Şirketin kurucusu olmasa bile ODE’nin her yıl üretimde büyüyen, 6 kıtaya ihracat gerçekleştiren bir firma olmasının arkasındaki isim Orhan Turan. İki arkadaşının kurduğu ve onların soyadının birleşimi olan ODE’yi devraldıktan daha sonra, dalın en büyüğü pozisyonuna getirme öyküsünü dinledik bu hafta Orhan Turan’dan. Bu başarıda eşinin katkısının hakkını da teslim eden Turan, “ODE bugün bölümünün en büyüğü pozisyonunda. O manada bu topraklara da borcumuz var. Bu niçinle 30 yıldır sivil toplum kuruluşlarında çalışıyorum. Tabir caizse aklımın zekatını veriyorum” diyor.
● Orhan Beyefendi, iş hayatına nasıl atıldınız?
1981 Yıldız Teknik Üniversitesi mezunuyum. Makine mühendisiyim. Bu sene iş ömründe 40 yılı doldurdum. Birinci mezun olduğum vakit çabucak iş bulamadım. Babam ticaretle uğraşıyordu. Durumumuz da makus değildi. Bu niçinle ben de işletme mastırı yapmaya karar verdim. Marmara Üniversitesi’nde işletme mastarına başladım. Oradan bir arkadaşım “Bizde makine mühendisi arıyorlar, müracaat etsene” dedi.
İşyeri Tuzla’daydı. 1981 yılındaki ulaşımı düşünün. Kurtuluş’ta oturuyordum. Mesai 7:30’da başlıyor, sabah 5:30’da kalkıyordum. Merhum babam bana kahvaltı hazırlıyordu. 06:00’da konuttan çıkıyordum. Sokakta yalnızca çöpçüler ve köpekler oluyordu. Elmadağ’a kadar yürüyordum vakit kaybetmemek için. Elmadağ’dan otobüse binip Mecidiyeköy’e gidiyordum. Mecidiyeköy’den inip Kadıköy’e, oradan da servise biniyordum. Şayet servisi kaçırırsam Haydarpaşa’ya yürüyüp oradan trenle gidiyordum. Akşam 17:00’da bitiyordu mesai. Altunizade’de inip otobüse biniyordum. Oradan yüksek lisansa gidiyordum. Hafta sonu da teknik İngilizce kursuna gidiyordum. Bu tempoyla 1,5 sene geçti. bu biçimde hatırlıyorum komşular anneme, “Paraya mı gereksiniminiz var? Çocuğu niçin bu kadar yoruyorsunuz? Nedir derdiniz?” diyorlarmış.
Çalıştığım yer Enka idi, orada çelik konstrüksiyon işleri yapıyorduk. daha sonra asteğmen oldum. bir daha Tuzla’daydım. Meslek kurası çektim ve ömrüm değişti. Eskişehir’de hava kuvvetlerinde denetim mühendisi olarak vazife yaptım. Müteahhitleri görür görmez ‘ben de yaparım’ dedim.
ŞİRKETİN İSMİ İKİ KURUCUNUN SOYADINDAN GELİYOR
● Buradan daha sonra ODE macerası başlıyor sanırım.
Evet, işten iki arkadaşım bu biçimde Laleli’de bir şirket kurmuşlardı. en çok 20 metrekare bir ofisimiz vardı. Terhisten daha sonra ben de onlara katıldım. Bir tane masamız vardı. Üç ortaktık. İki arkadaş elektrik mühendisi, ben makine mühendisiyim. Kim erken gelirse o otururdu. Genelde ben oturamıyordum. Daha erken gelen arkadaşım vardı. Orada taahhüt işleri yapmaya başladık. Isıtma, soğutma, klima vs. her türlü işi yapıyorduk. Makarna ihalesine bile girdik. bu biçimdelar da Dünya Gazetesi’ni okuyordum. Aboneydik. İhale ilanlarını takip ediyordum. SGK vb. devlet kurumlarının işlerini alıyorduk. Boya badana işi vs. daha sonra dedik ki bir de mağaza açalım. Beşiktaş’ta mağaza açtık. Ustalar ile ortak olduk. Yüzde 25’ten dört ortak. daha sonra bir arkadaşımız dedi ki “Ben bu taahhüt işlerinden bir şey anlamıyorum. Maaşı belirli olan bir işe gireceğim.” Ayrıldı ve alanında fazlaca güzel noktaya geldi. daha sonra öbür ortağımız “Ya sen al ya da ben alayım şirketi” dedi. Ben aldım, senet verdim, her neyse onları ödedik. 1988 yılının 1 Ocak günü şirket büsbütün bana geçti. Kurucu iki ortağımızın soyadları Oğuz ve Demirci. ODE oradan geliyor. Herkes benden geliyor sanıyor, fakat ben kurmadım ODE’yi.
