Türk lirasındaki rekor bedel kaybının akabinde hayat pahalılığı her alanda kendini daha fazla hissettirirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan “kadrosuyla” iktisat yol haritasını anlatacaklarını deklare etti.
Yıldızlar SSS Holding Mali ve İdari İşler Küme Lideri Şefik Çalışkan imzalı “TCMB 18.11.2021 Toplantısı daha sonrası Ekonomik Görünüm” başlıklı bir rapor yayımlandı. Raporda; Erdoğan’ın “faiz sebep, enflasyon netice” tezi şiddetle savunulurken, sık sık bu doğrultuda tabirler yer alıyor. Raporun, Erdoğan’ın savunduğu tezler ile paralelliği dikkat çekiyor.
Çalışkan raporunda; ısrarla ve altını çize çize faiz indirimini savunurken, bu hususta ikazlar yapan iktisatçılara da karşı çıkıyor. “Faiz düşürmeye devam edilmelidir” diyen Çalışkan, 2022 Haziran ayı için iktisadın düzeleceği savında bulunuyor.
ŞEFİK ÇALIŞKAN KİMDİR
Nevşehir doğumlu olan Çalışkan, şiddetle faiz indirimini savunuyor.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Memleketler arası Münasebetler mezunu olan Çalışkan, Gazi Üniversitesi’nde Yüksek Lisans yaparken, “İslam Konferansı Teşkilatı” temalı da bir tez yazdı.
Çalışkan’ın şirketi; Trabzonlu iş adamı Sebahattin Yıldız’ın işveren olduğu Yıldızlar SSS Holding, Türkiye’de en çok maden ruhsatı alan şirketler içinde olmasıyla biliniyor.
Çalışkan, beraberinde, banka kökenli bir isim…
RAPORUNDA NE YAZIYOR
Pekala, Çalışkan’ın raporunda neler yazıyor?
Çalışkan’ın raporunda, “MB’nin faiz indirmesi ve indirmeye de devam edecek olması, ülkemiz ve dünyanın ortasında bulunduğu iktisadi gerçeklerle uyumlu olmadığı ve uygulanan siyasetin ülkemizi bir felakete sürükleyeceği tarafında iktisatçılarımız tellallık yapmaktadır” halinde görüşler aktarılıyor.
“Erdoğan, gerçek ve yanlışsız gayeye yanlışsız silahla atağa geçmiş bir liderdir” diyen Çalışkan, 20. yüzyıl iktisadi fikrinin kutuplarından bahsetmiş olduğu raporunda, dünyadaki ekonomik duruma da yer veriyor.
“Yaşanan krizde faizleri düşürmek, dünyadaki tüm finansal çevrelere savaş açmak demektir. Zira sıcak paracılar dünyadaki tüm ülkelerin hazine bonolarına yatırım yaptılar ve para kazanamıyorlar. Kripto varlıklar ve teknoloji şirketlerinde fiyatlar balon yapmış durumda her an patlayabilirler” diyen Çalışkan, “Nitekim Kripto paralardaki istikrarsızlık ve teknoloji alanındaki süratli gelişmeler sıcak paracıları huzursuz etmekteler. Sıcak paracılar son taarruzları emtia ve temel tüketim mallarının temsil eden kağıtlara yaptılar. Bu niçinle ÜFE tüm dünyada arttı. Bizim üzere ülkelere içerdeki mandacı ile dışarda da kendini otorite sanan iktisatçılar aracılığı ile faiz yükseltmek için baskı kurmaya çalışmaktalar. Dünya FED,AMB, BOJ, İngiltere merkez bankaları, enflasyonu sebeplerini süreksiz olarak ilan edip para siyasetinde değişikliğe gitmezken, bizim mandacı iktisatçılarımız onların bu davranışında keramet kehanet ararken, bizim merkez bankasının son derece makul yürüttüğü siyasetle aklarınca baş buluyorlar” tabirlerini kullanıyor.
