olan bu kritik rol ve sorumluluğun gereğinin yerine getirilmesi ile kuvvetli bir tezat oluşturuyor. Kazakistan 29 Nisan 2016’da Astana Kenti’nde imzalanan en son Türk-Kazak Kara Ulaştırması Karma Komite Toplantısı Protokolü’nde yer alan taahhütlerini yerine getirmedi. Bahse husus Protokol uyarınca; Türk tarafı 2016 yılı için, Türk taşımacıların Türkiye’den Kazakistan’a yaptığı taşıma sayısının en az yüzde 26’sı kadar Kazak taşıtını yükleyecekleriyle ilgili teminat verdi. Türk tarafının 2016 yılından beri bu taahhüdü yerine getirdiği resmi istatistiklerle teyit ediliyor. 2021 Ocak-Haziran Türkiye’den Kazakistan’a yönelik taşımalar için yüklenen Kazak taşıtlarının oranı yüzde 35 oldu. Bu oran ile Türk tarafı, taahhüt ve sorumluluklarını tam manasıyla yerine getirdi. Tıpkı Protokolde, Kazakistan’ın da Türk tarafına “daha az kısıtlayıcı” bir yaklaşımı sergilemesi gerektiğine yönelik sözler yer alıyor. Kazakistan tarafı, Türk tarafına makul talepleri doğrultusunda transit geçiş evrakı verileceğini teminat altına aldı. Türkmenistan tüm dünya ülkelerinin transit geçişine hudut kapılarını kapatmış olması makul bir sebeptir. Lakin Kazak tarafı, bilhassa COVID-19 pandemisinin yarattığı şartlara dayanan son derece makul münasebetlere dayanılarak talep edilmesine karşın, Türk tarafına talep ettiği ek transit evrakları, mod dayatmasıyla birlikte kısmen ve gereksinimin fazlaca altında vererek, bu taahhütlerini yerine getirmiyor. Kazakistan’ın Türk taşımacılara yönelik ısrarlı ve ayrımcı transit kısıtlamaları Türkiye’nin Orta Asya bölgesi ile ticaretine, bilhassa de ana ticaret ortağı Özbekistan’a ihracatına büyük ziyanlar veriyor. Kazakistan’ın “transit konusundaki” mevcut siyaseti, Kurucu Lider Sayın Nursultan Nazarbayev’in, ortaya koyduğu ‘Nurlu Yolu İnşa Etme’ vizyonu ile büsbütün aykırı” açıklamasını yaptı.
“Çin seferi için Kırgızistan seçeneğine yoğunlaştık”
Orta Asya ihracat taşımalarında yaşanan sorunlar Türkiye-Çin içinde başlaması planlanan karayolu seferleri için de risk oluşturuyor. Türkiye ile Çin hükümetleri içinde 13 Mayıs 2017 tarihinde Pekin’de Karayoluyla Milletlerarası Yük ve Yolcu Nakliyatı Mutabakatı imzalanmıştı. Mevzuatlarla ilgili süreç tamamlanmadığı için yasal düzenlemeye ait karar lakin geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girebildi. Bu mutabakat ile Türk taşımacılar Çin’e yıllık gidiş-dönüş 30 bin sefer yapabilecek. Alper Özel, iki devlet liderinin imzaları atmasının üzerinden 4 yıl geçmesine karşın çabucak hemen tek bir TIR’ın bile Çin’e gidemediğini lisana getirerek, bu seferler başlasa bile transit geçiş evrakı sıkıntıları niçiniyle bu ülkeye karayoluyla istenilen oranda ihracat yapılamayacağının altını çizdi. Özel, “Çin’e 30 bin seferden bahsediyoruz lakin, bu noktada Kazakistan geçiş dokümanlarına muhtaçlık olacak. Kazakistan şu anda yıllık yalnızca 2 bin transit geçiş dokümanı veriyor. Biz Çin de devreye girdiği için Kazakistan’dan en az 50 bin adet transit geçiş evrakı verilmesini talep etmiştik” dedi. Alper Özel, Çin’e yönelik taşımalarda Kazaklara mecbur kalmamak için Kırgızistan alternatifine ağırlaştıklarını belirterek, “Kazakların Uzlaşmaz bir hali var. Tahlil sağlayamıyoruz. Lakin uzun vadeli kalıcı bir Orta Asya ve Çin’e ulaşım stratejisi belirlemeliyiz. Çin pazarında Türkiye için hayli büyük fırsatlar var. Havayolu ile Çin’e 60 bin dolara ya da deniz yoluyla 45 günde taşınan 20 ton yükü biz karayolu ile bu ülkeye 10 bin dolara ve 10 günde götürebiliriz. Kırgısiztan üzerinden bu taşımaları yapmak istiyoruz” diye konuştu.
Türk nakliyecilerin hissesini yabancı araçlar kapıyor
Kazakistan ve Azerbaycan ile transit geçiş problemini çözemeyen nakliyeciler, Orta Asya’ya yönelik taşımalarda pazar hissesinde değerli oranda düşüşler yaşıyor. En büyük kayıp ise Türkiye’nin bölgedeki en değerli ihracat ülkesi olan Özbekistan taşımalarında yaşanıyor. 2019 yılında yalnızca 146 seferi yabancılar taşırken, yaklaşık 20 bin taşımanın yapıldığı 2020’de bu sayı 6 binlere kadar çıktı. Pazar kaybı 2021’de de devam etti. UND’nin bilgilerine göre, yıllık yaklaşık 22 bin seferin yapıldığı Özbekistan’a yönelik taşımalarda Türk araçların hissesi pandeminin başlangıcından bu yana yüzde 99’dan yüzde 63’e geriledi. Orta Asya’ya yapılan ihracat taşımalarının toplamında da Türk araçların taşıma sayıları yüzde 11 gerilerken, yabancı araçların sefer sayılarında yüzde 25 artış oldu.
Okumaya devam et...