● Nasıl büyüttünüz işleri?
Masaya tek başıma oturunca yalıtım işine odaklanmaya karar verdim. Türkiye’de bu biçimde 2-3 firma vardı yalıtım kesiminde. Onların bayiliğini aldım. Hatta ikinci sene de birinci üçe girdim. Rekabeti gördüm. Teknik yanımı kullanarak fark yaratabileceğimi gördüm. Gücün geleceğini, güç verimliliğinin ehemmiyetini gördüm.
ODE’NİN BUGÜNE GELMESİNDE SEHER HANIM’IN BÜYÜK KATKISI VAR
Taahhüt ve ticaret işlerine devam ediyorduk. daha sonra dedik ki öbür ne yapabiliriz. Türkiye’de yeni yeni oteller, tatil köyleri inşa ediliyordu. Türkiye’ye onların mamüllerini getirelim dedik. O denli başladık. Eşim bu biçimde diğer bir şirkette çalışıyordu. Mali işler müdürüydü. O da bize geldi. Bizim mali işlerle ilgilenmeye başladı. O günden beri de mali işlerimiz ona emanet lakin şu anda profesyonel arkadaşlarımız süreci yönetiyor. Seher Hanım da İdare Konseyi Lider Yardımcısı olarak misyonuna devam ediyor. hiç bir vakit ön planda durmak istemedi fakat ODE’nin bugüne gelmesinde Seher Hanım’ın fazlaca büyük katkıları vardır. 90’da ithalata başladık. İthalatla birlikte marjlarımız yükselmeye başladı. Muhakkak bir sermaye birikimine ulaşınca ithal ettiğimiz eserleri üretmeye başladık ve 96’dan itibaren de üretimde büyüdük. çabucak sonrasında ticaret mamüllerini bıraktık. Kendi üretimlerimizi ön plana çıkardık. Şu anda ciromuzun yüzde 99’u kendi eserlerimiz. 96’dan bugüne kadar da daima üretimde büyüyoruz. Bugün 6 kıtada 75’in üzerinde ülkeye ihracat yapıyoruz.
“FIRINI YAKTINIZ MI 365 GÜN ÜRETMENİZ LAZIM”
● 2000’li yıllar nasıl geçti sizin için?
2001’e kadar yüzde 100 özkaynakla büyüdük. Hiç kredi kullanmadık. 2001’deki şubat kriziyle birlikte kurlar fırlayınca kredi ile tanıştık. Zira bu biçimde yatırım yapıyorduk. Enteresandır benim daima yatırım yaptığım periyotlar kriz oluyor. 2001’de 5-6 milyon dolarlık yatırım yapıyordum. 2008’de 40 milyon dolarlık yatırım yaptım. Global kriz oldu. Daha büyük yatırım yaptığım için herbiçimde. kimi vakit soruyorlar “Yatırım yapıyor musun?” diye. (Gülüyor) Şu anda da yatırım sürecindeyiz.