“YAP-İŞLET-DEVRET MODELİYLE…”
Dünyadaki gelişmelerin Türkiye’nin lehine olduğunu argüman eden Çalışkan, raporda şu görüşleri savunuluyor:
“Ülkemiz bu krizi 2008’den daha hazırlıklı ve deneyimli olarak karşılamaktadır. Hükümetin bankaların yurt dışı swap süreçlerini sınırlaması, bireylerin döviz borcunun değil döviz varlıklarının olması, ihracata çalışan şirketlerin haricinde döviz borcunun olması, bankaların açık durumlarının bulunmaması, hükümetin iktidara geldiği günden bu yana döviz faizlerinin ve kurun düşük olduğu konjonktürden yararlanarak inanılmaz bir alt yapı projelerinin tamamına yakının bitirmiş olması, finansman modelinde adeta “Halil İbrahim bereketi” diyebileceğimiz yap işlet devret modeli ile çalışması, ithal kalemlerimizin dolar ihraç pazarlarımızın avro olması, Akdeniz havzasındaki turizm rakiplerimizin avronun artmasından dolayı bizimle yarışamaması, savunma sanayindeki ve salgınla gayrette yüz akı projelerin devreye alınması ile ülkede morallerin münafık muhalifler hariç yüksek olması; Suriye, Libya Karabağ’da alınan başarılı sonuçlar, geçen yıla bakılırsa 2,251 bin yeni istihdam yaratma ve bunun 781 adedinin salgında dahi hiç kapanmayan sanayi dalında gerçekleşmesi, artan kurlar niçiniyle ihracattaki artış ve yurt dışı ÜFE’nin olduğu üzere ihracat meblağlarına kur artışları yardımıyla yansıtılması, Ağustos ve Eylülde 2,5 milyar dolara yakın cari fazla vermemiz, tüm olumsuz gelişmelere karşın Ekim bütçe gerçekleşmelerinin geçen yıla göre inanılmaz performans göstermesi, seçime 20 ay olmasından dolayı ülkedeki siyasi istikrar, cumhurbaşkanımızın kararlılığı ve sorumluluğu üzerine alması, 2008 krizinde “kriz bizi teğet geçecek” telaffuzundan daha sonra tüm dünya %6,1, Türkiye %4,6 küçülmüşken sonraki yıl ülkemizin küçülmenin neredeyse iki katı büyürken dünyanın küçülmeyi telafi edecek kadar büyümemesi, navlun fiyatlarının çok artışı ve imalat endüstrinde en büyük rakibimiz olan Çin’e karşı Avrupa pazarında mukayeseli üstünlüğü ele geçirmemiz, yılın yarısı için açıklanan büyüme sayılarına göre kapasite artırımını temsil eden makine ekipman yatırımımızın coşması, ülkemizin bu krizden de anlının akıyla çıkacağını ve bu krizin ülkemiz için rahmet getireceğinden hiç kuşkumuz bulunmamalıdır.”
“BÜYÜK FIRSATLAR SUNUYOR”
“Hükümetin kur ve dünya da dolar faizleri düşük, para bol iken yaptığı ve tamamladığı alt yap projeleri ve iktisatta aldığı birtakım önlemler büyük fırsatlar sunmaktadır” görüşünü savunan Çalışkan, “Başkanlık sistemi yardımıyla siyasi istikrarın olması ise başka bir talihtir. Ekonomik krizden korunmak için TL faizlerin düşürülmesi ve kurların yükselmesi ekonomimize ziyan (işsizlik ve hayat pahalılığının artması) vermeyecek tam bilakis ülkemizde istihdam ve refahı artıracaktır. Eski Türkiye’de memleketler arası krizlerde faizler yükseltilir, kurlar devalüe edilir, beşerler işten çıkarılır ve enflasyon da yükseltilerek ülke fakirleştirilirdi. İMF/Dünya bankası üzere kuruluşların kapısı çalınır, bunların uyguladıkları her reçete, sıcak paracıların çıkarını düşünen kısa müddette rahatlama sağlayan orta ve uzun vadede ülke endüstrisini yok ederek tekrar krize davetiye çıkarırdı” tabirlerine yer verdi.
“FAİZ DÜŞÜRMEYE DEVAM EDİLMELİ”
Hükümetin krizlere hazırlık için yaptıklarını tek tek hususlar halinde sıralayan Çalışkan, yapılması gerekenlerin başında, “Faiz düşürmeye devam edilmelidir” diyor.
10 husus sıralayan Çalışkan’ın raporunda şunlar yazıyor:
“1 Faiz düşürmeye devam edilmelidir. Faiz oranı ne olmalıdır? Faizlerin arz talebe nazaran belirlenmesi gerektiği bir piyasa efsanesidir. Dünyada hiç bir ülke buna müsaade vermemektedir. Faizler iktisat idaresinin bir aracıdır ve hükümetler ülkenin gereksinimine nazaran bunu belirlerler. Faizleri enflasyonun belirlediği ise tam bir safsatadır. Hakikaten 2008 krizinden daha sonra o kadar para basılmasına ve faizlerin negatif bulunmasına karşın enflasyonun olmayışı faiz teorisi ile gerçekler içinde nasıl bir asimetrinin olduğunun en açık kanıtıdır. Buna karşın bizim mandacı iktisatçıların hala putlarından vazgeçmemesi büsbütün münafıklıklarından kaynaklanmaktadır. Hayek’in tabiri ile ortalama bir gösterge olan enflasyon oranının faizler için yanlışsız bir kılavuz olması imkansızdır. Buna karşın faiz oranları ne olmalıdır? Faiz oranlar en makus ihtimalle ülkedeki GYSİH’nın büyüme oranı kadar olmalıdır. bir daha Hayek’ten hareketle sermayenin(=tasarrufun) başka üretim faktörlerinin geliri kadar geliri olmalıdır. Ülkemiz %7 büyüyorsa sermayenin de geliri %7 olmalıdır. Siyaset faizi de ülkedeki gereksinim olan yatırımların yapılması ya da kapasite fazlalığı olan alanlarda yatırımın caydırılması için bu oranın üzerinde ya da altında olmalıdır. Bu önermeden hareketle ülkemiz birinci altı ayda 14,4 büyümüştür faizlerin bu düzeyde olması gerekir. Teşvik edeceğimiz alanlarda faiz oranı bu sayının altında caydıracağımız alanlarda ise bu sayının üstünde uygulanmalıdır.
2 Enflasyon oranı ne olmalıdır? Bizim üzere çift paralı ve sermaye hürlüğü olan ülkelerde evvela fiyatlardaki yükselmenin fiyat artışı mı enflasyon mu olduğunun düzgün ayırt edilmesi gerekir. Şayet ülke iktisadı cari açık veriyor ve fiyat yükselmesi oluyorsa bu durumda cari açığa niye olan alanlarda üretimi artırmak için faizleri düşürmek, cari açık tüketim malları ithalatından kaynaklanıyorsa faizleri tüketim malı üretimini artırmak için bir daha düşürmek ve ancak tüketim hususları ithalatlarına yüksek ölçüde ya gümrük vergisi ya da ÖTV koymak gerekir.
3 Cari açığı olan bizim üzere ülkede meblağların yükselmesinden dolayı sabit gelirlilere artırım verirken de dikkatli olunmalıdır. fiyatların yükselmesinin fiyat artışı mı enflasyon mu olduğunun ayrımına âlâ varılmalıdır. Şayet fiyat yükselmesi fiyat artışı niteliğinde ise sabırlı olunmalı piyasa kendi kendine istikrara gelmesi beklenmelidir. Fiyat artışı, kurların yükselmesine dayanıyorsa, bizdeki üzere, aslına bakarsan piyasa emekçi fiyatlarını rekabetten dolayı artıracaktır. Bu son derece sağlıklı bir artıştır. Ayrıyeten ihracata dayalı dallarda artan personel fiyatları kendine öteki bölümlerden emekçi çekecek, başka bölümlerde şayet personel fiyat artışlarını müşterilerine yansıtabilirlerse emekçilerin fiyatını artıracaktır yansıtamazlarsa daha az emekçi ile daha fazlaca fiyatla ve verimliliklerini artırarak çalışabileceklerdir. Ülke olarak yıl başında taban fiyatlarda önemli bir artış yapılmalıdır. Bu sayede artan personellik sarfiyatları şirketleri daha verimli çalışmaya itecektir. Artan emekçi fiyatlarını artan kurlardan dolayı fiyatlarına yansıtabilen ihracatçı firmalar daha rahat emekçi bulurken, bunu fiyatlarına yansıtamayan iç pazara çalışan firmalar daha verimli çalışmaya geçecektir. Bunun izi yurt dış ÜFE de gözükmektedir. İhracatçı firmalar maliyet artışlarını kur artışı yardımıyla satış fiyatlarına yansıtmış bulunmaktalar. Yurt içi ÜFE ile TÜFE içindeki fark ise şirketlerin yurt içi maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtamadıkları ortadaki farkı verimlilik ile aştıklarını göstermektedir. Aksi biçimde ziyan ederlerdi. halbuki borsa şirketleri başta olmak üzere kârlılıklarında ve KV tahsilatlarında artış vardır.
4 Ülkede enflasyonun olmaması ve refahın artması için kesinlikle cari fazla verilmesi, bu sayede tasarrufların ve sabit sermaye yatırımlarının artması gerekir. Tasarruflar arttığında sermayenin katma bedelden aldığı hisse oransal olarak düşecek, sabit sermaye yatırımları arttığında da teşebbüsçü verimlilikten dolayı kârlılığını artıracak ve personel fiyatlarını yükseltecektir. Artan personel fiyatları de ülkede satışı canlı tutarak patron kârlılığını ve kamu gelirlerini istikrarlı tutacaktır.
5 Enflasyon oranı ne olmalıdır? Dünyada yapılan araştırmalar ve müşahedelere dayanarak yıllık enflasyon oranının %2,5 düzeyinde olması ekonomileri deflasyondan (=işsizlikten) koruduğunu göstermektedir. Bu sayının altı, ülkede işsizliğe yol açarken üstü de gelir dağılımını bozmaktadır. Hakikaten FED ve AMB de enflasyonu yıllık %2’nin üzerine çıkması için çalışmaktadır. Salgından dolayı yaşanan artışı da süreksiz olarak var iseymakta ve para siyasetini değiştirmemektedir.