2001’de finansmanı netleşmemiş hiç bir projeye başlamamam gerektiğini öğrendim. Bugün artık daha rahat planlama yapabiliyoruz, şu kadarı özkaynak olacak, bu kadar kredi kullanacağız vs. Lakin aileden endüstrici değilim. Kendi dinamiklerimizle öğrendik bu işleri. 2001’den daha sonra çeşitli sebeplerle Türkiye’de inşaat bölümü önemli bir büyüme ivmesi yaşadı. Biz de her yıl yüzde 30 civarında büyüdük. kuvvetli olduğumuz bir devirde de camyünü (ısı ve ses yalıtım malzemesi) yatırımına girmek istedik. Bankalar kredi vermekte tereddüt edince biz de teşebbüs sermayesi fonlarıyla görüşmeye başladık ve İş Teşebbüs Sermayesi ile ortak olduk. 2017 Temmuzunda 4,5 yıl iştirak yaptıktan daha sonra hisseyi yine geri aldık. Bu ortada ODE lig atladı.
Lehman Brothers 2008 Eylülünde iflas etti. Biz 20 gün daha sonra fırını yaktık. Bana dediler ki “Yakmayalım. Önümüz kış. En azından Mart’ı bekleyelim.” Cam işinde fırını yaktınız mı 365 gün üretmeniz ve satmanız lazım. 29 Ekim’de birinci malı çıkardık. O tarihi hedefl emiştik. Üretime geçtik ancak önümüz kıştı. Yalıtım gereçleri daha epey yazın inşaatların arttığı devirde satılıyor. Satış, üretim ve ihracat gruplarımız mevzuya hakim değildi. Ne yapacağız, ne edeceğiz? Proses durmuyor. Asgarî yüzde 50 üretmemiz ve satmamız gerekiyor. Yaklaşık altı ay salonda uyudum ben. Saçlarım daha koyuydu bu biçimde.
Camyünü üretiminde 11 ay daha sonra yüzde 100 kapasiteye geldik. Bayramda bile vakit kaybolmasın diye yurt dışına gidiyordum ki
müşteri ziyaret edeyim. Çalışma arkadaşlarım da epey büyük özveride bulundular.
“BU TOPLUMA BORCUMU ÖDEMEM GEREKİYOR”
● İş Teşebbüs ile ortaklığınıza dair neler söyleyebilirsiniz?
ODE için bir dönüm noktasıydı. Yani teşebbüs sermayesinin bize gelmesiyle kurumsallaşma yolunda değerli bir evreyi geçtik. Dört buçuk yıl iştirakten daha sonra onların payını almak isteyen öteki firmalar geldi. daha sonra anlaştık. Ben hisselerimi geri aldım. O süreçte natürel vakit zaman tatlı tansiyonlar de yaşadık. Teşebbüs sermayesiyle girişimcinin farkı şu: Teşebbüs sermayesi kısa vadeli düşünür. Teşebbüsçü ise orta ve uzun vadeli düşünmek zorunda. Lakin İş Teşebbüs ile olan iştirakten genel olarak epey şey kazandık, birfazlaca şey öğrendik.
Bir şirket düzgün yönetilirse, şirketin kesiminin geleceği var ise, bilançosu şeffaf ise yatırımcı bulma sorunu olmaz. Milletlerarası yatırımcı da gelir, yerli de. ODE bugün yüzde 100 Türk sermayeli, bölümünün de en büyüğü pozisyonunda.
O manada bu topraklara da borcumuz var. Yani ben ilkokul, ortaokul, lise, üniversite, hepsini devlet okulunda okudum. Devlet beni bu noktaya taşıdıysa bu topluma borcumu ödemem gerekiyor. Bu niçinle 30 yıldır sivil toplum kuruluşlarında çalışıyorum. Tabir caizse aklımın zekatını veriyorum.
“Bütün cep telefonlarını toplayın”
Çalışma arkadaşlarınızla unutamadığınız bir anınızı dinleyebilir miyiz?
2018’in Ağustos ayında Eskişehir’de altı aylık kurum değerlendirmesi yapıyorduk. Beyaz yaka bütün grup oradaydı. Sert kur hareketlerinin olduğu gündü. Herkes daima cep telefonuna bakıyor, dolar şu kadar oldu bu kadar oldu diyordu. her insanın konsantrasyonu bozulunca, dedim ki “Arkadaşlar bir çanta getirin. Bütün cep telefonlarını toplayın.” Telefonları topladık ve toplantımıza o denli devam ettik.
ondan sonrasında İstanbul’a döndük. Arkadaşlarla gece 11’de bir telekonferans yaptık. En berbatı belirsizlikti. Bayilere satışı durdurmama sonucu aldık. Teslimatlarımızı yapalım ve kendimizi emniyetli tarafta bırakarak fiyat da verelim, dedik. 2018 Ağustosundan daha sonra bayi sayımız arttı.