6 MB para yaratırken kesinlikle arz ve talebe bakılırsa para yaratmalıdır. Hazine tahvillerine dayalı bir para yaratımını en az düzeye indirmelidir. Arz istikametli para yaratmak, bizim üzere cari açığı olan ülkeler için kesinlikle ihracatçı firmalara kullandırılan reeskont kredileri üzerinden olmalıdır. Bugün ihracat reeskontları için limit 30 milyar dolara çıkmıştır, bu yetmez! Daha da artırılmalıdır. Bankların MB ve BDDK düzenlemelerinde birtakım yükümlülükten kurtulabilmeleri için ihracat kredileri portföylerinin büyüklüğü temel alınmalıdır.
7 İthalat yaptığımız kalemlerin yurt içi üretimi ve mamüllerin kontratlı yapılması ya da avans verilmesi için de MB inisiyatif almalı ve bu alana da reeskont kredisi tahsis etmelidir. Örneğin TMO ya da birlikler üzerinden yağlı tohum gibisi mamüllerin yurt içi üretiminin artması için reeskont kredisi birlikler aracılığı ile kullandırılmalıdır.
8 MB bankası kredi kartı ile yapılan alışverişi de APİ’ye bahis yapmalı, hala aylık 130 milyar TL süreci sıfır faiz ile sonraki gün ya da haftada bir gün reeskonta tabi tutarak piyasaya vermelidir. bu biçimdece esnafın kartlı alışverişlerde kurul kaybının ve vadeli satışının önüne geçmelidir. Kredi kart ödemeleri için de bankaları gecelik fon bulmadan kurtarmalıdır.
9 Maliye Bakanlığımız, Kredi kartı ile alışveriş yapan ve POS sistemi ile satış yapan şirketlerimize bankaların verdiği üzere ikram puanlar vermeli ve alışveriş süreçlerinde nakit ölçüsünü sıfıra indirmelidir. Bunun için gerekli teknolojik alt yapımız ve nüfusumuzun yaş ortalaması da epey uygundur. Salgından dolayı dijital alışverişe olan yatkınlık yaşlılarımızda bile kestirimin ötesinde artış kaydetmiştir. Bununla ilgile tüm altyapı hazırdır.
10 Ülkeni pasifinin (=tasarruflarının) artması için hemen kıdem tazminatı fonu kurulmalıdır. 14 milyon fiyatlı çalışan 2 milyon esnaf ve 4 milyon devlet memuru bu fona bağlanmalıdır. 20 milyon çalışandan en az taban fiyat kadar fona para yatırılsa yıllık 60 milyar TL civarında fon birikecektir. Bu fonun tamamı kurumlar ve gelir vergisi matrahından düşülerek karşılanmalıdır. bu biçimdece şirketlerin kucağında saatli bomba üzere duran kıdem yükümlülüğü ortadan kalkmış olacak. Personellerin yalnızca %10’unun yararlandığı bu haklarından yüzde yüzü yararlanmış olacak, kamu da epey uzun vadeli TL kaynaklarla borçlanabilecektir. Burada biriken fonlar da Patron, personelin faydalanacağı kamu projelerinde değerlendirilmelidir.”
2022’Yİ İŞARET ETTİ
Çalışkan raporunda, düşük faiz yüksek kur siyasetine devam edilmesi durumunda iktisadın 2020 Haziran’ında düzeleceğini ileri sürüyor.
“Bu yılı düşük bir cari açık ya da başa baş kapatacağız” diyen Çalışkan, “Kurların bu biçimde devam etmesi durumunda dış ticaret açığımız kapanacağı üzere turizm geliri ile 2022 yılını 15 milyar dolar cari fazla ile kapatmamamız sürpriz olacaktır” diyor.
“Gerekirse MB ya da hazine dolar satın alarak kura müdahale etmelidir. Bu gidişle bilhassa sanayi istihdamında büyük artış olacaktır” görüşünü savunan Çalışkan, “Enflasyonun dar gelirliler üstündeki tesirini hafifçeletmek için 2022 yıl başı ve temmuz ile 2023 yılbaşında yapılacak artırımlarla azaltılmalıdır. Fakat istihdamdaki ve cari fazladaki artış kamunun vergi gelirlerini de artıracak ve piyasada borçlanabilir kayak artacağından faizler de düşecektir” diyor.
Son olarak Çalışkan, “Uygulanan siyasetin şuurlu, zarurî, hakikat ve dengeli bir siyaset olduğu açık ve seçik vatandaşla anlatılmalıdır” derken, muhalefet ile de bu bahiste tartışmaya girilmemesi gerektiğini söylüyor.
Yıldızlar SSS Holding Mali ve İdari İşler Küme Lideri Şefik Çalışkan imzalı “TCMB 18.11.2021 Toplantısı daha sonrası Ekonomik Görünüm” başlıklı bir rapor yayımlandı. Raporda; Erdoğan’ın “faiz sebep, enflasyon netice” tezi şiddetle savunulurken, sık sık bu doğrultuda tabirler yer alıyor. Raporun, Erdoğan’ın savunduğu tezler ile paralelliği dikkat çekiyor.
Çalışkan raporunda; ısrarla ve altını çize çize faiz indirimini savunurken, bu hususta ikazlar yapan iktisatçılara da karşı çıkıyor. “Faiz düşürmeye devam edilmelidir” diyen Çalışkan, 2022 Haziran ayı için iktisadın düzeleceği savında bulunuyor.
ŞEFİK ÇALIŞKAN KİMDİR
Nevşehir doğumlu olan Çalışkan, şiddetle faiz indirimini savunuyor.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Memleketler arası Münasebetler mezunu olan Çalışkan, Gazi Üniversitesi’nde Yüksek Lisans yaparken, “İslam Konferansı Teşkilatı” temalı da bir tez yazdı.
Çalışkan’ın şirketi; Trabzonlu iş adamı Sebahattin Yıldız’ın işveren olduğu Yıldızlar SSS Holding, Türkiye’de en çok maden ruhsatı alan şirketler içinde olmasıyla biliniyor.
Çalışkan, beraberinde, banka kökenli bir isim…
RAPORUNDA NE YAZIYOR
Pekala, Çalışkan’ın raporunda neler yazıyor?
Çalışkan’ın raporunda, “MB’nin faiz indirmesi ve indirmeye de devam edecek olması, ülkemiz ve dünyanın ortasında bulunduğu iktisadi gerçeklerle uyumlu olmadığı ve uygulanan siyasetin ülkemizi bir felakete sürükleyeceği tarafında iktisatçılarımız tellallık yapmaktadır” halinde görüşler aktarılıyor.
“Erdoğan, gerçek ve yanlışsız gayeye yanlışsız silahla atağa geçmiş bir liderdir” diyen Çalışkan, 20. yüzyıl iktisadi fikrinin kutuplarından bahsetmiş olduğu raporunda, dünyadaki ekonomik duruma da yer veriyor.
“Yaşanan krizde faizleri düşürmek, dünyadaki tüm finansal çevrelere savaş açmak demektir. Zira sıcak paracılar dünyadaki tüm ülkelerin hazine bonolarına yatırım yaptılar ve para kazanamıyorlar. Kripto varlıklar ve teknoloji şirketlerinde fiyatlar balon yapmış durumda her an patlayabilirler” diyen Çalışkan, “Nitekim Kripto paralardaki istikrarsızlık ve teknoloji alanındaki süratli gelişmeler sıcak paracıları huzursuz etmekteler. Sıcak paracılar son taarruzları emtia ve temel tüketim mallarının temsil eden kağıtlara yaptılar. Bu niçinle ÜFE tüm dünyada arttı. Bizim üzere ülkelere içerdeki mandacı ile dışarda da kendini otorite sanan iktisatçılar aracılığı ile faiz yükseltmek için baskı kurmaya çalışmaktalar. Dünya FED,AMB, BOJ, İngiltere merkez bankaları, enflasyonu sebeplerini süreksiz olarak ilan edip para siyasetinde değişikliğe gitmezken, bizim mandacı iktisatçılarımız onların bu davranışında keramet kehanet ararken, bizim merkez bankasının son derece makul yürüttüğü siyasetle aklarınca baş buluyorlar” tabirlerini kullanıyor.