Okumaya devam et...
● Orhan Beyefendi, iş hayatına nasıl atıldınız?
1981 Yıldız Teknik Üniversitesi mezunuyum. Makine mühendisiyim. Bu sene iş ömründe 40 yılı doldurdum. Birinci mezun olduğum vakit çabucak iş bulamadım. Babam ticaretle uğraşıyordu. Durumumuz da makus değildi. Bu niçinle ben de işletme mastırı yapmaya karar verdim. Marmara Üniversitesi’nde işletme mastarına başladım. Oradan bir arkadaşım “Bizde makine mühendisi arıyorlar, müracaat etsene” dedi.
İşyeri Tuzla’daydı. 1981 yılındaki ulaşımı düşünün. Kurtuluş’ta oturuyordum. Mesai 7:30’da başlıyor, sabah 5:30’da kalkıyordum. Merhum babam bana kahvaltı hazırlıyordu. 06:00’da konuttan çıkıyordum. Sokakta yalnızca çöpçüler ve köpekler oluyordu. Elmadağ’a kadar yürüyordum vakit kaybetmemek için. Elmadağ’dan otobüse binip Mecidiyeköy’e gidiyordum. Mecidiyeköy’den inip Kadıköy’e, oradan da servise biniyordum. Şayet servisi kaçırırsam Haydarpaşa’ya yürüyüp oradan trenle gidiyordum. Akşam 17:00’da bitiyordu mesai. Altunizade’de inip otobüse biniyordum. Oradan yüksek lisansa gidiyordum. Hafta sonu da teknik İngilizce kursuna gidiyordum. Bu tempoyla 1,5 sene geçti. bu biçimde hatırlıyorum komşular anneme, “Paraya mı gereksiniminiz var? Çocuğu niçin bu kadar yoruyorsunuz? Nedir derdiniz?” diyorlarmış.
Çalıştığım yer Enka idi, orada çelik konstrüksiyon işleri yapıyorduk. daha sonra asteğmen oldum. bir daha Tuzla’daydım. Meslek kurası çektim ve ömrüm değişti. Eskişehir’de hava kuvvetlerinde denetim mühendisi olarak vazife yaptım. Müteahhitleri görür görmez ‘ben de yaparım’ dedim.
ŞİRKETİN İSMİ İKİ KURUCUNUN SOYADINDAN GELİYOR
● Buradan daha sonra ODE macerası başlıyor sanırım.
Evet, işten iki arkadaşım bu biçimde Laleli’de bir şirket kurmuşlardı. en çok 20 metrekare bir ofisimiz vardı. Terhisten daha sonra ben de onlara katıldım. Bir tane masamız vardı. Üç ortaktık. İki arkadaş elektrik mühendisi, ben makine mühendisiyim. Kim erken gelirse o otururdu. Genelde ben oturamıyordum. Daha erken gelen arkadaşım vardı. Orada taahhüt işleri yapmaya başladık. Isıtma, soğutma, klima vs. her türlü işi yapıyorduk. Makarna ihalesine bile girdik. bu biçimdelar da Dünya Gazetesi’ni okuyordum. Aboneydik. İhale ilanlarını takip ediyordum. SGK vb. devlet kurumlarının işlerini alıyorduk. Boya badana işi vs. daha sonra dedik ki bir de mağaza açalım. Beşiktaş’ta mağaza açtık. Ustalar ile ortak olduk. Yüzde 25’ten dört ortak. daha sonra bir arkadaşımız dedi ki “Ben bu taahhüt işlerinden bir şey anlamıyorum. Maaşı belirli olan bir işe gireceğim.” Ayrıldı ve alanında fazlaca güzel noktaya geldi. daha sonra öbür ortağımız “Ya sen al ya da ben alayım şirketi” dedi. Ben aldım, senet verdim, her neyse onları ödedik. 1988 yılının 1 Ocak günü şirket büsbütün bana geçti. Kurucu iki ortağımızın soyadları Oğuz ve Demirci. ODE oradan geliyor. Herkes benden geliyor sanıyor, fakat ben kurmadım ODE’yi.