“YAP-İŞLET-DEVRET MODELİYLE…”
Dünyadaki gelişmelerin Türkiye’nin lehine olduğunu argüman eden Çalışkan, raporda şu görüşleri savunuluyor:
“Ülkemiz bu krizi 2008’den daha hazırlıklı ve deneyimli olarak karşılamaktadır. Hükümetin bankaların yurt dışı swap süreçlerini sınırlaması, bireylerin döviz borcunun değil döviz varlıklarının olması, ihracata çalışan şirketlerin haricinde döviz borcunun olması, bankaların açık durumlarının bulunmaması, hükümetin iktidara geldiği günden bu yana döviz faizlerinin ve kurun düşük olduğu konjonktürden yararlanarak inanılmaz bir alt yapı projelerinin tamamına yakının bitirmiş olması, finansman modelinde adeta “Halil İbrahim bereketi” diyebileceğimiz yap işlet devret modeli ile çalışması, ithal kalemlerimizin dolar ihraç pazarlarımızın avro olması, Akdeniz havzasındaki turizm rakiplerimizin avronun artmasından dolayı bizimle yarışamaması, savunma sanayindeki ve salgınla gayrette yüz akı projelerin devreye alınması ile ülkede morallerin münafık muhalifler hariç yüksek olması; Suriye, Libya Karabağ’da alınan başarılı sonuçlar, geçen yıla bakılırsa 2,251 bin yeni istihdam yaratma ve bunun 781 adedinin salgında dahi hiç kapanmayan sanayi dalında gerçekleşmesi, artan kurlar niçiniyle ihracattaki artış ve yurt dışı ÜFE’nin olduğu üzere ihracat meblağlarına kur artışları yardımıyla yansıtılması, Ağustos ve Eylülde 2,5 milyar dolara yakın cari fazla vermemiz, tüm olumsuz gelişmelere karşın Ekim bütçe gerçekleşmelerinin geçen yıla göre inanılmaz performans göstermesi, seçime 20 ay olmasından dolayı ülkedeki siyasi istikrar, cumhurbaşkanımızın kararlılığı ve sorumluluğu üzerine alması, 2008 krizinde “kriz bizi teğet geçecek” telaffuzundan daha sonra tüm dünya %6,1, Türkiye %4,6 küçülmüşken sonraki yıl ülkemizin küçülmenin neredeyse iki katı büyürken dünyanın küçülmeyi telafi edecek kadar büyümemesi, navlun fiyatlarının çok artışı ve imalat endüstrinde en büyük rakibimiz olan Çin’e karşı Avrupa pazarında mukayeseli üstünlüğü ele geçirmemiz, yılın yarısı için açıklanan büyüme sayılarına göre kapasite artırımını temsil eden makine ekipman yatırımımızın coşması, ülkemizin bu krizden de anlının akıyla çıkacağını ve bu krizin ülkemiz için rahmet getireceğinden hiç kuşkumuz bulunmamalıdır.”
“BÜYÜK FIRSATLAR SUNUYOR”
“Hükümetin kur ve dünya da dolar faizleri düşük, para bol iken yaptığı ve tamamladığı alt yap projeleri ve iktisatta aldığı birtakım önlemler büyük fırsatlar sunmaktadır” görüşünü savunan Çalışkan, “Başkanlık sistemi yardımıyla siyasi istikrarın olması ise başka bir talihtir. Ekonomik krizden korunmak için TL faizlerin düşürülmesi ve kurların yükselmesi ekonomimize ziyan (işsizlik ve hayat pahalılığının artması) vermeyecek tam bilakis ülkemizde istihdam ve refahı artıracaktır. Eski Türkiye’de memleketler arası krizlerde faizler yükseltilir, kurlar devalüe edilir, beşerler işten çıkarılır ve enflasyon da yükseltilerek ülke fakirleştirilirdi. İMF/Dünya bankası üzere kuruluşların kapısı çalınır, bunların uyguladıkları her reçete, sıcak paracıların çıkarını düşünen kısa müddette rahatlama sağlayan orta ve uzun vadede ülke endüstrisini yok ederek tekrar krize davetiye çıkarırdı” tabirlerine yer verdi.
“FAİZ DÜŞÜRMEYE DEVAM EDİLMELİ”
Hükümetin krizlere hazırlık için yaptıklarını tek tek hususlar halinde sıralayan Çalışkan, yapılması gerekenlerin başında, “Faiz düşürmeye devam edilmelidir” diyor.
10 husus sıralayan Çalışkan’ın raporunda şunlar yazıyor:
“1 Faiz düşürmeye devam edilmelidir. Faiz oranı ne olmalıdır? Faizlerin arz talebe nazaran belirlenmesi gerektiği bir piyasa efsanesidir. Dünyada hiç bir ülke buna müsaade vermemektedir. Faizler iktisat idaresinin bir aracıdır ve hükümetler ülkenin gereksinimine nazaran bunu belirlerler. Faizleri enflasyonun belirlediği ise tam bir safsatadır. Hakikaten 2008 krizinden daha sonra o kadar para basılmasına ve faizlerin negatif bulunmasına karşın enflasyonun olmayışı faiz teorisi ile gerçekler içinde nasıl bir asimetrinin olduğunun en açık kanıtıdır. Buna karşın bizim mandacı iktisatçıların hala putlarından vazgeçmemesi büsbütün münafıklıklarından kaynaklanmaktadır. Hayek’in tabiri ile ortalama bir gösterge olan enflasyon oranının faizler için yanlışsız bir kılavuz olması imkansızdır. Buna karşın faiz oranları ne olmalıdır? Faiz oranlar en makus ihtimalle ülkedeki GYSİH’nın büyüme oranı kadar olmalıdır. bir daha Hayek’ten hareketle sermayenin(=tasarrufun) başka üretim faktörlerinin geliri kadar geliri olmalıdır. Ülkemiz %7 büyüyorsa sermayenin de geliri %7 olmalıdır. Siyaset faizi de ülkedeki gereksinim olan yatırımların yapılması ya da kapasite fazlalığı olan alanlarda yatırımın caydırılması için bu oranın üzerinde ya da altında olmalıdır. Bu önermeden hareketle ülkemiz birinci altı ayda 14,4 büyümüştür faizlerin bu düzeyde olması gerekir. Teşvik edeceğimiz alanlarda faiz oranı bu sayının altında caydıracağımız alanlarda ise bu sayının üstünde uygulanmalıdır.
2 Enflasyon oranı ne olmalıdır? Bizim üzere çift paralı ve sermaye hürlüğü olan ülkelerde evvela fiyatlardaki yükselmenin fiyat artışı mı enflasyon mu olduğunun düzgün ayırt edilmesi gerekir. Şayet ülke iktisadı cari açık veriyor ve fiyat yükselmesi oluyorsa bu durumda cari açığa niye olan alanlarda üretimi artırmak için faizleri düşürmek, cari açık tüketim malları ithalatından kaynaklanıyorsa faizleri tüketim malı üretimini artırmak için bir daha düşürmek ve ancak tüketim hususları ithalatlarına yüksek ölçüde ya gümrük vergisi ya da ÖTV koymak gerekir.
3 Cari açığı olan bizim üzere ülkede meblağların yükselmesinden dolayı sabit gelirlilere artırım verirken de dikkatli olunmalıdır. fiyatların yükselmesinin fiyat artışı mı enflasyon mu olduğunun ayrımına âlâ varılmalıdır. Şayet fiyat yükselmesi fiyat artışı niteliğinde ise sabırlı olunmalı piyasa kendi kendine istikrara gelmesi beklenmelidir. Fiyat artışı, kurların yükselmesine dayanıyorsa, bizdeki üzere, aslına bakarsan piyasa emekçi fiyatlarını rekabetten dolayı artıracaktır. Bu son derece sağlıklı bir artıştır. Ayrıyeten ihracata dayalı dallarda artan personel fiyatları kendine öteki bölümlerden emekçi çekecek, başka bölümlerde şayet personel fiyat artışlarını müşterilerine yansıtabilirlerse emekçilerin fiyatını artıracaktır yansıtamazlarsa daha az emekçi ile daha fazlaca fiyatla ve verimliliklerini artırarak çalışabileceklerdir. Ülke olarak yıl başında taban fiyatlarda önemli bir artış yapılmalıdır. Bu sayede artan personellik sarfiyatları şirketleri daha verimli çalışmaya itecektir. Artan emekçi fiyatlarını artan kurlardan dolayı fiyatlarına yansıtabilen ihracatçı firmalar daha rahat emekçi bulurken, bunu fiyatlarına yansıtamayan iç pazara çalışan firmalar daha verimli çalışmaya geçecektir. Bunun izi yurt dış ÜFE de gözükmektedir. İhracatçı firmalar maliyet artışlarını kur artışı yardımıyla satış fiyatlarına yansıtmış bulunmaktalar. Yurt içi ÜFE ile TÜFE içindeki fark ise şirketlerin yurt içi maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtamadıkları ortadaki farkı verimlilik ile aştıklarını göstermektedir. Aksi biçimde ziyan ederlerdi. halbuki borsa şirketleri başta olmak üzere kârlılıklarında ve KV tahsilatlarında artış vardır.
4 Ülkede enflasyonun olmaması ve refahın artması için kesinlikle cari fazla verilmesi, bu sayede tasarrufların ve sabit sermaye yatırımlarının artması gerekir. Tasarruflar arttığında sermayenin katma bedelden aldığı hisse oransal olarak düşecek, sabit sermaye yatırımları arttığında da teşebbüsçü verimlilikten dolayı kârlılığını artıracak ve personel fiyatlarını yükseltecektir. Artan personel fiyatları de ülkede satışı canlı tutarak patron kârlılığını ve kamu gelirlerini istikrarlı tutacaktır.
5 Enflasyon oranı ne olmalıdır? Dünyada yapılan araştırmalar ve müşahedelere dayanarak yıllık enflasyon oranının %2,5 düzeyinde olması ekonomileri deflasyondan (=işsizlikten) koruduğunu göstermektedir. Bu sayının altı, ülkede işsizliğe yol açarken üstü de gelir dağılımını bozmaktadır. Hakikaten FED ve AMB de enflasyonu yıllık %2’nin üzerine çıkması için çalışmaktadır. Salgından dolayı yaşanan artışı da süreksiz olarak var iseymakta ve para siyasetini değiştirmemektedir.