● Nasıl büyüttünüz işleri?
Masaya tek başıma oturunca yalıtım işine odaklanmaya karar verdim. Türkiye’de bu biçimde 2-3 firma vardı yalıtım kesiminde. Onların bayiliğini aldım. Hatta ikinci sene de birinci üçe girdim. Rekabeti gördüm. Teknik yanımı kullanarak fark yaratabileceğimi gördüm. Gücün geleceğini, güç verimliliğinin ehemmiyetini gördüm.
ODE’NİN BUGÜNE GELMESİNDE SEHER HANIM’IN BÜYÜK KATKISI VAR
Taahhüt ve ticaret işlerine devam ediyorduk. daha sonra dedik ki öbür ne yapabiliriz. Türkiye’de yeni yeni oteller, tatil köyleri inşa ediliyordu. Türkiye’ye onların mamüllerini getirelim dedik. O denli başladık. Eşim bu biçimde diğer bir şirkette çalışıyordu. Mali işler müdürüydü. O da bize geldi. Bizim mali işlerle ilgilenmeye başladı. O günden beri de mali işlerimiz ona emanet lakin şu anda profesyonel arkadaşlarımız süreci yönetiyor. Seher Hanım da İdare Konseyi Lider Yardımcısı olarak misyonuna devam ediyor. hiç bir vakit ön planda durmak istemedi fakat ODE’nin bugüne gelmesinde Seher Hanım’ın fazlaca büyük katkıları vardır. 90’da ithalata başladık. İthalatla birlikte marjlarımız yükselmeye başladı. Muhakkak bir sermaye birikimine ulaşınca ithal ettiğimiz eserleri üretmeye başladık ve 96’dan itibaren de üretimde büyüdük. çabucak sonrasında ticaret mamüllerini bıraktık. Kendi üretimlerimizi ön plana çıkardık. Şu anda ciromuzun yüzde 99’u kendi eserlerimiz. 96’dan bugüne kadar da daima üretimde büyüyoruz. Bugün 6 kıtada 75’in üzerinde ülkeye ihracat yapıyoruz.
“FIRINI YAKTINIZ MI 365 GÜN ÜRETMENİZ LAZIM”
● 2000’li yıllar nasıl geçti sizin için?
2001’e kadar yüzde 100 özkaynakla büyüdük. Hiç kredi kullanmadık. 2001’deki şubat kriziyle birlikte kurlar fırlayınca kredi ile tanıştık. Zira bu biçimde yatırım yapıyorduk. Enteresandır benim daima yatırım yaptığım periyotlar kriz oluyor. 2001’de 5-6 milyon dolarlık yatırım yapıyordum. 2008’de 40 milyon dolarlık yatırım yaptım. Global kriz oldu. Daha büyük yatırım yaptığım için herbiçimde. kimi vakit soruyorlar “Yatırım yapıyor musun?” diye. (Gülüyor) Şu anda da yatırım sürecindeyiz.
2001’de finansmanı netleşmemiş hiç bir projeye başlamamam gerektiğini öğrendim. Bugün artık daha rahat planlama yapabiliyoruz, şu kadarı özkaynak olacak, bu kadar kredi kullanacağız vs. Lakin aileden endüstrici değilim. Kendi dinamiklerimizle öğrendik bu işleri. 2001’den daha sonra çeşitli sebeplerle Türkiye’de inşaat bölümü önemli bir büyüme ivmesi yaşadı. Biz de her yıl yüzde 30 civarında büyüdük. kuvvetli olduğumuz bir devirde de camyünü (ısı ve ses yalıtım malzemesi) yatırımına girmek istedik. Bankalar kredi vermekte tereddüt edince biz de teşebbüs sermayesi fonlarıyla görüşmeye başladık ve İş Teşebbüs Sermayesi ile ortak olduk. 2017 Temmuzunda 4,5 yıl iştirak yaptıktan daha sonra hisseyi yine geri aldık. Bu ortada ODE lig atladı.