6 MB para yaratırken kesinlikle arz ve talebe bakılırsa para yaratmalıdır. Hazine tahvillerine dayalı bir para yaratımını en az düzeye indirmelidir. Arz istikametli para yaratmak, bizim üzere cari açığı olan ülkeler için kesinlikle ihracatçı firmalara kullandırılan reeskont kredileri üzerinden olmalıdır. Bugün ihracat reeskontları için limit 30 milyar dolara çıkmıştır, bu yetmez! Daha da artırılmalıdır. Bankların MB ve BDDK düzenlemelerinde birtakım yükümlülükten kurtulabilmeleri için ihracat kredileri portföylerinin büyüklüğü temel alınmalıdır.
7 İthalat yaptığımız kalemlerin yurt içi üretimi ve mamüllerin kontratlı yapılması ya da avans verilmesi için de MB inisiyatif almalı ve bu alana da reeskont kredisi tahsis etmelidir. Örneğin TMO ya da birlikler üzerinden yağlı tohum gibisi mamüllerin yurt içi üretiminin artması için reeskont kredisi birlikler aracılığı ile kullandırılmalıdır.
8 MB bankası kredi kartı ile yapılan alışverişi de APİ’ye bahis yapmalı, hala aylık 130 milyar TL süreci sıfır faiz ile sonraki gün ya da haftada bir gün reeskonta tabi tutarak piyasaya vermelidir. bu biçimdece esnafın kartlı alışverişlerde kurul kaybının ve vadeli satışının önüne geçmelidir. Kredi kart ödemeleri için de bankaları gecelik fon bulmadan kurtarmalıdır.
9 Maliye Bakanlığımız, Kredi kartı ile alışveriş yapan ve POS sistemi ile satış yapan şirketlerimize bankaların verdiği üzere ikram puanlar vermeli ve alışveriş süreçlerinde nakit ölçüsünü sıfıra indirmelidir. Bunun için gerekli teknolojik alt yapımız ve nüfusumuzun yaş ortalaması da epey uygundur. Salgından dolayı dijital alışverişe olan yatkınlık yaşlılarımızda bile kestirimin ötesinde artış kaydetmiştir. Bununla ilgile tüm altyapı hazırdır.
10 Ülkeni pasifinin (=tasarruflarının) artması için hemen kıdem tazminatı fonu kurulmalıdır. 14 milyon fiyatlı çalışan 2 milyon esnaf ve 4 milyon devlet memuru bu fona bağlanmalıdır. 20 milyon çalışandan en az taban fiyat kadar fona para yatırılsa yıllık 60 milyar TL civarında fon birikecektir. Bu fonun tamamı kurumlar ve gelir vergisi matrahından düşülerek karşılanmalıdır. bu biçimdece şirketlerin kucağında saatli bomba üzere duran kıdem yükümlülüğü ortadan kalkmış olacak. Personellerin yalnızca %10’unun yararlandığı bu haklarından yüzde yüzü yararlanmış olacak, kamu da epey uzun vadeli TL kaynaklarla borçlanabilecektir. Burada biriken fonlar da Patron, personelin faydalanacağı kamu projelerinde değerlendirilmelidir.”
2022’Yİ İŞARET ETTİ
Çalışkan raporunda, düşük faiz yüksek kur siyasetine devam edilmesi durumunda iktisadın 2020 Haziran’ında düzeleceğini ileri sürüyor.
“Bu yılı düşük bir cari açık ya da başa baş kapatacağız” diyen Çalışkan, “Kurların bu biçimde devam etmesi durumunda dış ticaret açığımız kapanacağı üzere turizm geliri ile 2022 yılını 15 milyar dolar cari fazla ile kapatmamamız sürpriz olacaktır” diyor.
“Gerekirse MB ya da hazine dolar satın alarak kura müdahale etmelidir. Bu gidişle bilhassa sanayi istihdamında büyük artış olacaktır” görüşünü savunan Çalışkan, “Enflasyonun dar gelirliler üstündeki tesirini hafifçeletmek için 2022 yıl başı ve temmuz ile 2023 yılbaşında yapılacak artırımlarla azaltılmalıdır. Fakat istihdamdaki ve cari fazladaki artış kamunun vergi gelirlerini de artıracak ve piyasada borçlanabilir kayak artacağından faizler de düşecektir” diyor.
Son olarak Çalışkan, “Uygulanan siyasetin şuurlu, zarurî, hakikat ve dengeli bir siyaset olduğu açık ve seçik vatandaşla anlatılmalıdır” derken, muhalefet ile de bu bahiste tartışmaya girilmemesi gerektiğini söylüyor.