Lehman Brothers 2008 Eylülünde iflas etti. Biz 20 gün daha sonra fırını yaktık. Bana dediler ki “Yakmayalım. Önümüz kış. En azından Mart’ı bekleyelim.” Cam işinde fırını yaktınız mı 365 gün üretmeniz ve satmanız lazım. 29 Ekim’de birinci malı çıkardık. O tarihi hedefl emiştik. Üretime geçtik ancak önümüz kıştı. Yalıtım gereçleri daha epey yazın inşaatların arttığı devirde satılıyor. Satış, üretim ve ihracat gruplarımız mevzuya hakim değildi. Ne yapacağız, ne edeceğiz? Proses durmuyor. Asgarî yüzde 50 üretmemiz ve satmamız gerekiyor. Yaklaşık altı ay salonda uyudum ben. Saçlarım daha koyuydu bu biçimde.
Camyünü üretiminde 11 ay daha sonra yüzde 100 kapasiteye geldik. Bayramda bile vakit kaybolmasın diye yurt dışına gidiyordum ki
müşteri ziyaret edeyim. Çalışma arkadaşlarım da epey büyük özveride bulundular.
“BU TOPLUMA BORCUMU ÖDEMEM GEREKİYOR”
● İş Teşebbüs ile ortaklığınıza dair neler söyleyebilirsiniz?
ODE için bir dönüm noktasıydı. Yani teşebbüs sermayesinin bize gelmesiyle kurumsallaşma yolunda değerli bir evreyi geçtik. Dört buçuk yıl iştirakten daha sonra onların payını almak isteyen öteki firmalar geldi. daha sonra anlaştık. Ben hisselerimi geri aldım. O süreçte natürel vakit zaman tatlı tansiyonlar de yaşadık. Teşebbüs sermayesiyle girişimcinin farkı şu: Teşebbüs sermayesi kısa vadeli düşünür. Teşebbüsçü ise orta ve uzun vadeli düşünmek zorunda. Lakin İş Teşebbüs ile olan iştirakten genel olarak epey şey kazandık, birfazlaca şey öğrendik.
Bir şirket düzgün yönetilirse, şirketin kesiminin geleceği var ise, bilançosu şeffaf ise yatırımcı bulma sorunu olmaz. Milletlerarası yatırımcı da gelir, yerli de. ODE bugün yüzde 100 Türk sermayeli, bölümünün de en büyüğü pozisyonunda.
O manada bu topraklara da borcumuz var. Yani ben ilkokul, ortaokul, lise, üniversite, hepsini devlet okulunda okudum. Devlet beni bu noktaya taşıdıysa bu topluma borcumu ödemem gerekiyor. Bu niçinle 30 yıldır sivil toplum kuruluşlarında çalışıyorum. Tabir caizse aklımın zekatını veriyorum.
“Bütün cep telefonlarını toplayın”
Çalışma arkadaşlarınızla unutamadığınız bir anınızı dinleyebilir miyiz?
2018’in Ağustos ayında Eskişehir’de altı aylık kurum değerlendirmesi yapıyorduk. Beyaz yaka bütün grup oradaydı. Sert kur hareketlerinin olduğu gündü. Herkes daima cep telefonuna bakıyor, dolar şu kadar oldu bu kadar oldu diyordu. her insanın konsantrasyonu bozulunca, dedim ki “Arkadaşlar bir çanta getirin. Bütün cep telefonlarını toplayın.” Telefonları topladık ve toplantımıza o denli devam ettik.
ondan sonrasında İstanbul’a döndük. Arkadaşlarla gece 11’de bir telekonferans yaptık. En berbatı belirsizlikti. Bayilere satışı durdurmama sonucu aldık. Teslimatlarımızı yapalım ve kendimizi emniyetli tarafta bırakarak fiyat da verelim, dedik. 2018 Ağustosundan daha sonra bayi sayımız arttı.
Okumaya devam et...